Lang thang qua các phương tiện truyền thông xã hội, ta sẽ bắt gặp nhiều lời nói như “thấu hiểu bản thân”, “tìm lại chính mình”, “lòng tự tôn”, “sự hiểu biết về bản thân”… không chỉ từ những người trưởng thành mà còn từ giới trẻ. Dường như không có gì lạ khi dưới mỗi bài đăng hay video của giới trẻ, đặc biệt là thế hệ Z, xuất hiện nhiều quan điểm đa chiều, thậm chí là chỉ trích như “thời nay giới trẻ quá phô trương”, “mỗi lần làm gì cũng suy tư triết lý”,…
Ai có quyền nói chỉ có người trưởng thành mới hiểu rõ bản thân?
Ai chắc chắn đã thám hiểm hết sâu thẳm trong tâm hồn của mình?
Ai thật sự sống chân thực với chính mình ngoài xã hội cũng như trong tổ ấm?
Ai mong muốn trở về khoảnh khắc thơ ấu?
Khi các bạn trẻ, như tôi ở hiện tại, thường thể hiện quan điểm của mình,
dù đúng với suy nghĩ của mình nhưng lại thường bị đánh giá một cách hẹp hòi: “giờ này, giới trẻ như thế, thiếu sâu sắc, thiếu kiên nhẫn, luôn lạc quan, không quan tâm…”. Tôi không nói về khía cạnh chuyên môn nào cả, mà nói chung về cách cư xử, tương tác và quan điểm về cuộc sống và mối quan hệ xã hội.
Giới trẻ ngày nay rất năng động, thông thái và có tài năng. Không thể phủ nhận rằng có rất nhiều tấm gương xuất sắc trên phương tiện truyền thông, mạng xã hội để chúng ta học tập. Có rất nhiều bạn trẻ xuất sắc về kỹ năng quản lý, tư duy logic, kỹ năng xã hội và kỹ năng mềm – tôi thường gọi là vừa giỏi kiếm tiền vừa giỏi giao tiếp. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là liệu chúng ta có hài lòng với những gì đã đạt được không? Vì vậy, để trả lời câu hỏi đó, chúng ta đều đang tìm lại chính mình, hướng vào bên trong để hiểu rõ bản thân và người khác.
Con người đã trở thành như vậy, liệu còn cần tìm kiếm hay không? Bản thân mình có thể hiểu rõ mình nhất? KHÔNG CHẮC! Khi lớn lên, trưởng thành, trải qua học tập, rèn luyện và làm việc để duy trì cuộc sống, liệu nhu cầu của chúng ta có giữ nguyên như trước không? Chắc chắn chúng ta phải trưởng thành hơn, thông thái hơn, cố gắng hơn và có mục tiêu lớn hơn. Để đạt được những mục tiêu đó, chúng ta phải nỗ lực hết mình, thời gian trôi đi, cuộc sống tiếp tục diễn ra, có nhiều thay đổi, thời gian ngắn hóa khiến chúng ta cảm thấy mất cân bằng, thậm chí mơ hồ không biết mục tiêu của mình là gì, cố gắng nhiều đến đâu cũng không đủ, từ tự tin lại trở thành lo lắng. Các bạn có cảm thấy như vậy không?
Còn người lớn tuổi, họ đang tìm kiếm điều gì? Nhiều người từ thế hệ 8X, 9X vẫn đang khám phá con đường của họ, tìm ra điểm mạnh của bản thân ở đâu. Đặc biệt, thế hệ 7X, đã ổn định cuộc sống, họ đặt ra mục tiêu lớn hơn nữa. Nhưng ta thường gặp những người cảm thấy tiền bạc không đủ để định hình cuộc sống của mình. Khi chạy theo tiền bạc, họ thường mất đi chính mình, tức là họ không dành đủ thời gian để chăm sóc bản thân và sức khỏe. Do đó, khi họ cảm thấy mất cân bằng, họ quay trở lại để hiểu rõ hơn về nội tâm của mình, tìm lại sự thanh thản, cảm giác tự do như thời thơ ấu.
Thấu hiểu bản thân không phải là không biết về chính mình, không phải là quá phức tạp, mà đơn giản là tìm cách cân bằng mọi thứ. Hạnh phúc, buồn bã, yêu thương, thất vọng trong cuộc sống trở nên đơn giản, để tâm trí được thoải mái. Nhưng đó là kết quả của sự nỗ lực kiên trì không ngừng nghỉ để tự nhận biết mình là ai.
Trong mọi lứa tuổi, không ai được miễn phí khỏi việc tìm hiểu bản thân, sống thật với chính mình. Chúng ta vẫn phát triển, nhưng được tự do trong tâm trí. Cũng giống như thế hệ Z, dù họ còn trẻ về mặt sinh lý nhưng không ai biết được độ tuổi tâm lý của họ. Một số người vẫn trẻ con, trong khi một số khác đã trưởng thành hơn so với tuổi thật. Mọi người đều muốn thể hiện bản thân, sống cân bằng mọi khía cạnh cuộc sống mà không mất đi bản tính của mình. Không phải mọi người đều hiểu, nhưng họ sẽ nhận được điều xứng đáng với bản thân mình. Từ đó, họ sẽ tự điều chỉnh hành vi của mình theo ý muốn và tiến đến sự cân bằng.
Tôi từng đọc rằng “Muốn thay đổi người khác theo ý mình là gốc rễ của đau khổ, nhưng thay đổi chính mình là gốc rễ của hạnh phúc”. Chúng ta không thể thay đổi người khác, nhưng từ việc hiểu bản thân, thay đổi để phù hợp, ta sẽ có tư tưởng thoải mái và đạt được kết quả tốt trong cuộc sống.
Giới trẻ ngày nay cũng được như vậy, họ có quyền bày tỏ cảm xúc cá nhân, ý kiến, có quyền lựa chọn hướng đi mà họ muốn, miễn là không vi phạm chuẩn mực đạo đức và pháp luật. Có người đồng ý và không đồng ý, nhưng quan trọng nhất là họ hạnh phúc và có những bài học, kinh nghiệm riêng cho mình. Trên con đường tìm hiểu bản thân, mọi người sẽ trải qua những thăng trầm, có lúc cảm thấy mệt mỏi, bị ảnh hưởng bởi môi trường xung quanh. Hành vi của chúng ta phản ánh suy nghĩ của chúng ta. Vậy liệu việc cân bằng cảm xúc, suy nghĩ và hành vi có dễ dàng không? Người lớn đã làm được chưa khi chỉ trích giới trẻ? Có một thời gian, nhiều người đã chia sẻ trên mạng xã hội rằng “hãy sống chậm lại, chậm lại một chút…”, đó là dấu hiệu cho thấy họ đang tìm cách cân bằng, suy nghĩ lại và hành động đúng đắn hơn sau những thời gian vội vã.
Sau những trải nghiệm tự nhiên đó, chúng ta lại tự chủ hơn khi tham gia trực tiếp vào các khóa học, các buổi hội thảo với chủ đề thấu hiểu bản thân, do các chuyên gia tâm lý hoặc những người có nhiều kinh nghiệm và thực tế chia sẻ. Tôi đã gặp nhiều người trẻ, người đã có gia đình và người trung niên trong cùng một buổi chia sẻ khi tham gia khóa học vẽ trị liệu mà tôi không muốn đề cập. Trong buổi chia sẻ đó, nhiều vấn đề tâm lý được nêu ra, là những suy tư, cảm nhận và nhận thức xoay quanh cuộc sống của họ. Điều này chứng tỏ rằng khi con người gặp phải vấn đề nào đó, dù lớn hay nhỏ, họ không nhất thiết đã tìm ra cách giải quyết, hoặc sau khi giải quyết xong, họ có thể cảm thấy lúng túng, hối tiếc, thất vọng, hoặc không quan tâm... Nếu họ được lựa chọn lại, liệu họ có làm như vậy không? Và cách giải quyết trong tâm trí của họ là gì đã được người chia sẻ đưa ra, giúp họ giải phóng những cảm xúc đó. Điều tôi muốn nói với các bạn là đó là lúc các bạn đang hiểu rõ hơn về bản thân mình, khi bạn đặt câu hỏi về bản thân để tìm ra câu trả lời phù hợp. Và có một điều mà tôi rất tin là hãy nghĩ rằng mọi thứ bắt nguồn từ bên trong ta. Chỉ khi nghĩ như vậy, ta mới tìm ra nguyên nhân từ chính mình, xử lý từ phía mình, thay đổi từ chính mình, sau đó mọi thứ xung quanh sẽ thay đổi theo. Dần dần theo thời gian, ta sẽ rèn luyện được cho mình cách sống chậm lại hơn, suy nghĩ kỹ hơn, hành động đúng đắn hơn hoặc thậm chí là cư xử đúng với ý mình hơn, từ đó sẽ nhận được kết quả như mong muốn và cuối cùng, ta sẽ hài lòng với điều đó mà không cảm thấy rối bời.
Tôi hy vọng rằng các bạn trẻ vẫn tiếp tục tự tin vượt qua cuộc sống theo cách của mình, bất chấp sự chỉ trích từ một số người lớn hơn. Bởi cuộc sống của ta do chúng ta quyết định, không ai sống thay chúng ta và chúng ta cũng không thể làm hài lòng tất cả mọi người. Hãy tiếp tục tìm hiểu về bản thân, càng sớm càng tốt, để hướng tới một cuộc sống cân bằng, làm chủ cuộc đời, mạnh mẽ hơn trong tương lai. Khi hiểu rõ bản thân, yêu thương bản thân, người khác cũng sẽ tôn trọng chúng ta. Hãy chứng minh bằng những giá trị cốt lõi mà chúng ta đạt được.
Tôi chúc cho tôi và các bạn đều sớm chạm đến sự hiểu biết về bản thân, hiểu biết về chính mình.
Cảm ơn các bạn đã đọc!
Tác Giả: Đặng Thị Hạnh