Vấn đề gặp phải: Nguyên nhân và biện pháp cải thiện chất lượng tiêu hóa

1. Tại sao bạn lại gặp vấn đề với tiêu hóa?

Khó tiêu là một tình trạng tiêu hóa bao gồm các triệu chứng như: Cảm giác đầy bụng, ợ hơi, buồn nôn và nôn mửa, đau bụng nhẹ ở vùng rốn. Cần phải phân biệt rõ giữa khó tiêu và ợ nóng vì chúng có những triệu chứng tương đương nhau.

Khó tiêu có thể liên quan đến tình trạng trào ngược dạ dày cũng như nhiều vấn đề sức khỏe khác như nhiễm trùng, chế độ ăn uống, sử dụng thuốc điều trị,... Trong khi đó, ợ nóng thường là do trào ngược của dạ dày thực quản, đôi khi cả hai triệu chứng này đều xuất phát từ các vấn đề liên quan đến dạ dày và tiêu hóa.

Khó tiêu xảy ra khi niêm mạc dạ dày tiếp xúc trực tiếp với axit dạ dày gây kích thích, những nguyên nhân có thể gây ra bao gồm:

Thói quen ăn uống và sinh hoạt không lành mạnh

Khó tiêu thường xuất hiện sau khi ăn quá nhiều, nhanh chóng, tiêu thụ thực phẩm giàu chất béo, cay nồng. Ăn nhiều sô cô la, nước ngọt có ga hoặc uống nhiều bia rượu, cà phê cũng gây ra tình trạng này.

Tác dụng phụ của thuốc, hóa chất điều trị hoặc tác dụng phụ của xạ trị

Nhiều loại thuốc điều trị có thể dẫn đến tình trạng tích tụ hơi, đầy hơi, khó tiêu như:

• Thuốc tránh thai, đặc biệt khi sử dụng thường xuyên.

• Thuốc kháng viêm không steroid như aspirin.

• Thuốc bổ sung estrogen.

• Thuốc chứa nitrat gây tăng huyết áp và khó tiêu.

• Thuốc kháng sinh và thuốc chữa bệnh tuyến giáp.

Khó tiêu thường xảy ra sau bữa ăn quá no với thực phẩm khó tiêu hóa

Nguyên nhân bệnh lý

Chứng khó tiêu có thể là dấu hiệu của các bệnh lý như:

• Bệnh sỏi mật, thoát vị hoành, viêm dạ dày, loét dạ dày, viêm tụy, ung thư dạ dày.

• Hậu quả của tình trạng lo lắng, căng thẳng thường xuyên.

• Nhiễm trùng do vi khuẩn HP gây ra.

• Thừa cân béo phì.

Hầu hết các trường hợp gặp phải chứng khó tiêu cấp tính là do thói quen ăn uống không lành mạnh và sẽ được cải thiện nhanh chóng. Tuy nhiên, cần phải cẩn thận nếu chứng khó tiêu đi kèm với các triệu chứng khác, có thể là do nguyên nhân bệnh lý cần phải điều trị. Không phải lúc nào cũng có thể xác định được nguyên nhân cụ thể gây khó tiêu, đôi khi bạn gặp phải khó tiêu do sự suy yếu chức năng dạ dày, không phải do một yếu tố cụ thể nào.

2. Chứng khó tiêu có cần phải điều trị không?

Phần lớn người gặp phải khó tiêu không cần phải điều trị khi đây là triệu chứng do ăn uống, sinh hoạt gây ra. Nếu triệu chứng xuất hiện trong thời gian ngắn và không tái phát sau khi thay đổi thói quen ăn uống lành mạnh, thì không cần thiết phải thăm khám và điều trị. 

Chứng khó tiêu sinh lý thường không cần phải điều trị

Chứng khó tiêu có thể cần được chẩn đoán và điều trị nếu bạn từng mắc bệnh dạ dày trước đó. Cùng với đó là các triệu chứng đồng thời nghi ngờ về nguyên nhân bệnh lý, cần phải chẩn đoán và xác định nguyên nhân bằng các xét nghiệm như:

- Xét nghiệm máu: Nếu khó tiêu đi kèm với triệu chứng thiếu máu hoặc có nghi ngờ về tình trạng nhiễm trùng.

- Xét nghiệm vi khuẩn HP qua hơi thở và kháng nguyên phân để xác định sự tồn tại và phát triển của vi khuẩn HP trong dạ dày.

- Nội soi đường tiêu hóa trên nếu nghi ngờ chứng khó tiêu có tổn thương thực thể tại ống tiêu hóa.

- Chẩn đoán bằng siêu âm ổ bụng, CT scan, X-quang để đánh giá sơ bộ tình trạng của các cơ quan trong ổ bụng.

- Xét nghiệm chức năng gan: Nếu khó tiêu đi kèm với các dấu hiệu bệnh lý gan, có thể do vấn đề bệnh lý của cơ quan này.

Nếu khó tiêu là do bệnh lý, cần điều trị từ nguyên nhân để cải thiện tình trạng này. Việc sử dụng thuốc cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý sử dụng và thay đổi liều lượng.

3. Biện pháp cải thiện khó tiêu đơn giản

Một số biện pháp đơn giản sau sẽ giúp bạn giảm chứng khó tiêu hiệu quả và giảm nguy cơ tái phát mà không cần dùng thuốc.

Việc bổ sung chất xơ giúp ngăn chặn tình trạng khó tiêu.

3.1. Tăng cường cung cấp chất xơ.

Chế độ ăn giàu đạm và chất béo, thiếu chất xơ có thể gây ra vấn đề về tiêu hóa, dẫn đến tình trạng khó tiêu. Do đó, việc bổ sung chất xơ giúp cải thiện chức năng tiêu hóa và tránh tình trạng đầy bụng, khó tiêu.

Nên bổ sung chất xơ vào khẩu phần ăn hàng ngày, không chỉ khi gặp tình trạng khó tiêu và ngưng khi tình trạng này biến mất. Có thể chọn lựa các nguồn thực phẩm giàu chất xơ như rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, bánh mì, hoa quả mọng,... 

Đặc biệt, chất xơ tan trong ngũ cốc nguyên hạt và hoa quả mọng cũng giúp làm chậm quá trình di chuyển thức ăn từ dạ dày vào ruột, cải thiện tình trạng tiêu chảy nếu bạn gặp phải vấn đề này.

3.2. Tăng cường bổ sung vi khuẩn có lợi

Khó tiêu có thể do chức năng tiêu hóa của dạ dày suy giảm hoặc cân bằng vi khuẩn trong ruột bị rối loạn. Để cải thiện tình hình này, việc bổ sung men vi sinh là biện pháp hiệu quả. Men vi sinh là loại vi khuẩn hữu ích được hình thành trong quá trình lên men của thực phẩm, giúp hỗ trợ quá trình tiêu hóa, giảm các triệu chứng đầy hơi, khó tiêu, và tiêu chảy.

Bổ sung men vi sinh giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh hơn, đặc biệt là ở những người sử dụng kháng sinh hoặc có chế độ ăn không lành mạnh. 

Uống trà mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe và hệ tiêu hóa

3.3. Uống trà

Có nhiều loại trà giúp cải thiện chức năng tiêu hóa và ngăn ngừa tình trạng khó tiêu như:

• Trà gừng.

• Trà hoa cúc.

• Trà bạc hà.

Nên uống trà vào buổi sáng không chỉ tốt cho hệ tiêu hóa mà còn có nhiều lợi ích cho sức khỏe nhờ cung cấp nhiều chất chống oxi hóa.

3.4. Sử dụng baking soda

Đau rát dạ dày làm bạn không thoải mái? Hãy thử sử dụng baking soda chứa natri hydrocarbonat để làm dịu axit dạ dày, giảm cảm giác khó chịu. Hòa tan khoảng ¼ thìa canh baking soda vào cốc nước ấm, uống ngay. 

Chứng khó tiêu thường gây ra bởi chế độ ăn uống giàu đạm và chất béo, thiếu chất xơ làm dạ dày cần thời gian lâu hơn để tiêu hóa. Tuy nhiên, cần lưu ý nếu khó tiêu kèm theo các triệu chứng khác, có thể đó là dấu hiệu của một vấn đề bệnh lý, cần thăm khám và điều trị kịp thời.