Buzz
1. Bệnh viêm não Nhật Bản
Bệnh viêm não Nhật Bản là một loại bệnh truyền nhiễm phổ biến, lây truyền qua muỗi đốt (loài muỗi Culex) thường xuất hiện ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương. Hiện chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu cho bệnh. Theo thống kê, mỗi năm có khoảng 67.900 ca mắc mới, tỷ lệ tử vong dao động từ 25 - 30% trường hợp. Ngoài ra, 50% bệnh nhân mắc bệnh viêm não Nhật Bản sẽ phải chịu di chứng thần kinh kéo dài suốt đời.
Tại Việt Nam, dịch viêm não Nhật Bản vẫn đang lưu hành. Ở miền Bắc, bệnh thường xuất hiện theo mùa, còn ở miền Nam, bệnh lan rộng quanh năm.
Viêm não Nhật Bản có thể xuất hiện ở bất kỳ đối tượng nào, nhưng trẻ em dưới 15 tuổi thường dễ mắc và gặp nguy hiểm nhất khi biến chứng.
Thường thì, mỗi 200 - 300 trường hợp ẩn điều có một ca viêm não Nhật Bản điển hình. Thời gian ủ bệnh khoảng 1 tuần, sau đó bệnh phát triệu chứng nôn, đau đầu, sốt trong 1 - 4 ngày. Sau đó, giai đoạn toàn phát kéo dài từ 1 - 2 tuần, bệnh nhân có sốt cao (39 - 40 độ), li bì, hôn mê, và các triệu chứng như liệt, co giật, rối loạn thần kinh thực vật, liệt chi, dấu hiệu tháp, dấu hiệu màng não,…
Đường lây nhiễm bệnh viêm não Nhật Bản
Phát hiện bệnh muộn càng tăng tỉ lệ tử vong hoặc di chứng. Di chứng của Viêm não Nhật Bản có thể gây ra các rối loạn như co giật, rối loạn vận động hoặc rối loạn nhận thức hoặc ngôn ngữ. Các trường hợp di chứng nhẹ sẽ gây ra khó khăn trong học tập, ứng xử và cuộc sống.
Do đó, trẻ em ở Việt Nam nên được khuyến khích tiêm phòng vắc xin phòng bệnh viêm não Nhật Bản.
2. Vắc xin Jevax - vắc xin phòng bệnh viêm não Nhật Bản.
Trên thế giới hiện có nhiều loại vắc xin phòng bệnh viêm não Nhật Bản, chủ yếu dựa trên Genotype của 3 dòng virus là Beijing, Nakayama và SA-14. Hiện nay, Việt Nam sử dụng 2 loại vắc xin ngừa viêm não Nhật Bản là Jevax 1ml và Imojev 0.5 ml.
Trong số đó, vắc xin phòng bệnh viêm não Nhật Bản Jevax là loại vắc xin không hoạt tính, được sản xuất dựa trên công nghệ của Đại học Osaka, do Vibiotech sản xuất. Vắc xin này có hiệu quả phòng tránh đặc biệt đối với viêm não Nhật Bản.
Vắc xin có dạng dung dịch trong suốt, không màu, có thể tiêm cho trẻ từ 1 - 15 tuổi theo liều lượng sau:
Mũi tiêm 1: Khi bé đạt 12 tháng tuổi hoặc lớn hơn.
Mũi tiêm 2: Sau khi tiêm mũi đầu trong khoảng từ 1 đến 2 tuần.
Mũi tiêm 3: Sau khi tiêm mũi 2, cách nhau 1 năm.
Vắc xin Jevax chỉ dành cho trẻ từ 1 đến 15 tuổi
Sau ba lần tiêm, việc tiêm vắc xin Javax cần được nhắc nhở mỗi ba năm một lần cho đến khi đạt tuổi 15. Vắc xin Jevax hiện đang được Cục Y tế Dự phòng triển khai miễn phí cho trẻ em từ 1 đến 5 tuổi để phòng ngừa Viêm não Nhật Bản. Cha mẹ có thể đưa trẻ tham gia tiêm trong chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia tại các trạm y tế xã - phường theo lịch tiêm.
Ngoài ra, Bộ Y tế cũng cho phép tiêm vắc xin Imojev phòng viêm não Nhật Bản 0.5ml. Đây cũng là loại vắc xin sống SA-14-14-2, giảm động lực, được tái tổ hợp với virus sốt vàng. Loại vắc xin này có ưu điểm là có thể tiêm cho trẻ từ 9 tháng tuổi trở lên hoặc người trên 18 tuổi. Đối với trẻ từ 9 tháng đến 18 tuổi, cần tiêm 2 liều 0.5 ml dưới da, cách nhau từ 12 - 24 tháng. Người trên 18 tuổi chỉ cần tiêm 1 liều dưới da duy nhất.
Người đã tiêm vắc xin Jevax đủ liều trình cơ bản có thể tiêm vắc xin Imojev nhắc lại để phòng ngừa. Cả hai loại vắc xin này đều không được sử dụng cho phụ nữ mang thai.
Một số tác dụng phụ khi tiêm vắc xin Jevax
Tương tự như các loại vắc xin phòng bệnh khác, vắc xin Jevax phòng viêm não Nhật Bản là loại vắc xin sống, có khả năng gây ra các tác dụng phụ cho trẻ. Một số tác dụng phụ có thể gặp bao gồm:
Phản ứng tại nơi tiêm
Tại vị trí tiêm có biểu hiện đau, sưng và đỏ.
Phản ứng trên toàn cơ thể
Trẻ có thể cảm thấy đau đầu, mệt mỏi, lạnh lẽo hoặc có thể bị sốt nhẹ, đau cơ,...
Phản ứng sốc phản vệ
Rất hiếm khi trẻ tiêm vắc xin Jevax gặp phản ứng dị ứng, tỉ lệ chỉ là 1/1 triệu lượt tiêm.
Trẻ có thể có phản ứng sau khi được tiêm phòng.
Để giảm thiểu tác dụng phụ của vắc xin Jevax, trẻ nên ở lại cơ sở tiêm chủng để quan sát trong 30 phút trước khi rời đi. Sau đó, cha mẹ cần tiếp tục quan sát và kiểm tra sức khỏe của trẻ. Trong vòng 24 giờ, nếu có dấu hiệu bất thường, trẻ cần được đưa đến cơ sở y tế để kiểm tra và can thiệp kịp thời. Những dấu hiệu cần chú ý bao gồm:
- Sốt kéo dài hơn 48 giờ hoặc sốt kéo dài từ 1 đến 2 ngày.
- Sốt trên 38,5 độ C và không phản ứng với thuốc giảm sốt.
- Sốt kèm theo các triệu chứng: hắt hơi, ho, chảy nước mũi, phát ban, tiêu chảy,…
- Trẻ từ chối ăn, khó thở, thở nhanh, da xanh tái,…
- Trẻ gặp cơn co giật, khóc nhiều, mất ý thức, yếu đuối,…
Hầu hết các trường hợp trẻ tiêm vắc xin Jevax đều phải đối mặt với tác dụng phụ đáng lo ngại, tuy nhiên cần kiểm soát và phòng tránh. Trước khi tiêm vắc xin, trẻ cần được kiểm tra sức khỏe kỹ lưỡng. Nếu trẻ đang sốt cao hoặc nhiễm trùng, cần hoãn việc tiêm.
Trẻ bị sốt không nên tiêm vắc xin Jevax
Ngoài ra, không nên sử dụng tiêm vắc xin Jevax qua các đường tiêm khác như tiêm tĩnh mạch, điều này có thể tăng nguy cơ tác dụng phụ và biến chứng cho trẻ.
Tiêm phòng vắc xin Jevax có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe cho trẻ khỏi bệnh Viêm não Nhật Bản nguy hiểm và các biến chứng. Vì vậy, cha mẹ cần chú ý đưa trẻ đi tiêm đúng lịch, đủ số lượng mũi. Có thể tiêm lại khi trưởng thành nếu cần thiết.
