Bài viết của Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Thị Tâm - Trưởng đơn nguyên Nhi II - Trung tâm Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Mytour Times City.

Vấn mình là một hiện tượng thường gặp ở trẻ sơ sinh, có trẻ thậm chí vặn mình kèm theo hiện tượng giật mình, điều này khiến nhiều bậc phụ huynh trẻ cảm thấy lo lắng. Liệu hiện tượng vặn mình ở trẻ sơ sinh có đáng lo ngại không?

Biểu hiện gồng người vấn mình, khuôn mặt đỏ bừng và chỉ kéo dài trong vài phút khi thức hoặc khi ngủ thường xuất hiện ở hầu hết trẻ sơ sinh từ vài tuần đến 2 tháng và thường chấm dứt khi trẻ đạt 3 - 4 tháng tuổi. Đây là biểu hiện sinh lý bình thường, nguyên nhân do trẻ chưa quen với cuộc sống bên ngoài tử cung của mẹ, các tế bào thần kinh chưa hoàn toàn biệt hóa, vỏ não và thể vân chưa phát triển đầy đủ nên hoạt động dưới vỏ não chiếm ưu thế. Do đó, trẻ thường có những biểu hiện như múa vờn, vận động tay chân thường xuyên vì phản ứng của vỏ não có xu hướng lan tỏa khi bị kích thích.

Biểu hiện vấn mình ở trẻ sơ sinh có thể chia thành 2 trường hợp: là biểu hiện sinh lý và biểu hiện do bệnh lý. Do đó, khi trẻ vấn mình, các bậc cha mẹ cần chú ý để xem liệu đó có phải là dấu hiệu của biểu hiện sinh lý bình thường hay là biểu hiện của các bệnh lý khác.

Có nhiều yếu tố sinh lý từ môi trường có thể ảnh hưởng đến trẻ, gây hiện tượng vặn mình và giật mình như:

• Nơi trẻ ngủ không thoải mái, đệm quá cứng, gối đầu cao hoặc tư thế ngủ không thoải mái; có nhiều ánh sáng hoặc tiếng ồn lớn xung quanh.
• Trẻ quá nóng hoặc quá lạnh.
• Trẻ đói thường có biểu hiện đầu cựa quậy, vặn mình, uốn người...
• Phản ứng khi rặn tiểu hoặc đại tiện
• Trẻ bị ướt tã, bỉm do đi tiểu nhiều.
• Trẻ bị quấn khăn hoặc mặc quần áo quá chật chội: khi trẻ có những vận động tay chân vô thức, nếu bị quấn chặt quá sẽ gây khó chịu và gây ra phản ứng như vặn mình, gồng mình.

Khi trẻ sơ sinh thường xuyên vặn mình kèm theo các dấu hiệu như ọc sữa, ra mồ hôi trộm, quấy khóc nhiều, có thể là dấu hiệu của các vấn đề bệnh lý như thiếu vitamin D, canxi hoặc các vấn đề đường tiêu hóa...

Nếu bố mẹ để trẻ sơ sinh thường xuyên bị vặn mình, gồng đỏ mặt, thậm chí giật mình khi ngủ, cần chú ý hơn vì điều này có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ nhỏ. Ngoài ra, một số bệnh lý khác như ngứa, nóng rát có thể làm trẻ khó ngủ yên giấc hoặc côn trùng gây phản ứng vặn mình, gồng mình...

Để giảm hoặc ngăn chặn tình trạng vặn mình, giật mình của trẻ sơ sinh, bậc cha mẹ có thể thử áp dụng một số mẹo nhỏ sau:

Lựa chọn tã có khả năng thấm hút tốt để tạo cảm giác thoải mái cho trẻ. Đảm bảo mặc cho trẻ những bộ quần áo ngủ rộng rãi và ấm áp.

Giữ chăn và gối của trẻ sạch sẽ bằng cách giặt thường xuyên, duy trì sự vệ sinh trong phòng để tránh cảm giác ngứa ngáy và khó chịu cho trẻ.

Khi thấy trẻ hay vặn mình, mẹ hãy ôm trẻ một cách âu yếm để trẻ cảm thấy thoải mái hơn. Có thể hát ru, vuốt nhẹ hoặc trò chuyện để trẻ cảm thấy an toàn và được che chở.

Giữ cho làn da của trẻ luôn sạch sẽ để tránh các vấn đề da và ngăn chặn cảm giác ngứa ngáy khó chịu. Cho trẻ tắm nắng thường xuyên để đảm bảo cung cấp đủ vitamin D và canxi cho trẻ khi cần.

Mẹ không nên kiêng khem mà cần bổ sung thực phẩm giàu canxi như cá hồi, cá thu, cá ngừ,... vào chế độ ăn để cung cấp nguồn canxi đầy đủ qua sữa mẹ cho trẻ.

Xông hơi, chườm nóng, đắp lá... là những phương pháp dân gian chưa được chứng minh bởi bác sĩ, có thể ảnh hưởng không tích cực đến sức khỏe của bé. Do đó, khi phát hiện các dấu hiệu bất thường ở trẻ, bậc cha mẹ nên đưa bé đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được bác sĩ thăm khám và tư vấn điều trị.

Việc trẻ sơ sinh 1, 2 tháng tuổi vặn vẹo là hoàn toàn bình thường, giúp trẻ giãn cơ và khớp khi nằm một chỗ quá lâu, và triệu chứng này sẽ tự giảm khi trẻ đạt 4 tháng tuổi.

Vặn mình của trẻ cũng là cách để trẻ bày tỏ rằng trẻ đang mệt mỏi, khó chịu, đói, mệt mỏi hoặc bị ướt tã... Bố mẹ cần chú ý đến cảm xúc của con để đưa ra biện pháp phù hợp.

Nhiệt độ trong phòng quá cao hoặc quá thấp sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến giấc ngủ của bé, gây hiện tượng bé ngủ không sâu, thường xuyên vặn mình và hay quấy khóc.

Bố mẹ nên kiểm tra kỹ vùng da của bé xem có dấu hiệu đỏ, viêm nhiễm hay nổi mẩn đỏ không. Hãy quan sát kỹ các khu vực tự nhiên (hậu môn, vùng kín...) để phát hiện sớm mọi bất thường. Nếu bé bị nóng, sốt, hoặc bao tay bao chân bị quấn chặt, bố mẹ cần lưu ý.

Khi bé có một trong những dấu hiệu sau, nên đưa bé đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị:

• Hạ canxi trong máu: Bé có dấu hiệu kích thích thần kinh cơ, ngủ không yên, giật mình, gồng mình, cùng với các triệu chứng như rụng tóc, nôn mửa, đổ mồ hôi trộm, nấc, quấy khóc, chậm tăng cân...
• Bé sơ sinh vặn mình khó ngủ, sút cân và thường xuyên quấy khóc kéo dài.
• Nếu bé vặn mình và giật mình khi tỉnh giấc kèm theo khó thở, đó có thể là dấu hiệu bé đang mắc chứng ngưng thở tắc nghẽn mãn tính. Tình trạng này thường xảy ra khi bé đang ngủ sâu, hoặc khi bé đang trong trạng thái buồn ngủ.
• Những vấn đề về thần kinh như rối loạn thần kinh bẩm sinh, tổn thương dây thần kinh cũng có thể làm bé vặn mình, giật mình.

Tất cả các dấu hiệu về bệnh lý của bé đều cần đưa bé đến gặp bác sĩ để có biện pháp chữa trị phù hợp, cha mẹ không nên tự ý điều trị bằng mọi hình thức.

Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Mytour là địa chỉ tin cậy để thăm khám và tư vấn về các vấn đề về hô hấp mà bé có thể phải đối mặt: sốt virus, sốt vi khuẩn, nhiễm trùng đường hô hấp, viêm phổi ở bé,.... Với trang thiết bị hiện đại và không gian vô trùng, chúng tôi cam kết giảm thiểu rủi ro lây nhiễm. Đồng thời, đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và tận tâm sẽ hỗ trợ bạn trong quá trình thăm khám và điều trị cho bé.