Tượng Moai

Tượng Moai là những tác phẩm điêu khắc từ đá núi lửa dày đặc trên Đảo Phục sinh, Chile. Tất cả các tượng đều được chế tác từ một khối đá duy nhất. Moai lớn nhất từng được dựng là 'Paro', cao đến 10 mét (33 feet) và nặng 75 tấn. Một tượng chưa hoàn thành cao 21 mét (69 feet) và nặng 270 tấn cũng được tìm thấy.

Hiện nay, những tượng Moai này đều được đề cử vào danh sách Bảy kỳ quan mới của Thế giới.

Lịch sử và mô tả

Gần một phần năm số tượng Moai được chuyển đến các địa điểm nghi lễ và dựng lên đã có mũ trụ được chế tạo từ đá đỏ (pukau) tại mỏ đá Puna Pau. Khoảng 95% trong số 887 tượng Moai hiện nay được tạc từ tro núi lửa tại Rano Raraku, trong đó 394 tượng vẫn còn nguyên vẹn. Công việc vẽ bản đồ bằng GPS gần đây cho thấy có thể còn nhiều tượng Moai khác tồn tại ở khu vực bên trong. Các mỏ đá tại Rano Raraku dường như đã bị bỏ hoang, với nhiều tượng vẫn ở nguyên vị. Tuy nhiên, các giai đoạn chế tác phức tạp khác vẫn đang được nghiên cứu. Hầu hết tất cả các tượng Moai đã được hoàn thành và chuyển từ Rano Raraku tới các địa điểm nghi lễ, nhưng sau đó bị lật đổ bởi người bản địa ngay sau khi công việc hoàn tất.

Mặc dù thường chỉ thấy phần 'đầu' của các tượng, thực tế Moai có đầu và phần thân được rút gọn.

Gần đây, nhiều tượng Moai đã được phát hiện vẫn nguyên vẹn mặc dù đã bị lật đổ, mặt hướng xuống đất. Nhờ đó, người ta đã khám phá ra rằng các lỗ mắt sâu nổi tiếng trên Moai từng chứa đựng những cặp mắt làm từ san hô. Những cặp mắt mô phỏng đã được tạo ra và đặt vào vị trí để chụp ảnh.

Người Polynesia khai phá đảo bắt đầu từ khoảng năm 1000-1100 sau Công Nguyên. Ngoài việc biểu hiện các tổ tiên đã mất, Moai cũng được dựng tại các địa điểm nghi lễ, có thể đã đại diện cho các vị lãnh đạo quyền lực đang sống và là biểu tượng của dòng họ quan trọng. Moai được điêu khắc bởi những nghệ nhân chuyên nghiệp, là một tầng lớp đặc biệt, cao hơn những thợ điêu khắc Polynesia thông thường. Việc chế tạo Moai tốn kém lớn, không chỉ về nhân công và nguyên liệu mà còn về việc di chuyển và dựng tượng lên vị trí. Phương thức di chuyển Moai vẫn còn bí ẩn, nhưng chắc chắn đòi hỏi nhiều người lao động, dây thừng, búa và/hoặc trục. Một giả thuyết khác cho rằng Moai có thể đã được di chuyển bằng cách đẩy (Pavel Pavel và thí nghiệm của ông đã chứng minh chỉ cần 17 người với dây có thể di chuyển khá nhanh các tượng trung bình và cho rằng kỹ thuật này có thể áp dụng cho các tượng lớn hơn). Vào giữa thế kỷ 19, tất cả Moai ngoài Rano Raraku và nhiều tượng trong mỏ đá đã bị lật đổ. Ngày nay, khoảng 50 Moai đã được dựng lại tại vị trí ban đầu.

Truyền thuyết của người dân đảo kể về Hotu Matu'a, người rời quê hương để tìm một nơi sinh sống mới, được gọi là Đảo Phục sinh ngày nay. Sau khi qua đời, đảo được sáu con trai của ông chia nhỏ và sau đó lại bị những người cháu chia rẽ thành nhiều phần. Người dân trên đảo tin rằng các tượng của họ có thể thu hút 'mana' (sức mạnh siêu nhiên) từ các vị lãnh đạo. Họ có thể tin rằng bằng cách tập trung mana, họ có thể mang lại điều tốt lành như mưa và mùa vụ bội thu. Truyền thuyết của người định cư là một phần của thần thoại phức tạp và đã thay đổi theo thời gian.

Ghi chú

• Moai trong văn hóa đại chúng
• Nemrut (núi) (những bức tượng tương tự)
• Thờ cúng tổ tiên

• Grant McCall (1995). 'Rapanui (Đảo Phục sinh).' Sách Niên Giám Thái Bình Dương ấn bản lần thứ 17. Fiji Times. Truy cập ngày 8 tháng 8 năm 2005.
• Thor Heyerdahl, Arne Skjølsvold và Pavel Pavel “Walking” Moai of Easter Island. Truy cập ngày 8 tháng 8 năm 2005.
• Kathy Pelta (2001). Khám phá lại Đảo Phục sinh. North Minneapolis, Hoa Kỳ: Lerner Publications. ISBN 0-8225-4890-9.
• Rupert Matthews (1988). Bí ẩn cổ đại. East Sussex, Anh: Wayland. ISBN 0-531-18246-0.
• Jo Anne Van Tilburg (2001) 'Đảo Phục sinh.' Trong P.N. Peregine và M. Ember (biên tập.) Bách khoa toàn thư Tiền sử, Tập 3: Đông Á và Oceania. New York, Boston, Dordrecht, London, Moscow. Kluwer Academic/Plenum Publishers với Human Relations Area Files tại Đại học Yale. ISBN 0-306-46257-5 http://www.sscnet.ucla.edu/ioa/esip/

Liên kết ngoài

• Trang chủ không chính thức của Đảo Phục sinh Lưu trữ 2007-08-10 tại Wayback Machine
• PBS NOVA: Secrets of Easter Island
• Dự án Tượng đài Đảo Phục sinh
• PBS NOVA: Secrets of Lost Empires: Easter Island
• Cách làm Walking Moai: một giả thuyết về cách Moai được di chuyển
• Công dân Czech làm cho tượng Moai đi bộ trở lại Đảo Phục sinh
• Lịch sử của những viên đá Đảo Phục sinh