Tóm tắt nội dung
1. Mở đầu
- Giới thiệu về nhà thơ Nguyễn Khuyến và bài thơ Câu cá mùa thu,
- Đưa ra chủ đề
2. Phần chính
- Tổng quan và cảm nhận về nét đẹp tinh tế trong tâm hồn của nhà thơ
- Tổng quan: Bài thơ là một bức tranh mùa thu sôi động và chân thực, không thiếu những điều giản dị quen thuộc
- Tình yêu thiên nhiên, quê hương, đất nước. Tác giả thậm chí còn thành công hơn khi miêu tả mùa thu ấy trên mảnh đất quê hương của mình
- Tâm trạng cao cả của thời đại: Tâm trạng này mang theo nỗi lo âu, đôi khi im lặng và suy tư, đôi khi rối bời và kinh ngạc
3. Kết luận
- Nhận xét tổng quan về tâm hồn của Nguyễn Khuyến: Qua bài thơ “Câu cá mùa thu” chúng ta cảm nhận được sự kết nối mạnh mẽ của nhà thơ với thiên nhiên.
Bài mẫu sáng tạo
Thu được xem như bức tranh thiên nhiên đặc sắc trong bức tranh bốn mùa: Xuân, Hạ, Thu, Đông. Mùa thu luôn là đề tài muôn thuở của biết bao thi nhân, là nơi họ gửi gắm tâm tư, tình cảm. Trong văn học trung đại, bên cạnh các tác phẩm có đề tài mùa thu như “Thu dạ” của Nguyễn Du hay “Ngẫu hứng” của Nguyễn Bỉnh Khiêm, không thể không nhắc đến chùm thơ thu của Nguyễn Khuyến, đặc biệt là bài “Thu điếu”. Tác phẩm này thể hiện tâm trạng thời thế và tấm lòng sâu nặng của Nguyễn Khuyến đối với đất nước.
Thu trong thơ của Nguyễn Khuyến hiện lên với vẻ đẹp thanh sơ, dịu nhẹ nhưng vẫn hấp dẫn, đậm chất Việt.
Tình yêu thiên nhiên của Nguyễn Khuyến được thể hiện qua những vần thơ miêu tả cảnh vật rất thực. Trong “Thu điếu”, tác giả tạo điểm nhìn từ ao thu lên bầu trời xanh ngắt rồi trở lại ao, trở lại với chiếc thuyền câu. Nguyễn Khuyến cảm nhận mùa thu từ gần ra xa rồi từ xa trở lại gần, nhưng vẫn giữ được vẻ yên bình của mùa thu.
Đầu bài thơ, ông viết:
“Ao thu lạnh lẽo nước trong veo
Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo”
Bức tranh của ngư ông ngồi câu cá giữa chiếc ao thu nhỏ, dường như ông đang đối mặt với tình cảnh đau xót. Dù ông là người học rộng tài cao nhưng trước cảnh nước mất mà về dạy học, không mang tài năng ra phụ dân, ông phải bó tay. Điều này làm ông đau lòng, nhưng ông vẫn giữ trong mình mong ước giúp nước. Tất cả đều vô vọng như việc câu cá nước trong.
Cùng với những cảnh tĩnh lặng, cảnh thu được miêu tả qua hai câu thơ cuối:
“Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt
Ngõ trúc quanh co khách vắng teo”
Trong thế giới đầy biến động, ông quan thanh liêm về hưu không thể giúp gì cho nước. Ông muốn gửi gắm tâm sự vào khung cảnh thu để làm vơi đi nỗi buồn vì bất lực. Những hình ảnh mộc mạc của làng quê càng làm ông day dứt vì trách nhiệm của bản thân.
Tâm trạng thời thế của Nguyễn Khuyến được thể hiện qua hai câu cuối:
“Tựa gối buông cần lâu chẳng được
Cá đâu đớp động dưới chân bèo”
Ông không thể kiên nhẫn ngồi chờ thời. Cõi lòng của ông như đắm trong dòng suy tư trong khí thu yên ắng, tịch mịch. Một tiếng cá đớp động cũng đủ làm ông thản nhiên. Tiếng cá ở đây cũng có thể xem là tia hy vọng, một niềm tin khách quan đưa người đọc đến với bầu không khí đầy hy vọng, một phép màu xuất hiện ngay lúc canh lạc đang bế tắc và thay đổi tất cả.
Qua bài thơ, ta thấy được tài năng của Nguyễn Khuyến trong việc gieo vần sáng tạo và sử dụng thủ pháp lấy động tả tĩnh một cách tinh tế.
Bài “Câu cá mùa thu” vẽ lên nét đẹp thu yên bình, đầy uẩn khúc của một nhà nho yêu thiên nhiên, một lòng vì nước vì dân.