Sự chân thực và tinh tế trong miêu tả của nhà thơ giúp bài thơ Ông Đồ trở nên sống động và ý nghĩa hơn bao giờ hết.
Bức tranh xã hội trong bài thơ Ông Đồ không chỉ dừng lại ở hình ảnh ông đồ mà còn mở ra những suy ngẫm sâu sắc về đời sống xã hội.
Trong dòng thơ mới của những năm 1932 - 1945, nổi bật không chỉ là những cung đường tình yêu mãnh liệt, mà còn là những hồi ức buồn xót của quá khứ. Vậy làm thế nào để những điều đó được thể hiện trong bài thơ 'Ông đồ' của Vũ Đình Liên? Hãy cùng khám phá.
Trong bài thơ 'Ông đồ', Vũ Quần Phương đã nhận xét về sự tinh tế trong từng đoạn văn, từng chi tiết mà nhà thơ đã vẽ nên, không chỉ là hình ảnh của nhân vật chính mà còn là bức tranh của xã hội tương lai.
Những người 'Ông đồ' trước đây được coi là mẫu mực của xã hội, nhưng khi thời cuộc thay đổi, họ trở nên lạc hậu và xa lạ với thế giới hiện đại. Bài thơ là một lời nhắc nhở về sự biến đổi của thời đại và nỗi nhớ nhung về quá khứ.
Sự vắng bóng của những người 'Ông đồ' không chỉ là sự mất mát về vật chất mà còn là mất mát về tinh thần. Bài thơ 'Ông đồ' là một cảm nhận sâu sắc về sự thay đổi của xã hội và sự đau buồn của những người trưởng thành trong một thời đại mới.
Bài thơ 'Ông đồ' của Vũ Đình Liên là một thành tựu lớn không chỉ của ông mà còn của phong trào Thơ mới nói chung. Với chỉ năm khổ thơ, nhưng bức tranh về cuộc sống và xã hội thời kỳ đó đã được tái hiện một cách sống động và chân thực.
Trong hai khổ thơ đầu tiên của bài thơ, hình ảnh ông đồ được mô tả trong một bối cảnh rực rỡ và sôi động:
'Mỗi năm hoa đào nở,
Lại thấy ông đồ già,
Bày mực tàu trên giấy đỏ,
Bên phố đông người qua.'
'Mỗi năm... lại thấy', những từ này phản ánh sự quen thuộc với hình ảnh ông đồ. Kết hợp với màu hồng của hoa đào, màu đỏ của giấy, và sự sôi động của phố phường, bức tranh mùa xuân trở nên hoàn hảo với sự hiện diện của nhân vật này.
Trong khổ thơ tiếp theo, ông đồ trở thành trung tâm của sự ngưỡng mộ và khen ngợi:
'Bao nhiêu người thuê viết,
Tấm tắc ngợi khen tài,
Hoa tay thảo những nét,
Như phượng múa rồng bay.'
Từ 'bao nhiêu' thể hiện sự trọng vọng và cần nhờ vả đến ông đồ. Ba phụ âm 't' trong câu thơ như những tiếng vỗ tay phấn khích, khen ngợi tài năng của ông đồ. Sự tài năng 'Phượng múa rồng bay' đã tạo nên dấu ấn vĩ đại trong văn hóa Hán.
Tuy nhiên, dù có tiếng cười vui, sự đắng cay không thể che giấu. Chữ Nho từng được coi là linh thiêng, biểu tượng cho tài năng và tâm hồn của người viết. Nhưng giờ đây, giá trị của nó đã bị bán rẻ. Một chữ thôi cũng đủ để làm cho lòng người rối bời và buồn bã.
Buồn thay, một truyền thống đẹp của dân tộc đang dần phai mờ, hình ảnh rực rỡ của mùa xuân tan biến dưới tác động của văn hóa phương Tây. Ngày Tết trở nên thưa thớt, thiếu vắng những bóng hình quen thuộc:
'Mỗi năm, mỗi vắng mặt,
Người thuê viết đâu rồi?
Giấy đỏ buồn không thắm,
Mực đọng trong nghiên sầu.'
Dưới nền hoa đào, ông đồ ngồi u buồn, những bóng người xa dần. Có lẽ do sự thay đổi khiến người ta không còn quan tâm đến ông, lòng người với thư pháp cũng dần phai nhạt. Các từ 'giấy đỏ buồn', 'mực đọng', 'nghiên sầu' chỉ tăng thêm nỗi thất vọng của ông đồ.
'Ông đồ vẫn ngồi đó,
Qua đường không ai hay,
Lá vàng rơi trên giấy,
Ngoài trời mưa bụi bay.'
Mặc dù ông đồ vẫn ngồi đó, nhưng đã bị mọi người quên lãng. Ông chỉ còn là một di tích buồn của quá khứ. Có lẽ chỉ những nhà thơ mới cảm thông với nỗi buồn của ông, nhưng cảm thông cũng chỉ là chút gì đó nhỏ bé, không đủ để chia sẻ.
Một chiếc lá vàng rơi trên tờ giấy, trong khi bên ngoài trời mưa bụi bay.
Mưa bụi là dấu hiệu của mùa xuân. Nhưng chiếc lá vàng đơn độc không phải là dấu hiệu của mùa thu, mà là biểu tượng cho nỗi buồn của ông đồ và sự lạc lõng của nghệ thuật.
Những lúc tâm hồn buồn bã, ta trở nên nhạy cảm hơn với nỗi buồn. Chiếc lá vàng rơi xuống, gửi đi một thông điệp về nỗi buồn của ông đồ và sự lãng quên của nghệ thuật. Bây giờ, dù có muốn mang lại niềm vui nhỏ bé cho cuộc đời thì cũng không ai cần đến nữa.
Bức tranh thứ năm đem đến sự tương phản rõ rệt so với bức tranh thứ nhất:
Năm nay, hoa đào lại nở,
Không còn bóng dáng ông đồ xưa...
Thông điệp của mùa xuân đã đến. Nhưng khi nhà thơ đi ra phố, không thấy hình ảnh quen thuộc của ông đồ. Mặc dù biết rằng ông không còn sống, nhưng trong tâm trí vẫn không thể không nghĩ về ông. Và từ đó, ông trở thành một phần của quá khứ, một hồn ma của những người đã ra đi.
Những người đã ra đi, hồn còn ở đâu?
Mặc dù ngắn gọn nhưng bài thơ chứa đựng nhiều tình cảm và suy tư về sự tàn nhẫn của xã hội đối với những người bị bỏ rơi.
Vũ Đình Liên biểu hiện sự đồng cảm sâu sắc với số phận của những ông đồ, đồng thời thể hiện sự xót thương trước sự mất mát của một nghệ thuật đã qua thời.
"""""-HẾT"""""--
Vũ Quán Phương đã nhận xét rằng bài thơ 'Ông Đồ' chứng minh sự trầm tư và cảm xúc sâu lắng về sự tàn nhẫn của xã hội. Phân tích nhân vật trong bài thơ và giá trị biểu cảm của hai câu thơ cuối cùng để hiểu rõ hơn về văn học.