U tuyến yên và tác động đến sức khỏe của người mắc bệnh

1. U tuyến yên là bệnh gì?

U tuyến yên là sự hình thành khối u do sự phát triển không bình thường của tế bào tuyến yên, ảnh hưởng đến chức năng sản xuất và điều hòa cân bằng các hormone trong cơ thể. U tuyến yên có thể gây tăng hoặc giảm sản xuất hormone tham gia vào quá trình hoạt động của cơ thể, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Tuyến yên là một tuyến nội tiết rất nhỏ nằm trong não

Hầu hết u tuyến yên là lành tính, chỉ tăng kích thước mà không xâm lấn hoặc lây lan đến các khu vực hay cơ quan khác. Thực tế, khoảng 1 trong 10 người trưởng thành bị u tuyến yên, nhưng u nhỏ và lành tính thường không gây ra triệu chứng hay ảnh hưởng gì đến sức khỏe. Do đó, không cần điều trị, nhưng vẫn cần theo dõi để phòng tránh biến chứng.

2. Tác động của u tuyến yên đối với sức khỏe

Tuyến yên có vai trò chủ yếu trong việc sản xuất hormone nội tiết, tham gia vào nhiều quá trình sống của cơ thể. Do đó, u tuyến yên có thể ảnh hưởng đến chức năng này, gây ra các vấn đề sau:

2.1. U tuyến yên gây ra rối loạn nội tiết

Hoạt động của các cơ quan trong cơ thể phụ thuộc nhiều vào vai trò của hormone. U tuyến yên khiến cho hoạt động sản xuất hormone của cơ quan này bị rối loạn, gây ra nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe như:

Tăng tiết prolactin

Prolactin là một nội tiết tố quan trọng trong chức năng sinh sản của phụ nữ. Sự tăng tiết prolactin trong bệnh u tuyến yên có thể dẫn đến các tình trạng sau: rối loạn kinh nguyệt, kinh nguyệt chậm, mất kinh nguyệt, vô sinh, tiết sữa từ vú mà không mang thai hoặc không có kinh,…

U tuyến yên gây ra tăng sản xuất prolactin, ảnh hưởng đến chức năng sinh sản ở phụ nữ

Thực tế, nhiều phụ nữ gặp vấn đề về vô sinh, hiếm muộn đã điều trị nhiều năm mà không tìm ra nguyên nhân là u tuyến yên, khiến họ không có cơ hội trở thành mẹ. Đối với nam giới, sự tăng tiết prolactin gây ảnh hưởng nhẹ hơn, thường làm giảm ham muốn tình dục, gây mất hoặc giảm khả năng cương cứng, tình trạng bất lực,…

Tăng tiết Hormone Tăng Trưởng

Đây là một hormone tăng trưởng quan trọng mà tuyến yên sản xuất cho cơ thể. Khi mắc bệnh u tuyến yên, hormone này được sản xuất nhiều hơn, gây ra nhiều rối loạn phát triển như: trán phình, mặt to, đầu chi to, cằm rộng, bàn chân và ngón chân to, da sần sùi, môi dày,… Tất cả những biểu hiện tăng trưởng bất thường này khiến khuôn mặt và cơ thể người bệnh trở nên đặc biệt.

Thường chỉ cần quan sát khuôn mặt có thể chẩn đoán được bất thường này do tăng tiết hormone tăng trưởng.

Tăng tiết ACTH

Đây là nhóm hormone mà tuyến yên sản xuất bao gồm Adeno, Cortisol và Trophic hormone, tất cả gây ra hội chứng Cushing. Người mắc hội chứng này thường xuất hiện các tình trạng sau: tăng cân, cơ nhão, bụng to, tay chân nhỏ, xuất hiện vết rạn da ở đùi, tay, bụng,…

Giảm tiết các hormone khác

Tình trạng suy tuyến yên xảy ra khi u tuyến yên phát triển lớn, chèn ép lên các tế bào tuyến yên lành tính, gây ra các tình trạng như: vô sinh, bất lực, rụng tóc, da khô, mệt mỏi, chậm phát triển, chậm dậy thì, ăn không ngon miệng,… 

U tuyến yên có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe khác

Nguy hiểm hơn nếu u tuyến yên chảy máu, triệu chứng suy tuyến yên cấp tính xuất hiện nhanh, gây đau đầu dữ dội, nhìn mờ,… Bệnh nhân cần được cấp cứu sớm tránh chảy máu nguy hiểm đến các khu vực thần kinh khác.

2.2. U tuyến yên gây rối loạn thị giác

Vị trí tuyến yên nằm ở ngay hố yên, phía dưới gần với khu vực thị giác, cụ thể là 2 dây thần kinh thị giác bắt chéo. Vì thế nếu kích thước u tuyến yên lớn, chúng có thể gây chèn ép những dây thần kinh thị giác này, gây ra các rối loạn trong chức năng nhìn như:

• Nhìn mờ.

• Nhìn bán manh: Nghĩa là chỉ nhìn được một phía trong hoặc ngoài.

Ngoài ra, u tuyến yên cũng có thể xâm lấn sang bên, gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng hơn như: nhìn đôi, lác mắt, tê bì mặt, chèn ép dây thần kinh III, IV, V,…

2.3. U tuyến yên gây áp lực nội sọ tăng

Tăng kích thước của tuyến yên do u không chỉ chèn ép các mạch máu và vùng xung quanh mà còn gây áp lực nội sọ tăng chung. Triệu chứng điển hình bao gồm: giảm ý thức, tăng huyết áp, buồn nôn, đau đầu, thở nhanh, thậm chí là hôn mê sâu,…

Nếu không được phát hiện và điều trị, áp lực nội sọ tăng có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như: hôn mê kéo dài, tổn thương não vĩnh viễn,… thậm chí có thể dẫn đến tử vong. 

Áp lực nội sọ tăng do u tuyến yên có thể gây hôn mê kéo dài

3. Cách phòng ngừa u tuyến yên

U tuyến yên có thể xuất hiện ở mọi độ tuổi. Để ngăn chặn bệnh, quan trọng là hạn chế các yếu tố nguy cơ bằng cách duy trì sức khỏe tốt, thực hiện lối sống lành mạnh và ăn uống cân đối,…

• Ăn uống cân đối: Bao gồm đủ lượng chất dinh dưỡng và ưa thích thức ăn giàu vitamin và chất chống oxi hóa từ rau củ quả tươi.

• Tránh thực phẩm chế biến sẵn, giàu muối, thức ăn nhanh và thức ăn chứa nhiều dầu mỡ.

• Hạn chế uống rượu, bia, chất kích thích và không hút thuốc lá.

• Giữ lịch trình ngủ đều đặn.

• Giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng ảnh hưởng đến tinh thần và chức năng não bộ.

• Thực hiện thường xuyên các hoạt động thể chất và thể thao.

• Thăm khám sức khỏe định kỳ và không bỏ qua bất kỳ dấu hiệu bất thường nào của bệnh.

Lối sống lành mạnh là biện pháp phòng ngừa hiệu quả cho nhiều vấn đề sức khỏe

Nếu bạn thấy có dấu hiệu nghi ngờ về bệnh, hãy đến ngay bệnh viện để được kiểm tra. Dựa vào kích thước, vị trí và ảnh hưởng của khối u, bác sĩ sẽ quyết định phương pháp điều trị thích hợp.