Văn cúng gia tiên mang ý nghĩa gì?
Thờ cúng ông bà tổ tiên là một phong tục truyền thống lâu đời của người Việt. Lễ cúng gia tiên không chỉ là dịp tưởng nhớ tổ tiên mà còn là lúc con cháu thể hiện lòng hiếu kính. Các nghi lễ cúng thường được tính theo lịch Âm để phù hợp với ngày giờ tốt nhất.

Lễ cúng gia tiên là một nghi lễ rất quan trọng, thể hiện lòng thành kính của con cháu đối với tổ tiên. Đây cũng là dịp để cầu mong tổ tiên phù hộ cho gia đình bình an, làm ăn thuận lợi và may mắn. Văn khấn gia tiên giúp con cháu xin được sự bảo vệ và phù trợ trong công việc cũng như cuộc sống.
Những gì cần chuẩn bị cho lễ cúng gia tiên?
Khi chuẩn bị vật phẩm cho lễ cúng gia tiên, điều quan trọng nhất là phải có tấm lòng thành, hướng về cội nguồn. Những vật phẩm dâng lên phải thật sự trang trọng và thể hiện lòng thành kính của con cháu qua sự chuẩn bị tỉ mỉ, chu đáo.

Thông thường, các gia đình sẽ chuẩn bị những vật phẩm sau đây cho lễ cúng gia tiên:
- Các loại hoa như hoa hồng, hoa cúc, hoa huệ...
- Trái cây tươi để dâng cúng
- Nước lọc
- Rượu trắng
- Oản
- Bánh kẹo
- Nhang, đèn, hương, nến
- Văn cúng gia tiên
Trong những dịp lễ Tết hay các dịp đặc biệt, thường sẽ có thêm một mâm cơm cúng. Mâm cơm này có thể là mâm cúng chay hoặc cúng mặn, tùy theo phong tục của từng gia đình.
Thời điểm nào thích hợp để cúng gia tiên?
Văn cúng gia tiên thường được đọc vào những dịp đặc biệt như lễ Tết hoặc các dịp quan trọng trong gia đình.

- Cúng gia tiên vào các dịp hàng tháng, hàng tuần, hoặc hàng ngày để cầu mong sự phù hộ của tổ tiên
- Cúng gia tiên vào ngày mùng một hoặc ngày rằm hàng tháng
- Cúng gia tiên trong các dịp lễ Tết hoặc các ngày quan trọng trong văn hóa Việt Nam như Lễ Vu Lan, Tết Nguyên Đán, Tết Nguyên Tiêu...
Trong mâm lễ cúng gia tiên có những gì?
Vào các dịp lễ quan trọng như mùng 5 tháng 5, lễ Vu Lan, ngoài việc đọc văn cúng gia tiên, người ta còn chuẩn bị mâm lễ cúng đặc biệt. Tùy theo mỗi vùng miền, cách chuẩn bị mâm cúng sẽ khác nhau, ví dụ như văn cúng gia tiên Tết Đoan Ngọ vào mùng 5 tháng 5.
Mâm cơm cúng gia tiên tại miền Bắc
Ở miền Bắc, ẩm thực trong các dịp cúng gia tiên luôn rất quan trọng. Trên bàn thờ, mâm cơm cúng gia tiên thường bao gồm những món ăn đặc trưng như:

- Cơm trắng
- Xôi vò hoặc xôi gấc
- Thịt quay hoặc thịt kho
- Giò chả
- Canh chân giò hầm mộc nhĩ hoặc hầm măng
- Canh miến hoặc miến xào với lòng mề gà
- Gà luộc
- Rau xào
- Nộm
- Nem rán
Mâm cơm cúng gia tiên tại miền Trung
Miền Trung, vùng đất chịu nhiều thiên tai và thử thách, nhưng mâm cơm cúng gia tiên nơi đây lại vô cùng đa dạng và phong phú, với những món ăn đặc sắc như:

- Xôi lạc, xôi vò
- Thịt heo luộc hoặc gà luộc (thường là gà luộc, nếu không có gà thì thay bằng thịt heo)
- Món rau xào
- Cá thu kho cắt khúc
- Canh xương hầm với các loại rau củ
- Thịt kho tiêu
Mâm cơm cúng gia tiên tại miền Nam
Người miền Nam đặc biệt chú trọng đến việc nêm nếm gia vị trong món ăn, với mục tiêu tạo ra các món ăn tròn vị nhất. Mâm cúng tại miền Nam thường có 4 món chính không thể thiếu, bao gồm:

- Món hầm: người miền Nam thường chọn món hầm thịt heo với măng hoặc các loại củ để tạo ra hương vị đặc trưng.
- Món kho: thịt kho tàu là món kho truyền thống, hoặc nếu là cá, thì sẽ là cá lóc kho nước dừa, một món ăn đậm đà hương vị miền Nam.
- Món luộc: thường là thịt ba chỉ luộc, cắt thành miếng mỏng dễ ăn.
- Món xào: gồm các món xào mặn hoặc xào chua, nhưng tuyệt đối không sử dụng thịt rừng trong các món xào.
Danh sách các bài văn cúng gia tiên chuẩn nhất

Văn cúng gia tiên hàng ngày tại gia đình
Văn cúng gia tiên mỗi ngày tại nhà là bài cúng phổ biến nhất. Đây là bài khấn quen thuộc mà nhiều gia đình đã thuộc lòng để dâng lên tổ tiên, thể hiện lòng thành kính và sự hiếu thảo mỗi ngày.

Lễ cúng gia tiên hàng ngày đôi khi chỉ cần một đĩa trái cây, nén hương và lòng thành kính dâng lên bàn thờ, sau đó đọc bài khấn gia tiên như sau:
“Nam mô a di Đà Phật!”
“Nam mô a di Đà Phật!”
Nam mô a di Đà Phật!
– Con xin cúi lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
– Con xin kính lạy Ngài Hoàng Thiên Hậu Thổ cùng các vị Tôn thần.
– Con xin kính lạy Ngài Đông Trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân, Ngũ phương Ngũ thổ, Phúc đức chính Thần.
– Con xin kính lạy các Ngài Thần linh cai quản vùng đất này.
– Con xin kính lạy các cụ Cao Tằng Tổ khảo, Cao Tằng Tổ tỷ.
– Con xin kính lạy thúc bá đệ huynh và các hương linh nội ngoại.
Hôm nay là ngày …….. tháng ….. năm …………..
Tín chủ con là ………………………………………….. ….
Ngụ tại ……………………………………………….. cùng toàn gia quyến.
Chúng con thành tâm chuẩn bị hương hoa, trà quả, lễ vật và các món cúng dâng lên trước án.
Chúng con xin thành kính mời:
– Các vị Tôn thần cai quản tại vùng đất này.
– Các hương hồn Gia tiên nội ngoại.
Cúi xin các Ngài ban lòng thương xót cho tín chủ.
Chúng con kính mời các Ngài giáng lâm trước án, chứng giám tấm lòng thành kính và tiếp nhận lễ vật cúng dâng.
Chúng con cầu xin sự phù trì của các Ngài cho tín chủ chúng con:
Toàn gia được an lạc, mọi công việc đều suôn sẻ, thuận lợi.
Mọi người đều được hưởng chữ bình an trong cuộc sống.
Gia đình ngày càng thịnh vượng, vinh quang, phúc lộc đầy đủ.
Lộc tài vững bền, tâm trí mở mang, đón nhận điều tốt lành.
Tất cả những gì cầu xin sẽ được ứng nghiệm, mọi nguyện vọng đều được đáp ứng.
Chúng con thành tâm bày tỏ lòng kính, mong các Ngài chứng giám.
Chúng con xin kính cáo!
(Nguồn: Tổng hợp từ Internet)
Văn cúng gia tiên vào mùng một Tết
Mỗi dịp Tết đến, khi tiến hành lễ cúng gia tiên, người ta sẽ đọc những bài văn cúng giao thừa để tỏ lòng biết ơn tổ tiên đã che chở cho gia đình một năm bình an. Sau bài văn cúng cuối năm, bài văn cúng mùng một Tết là lúc cầu xin ông bà tổ tiên tiếp tục phù hộ cho gia đình khỏe mạnh, công việc suôn sẻ trong năm mới. Dưới đây, Mytour xin chia sẻ bài văn cúng gia tiên mùng một được nhiều gia đình sử dụng.

“Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Con kính lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, các Ngài Chư Phật mười phương.
Con thành kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, cùng các vị Tôn Thần cai quản.
Con kính lạy Bản Cảnh Thành Hoàng, Bản Xứ Thổ Địa, Bản Gia Táo Quân cùng các vị Tôn Thần khác.
Con kính lạy tổ tiên, Hiển Khảo, Hiển Tỷ, các vị Hương Linh (nếu cha mẹ còn sống, thay bằng Tổ Khảo, Tổ Tỷ).
Hương Chủ (chúng con tên là: …
Nơi cư trú: ... Xã, ... Huyện, ... Tỉnh...
Hôm nay, ngày mùng 1 tháng ... năm Kỷ Hợi 2019, tín chủ chúng con nhờ ơn Trời Đất, các vị Tôn Thần, Tiên Tổ, thành tâm chuẩn bị lễ vật, hương hoa, trà quả, dâng lên trước án để bày tỏ lòng thành kính.
Chúng con kính mời: Bản Cảnh Thành Hoàng, các vị Đại Vương, Bản Xứ Thần Linh Thổ Địa, Bản Gia Táo Quân, Ngũ Phương, Long Mạch, Tài Thần. Kính xin các ngài giáng lâm, chứng giám lòng thành và thụ hưởng lễ vật.
Chúng con kính mời các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, các vị Hương Linh gia tiên nội ngoại họ ... Kính xin các ngài chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, cầu nguyện cho con cháu luôn được linh thiêng phù hộ.
Tín chủ con kính mời các vị Tiền Chủ, Hậu Chủ đang ngụ tại gia đình này, cùng đồng lâm án, nhận lễ vật và phù hộ cho gia đình chúng con được bình an, mạnh khỏe, làm ăn phát đạt, gia đình hòa thuận, vạn sự tốt lành.
Chúng con thành kính dâng lễ, trước án bày tỏ lòng thành, cúi xin các ngài phù hộ, che chở cho gia đình.
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
(Nguồn: Tổng hợp từ Internet)
Văn cúng ngày giỗ đầu
Giỗ đầu là dịp đặc biệt và quan trọng, con cháu quy tụ lại, dâng hương, lễ vật cùng lời văn cúng trang nghiêm để tưởng nhớ người đã khuất, như sau:

– Con xin kính lễ chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
– Con xin kính lễ Đức Đương cảnh Thành Hoàng, chư vị Đại Vương.
– Con xin kính lễ ngài Đông Trù Tư mệnh Táo phủ Thần Quân.
– Con xin kính lễ các ngài Thần linh, Thổ địa cai quản trong vùng này.
– Con xin kính lễ các bậc Tổ tiên Cao Tằng, Tổ tiên nội ngoại họ...
Tín chủ (chúng con) là: …………………………… Tuổi ……………………………………
Ngụ tại: ………………………………………………………………………………………
Hôm nay là ngày ……… tháng …… năm …… (theo Âm lịch).
Chính ngày Giỗ Đầu của: ………………………………………………………………………………
Thời gian thấm thoát trôi qua, hôm nay là ngày húy lâm. Ân đức trời biển, nghĩa sinh thành sâu nặng, luôn ghi nhớ trong lòng. Càng nhớ công lao nuôi dưỡng, càng thấu hiểu tấm lòng, hôm nay nhân dịp giỗ đầu, chúng con cùng toàn gia kính dâng lễ vật, thắp nén hương dãi bày tấm lòng thành kính.
Chúng con thành tâm kính mời: ……………………………………………………………………………
Ngày tháng năm mất (theo Âm lịch): ……………………………………………………………
Mộ phần an táng tại: ………………………………………………………………………………
Xin cầu khẩn các linh thiêng giáng lâm về linh sàng, chứng giám tấm lòng thành, thụ hưởng lễ vật, ban phước lành cho con cháu, gia đình luôn bình an, công việc thịnh vượng hưng long.
Tín chủ con xin trân trọng mời các bậc Tổ Tiên, cả nội ngoại, Tổ Khảo, Tổ Tỷ, Bá thúc, Cô Di cùng toàn thể các hương linh gia tiên đồng gia lâm án thụ hưởng.
Chúng con kính mời các vị Tiền chủ, Hậu chủ, các linh hồn trong đất này về chứng giám lễ vật và phù hộ độ trì.
Chúng con dâng lễ bạc, lòng thành kính, cúi xin được Ngài thùy đài độ trì, gia hộ cho gia đình con cháu.
Phục duy cẩn cáo!
(Nguồn: Tổng hợp từ các nguồn trên Internet)
Văn cúng ngày Tiên Thường
Văn cúng gia tiên ngày Tiên Thường được nhiều người sử dụng như lời khấn nguyện dâng lên các bậc thần linh, cầu xin các ngài mang theo vượng khí, ban phước lành cho gia đình, giúp công việc thuận lợi, phát tài phát lộc hơn trong tương lai.

Con thành tâm kính lễ chín phương Trời, mười phương Chư Phật, tất cả các Ngài mười phương.
Con kính cẩn lạy Đức Hoàng Thiên, Hậu Thổ và chư vị Tôn Thần, xin chứng giám.
Con kính lạy ngài Đông Trù Tư mệnh, Táo Quân, Thần Quân, xin Ngài phù hộ cho gia đình.
Con kính lạy các Ngài Thần Linh, Thổ Địa, những vị cai quản và bảo vệ xứ này.
Con kính lạy Tổ Tiên nội ngoại dòng họ, xin các ngài chứng giám lòng thành của con cháu.
Tín chủ con tên là:…………………………………………………………, tuổi:……………………………………………………
Chúng con hiện cư trú tại:………………………………………………………………………..
Hôm nay là ngày ………tháng ………năm………………………(theo Âm lịch).
Đây chính là ngày giỗ của……………………………………………………………………….
Khi nghĩ đến người đã khuất, con cảm thấy thật sự vắng bóng, không còn thấy hình bóng nơi trần thế.
Năm qua tháng lại, ngày giỗ lại đến. Ân đức trời đất sâu nặng như biển cả, nghĩa tình sinh thành không bao giờ quên. Càng nhớ công lao gây dựng và những nghiệp tốt lành đã tạo ra, lòng càng thêm cảm kích. Ngày mai là ngày Cát Kỵ, hôm nay gia đình chúng con thành tâm chuẩn bị lễ vật dâng kính, thắp nén hương lòng để bày tỏ tấm lòng chân thành.
Chúng con kính mời……………………………………………
Ngày mất: ……………..tháng………………….năm……………………………
Mộ phần an táng tại:…………………………………………………………………
Xin cúi đầu kính mời các linh hồn giáng xuống chứng giám lòng thành của chúng con, thụ hưởng lễ vật, ban phước lành cho con cháu được bình an, gia đình hạnh phúc, vạn sự hanh thông, gia cảnh thịnh vượng.
Chúng con xin thành kính mời các bậc Tổ Tiên, Nội Ngoại, các vị Tổ Khảo, Tổ Tỷ, Bá Thúc, Huynh Đệ, Cô Di, Tỷ Muội và toàn thể các Hương linh của gia tộc cùng về chứng giám, thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ chúng con xin kính mời các ngài Thần Linh, Thổ Địa, Thổ Công, Táo Quân và các vị Linh thần đồng đến chứng giám, thụ hưởng những lễ vật dâng lên.
Chúng con thành tâm mời các vong linh Tiền chủ, Hậu chủ của gia đình và mảnh đất này cùng về hưởng lễ vật.
Chúng con với tấm lòng thành kính dâng lễ vật, cúi xin các ngài phù hộ độ trì cho gia đình chúng con.
Kính mong các ngài chứng giám và gia hộ. Phục duy cẩn cáo!
(Nguồn: Tổng hợp từ các trang mạng)
Văn cúng vào ngày rằm tháng 7

Vào các ngày rằm, nhiều gia đình chuẩn bị mâm cơm cúng dâng lên ông bà tổ tiên, đồng thời tụng những bài văn cúng gia tiên trong những dịp này để thể hiện lòng thành kính và cầu nguyện cho tổ tiên.
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần niệm).
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con xin thành kính lạy tổ tiên nội ngoại và các vị Hương linh tổ tông.
Tín chủ chúng con là…
Ngụ tại…
Hôm nay là ngày rằm tháng 7 năm Nhân, đúng dịp Vu Lan và Trung Nguyên, chúng con xin bày tỏ lòng kính nhớ tổ tiên, ông bà, cha mẹ, những người đã sinh thành, dưỡng dục và xây dựng nền tảng gia nghiệp, để chúng con hôm nay được hưởng phúc âm đức.
Chúng con thành tâm nhớ ơn sâu sắc, không thể báo đáp hết, cảm tạ công lao trời biển không gì sánh kịp, vì vậy tín chủ xin dâng lễ vật, hương hoa, trà quả, vàng bạc kim ngân, thắp nén hương lòng thành kính lên các vị Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Bá Thúc Đệ Huynh, Cô Di, Tỷ Muội cùng tất cả các hương hồn nội ngoại tộc...
Xin các vị linh thiêng xót thương con cháu, hiện về chứng giám tấm lòng thành kính, tiếp nhận lễ vật, phù hộ cho con cháu luôn mạnh khỏe, bình an, tài lộc vượng tiến, mọi sự thuận lợi, gia đình thịnh vượng, luôn đi đúng hướng theo đạo lý.
Chúng con thành tâm dâng lễ bạc, cúi xin được nhận sự bảo trợ và độ trì từ các ngài.
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần niệm).
(Nguồn: Sưu tầm từ các tài liệu trên Internet)
Lời cúng gia tiên trước mộ phần

Khi đến thăm mộ tổ tiên, ngoài những lời cầu nguyện riêng tư, người ta thường đọc văn cúng gia tiên để bày tỏ lòng kính trọng và nỗi nhớ thương đối với những người đã khuất, nhằm gợi lại ký ức và giữ gìn truyền thống gia đình.
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Con kính lạy chín phương Trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương
Con thành kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ và các vị Tôn thần cai quản
Con kính lạy ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân
Con kính lạy các vị Thần Linh, Thổ Địa cai quản vùng đất này
Hôm nay là ngày ... tháng ... năm ...
Hôm nay là ngày giỗ của Tiên Thường ...
Tín chủ con là: ...
Ngụ tại: ...
Ngày mai là ngày giỗ của ………… (họ tên người quá cố)
Chúng con cùng toàn gia quyến thành kính dâng lễ vật, quả cau, lá trầu, hương hoa, trà quả, thắp nén tâm hương, dâng lên án tọa Tôn thần và các chư vị linh thiêng, kính cẩn tâu trình
Chúng con thành kính mời các vị Bản gia Thổ Công, Táo Quân, Long Mạch và các vị Thần linh chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù hộ cho gia đình chúng con bình an, thịnh vượng, vạn sự hanh thông.
Kính thưa các vị Thần linh, Tổ tiên và các vong linh của gia tộc, xin các ngài cùng về nơi đây, cùng hâm hưởng lễ vật của chúng con.
Chúng con thành kính dâng lễ vật, mong xin các ngài phù hộ độ trì cho gia đình con.
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
(Nguồn: Tổng hợp từ các trang mạng)
Văn cúng gia tiên vào ngày giỗ hàng năm

Vào những ngày giỗ hàng năm, con cháu trong gia đình tụ họp về nhà tổ, chuẩn bị mâm cơm để dâng lên tổ tiên, thể hiện lòng kính trọng và nhớ thương. Trong lúc cúng, họ đọc bài văn cúng gia tiên thay cho lời cầu nguyện gửi đến người đã khuất.
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
– Con kính lạy Đức Đương Cảnh Thành Hoàng cùng các vị Đại Vương.
– Con kính lạy ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân.
– Con kính lạy các ngài Thần Linh, Thổ Địa cai quản vùng đất này.
– Con kính lạy chư Gia Tiên, Cao Tằng Tổ Tiên nội ngoại dòng họ…
Tín chủ (chúng) con là:… Tuổi…
Ngụ tại:…
Hôm nay là ngày… tháng… năm… (Âm lịch).
Chính ngày giỗ của:…
Năm tháng thấm thoát trôi qua, hôm nay là ngày húy kỵ. Ân đức sinh thành to lớn như trời biển, công ơn dưỡng dục không thể quên. Mỗi lần nhớ lại công lao xây dựng sự nghiệp, lòng lại càng thêm kính trọng, không có gì có thể bày tỏ hết. Nhân ngày giỗ chính, chúng con và toàn thể gia quyến thành tâm chuẩn bị lễ vật dâng lên, thắp nén hương lòng thể hiện thành kính.
Chúng con thành kính mời:…
Ngày tháng năm mất (Âm lịch):…
Mộ táng tại:…
Kính xin các linh hồn vắng mặt chứng giám lòng thành, về nơi linh sàng nhận lễ vật, cầu mong phù hộ cho con cháu bình an, gia đình hưng thịnh, tài lộc vững bền.
Chúng con thành kính mời các bậc Tổ Tiên, nội ngoại, các ngài Tổ Khảo, Tổ Tỷ, Bá Thúc, Cô Dì cùng tất cả các hương linh Gia Tiên hiện về nơi đây để cùng hưởng lễ.
Chúng con cũng xin mời các vị Tiền chủ, Hậu chủ trong khu vực này về chứng giám lòng thành và tham gia hâm hưởng.
Chúng con thành kính dâng lễ bạc tâm, xin được sự phù hộ và độ trì từ các ngài.
Chúng con kính cẩn trình bày!
(Nguồn: Sưu tầm từ Internet)
Những điều cần lưu ý khi thực hiện cúng gia tiên
Khi chuẩn bị cúng gia tiên, ngoài việc chuẩn bị mâm cơm và văn cúng đúng lễ, bạn cần phải chú ý tỉ mỉ để tránh bất cẩn, làm phật lòng tổ tiên. Dưới đây là một số điểm quan trọng bạn cần lưu ý khi thực hiện nghi lễ cúng gia tiên.

Với những dịp giỗ lớn, đặc biệt là giỗ ông bà, cha mẹ, hoặc vợ chồng, ngoài ngày giỗ chính, người ta còn cúng một ngày giỗ trước đó, gọi là ngày tiên thường, để tưởng nhớ tổ tiên một cách trọn vẹn.
Khi cúng giỗ, cần phải dâng lễ cho Công Thần Thổ Địa trước, sau đó mới tiến hành cúng gia tiên. Ngoài việc khấn mời người quá cố về dự lễ, cũng cần khấn mời các hương linh tổ tiên hai bên nội ngoại về tham dự.
Trong ngày giỗ chính, cần cúng người quá cố trước, sau đó mới đến các hương linh tổ tiên hai bên nội ngoại, thực hiện từ bậc cao xuống thấp, và cuối cùng là kính mời các gia thần đến chung vui trong buổi tiệc giỗ.
Văn cúng gia tiên là một phần không thể thiếu trong các nghi lễ cúng tổ tiên của người Việt. Bài viết từ Mytour sẽ chia sẻ đến bạn đọc những mẫu văn cúng phổ biến, giúp bạn có thêm tài liệu tham khảo để chuẩn bị cho những dịp giỗ tại gia, mang đến sự an lành và may mắn cho gia đình mình từ tổ tiên.