Buzz
1. Cấu trúc và chức năng của tuyến tụy
Tuyến tụy nằm ở phía bên trái bên trong khoang bụng, sau dạ dày, phúc mạc và được bao quanh bởi các cơ quan như ruột non, lá lách.
Cấu trúc
Tuyến tụy có chiều dài khoảng từ 15 đến 25cm và nằm ngang bụng, có hình dáng giống quả lê. Phần đầu của nó gắn với vị trí giữa ruột non và dạ dày, gần với tá tràng. Phần đuôi kéo dài đến gần vách bụng. Tuyến tụy có trọng lượng khoảng 80g và có màu trắng nhạt. Mỗi ngày, nó tiết ra khoảng 0,8 lít dịch.
Tuyến tụy đóng vai trò quan trọng trong cả chức năng nội tiết và ngoại tiết.
Chức năng
Tuyến tụy thực hiện hai chức năng quan trọng là nội tiết và ngoại tiết.
- Nhiệm vụ cơ bản của tuyến tụy là điều chỉnh đường huyết trong cơ thể. Khi đường huyết cao, tuyến tụy tiết ra insulin để tăng cường việc chuyển glucose từ máu vào tế bào. Khi đường huyết thấp, tuyến tụy tiết ra Glucagon để duy trì nồng độ ổn định.
- Ngoài ra, tuyến tụy cũng sản xuất các enzyme như trypsin và chymotrypsin, giúp tiêu hóa protein, cùng với amylase và lipase để chuyển hóa carbohydrate thành chất béo.
Tuyến thượng thận nằm trên mỗi quả thận, còn được gọi là tuyến thượng thận dưới cơ hoành. Tuyến thượng thận bên phải có hình dạng như chóp, bên trái lớn hơn và có hình bán nguyệt. Trọng lượng mỗi tuyến dao động từ 7 - 10g. Mỗi tuyến thượng thận được chia thành 2 phần: vỏ bên ngoài và tủy bên trong.
Tuyến thượng thận nằm ở trên mỗi quả thận, còn được gọi là tuyến thượng thận dưới cơ hoành. Tuyến thượng thận bên phải có hình dạng như chóp, bên trái lớn hơn và có hình bán nguyệt. Trọng lượng mỗi tuyến dao động từ 7 - 10g. Mỗi tuyến thượng thận được chia thành 2 phần: vỏ bên ngoài và tủy bên trong.
Phần vỏ của tuyến thượng thận được phân thành 3 lớp: lớp cầu, lớp bó và lớp lưới.
Phần vỏ của tuyến thượng thận được phân thành 3 lớp: lớp cầu, lớp bó và lớp lưới.
- Lớp vỏ: Đây là lớp ở bên ngoài cùng của thận, nằm dưới các nang xơ và chịu trách nhiệm điều hòa hormone cần thiết cho cân bằng điện giải trong cơ thể. Đặc biệt, hormone aldosteron trong lớp này giữ cho nồng độ của Na+ và K+ trong máu ổn định, đảm bảo huyết áp luôn ở mức bình thường.
- Lớp trung tâm: Đây là phần lớn nhất của vỏ thận, chiếm khoảng 80% thể tích. Các tế bào trong lớp này được sắp xếp hướng về phía trong, chứa các hạt tinh bột, chất béo và mạng lưới nội bào. Nhiệm vụ chính của lớp này là sản xuất hormone corticoid để giúp chuyển hóa glucose và ức chế phản ứng viêm. Hormone quan trọng nhất trong nhóm này là cortisol, giúp chuyển hóa protein và lipid thành axit amin và axit béo.
- Lớp cấp dưới: Nằm ở phía trong cùng của vỏ thận. Các tế bào trong lớp này được ngăn cách bởi các mao mạch và mô liên kết, bên trong chứa tế bào chất và chất béo. Lớp này chịu trách nhiệm sản xuất hormone androgen, có vai trò trong sự phát triển của đặc điểm nam giới cũng như sản xuất một lượng đáng kể hormone estrogen.
Mỗi cá nhân đều có hai tuyến thượng thận, nằm trên hai quả thận
Phần tủy thượng thận
Phần tủy ở bên trong được bao quanh bởi vỏ thượng thận, được hình thành từ các tế bào ưa crom. Chức năng chính của phần này là tổng hợp và sản xuất hormone catecholamines. Khi bị kích thích, các tế bào của phần này sẽ sản xuất ra adrenalin và noradrenalin, tăng cường lực co bóp của tim, nhịp tim và nhịp thở. Ngoài ra, các hormone này còn giúp duy trì huyết áp và mức độ glucose trong máu.
3. Các vấn đề thường gặp ở tuyến tụy và tuyến thượng thận
Tuyến tụy và tuyến thượng thận đều là cơ quan quan trọng, vì thế khi có sự cố xảy ra, dù nhỏ hay lớn, cơ thể cũng sẽ bị ảnh hưởng. Dưới đây là một số bệnh lý thường gặp ở tuyến tụy và tuyến thượng thận.
Một số bệnh thường gặp ở tuyến tụy
Khi bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như ký sinh trùng, vi khuẩn, virus, hoặc chấn thương,... tuyến tụy có thể gặp một số vấn đề như sau:
- Viêm tụy: Có thể ở dạng cấp hoặc mạn tính. Người bệnh thường gặp đau bụng hoặc đau hai bên hông kéo dài từ vài ngày đến vài năm.
- U tụy, ung thư tuyến tụy: Thường xuất hiện do những thói quen không tốt như hút thuốc lá, uống rượu, bia nhiều,... Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng này có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm.
- Tiểu đường: Khi tuyến tụy gặp vấn đề, chức năng nội tiết suy giảm, dẫn đến việc kiểm soát hàm lượng đường trong máu không được duy trì và có thể dẫn đến bệnh tiểu đường.
Tình trạng bất thường của tuyến tụy có thể dẫn đến bệnh tiểu đường
Một số bệnh lý thường gặp ở tuyến thượng thận
Một số bệnh thường gặp ở tuyến thượng thận bao gồm:
- Suy vỏ thượng thận: Người bệnh thường có biểu hiện da sạm đen, huyết áp thấp, giảm cân nhanh chóng, cảm thấy mệt mỏi thường xuyên,...
- Hội chứng Cushing: Xuất phát từ việc sản xuất quá mức hormone vỏ thượng thận do kích thích từ tế bào ưa base của tuyến yên. Biểu hiện của bệnh bao gồm khuôn mặt béo tròn, mắt húp, má phúng phính, bụng to, lưng nổi u, các chi teo dần, rạn da, mọc lông nhiều, liệt dương, rối loạn kinh nguyệt, cảm giác mệt mỏi, thất thường trong việc vận động,...
- U tủy thượng thận: Mặc dù hiếm gặp nhưng có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm. Người bệnh thường gặp huyết áp cao đồng thời có các triệu chứng như đau đầu, rối loạn nhịp tim, cảm giác lo lắng,...
Dưới đây là những thông tin căn bản về tuyến tụy và tuyến thượng thận. Trong trường hợp bạn có bất kỳ triệu chứng nào không bình thường như đau bụng, tiêu chảy, mùi hôi, cảm giác buồn nôn, nôn mửa, giảm cân đột ngột, huyết áp không ổn định, đau ở lưng hoặc hai bên hông, thay đổi màu sắc của nước tiểu, rối loạn kinh nguyệt,... thì nên đến bác sĩ để được khám bệnh vì đôi khi đó là dấu hiệu cảnh báo về các vấn đề ở tuyến tụy và tuyến thượng thận.
Nếu bạn cần tìm kiếm địa chỉ khám và điều trị hoặc kiểm tra sức khỏe của tuyến tụy và tuyến thượng thận, hãy đến ngay các cơ sở thuộc Hệ thống Y tế Mytour. Tại đây, bạn sẽ được các bác sĩ chuyên môn với trình độ cao và kinh nghiệm giàu có thăm khám, chẩn đoán, điều trị và tư vấn sức khỏe cho từng trường hợp cụ thể.
Kiểm tra sức khỏe tại Mytour khi có bất kỳ triệu chứng bất thường nào
