Tuy Phong

Tuy Phong là một huyện ven biển nằm ở phía đông bắc của tỉnh Bình Thuận, Việt Nam.

Vị trí địa lý

Huyện Tuy Phong tọa lạc ở phía đông tỉnh Bình Thuận, cách thành phố Phan Thiết khoảng 90 km về phía đông bắc, có vị trí địa lý như sau:

• Phía đông và phía nam giáp với Biển Đông
• Phía đông bắc tiếp giáp huyện Thuận Nam, tỉnh Ninh Thuận
• Phía tây tiếp giáp huyện Bắc Bình
• Phía bắc giáp huyện Ninh Sơn, tỉnh Ninh Thuận
• Phía tây bắc tiếp giáp huyện Đức Trọng, tỉnh Lâm Đồng.

Lịch sử

Vào đầu thế kỷ XVII, do cuộc chiến tranh giữa Trịnh và Nguyễn kéo dài, người dân từ các tỉnh Đàng Ngoài đã di cư vào khu vực ven biển phía bắc Bình Thuận để lập nghiệp. Tuy nhiên, tên gọi Tuy Phong có thể chỉ được chính thức đặt từ năm Minh Mạng thứ 13 (1827), khi thành lập phủ Ninh Thuận với hai huyện Yên Phước và Tuy Phong (tách ra từ phủ Hàm Thuận).

Dưới triều vua Đồng Khánh thứ 4 (1886), tên gọi được đổi thành Đạo Ninh Thuận và nhập vào tỉnh Khánh Hòa, nhưng huyện Tuy Phong vẫn thuộc Bình Thuận (Theo Đại Nam Nhất Thống Chí)

Sau năm 1975, huyện Tuy Phong cùng với các quận cũ thời Việt Nam Cộng hòa như Hải Ninh, Phan Lý Chàm, Hòa Đa đã hợp nhất thành huyện Bắc Bình (thuộc tỉnh Thuận Hải trước đây).

Năm 1982, huyện Tuy Phong được tái lập và tách ra từ huyện Bắc Bình, thuộc tỉnh Thuận Hải lúc bấy giờ. Huyện khi đó bao gồm thị trấn Phan Rí Cửa và 10 xã: Bình Thạnh, Chí Công, Hòa Minh, Hòa Phú, Liên Hương, Phan Dũng, Phong Phú, Phú Lạc, Phước Thể, và Vĩnh Hảo. Tuy nhiên, thị trấn huyện lỵ của huyện Tuy Phong không phải là Phan Rí Cửa mà là xã Liên Hương.

Vào ngày 28 tháng 11 năm 1983, xã Liên Hương được nâng cấp thành thị trấn Liên Hương, trở thành thị trấn huyện lỵ của huyện Tuy Phong.

Ngày 26 tháng 12 năm 1991, tỉnh Bình Thuận được tái lập từ tỉnh Thuận Hải trước đó, và huyện Tuy Phong trở thành một phần của tỉnh Bình Thuận.

Ngày 18 tháng 7 năm 2003, xã Vĩnh Hảo được chia thành hai xã: Vĩnh Hảo và Vĩnh Tân.

Ngày 16 tháng 12 năm 2011, thị trấn Phan Rí Cửa được công nhận là đô thị loại IV.

Ngày 1 tháng 1 năm 2020, xã Hòa Phú đã được sáp nhập vào thị trấn Phan Rí Cửa.

Hiện tại, huyện Tuy Phong bao gồm 2 thị trấn và 9 xã.

Quản lý hành chính

Huyện Tuy Phong hiện có 11 đơn vị hành chính cấp xã, trong đó có 2 thị trấn: Liên Hương (thị trấn huyện lỵ) và Phan Rí Cửa, cùng với 9 xã: Bình Thạnh, Chí Công, Hòa Minh, Phan Dũng, Phong Phú, Phú Lạc, Phước Thể, Vĩnh Hảo, và Vĩnh Tân.

Về kinh tế và xã hội

Biển Tuy Phong nổi bật với nguồn hải sản phong phú và đa dạng, trữ lượng lớn, tạo ra cơ hội lớn cho ngành khai thác thủy sản. Cùng với đó, các ngành công nghiệp liên quan đến nuôi trồng, khai thác và chế biến thủy hải sản đang phát triển.

Nông nghiệp chủ yếu ở đây tập trung vào trồng lúa, dừa, điều và nổi bật với sản phẩm thuốc lá. Chăn nuôi chủ yếu bao gồm bò, dê, cừu, gia cầm, tôm, và cá.

Suối nước khoáng Vĩnh Hảo, Đại Hoà và Châu Cát cung cấp nước chứa natri cacbonnat, được dùng làm nước giải khát và chữa bệnh. Đất sét Bentonic với khả năng trương nở cao, được sử dụng trong công nghệ khoan, tẩy rửa chất hữu cơ, và làm phụ gia cho công nghiệp hóa chất, cũng có thể tìm thấy tại đây, bên cạnh các mỏ khoáng sản khác như granit, sỏi sạn, cát. Nơi đây cũng nổi tiếng với nghề làm muối.

Quốc lộ 1A và đường sắt Thống Nhất đi qua huyện Tuy Phong. Huyện còn có hai tuyến đường cao tốc đã hoàn thành là Cam Lâm – Vĩnh Hảo và Vĩnh Hảo – Phan Thiết.

Du lịch

Tuy Phong sở hữu bờ biển hoang sơ và đẹp như bãi Cổ Thạch, Đồi Dương, và Ghềnh Son (còn gọi là Gành Son). Đây là điều kiện lý tưởng để phát triển du lịch tại địa phương. Các điểm du lịch nổi tiếng bao gồm: chùa Cổ Thạch, Gành Son (thuộc xã Chí Công), đồi cát và các di tích lịch sử như đình Bình An, đài tưởng niệm thảm sát Cát Bay, lăng Ngư ông Nam Hải,... ở xã Bình Thạnh (La Gàn), cùng với di tích Chăm pa như Tháp Chàm Pô Klông Mơnai.

Ghi chú

• Trang web chính thức