Buzz
Dàn ý
I. Mở bài:
- Giới thiệu Bài thơ về tiểu đội xe không kính và tác giả Phạm Tiến Duật.
- Giới thiệu hình ảnh người chiến sĩ lái xe trong bài thơ.
II. Thân bài: Cảm nhận về người chiến sĩ trong Bài thơ về tiểu đội xe không kính
1. Tư thế của những người chiến sĩ:
“Ung dung buồng lái ta ngồi,
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.”
- Tư thế ung dung khi lái xe
- Dù trên chiếc xe tàn, nhưng các chiến sĩ vẫn ung dung và vui vẻ
- Họ nhìn thẳng, bình thản về mọi thứ
=> Thể hiện sự tập trung, ung dung của những chiến sĩ trên đường chiến đấu.
2. Tinh thần của các chiến sĩ:
“Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa, như ùa vào buồng lái”
- Dù với khó khăn như gió cay, bụi bặm,... nhưng họ vẫn tiếp tục lái xe.
- Thể hiện sự ngang tàng, bất chấp của các chiến sĩ.
=> Tinh thần không sợ khó khăn, nguy hiểm, họ vẫn tiếp tục để hoàn thành nhiệm vụ.
3. Tình đồng đội của các chiến sĩ:
“Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi.”
- Các chiến sĩ bắt tay qua cửa kính.
- Hành động này không chỉ là chào hỏi mà còn thể hiện sự lạc quan, động viên tinh thần lẫn nhau.
- Tình đồng chí, đồng đội kết nối chặt chẽ
=> Dù có khó khăn, gian khổ, họ vẫn vượt qua để mang lại hòa bình, độc lập cho dân tộc.
III. Kết bài: Nhận định về hình ảnh của người chiến sĩ và giá trị của tác phẩm.
Mẫu số 2
Phạm Tiến Duật là một nhà văn nổi tiếng trong thời kỳ kháng chiến chống lại thế lực Mỹ. Các tác phẩm thơ của ông chủ yếu tập trung vào những chiến sĩ, thanh niên tình nguyện trên con đường Trường Sơn. Là một người trực tiếp tham gia vào cuộc chiến, Phạm Tiến Duật hiểu rõ cuộc sống và tinh thần chiến đấu của những người lính. Ông là một trong số các thành viên của đoàn 559 và đặc biệt quan tâm đến những người lái xe trên tuyến đường Trường Sơn gian khổ. Ông đã thể hiện được tư thế tự tin, tinh thần dũng cảm không ngần ngại trước nguy hiểm và khó khăn, niềm vui và ý chí chiến đấu vì miền Nam. Bài thơ về tiểu đội lái xe không kính của ông là một ví dụ điển hình cho chủ đề này.
Tứ thơ của ông được hình thành từ một hình ảnh độc đáo, một chi tiết đặc biệt: những chiếc xe không kính vẫn tiếp tục di chuyển trên con đường ra chiến trận:
Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi.
Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.
Lời thơ của Phạm Tiến Duật tự nhiên như lời nói hàng ngày. Sự nguy hiểm và gian khổ: bom giật làm vỡ kính của xe được ông miêu tả như một sự việc bình thường. Điều này là một phần không thể thiếu trong cuộc chiến. Ngay từ câu thơ mở đầu, ông đã diễn tả được tư thế tự tin của họ. Điều này được nhấn mạnh bởi từ 'nhìn' được lặp lại ba lần trong câu 'nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng', tạo ra một cảm giác tự tin. Dù có bom đạn trên đầu, dù đường đi bị phá vỡ và dốc cao, họ vẫn giữ tư thế bình thản như không có gì xảy ra. Không có kính không phải là một vấn đề, vì:
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng,
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa, như ùa vào buồng lái.
Chỉ những người thực sự trong cuộc mới có thể viết ra những câu thơ chân thực như vậy. Tâm hồn của các chiến sĩ lái xe là lãng mạn. Nhờ không có kính, sao trời và cánh chim 'như sa, như ùa' vào buồng lái. 'Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim' mô tả chính xác cảm giác của người lái xe không kính, đồng thời nói lên sự gắn bó của họ với con đường Trường Sơn, con đường chiến đấu. Những chiến sĩ lái xe là những người trẻ tuổi, hồn nhiên, có chút ngang tàng đáng yêu, đúng là kiểu ngang tàng của lính lái xe:
Không có kính, ừ thì có bụi,
Bụi phun tóc trắng như người già.
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha!
Có lần, bình khổ thơ này, Xuân Diệu không thích tiếng cười 'ha ha'. Nhưng đó là quyền của người đọc. Nhưng các chiến sĩ lái xe chắc chắn thích vì Phạm Tiến Duật đã vẽ ra hình ảnh chân thực của họ. Dáng vẻ 'phì phèo châm điếu thuốc' và tiếng cười 'ha ha' thể hiện tư thế tự tin và tâm hồn vui vẻ của họ trong những năm tháng đầy gian khổ.
Những người lái xe coi gian khổ như không:
Không có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi!.
'ừ thì ướt áo' không phải là một vấn đề lớn. 'Mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời' cũng không sao. Tất cả sẽ qua đi: 'Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi?'... Giọng điệu ngang tàng dễ thương của lính lái xe vẫn không thay đổi.
Mối quan hệ gắn bó giữa các chiến sĩ lái xe được diễn tả một cách chân thực và phù hợp với phong cách ngang tàng dễ thương của họ:
Những chiếc xe từ trong bom rơi
Đã về đây họp thành tiểu đội,
Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi.
Tất cả họ đều phải trải qua gian khổ và nguy hiểm, họ chào nhau bằng sự đồng cảm và tin cậy. 'Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi' mang nhiều ý nghĩa. Sự gắn bó ấy còn được thể hiện qua bữa ăn dã chiến: 'Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy'. Họ coi nhau như anh em trong một gia đình, chia sẻ với nhau mọi khó khăn và vất vả. Cuộc sống chiến đấu khiến họ gần nhau hơn.
Bài thơ kết thúc bằng nhận thức sâu sắc của người lính lái xe:
Không có kính, rồi xe không có đèn,
Không có mui xe, thùng xe có xước
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước
Chỉ cần trong xe có một trái tim.
Dù có nhiều gian khổ, nhiều mất mát và hi sinh... nhưng không thể ngăn cản bước tiến của người lái xe và dân tộc ta. 'Trái tim' ở đây là tình yêu thương với miền Nam, tình yêu thương đã thúc đẩy họ chiến đấu cho sự tự do và thống nhất đất nước.
Bài thơ về tiểu đội xe không kính có một chất giọng đặc biệt đáng trân trọng. Chất giọng tự nhiên kết hợp với tính ngang tàng dễ thương rất phù hợp với các chiến sĩ lái xe thời chiến. Bài thơ đã giúp người đọc hiểu rõ cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ của họ, cũng như tư thế tự tin và tâm hồn trẻ trung lãng mạn của họ. Phạm Tiến Duật đã đóng góp rất nhiều cho văn hóa thơ ca chống Mỹ cứu nước.
Mẫu số 3
Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc Việt Nam là một bản anh hùng ca bất diệt. Trong những tháng năm khí thế sục sôi của cuộc chiến 'Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước', nhân dân Miền Bắc đã không tiếc sức người, sức của để hỗ trợ Miền Nam ruột thịt.
Trong hàng ngũ các đoàn quân xuất phát ra trận, có một chàng trai trẻ tên Phạm Tiến Duật. Anh được huấn luyện và trưởng thành trong cuộc chiến, trở thành một nhà thơ chiến sỹ. Thơ của anh không thu hút độc giả bằng những từ ngữ mượt mà, nền nhạc du dương mà nó làm cho người đọc say mê bằng sự tự nhiên, sống động, nồng chất lính tráng. 'Bài thơ về tiểu đôi xe không kính' là một ví dụ điển hình cho tinh thần thơ đó.
Toàn bộ bài thơ tập trung vào hai hình ảnh chính: những chiếc xe và những người lính lái xe. Sự thiếu hụt kính của những chiếc xe và nguyên nhân của nó được giới thiệu thông qua lời thơ tự nhiên, mộc mạc như một lời giải thích đơn giản mà có lẽ trước đó chưa ai nhận ra vẻ thơ của nó ngay trong sự tự nhiên của ngôn từ:
Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật, bom rung, kính vỡ đi rồi.
Cách lý giải đơn giản, ngộ nghĩnh tạo nên sự thú vị cho người đọc. Cảm hứng thơ bắt đầu từ hiện thực khốc liệt trên chiến trường với 'bom giật, bom rung', giúp ta hình dung sự tàn phá của bom đạn trên đường Trường Sơn trong những năm đó cực kỳ dữ dội. Nhưng việc thiếu hụt các phương tiện vật chất lại là cơ sở để người lái xe thể hiện những phẩm chất cao đẹp và sức mạnh tinh thần lớn lao của họ:
Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.
Trên những chiếc xe không kính, dưới làn bom đạn của kẻ thù, an toàn của các anh khó mà đảm bảo. Nhưng thái độ của họ lại bình thản tự tin đến bất ngờ. Trong tư thế ung dung, trong cái nhìn bao quát cả đất trời, còn có cả niềm kiêu hãnh của người làm chủ hoàn cảnh, tự hào ngắm nhìn đón nhận thiên nhiên. Nhịp thơ cân xứng, ý thơ trôi chảy, lời thơ nhẹ nhàng như diễn tả hình ảnh những đoàn xe lăn bánh trên những đường đi ra trận. Cảm giác vất vả, gian khổ được mô tả thông qua những hình ảnh giản dị trung thực đến từng chi tiết:
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa, như ồn ào vào buồng lái.
Xe không kính, gió thổi mạnh vào cabin, người lái xe không chỉ cảm nhận mà còn thấy 'gió vào xoa mắt đắng'. Cử chỉ trìu mến, dịu dàng và thân thiện ấy của gió khiến những đôi mắt cay xè vì thiếu ngủ cảm thấy đắng chát hơn. Và hơn thế nữa, nắng mưa gió bụi của Trường Sơn đã trở thành những bạn đồng hành:
Không có kính ừ thì có bụi
Bụi phủ đầu như người già.
...Không có kính ừ thì ướt áo
Mưa rơi như trên bề mặt trời.
Lời 'ừ thì', 'chưa cần', hình ảnh 'phì phèo châm điếu thuốc', giọng cười 'haha' vui tươi làm nổi bật chất bình dị mà anh hùng của những chàng trai trẻ biết biến cái vất vả khó khăn thành những phút giây thư giãn thoải mái. Qua đó làm bừng sáng tinh thần cứng cỏi đầy nghị lực và bất khuất của những người biết vượt lên hoàn cảnh để làm chủ hoàn cảnh. Có lẽ ai đã từng đến Trường Sơn mới thấu hết cái khó khăn của người cầm lái. Đường Trường Sơn uốn cong, mưa Trường Sơn trút nước, mùa khô xe chạy bụi mù trời. Bom đạn của quân thù không làm các anh chùn bước, thì gió, bụi, mưa của thiên nhiên khắc nghiệt nào có đáng kể hơn. Trên những chiếc xe không kính, tâm trạng của người lính lái xe vẫn phơi phới thênh thang:
Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi.
Kỳ lạ thay, như một khám phá bất ngờ của nhà thơ, sự hiểm nguy của những chiếc xe không kính lại trở thành một lợi thế bất ngờ khi các chàng lính gặp nhau, vì họ có thể không cần phải xuống xe mà vẫn có thể bắt tay nhau thể hiện tình đồng đội. Công việc vất vả, nguy hiểm nhưng phút nghỉ ngơi của những người lính lại vô cùng giản dị:
Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy.
Cuộc sống dù giản dị, bần cùng nhưng ấm áp tình cảm. Những người lính không chỉ là đồng chí, đồng đội của nhau mà họ còn là những người cùng trong một gia đình. Vì vậy sau những phút nghỉ ngơi ngắn ngủi, họ lại tiếp tục công việc của mình với niềm tin mãnh liệt vào ngày mai chiến thắng. Chỉ có điều càng gần đến phương Nam, những chiếc xe càng hư hỏng:
Không có kính rồi xe không có đèn
Không có mui xe, thùng xe có xước.
Khi các xe 'không kính' bị hỏng, thì những con số không khác lại hiện ra: 'không đèn', 'không mui', chỉ một thứ duy nhất là 'có xước'. Như vậy cả 'không có' và 'có' đều là tổn thất, đều là hư hại. Điều này được lặp lại ba lần như một lời nhắc nhở về những thử thách khắc nghiệt của cuộc chiến, về vẻ đẹp trần trụi đến kinh ngạc của chiếc xe vận tải. Vượt qua dãy Trường Sơn, đi qua đạn bom khói lửa của kẻ thù, mang trên mình nhiều thương tích, những chiếc xe như những người anh hùng kiên cường. Kỳ lạ thay:
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước
Chỉ cần trong xe có một trái tim.
“Trái tim” là một hình ảnh ẩn dụ chỉ người lính lái xe yêu nước, căm ghét giặc, sống trẻ trung, sôi nổi và lạc quan tin tưởng vào chiến thắng của cuộc kháng chiến. Câu thơ kết thúc nhưng con mắt thơ vẫn mở ra. Ta nhận ra người lính lái xe là một phần không thể thiếu, là con mắt, là bộ não, là linh hồn của xe. Có trái tim, chiếc xe trở thành một cơ thể sống, một khối thống nhất với người lính lái xe. Ta hiểu vì sao cả đoàn xe có thể vượt qua dãy Trường Sơn khói lửa, bởi sức mạnh của nó tập trung vào trái tim gan góc, kiên cường, giàu bản lĩnh và chứa đựng tình yêu thương. Có lẽ vì thế mà nhiều người nghĩ rằng đây chính là hình ảnh của trái tim cầm lái.
Đến với bài thơ này, ta thú vị nhận ra giọng văn rất trẻ, rất lính. Chất giọng ấy bắt nguồn từ sức trẻ, từ tâm hồn phơi phới của thế hệ chiến sĩ Việt Nam mà chính tác giả đã từng sống, từng trải nghiệm. Ngôn ngữ thơ giản dị, hình ảnh thơ sáng tạo bất ngờ, đặc biệt là sự linh hoạt của nhạc điệu trong thơ đã góp phần tạo nên sức hấp dẫn sâu sắc của bài thơ trong lòng độc giả.
Bài thơ đã tạo dựng nên một hình ảnh đặc biệt về những chiếc xe, đặc biệt là những chiếc xe không có kính chắn gió, bụi bặm khi ra trận. Một đặc điểm độc đáo chỉ có ở Việt Nam, chỉ có ở những người lính lái xe trong thời kỳ chiến tranh chống Mỹ. Điều này có thể được coi là một tác phẩm nghệ thuật tinh tế, được lấy cảm hứng từ những trải nghiệm thực tế trên chiến trường ác liệt:
'Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi'
Lí do chiếc xe không có kính chính là như vậy. Đó là một sự thật trần trụi mà tác giả không cần phải tưởng tượng. Ngoài sự thật đó, hình ảnh của người lính lái xe cũng được vẽ nên rất tươi đẹp. Dù đối diện với những thử thách khắc nghiệt của cuộc chiến, người lính lái xe vẫn tỏ ra phong độ:
'Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.'
Đó là tư thế của người lái xe, tự tin và quyết đoán. Tác giả đã tập trung vào cái nhìn của họ, sử dụng từ 'nhìn' ba lần trong một dòng thơ. Nhìn lên trời để nhận biết máy bay hoặc đèn pháo ban đêm. Nhìn thẳng để thể hiện sự quyết đoán, bản lĩnh. Dù chỉ từ chiếc xe không kính, nhưng thông qua cái nhìn đó, những cảm xúc, trải nghiệm của người lái xe đã được thể hiện một cách sống động, cụ thể:
'Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa, như ùa vào buồng lái'
Những cảm xúc này, dù có ý nghĩa thực tế hay biểu tượng, đều thể hiện sự bản lĩnh, sự vượt qua của người lái xe. Hai khổ thơ tiếp theo tiếp tục tập trung vào hình ảnh của họ. Phạm Tiến Duật đã giỏi biến những thực tế khó khăn thành tinh thần chiến thắng, để tôn vinh người lái xe trong thời gian chiến tranh khốc liệt.
'Xe không có kính nên 'bụi phun tóc trắng như người già' là điều tất yếu, xe không có kính nên 'ướt áo, mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời' là điều không thể tránh khỏi.'
Những cụm từ 'ừ thì có bụi', 'ừ thì ướt áo' cho thấy họ không chỉ nhận biết mà còn quen thuộc với những khó khăn đó. Vì vậy:
'Chưa cần lửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha'
Và còn cao hơn nữa:
'Chưa cần thay lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa mau khô thôi.'
Đây là những dòng thơ đích thực của người lính, nó thể hiện đúng tinh thần và cuộc sống của họ ngoài chiến trường trong những năm đại chiến. Đó là cuộc sống đầy gian khổ giữa những cơn bom đạn ác liệt nhưng cũng đầy nghị lực, yêu đời và ý chí hoàn thành nhiệm vụ cao cả.
Hai khổ thơ cuối cùng nói về cuộc sống hàng ngày và sự đoàn kết sau những chuyến vận tải dài trên 'đường đi tới'. Vẫn giữ nguyên phong cách văn xuôi đặc trưng, Phạm Tiến Duật đã thể hiện tình đồng chí, đồng lòng trong cuộc kháng chiến. Trong hai khổ thơ này, hình ảnh 'xe không kính' vẫn được nhấn mạnh, nhưng bằng một cách diễn đạt khác biệt:
'Gặp bạn bè suốt dọc đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi'
Cuối cùng, bài thơ kết thúc bằng một lời nhắn nhủ, như một dự báo: không chỉ là 'tiểu đội xe không kính' mà trong tương lai còn có 'tiểu đội xe không đèn', không có mái che,... Cuộc chiến tranh vẫn tiếp diễn với sự khốc liệt của nó, và người lính lái xe vẫn phải đối mặt với những thách thức mới:
'Không có kính rồi xe không đèn, không có mái che, thùng xe trầy xước' nhưng họ sẽ vẫn hoàn thành nhiệm vụ, vẫn sẽ chiến thắng bởi vì phía trước là miền Nam yêu dấu và vì trong lòng họ có một trái tim đầy nhiệt huyết, một trái tim của người lính yêu nước.'
Bài thơ là một tác phẩm nghệ thuật tôn vinh người lính lái xe trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc Việt Nam. Hình ảnh của những chiến sĩ đã được thể hiện một cách rõ ràng và chân thực, từ đó ta cảm nhận được những khó khăn, gian truân của họ và cũng thêm yêu quý, biết ơn hơn về những anh hùng dân tộc đã hy sinh để bảo vệ đất nước của chúng ta.
