Buzz
Tại sao một số người luôn gặp khó khăn, đau khổ khi phải tin tưởng người khác, thậm chí là người yêu của họ?
Trong tình yêu, không ít người đối diện với nỗi lo sợ rằng, có một ngày nào đó, người mình yêu sẽ không còn cảm xúc với mình nữa. Điều này khiến họ dùng mọi biện pháp để giữ chặt đối phương, từ việc kiểm soát điện thoại đến tức giận nếu tin nhắn không được trả lời ngay lập tức.
Những trường hợp này thường được thể hiện tiêu cực trong truyền thông. Tuy nhiên, nguyên nhân của những hành động có vẻ không lý này có thể xuất phát từ việc họ từng trải qua mất niềm tin, hoặc bị lạm dụng bởi người họ yêu thương.
Trust issue (vấn đề tin tưởng) giống như một tấm khiên bảo vệ tâm trí của họ khỏi đau đớn, nhưng cũng khiến cho họ và người yêu khó lòng mở lòng và gắn bó chặt chẽ hơn.
Đây thực sự là một vấn đề phổ biến trong các mối quan hệ tình cảm. Vậy trust issue thực sự bắt nguồn từ đâu, và liệu việc yêu có luôn tiềm ẩn rủi ro này?
Trust issue Là Gì?
Theo chuyên gia tư vấn xã hội Tamara Green, người có trust issue thường gặp khó khăn trong việc tin tưởng người khác. Điều này có thể là kết quả của việc họ đã từng bị phản bội, và họ tiếp tục dùng kinh nghiệm đó để xác định mối quan hệ hiện tại của mình.
Trust issue được tạo thành bởi 3 yếu tố chính là sự phản bội, bỏ rơi và thao túng. Một người có thể phát triển trust issue nếu họ đã trải qua bất kỳ trong số những trải nghiệm này, khiến cho họ mất đi khả năng tin tưởng và luôn giữ mức độ đề phòng cao. Có 4 dạng trust issue thường gặp trong mối quan hệ lãng mạn, bao gồm:
- Chứng sợ tin tưởng (pistanthrophobia): Là nỗi ám ảnh khiến người ta sợ việc đặt niềm tin vào người khác, dù không có mối đe dọa thực sự.
- Ghen tuông: Xu hướng muốn theo dõi đối phương mọi lúc mọi nơi vì lo sợ họ ngoại tình.
- Vạch lá tìm sâu: Chú ý quá mức đến những vấn đề hiện có ở đối phương hoặc tình huống. Ví dụ, nếu bạn trai làm việc trong môi trường có nhiều nữ, bạn sẽ coi việc ngoại tình là một nguy cơ hiện hữu.
- Bất tín với chính mình: Xảy ra ở người thiếu tự tin vào lựa chọn của bản thân trong tình yêu. Họ luôn tự hỏi “liệu mình có đang yêu đúng người không?”.
Những dấu hiệu của trust issue là gì?
Người mắc phải trust issue có thể buộc tội đối phương phản bội, ngay cả khi không có bằng chứng cụ thể. Ngay cả khi mối quan hệ đang êm đẹp, họ vẫn luôn sợ rằng sớm muộn gì cũng bị phản bội, dù đối phương luôn thể hiện sự chân thành.
Nhiều khi họ giải tỏa nỗi lo bằng cách sử dụng dịch vụ 'kiểm tra' lòng chung thủy của người yêu. Tuy nhiên, điều này không phải lúc nào cũng đem lại sự an tâm cho họ.
Đây là cách thể hiện phổ biến nhất của sự ghen tuông. Những người này luôn muốn đối phương nằm trong tầm kiểm soát 24/7. Họ dễ dàng nổi giận nếu tin nhắn không được trả lời ngay lập tức hoặc khi đối phương đi đâu sau giờ làm mà không thông báo. Họ cũng yêu cầu biết mật khẩu điện thoại, mạng xã hội… của đối phương để kiểm soát mọi thông tin.
Một biểu hiện khác của sự ghen tuông là thu hẹp tối đa các mối quan hệ của đối phương, chỉ giữ lại những mối quan hệ trong gia đình và công việc. Họ tìm cách ngăn cản đối phương tham gia các hoạt động, sự kiện mà họ không thể có mặt. Đối với họ, điều này tạo ra nhiều cơ hội để gặp gỡ người mới, có thể gây hấp dẫn và dẫn đến việc ngoại tình.
Đặc điểm này thường thấy ở người có trust issue kiểu 3 và 4. Vì cho rằng bản thân hoặc mối quan hệ là “sai”, họ luôn duy trì một khoảng cách nhất định, không để đối phương thấy khía cạnh dễ tổn thương của mình. Điều này khiến mối quan hệ giữa họ và người ấy khó đạt đến mức độ cam kết.
Theo chuyên gia Tamara Green, mối quan hệ lãng mạn đầu tiên có thể định hình cho các mối quan hệ sau này của bạn. Vì vậy, nếu không may gặp phải người thiếu chung thủy ngay từ lần đầu hẹn hò, bạn vẫn có thể bị hấp dẫn bởi những người mang đặc tính tương tự trong các mối quan hệ tình cảm sau này, dù đã hình thành trust issue.
Trust issue bắt nguồn từ đâu?
Theo chuyên gia trị liệu hôn nhân và gia đình Emily Simonian, đây là nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến trust issue. Những người từng bị phản bội hoặc lạm dụng sẽ hình thành trust issue như một tấm khiên bảo vệ tinh thần, nhưng điều này lại gây ảnh hưởng lớn đến các mối quan hệ sau này.
Theo thuyết gắn bó, nếu trẻ bị bỏ rơi từ nhỏ (dù chỉ về mặt tinh thần), chúng dễ phát triển kiểu gắn bó lo âu hoặc né tránh khi trưởng thành. Điều này đôi khi dẫn đến trust issue trong các mối quan hệ tình cảm. Trẻ cũng có thể hình thành trust issue nếu chứng kiến cha mẹ ly hôn, ngoại tình hoặc bạo lực lẫn nhau.
Nếu cặp đôi cùng trải qua một thay đổi lớn trong cuộc sống, trust issue có thể là tác dụng phụ không mong muốn. Chẳng hạn khi một trong hai người đi du học hoặc chuyển đến thành phố khác làm việc, họ sẽ buộc phải yêu xa.
Khoảng cách về địa lý và thời gian có thể dẫn đến sự bất an cho cả hai, ít nhất là trong giai đoạn đầu. Bởi họ không thể ở bên cạnh người ấy, không nắm bắt được lịch trình thường ngày, cũng không thể kỳ vọng người ấy trả lời tin nhắn ngay lập tức như trước. Nếu sau thời gian này họ vẫn không vượt qua được tâm lý bất an, trust issue sẽ hình thành như một hệ quả tất yếu.
Một ví dụ khác là phụ nữ mang thai, sinh con sẽ trải qua những thay đổi về cả ngoại hình lẫn tâm sinh lý. Sự thay đổi hormone khiến họ lo lắng và dễ cáu gắt hơn. Việc tăng cân cũng khiến họ lo sợ mình không còn đủ hấp dẫn và bạn đời sẽ ngoại tình.
Trust issue không phải là một bệnh lý tâm thần, nhưng có thể là dấu hiệu của các rối loạn như rối loạn lo âu xã hội, rối loạn lưỡng cực và rối loạn nhân cách ranh giới (BPD). Những rối loạn này có thể dẫn đến trust issue trong mối quan hệ do các biến dạng nhận thức hoặc thay đổi tâm trạng thất thường mà người bệnh gặp phải.
Làm sao để vượt qua trust issue?
Xây dựng lại lòng tin đã mất chưa bao giờ dễ dàng, dù là với người khác hay với chính bản thân. Tuy nhiên, theo chuyên gia Emily Simonian, bạn có thể từng bước giải quyết vấn đề này bằng các phương pháp sau:
Để xử lý trust issue của mình, bạn cần tìm hiểu nơi nó phát sinh. Bạn có thể làm điều này qua thiền, chánh niệm, viết nhật ký hoặc đi tham vấn tâm lý.
Phương pháp này rất hữu ích nếu trust issue bắt nguồn từ những vấn đề khó nhận ra, như chấn thương thời thơ ấu hoặc thay đổi tâm sinh lý. Việc trị liệu cũng giúp bạn hiểu rõ hơn về hành vi của mình, từ đó xây dựng kế hoạch giải quyết phù hợp nhất.
'Mở lòng' là chìa khóa của chiến lược này. Bạn có thể chia sẻ với đối phương những vấn đề của mình một cách bình tĩnh, và nhờ họ cho lời khuyên về tình huống cũng như cách tiếp cận. Khi làm được điều này, bạn sẽ vượt qua được rào cản cảm xúc, và đối phương cũng cảm thấy mình được tôn trọng và tin tưởng hơn.
Bên cạnh việc cải thiện niềm tin với đối phương, bạn cũng cần cảnh giác trong các mối quan hệ khác. Nếu những mối quan hệ này khiến bạn hình thành trust issue, chúng sẽ ảnh hưởng đến đời sống tình cảm của bạn. Vì vậy, nếu nhận thấy người nào không đáng tin, bạn nên cân nhắc hạn chế hoặc dừng tương tác.
Thay đổi trong cuộc sống là điều không thể tránh khỏi. Nhưng khi nhận biết được điều đó, bạn có thể lên kế hoạch hành động để cả hai có thể chủ động và ứng phó tốt hơn với các diễn biến. Điều này giúp hạn chế việc hình thành trust issue.
Ví dụ, trước khi một người đi du học, hai bạn cần lên lịch trình gọi video hàng tuần, hoặc tìm những hoạt động có thể làm cùng nhau online thường xuyên (như xem phim hoặc chơi trò chơi).
Tương tự, trước khi có con, cặp đôi nên tham gia các lớp học về sức khỏe bà bầu, thai sản để hiểu rõ những thay đổi sắp tới, và tìm kiếm sự hỗ trợ từ người thân, bạn bè hay chuyên gia tâm lý khi cần thiết.
