Tượng trưng của người chèo thuyền trong bài viết “Người chèo thuyền trên dòng sông Đà” của Nguyễn Tuân

Buzz

Đọc tóm tắt

- Nguyễn Tuân, trong tác phẩm "Người lái đò trên sông Đà", tập trung vào nhân vật lái đò với cái nhìn đặc biệt về những người lao động bình thường.
- Ông tập trung mô tả vẻ đẹp và sức mạnh của họ giữa dòng nước dữ dội của sông Đà.
- Bằng ngôn từ tinh tế, ông vẽ nên hình ảnh một cuộc chiến đấu tuyệt vời, khi người lái đò, dù già nua nhưng cứng cỏi và kiên cường, vượt qua hàng nghìn lần thách thức từ thiên nhiên khắc nghiệt, để lại dấu ấn của họ là những anh hùng thầm lặng trên dòng sông hùng vĩ này.
- Nguyễn Tuân sử dụng ngôn ngữ đặc biệt để tôn vinh người lái đò, biểu diễn họ như những nghệ sĩ vượt qua thử thách của thiên nhiên, mang đến sự hoàn mỹ trong công việc.

Đề bài

Tượng trưng của người chèo thuyền trong bài viết “Người chèo thuyền trên dòng sông Đà” của Nguyễn Tuân.

Lời giải chi tiết

Tác phẩm được sáng tạo trong hành trình thực tế tại Tây Bắc vào năm 1958, được chọn lọc từ tập văn “Sông Đà” (1960), là sự kết hợp của tâm hồn và tài năng văn chương với mong muốn khám phá “chất vàng 10” trong những người lao động của vùng Tây Bắc - những viên vàng đã được thử thách bởi ngọn lửa. Nếu Thạch Lam tìm kiếm vẻ đẹp trong cuộc sống nghèo khổ, bình dị, thì Nguyễn Tuân thường say mê với những vẻ đẹp phi thường, tuyệt vời. Theo quan điểm của ông, ngay cả những người bình thường khi làm những công việc bình thường cũng có thể đạt đến đỉnh cao của tài năng và khéo léo. Trước đây, Nguyễn Tuân chỉ thấy vẻ đẹp tài năng nghệ sĩ ở những con người đặc biệt, những con người quá khứ chỉ còn ở trong kí ức. Đó là những người như Huấn Cao với khả năng vượt ngục tài ba, viết chữ đẹp; hoặc kẻ ăn xin nổi tiếng với sở thích thưởng trà… Nhưng khi cách mạng tháng 8 nổ ra và xã hội thay đổi, ông không còn đề cao văn chương tráng lệ như trước mà bắt đầu tìm kiếm điều đặc biệt trong cuộc sống hàng ngày để tạo ra những tác phẩm đặc sắc trong văn chương. Ông vẫn tiếp cận với sự việc từ góc độ văn hoá và thẩm mỹ, vẫn khám phá tài năng nghệ sĩ, nhưng ngòi bút của ông hướng về những người lao động bình thường trong cuộc sống thực tế. Họ có thể chỉ là những người lái thuyền trên sông Đà như đã được miêu tả trong tập văn cùng tên.

Trong cái nhìn độc đáo của Nguyễn Tuân, sông Đà càng độc đáo, dữ dội, nham hiểm bấy nhiêu thì vẻ đẹp và phẩm chất của người lái đò sông Đà càng nổi bật bấy nhiêu. Bởi thế, trước khi làm nổi bật 'tay lái ra hoa' của người lái đò, nhà văn đã dành nhiều tài năng và tâm huyết để đặc tả cái hung bạo của thác dữ sông Đà như một cách dựng phông nền cho sự xuất hiện của nhân vật. Đúng như tiến sĩ Phan Huy Dũng nhận định 'Như một sự độc đáo đi tìm những cái độc đáo', cái tài trong nghệ thuật ngôn từ của Nguyễn Tuân là đã làm sống dậy và nổi sóng tất cả những sự vật vô tri vô giác. Dưới ngòi bút Nguyễn Tuân, ngôn ngữ như cựa quậy, gào thét với sóng nước sông Đà. Thế giới cảnh vật qua lăng kính chủ quan của nhà văn như một bức ảnh bất động được phần mềm Flash update lại để tạo nên một đoạn băng động rõ ràng về đường nét, sắc nét về âm thanh. Dưới ngòi bút ma lực của Nguyễn Tuân, dòng sông Đà như một con thuỷ quái 'nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, cuồn cuộn gùn ghè suốt năm như lúc nào cũng đòi nợ suýt bất cứ người lái đò nào đi qua quãng sông ấy', rồi 'nước ặc ặc lên như vừa rót dầu sôi vào'. Nhưng hãy xem, âm thanh sông Đà mới ghê sợ. Âm thanh hay là hình ảnh? Nước hay là lửa? Tất cả bị hoà trộn trong một lối so sánh rất ấn tượng, sự so sánh tần tầng, bậc bậc mà có lẽ nếu ko phải Nguyễn Tuân với cái tài điều khiển ngôn ngữ, luyện đan ngôn từ của mình thì không ai có thể làm được như thế: 'Thế rồi nó rống lên như tiếng một ngàn con trâu mộng đang lồng lộn giữa rừng vầu rừng tre nứa nổ lửa, rừng lửa cũng gầm thét với đàn trâu da cháy bùng bùng'. Nhà văn lại liên tiếp dùng những từ chỉ thời gian như 'đã thấy' 'rồi lại' 'lại thấy'… kết hợp với các từ ngữ so sánh cực tả để làm dậy sóng tò mò, phấn khích, hồi hộp căng thẳng chỉ đợi cái giác cảm giật mình mạnh mẽ trước sự oà ra rất mực hùng tráng của cảnh vật, đặt người lái đò vào vị trí của một nhân vật chính trong một bộ phim kinh dị. Ai bảo trong văn chương, nhịp độ thời gian không thể ứng khớp được với nhịp độ không gian, xúc cảm giữa nhà văn và nhân vật? Trước những cái mạnh mẽ cuồn cuộn của nước lũ sông Đà, dòng ngôn ngữ của nhà văn cũng tuôn trào ào ạt mãnh liệt, cuộn xoáy. Ông lái đò trên chiếc thuyền kia cũng bị cuốn đi theo dòng nước và dòng chảy ngôn từ của một 'ngòi bút nở hoa'. Nguyễn Tuân là nhà văn thường say mê vẻ đẹp tài hoa nghệ sĩ hơn đời, hơn người. Vẻ đẹp ấy được bộc lộ sâu sắc tinh tế và nổi bật nhất qua cảnh ông lái đò đưa con thuyền vượt thác. Bằng cái nhìn sắc sảo của một nhà quân sự, Nguyên Tuân đã chỉ rõ sự chênh lệch lớn về cả thế và lực giữa ông lái đò và thác dữ. Nếu thác dữ đông đảo hùng hậu, hiếu chiến với những 'boong ke chìm' 'pháo đài nổi' 'đá tướng' 'đá quân' 'luồng ống' 'luồng chết'… đã giăng sẵn trận địa với những vòng mai phục thì ông lái đò đã 70 tuổi, đơn độc trên con thuyền độc mộc chỉ có mái chèo là vũ khí. Nhưng kì lạ thay, đối mặt với thác dữ, người lái đò ấy vẫn chẳng hề nao núng: 'Ông đò 2 tay giữ mái chèo khỏi bị hất lên khỏi sóng trận địa phóng thẳng vào mình'. Đó cũng là bản lĩnh cứng cỏi hiên ngang, là cái gan góc bình tĩnh của một người lao động Tây Bắc. Đâu chỉ có vậy, ngòi bút tài hoa của bậc thầy ngôn ngữ đã giúp Nguyễn Tuân khắc họa thành công không khí căng thẳng, quyết liệt trong trận chiến giáp lá cà giữa ông lái đò với thác dữ. Mỗi hòn đá, tảng đá nơi ải nước hiểm trở đều như có hình hài, tính cách của một tên địch quân nham hiểm hiếu chiến. Trận cận chiến được mở đầu bằng những hành động có vẻ tràn đầy tinh thần thượng võ 'một hòn ấy trông nghiêng thì y như là đang hất hàm hỏi cái thuyền phải xưng tên tuổi trước khi giao chiến. Một hòn khác lùi lại một chút và thách thức cái thuyền có giỏi thì tiến gần vào'. Thiên nhiên thực sự giữ vai trò chủ động trong việc mai phục con người, như được thể lấn tới 'sóng nước như thể quân liều mạng vào sát nách mà đá trái, mà thúc gối vào bụng và hông thuyền' 'ùa vào bẻ gãy cán chèo vũ khí trên cánh tay' rồi có lúc 'chúng đội cả thuyền lên'. Những cảm nhận ấy đều hết sức tinh tế và chân thực, nó gợi nhớ tới sự chông chênh trong cuộc chiến với lũ cá mập của ông lão Xan-ti-ago trong tác phẩm của Hêminhuê. Sóng thác không chỉ 'bám lấy thuyền như đô vật túm thắt lưng ông đò lại lật ngửa mình ra giữa trận nước vang trời thanh la não bạt' mà còn 'đánh những miếng đòn hiểm độc nhất' là bất ngờ 'bóp chặt lấy hạ bộ người lái đò'. Dù vô cùng đau đớn, 'mặt méo bệch đi' 'mắt hoa đom đóm' nhưng ông lái đò vẫn cố nén vết thương '2 chân vẫn kẹp chật lấy cuống lái'. Ông lái đò đã vượt lên trên nỗi đau thể xác của mình bằng một tinh thần cứng cỏi, một bản lĩnh kiên cường- đó cũng là những vẻ đẹp vàng 10 của con người lao động Tây Bắc mà Nguyễn Tuân luôn thiết tha tìm kiếm, nâng niu. Sau khi phá xong vòng vây thứ nhất, không một phút nghỉ tay nghỉ mắt, ông lái đò đã 'phá luôn vòng vây thứ hai và đổi luôn chiến thuật'. Như một chàng kị sĩ dũng mãnh đang chinh phục loài thuỷ quái 'cưỡi lên thác nước sông Đà' và 'cưỡi đến cùng như là cưỡi hổ' Nguyễn Tuân đã sử dụng hàng loạt các động từ mạnh như 'nắm chặt lấy bờm sóng' 'ghì cương lái, phóng nhanh vào cửa sinh'… để làm nổi bật những hành động kiên quyết, dứt khoát, mạnh mẽ của ông lái đò đã giúp cho con thuyền vượt qua được trùng vi thạch trận vòng thứ hai, để lại sau mình cả lũ đá tướng, đá quân 'tiu nghỉu cái mặt xanh lè thất vọng'. Bước vào vòng vây tiếp theo, ông lái đò khéo léo đưa con thuyền 'phóng thẳng chọc thủng' lũ đá hậu vệ và phóng rất nhanh vào cửa sinh. Với tốc độ 'vút, vút, cửa ngoài cửa trong. lại cửa trong cùng, thuyền như một mũi tên tre xuyên nhanh qua hơi nước, vừa xuyên vừa tự động lái được, lượn được'. Với nghệ thuật so sánh, Nguyễn Tuân vừa vẽ ra những đường nét chuyển động tinh tế của chiếc thuyền, vừa cho thấy vẻ đẹp của một tay lái ra hoa- một nghệ sĩ trên sông nước. Với Nguyễn Tuân, hình ảnh người lái đò sông Đà không chỉ là anh hùng lao động mà là người anh hùng trên chiến trận- trong cuộc chiến chạy đua khốc liệt với thiên nhiên và chinh phục thiên nhiên 'hình ảnh cuộc chiến đấu gian lao trên chiến trường sông Đà' một 'quãng thuỷ chiến ở mặt trận sông Đà'. cảnh người lao động sông Đà với thác gợi nhớ cảnh dũng tướng Triệu Tử Long đơn thương độc mã phá vòng vây Đương Dương cứu Ấm chúa. Qua cái nhìn tài hoa uyên bác của Nguyễn Tuân, trong suốt cuộc đời gần 70 tuổi của mình ông lái đò đã trên 100 lần xuôi ngược dòng sông, trong đó khoảng 60 lần chính tay cầm lái, mà chỉ riêng đoạn sông từ Vạn Yên về xuôi đã có tới 73 con thác nham hiểm nên cả cuộc đời ông lái đò đã hàng ngàn lần vượt qua thác dữ, hàng ngàn lần chiến thắng dòng sông hung bạo. Dù chỉ đặc tả một lần vượt thác, nhưng Nguyễn Tuân vẫn làm nổi bật được toàn bộ cuộc đời tài hoa nghệ sĩ của ông đò. Bất giác thấy tràn về trong lòng một ý thơ Tố Hữu:

“Bao nhiêu thác đã qua,

Thuyền ta trên đời vẫn thênh thang.”

Có lẽ, sự tôn vinh và kính trọng hình ảnh người lái đò cũng theo cách của Nguyễn Tuân mà tràn ngập? Trận chiến trên mặt trận sông Đà dữ dội nhưng hãy nhìn vào hình ảnh của người lái đò sau khi vượt qua thác. Một sự thanh thản kỳ lạ. Trong đêm nghỉ ở hang độ, họ không chỉ 'nướng ống cơm lam' mà còn 'trò chuyện về cá dầm xanh, cá anh vũ' mà 'không ai nói thêm một lời nào về cuộc chiến vừa qua ở cửa ải nước đầy đáng sợ vừa rồi'. Tâm trạng thanh thản như vậy giúp người đọc hiểu được vẻ đẹp và tầm vóc của những người lao động anh hùng trên sóng nước sông Đà. Đọc bài viết 'Người lái đò sông Đà', không ai có thể quên được tư thế kiêng cưỡng trước thác của 'một người lái đò sông Đà có sự tự do' vì 'ông ấy đã hiểu rõ bí quyết của thần sông và thần đá'. Theo như Ăng-ghen đã nói 'Tự do là ý thức của sự tất yếu', và khi hiểu biết bí quyết, con người sẽ chuyển từ vương quốc của sự tất yếu sang vương quốc của tự do. Nhờ hiểu biết bí quyết tất yếu của thác dữ sông Đà, người lái đò luôn cảm thấy tự do và chiến thắng thác dữ. Có thể nói rằng tác phẩm là một bản hòa ca khen ngợi tư thế của con người khi đứng trước thiên nhiên - một thiên nhiên mà trong mối quan hệ với con người luôn là bạn và kẻ thù. Đó là thế giới thiên nhiên đã không ít lần đi vào thế giới văn học qua 'Sơn Tinh, Thuỷ Tinh', qua 'Ông già và biển cả' của văn sĩ Mỹ với những trận chiến nổi tiếng trên sông nước. Có thể nói, khả năng sử dụng ngôn ngữ của Nguyễn Tuân thật đặc biệt. Để biểu diễn gió mưa, gọi phong ba bão táp, nhằm tạo ra cảnh cho người lái đò xuất hiện với tất cả tài năng của một nghệ sĩ lái đò, một nhân vật đã đạt đến đỉnh cao của sự hoàn mỹ trong công việc của mình. Đó có thể là điều đặc biệt trong tài năng của Nguyễn Tuân - điều mà ông đã luôn tin rằng 'khi viết văn, phải viết cho thú vị, cho phù hợp với bản chất riêng của mình. Văn chương cần sự độc đáo hơn bất kỳ lĩnh vực nào khác...

Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc khách hàng và chỉ dành cho khích lệ tinh thần trải nghiệm du lịch, chúng tôi không chịu trách nhiệm và không đưa ra lời khuyên cho mục đích khác.

Nếu bạn thấy bài viết này không phù hợp hoặc sai sót xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email [email protected]

Các câu hỏi thường gặp

Tượng trưng của người chèo thuyền trong tác phẩm 'Người chèo thuyền trên dòng sông Đà' của Nguyễn Tuân là gì?

Người chèo thuyền trong tác phẩm tượng trưng cho sức mạnh của con người lao động, có khả năng vượt qua khó khăn, thử thách. Nguyễn Tuân khắc họa họ như những nghệ sĩ tài ba, đối mặt với thiên nhiên khắc nghiệt, và qua đó, ca ngợi vẻ đẹp lao động của những người bình thường.

Nguyễn Tuân nhìn nhận vẻ đẹp trong cuộc sống như thế nào trong tác phẩm 'Người chèo thuyền trên dòng sông Đà'?

Nguyễn Tuân tìm kiếm vẻ đẹp trong những con người lao động bình dị, đặc biệt là qua hình ảnh người lái đò, người có thể đạt đến đỉnh cao tài năng ngay trong công việc hàng ngày. Ông không chỉ thấy nghệ sĩ trong những người nổi tiếng mà còn tìm kiếm tài năng ở những người bình thường.

Tác phẩm 'Người chèo thuyền trên dòng sông Đà' có những đặc điểm nổi bật gì về cách mô tả thiên nhiên?

Nguyễn Tuân đã miêu tả thiên nhiên như một thế lực mạnh mẽ, dữ dội, đặc biệt là dòng sông Đà, qua các hình ảnh sống động, mạnh mẽ, với ngôn từ gợi hình ảnh về những trận chiến khốc liệt giữa người lái đò và thác dữ.

Tại sao Nguyễn Tuân lại miêu tả thác sông Đà một cách chi tiết trong tác phẩm?

Nguyễn Tuân miêu tả thác sông Đà một cách chi tiết để làm nổi bật sự vĩ đại và tài năng của người lái đò. Ông muốn xây dựng một phông nền hùng vĩ, căng thẳng, từ đó tôn vinh phẩm chất và khả năng vượt qua thử thách của nhân vật.

Hình ảnh người lái đò sông Đà trong tác phẩm của Nguyễn Tuân có ý nghĩa gì?

Hình ảnh người lái đò trong tác phẩm không chỉ là biểu tượng của người lao động kiên cường mà còn thể hiện sự chiến đấu anh hùng trước thiên nhiên, khẳng định bản lĩnh và khả năng sáng tạo của con người trong hoàn cảnh khắc nghiệt.

Tại sao tác phẩm 'Người chèo thuyền trên dòng sông Đà' lại mang tính nhân văn sâu sắc?

Tác phẩm mang tính nhân văn sâu sắc bởi Nguyễn Tuân đã khắc họa người lao động không chỉ là những người bình thường mà còn là những nghệ sĩ tài ba, làm việc với niềm đam mê và sự kiên cường vượt qua mọi thử thách, từ đó tôn vinh giá trị con người.

Nguyễn Tuân đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật gì để miêu tả người lái đò sông Đà?

Nguyễn Tuân đã sử dụng các biện pháp nghệ thuật như so sánh, ẩn dụ, và ngôn từ mạnh mẽ để khắc họa hình ảnh người lái đò, tạo nên một hình ảnh người anh hùng lao động. Những động từ mạnh mẽ, ví dụ như 'nắm chặt lấy bờm sóng' hay 'cưỡi hổ', làm nổi bật bản lĩnh và tài năng của nhân vật.

Lý do Nguyễn Tuân chọn hình ảnh thác sông Đà trong tác phẩm là gì?

Nguyễn Tuân chọn thác sông Đà vì nó tượng trưng cho những thử thách lớn lao mà con người phải đối mặt trong cuộc sống. Sự hung bạo của thác thể hiện sức mạnh của thiên nhiên, và qua đó, làm nổi bật sức mạnh, sự kiên cường của người lái đò khi vượt qua nó.