Bài viết này được viết dựa trên quan điểm cá nhân và sự thu thập thông tin của tác giả để đảm bảo mô tả chung nhất về xu hướng văn hóa công ty tại Việt Nam (bao gồm cả công ty nhà nước và tư nhân).
Đến nay, khái niệm “văn hóa công ty” vẫn chưa được định rõ hoặc quy định cụ thể trong các văn bản pháp luật. Tuy nhiên, chúng ta có thể hiểu đơn giản rằng “văn hóa công ty” là cách chúng ta thể hiện thông qua hành vi, giao tiếp, cũng như phong cách làm việc và ứng xử trong môi trường làm việc, giữa các nhân viên, người lao động và người lãnh đạo.
Mục tiêu của văn hóa công ty là để nhân viên thích ứng với các quy định, tiêu chuẩn và nhu cầu của tổ chức về giao tiếp, tác phong, giờ làm việc, thói quen... nhằm tạo ra một môi trường làm việc chuyên nghiệp, hiện đại, nơi mọi người làm việc thoải mái, được tôn trọng và hạnh phúc.
“Đoàn Kết Là Quyền Lực… Khi Có Sự Đồng Ý và Hợp Tác, Chúng Ta Có Thể Đạt Được Những Thành Công Tuyệt Vời.” – Mattie Stepanek
Một Trong Những Kỹ Năng Lãnh Đạo Được Xem Xét Chính Là Phong Cách Ứng Xử, Cách Đối Xử của Sếp với Nhân Viên (Cấp Dưới), hay Nói Cách Khác, Sự Thân Thiện, Xem Nhân Viên Là Gia Đình Chính Là Một Đặc Điểm Của Nét Văn Hóa Công Ty ở Việt Nam Tại Các Doanh Nghiệp Trẻ Trong Thời Gian Gần Đây.
Ở Đây, Nói Đến Các Doanh Nghiệp Trẻ, Chúng Ta Có Thể Ngay Lập Tức Liên Tưởng Đến Việc Ở Những Nơi Làm Việc Có Nhiều Người Ở Lứa Tuổi Lớn Hơn Thường Không Thực Hiện Được Việc Này. Đối Với Những Thế Hệ Trước, Đặc Biệt Trong Cách Làm Việc, Thứ Bậc Là Điều Quan Trọng Hơn Cả, Và Bạn Nhất Định Phải Tôn Trọng Điều Này.
Tại Các Doanh Nghiệp Trẻ Hiện Nay, Chúng Ta Thường Thấy Những Buổi Tiệc, Team-Building, Thậm Chí Là Trà (Sữa) Chiều,… Nhằm Để Nuôi Dưỡng Bầu Không Khí Gia Đình, Giúp Các Thành Viên Gắn Kết Với Nhau Hơn, và Xa Xa Chút Nữa Chính Là Hiểu Nhau – Hiệu Quả Trong Công Việc.
Nếu Nhìn Từ Góc Độ Tích Cực Thì Việc Duy Trì và Nuôi Dưỡng “Gia Đình” Nơi Công Ty Là Một Trong Những Cách Hiệu Quả Để Xây Dựng Môi Trường Công Ty Lành Mạnh, Doanh Nghiệp Phát Triển. Nhưng Cũng Cần Phải Cẩn Thận Với Phương Thức Này, Bởi Vì Việc Tinh Thần Gia Đình – Thoải Mái, Vui Vẻ, Nằm Ở Một Phạm Trù Hoàn Toàn Khác So Với Sự Chuyên Nghiệp Trong Công Việc. Nếu Người Lãnh Đạo Không Biết Cách Vận Hành Sự Vui Vẻ Trong Trao Đổi, Thảo Luận Công Việc Mà Biến Nó Thành Sự Dễ Dãi Trong Trách Nhiệm, Deadlines, Thì “Gia Đình” Này Sẽ Không Còn “Yêu Thương” Bạn Nữa Đâu!
Văn Hóa Giấc Ngủ Trưa (Take a Nap After Lunch)
Có lẽ một trong những phong cách sinh hoạt văn hóa gây sốc nhất đối với những người nước ngoài khi đến làm việc tại Việt Nam chính là cách mà nhân viên thư giãn tại nơi làm việc. Phụ thuộc vào cấu trúc và không gian của văn phòng hay công ty, mỗi nhân viên lại có cách thức thư giãn khác nhau, từ việc nằm ngửa trên sàn nhà, nằm gục trên bàn làm việc, đến việc nằm xuống giường xếp,...
Trước đó, đã có một bài viết đề cập đến hình ảnh 'vô cùng đặc biệt' của nhân viên văn phòng Việt Nam trong giờ nghỉ trưa, được chia sẻ bởi một kiến trúc sư người Nhật, kèm theo dòng chú thích 'Một cái nhìn thoáng qua, có vẻ như đây là tại một trạm cứu thương hay một nơi tập kết thi thể. Thế nhưng, đó lại là cách mà người Việt thường quen thuộc trong giờ nghỉ trưa, thật đáng kinh ngạc!
Việc có một giấc ngủ trưa trong khoảng thời gian nghỉ giữa hai ca làm việc không chỉ giúp chúng ta tỉnh táo và khôi phục năng lượng mà còn đặc biệt hữu ích đối với những người làm việc văn phòng với lịch trình làm việc 8 tiếng mỗi ngày trước màn hình máy tính.
Các lợi ích của việc ngủ trưa bao gồm,
- Giúp giảm huyết áp
- Hỗ trợ quá trình giảm cân
- Giảm áp lực trên tim mạch
- Ngăn chặn chứng suy giảm trí nhớ
- Giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường
- Giảm nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch đáng kể
Trong mọi nền văn hóa, ngày lễ luôn là dịp để thể hiện tình cảm, gửi đi những lời chúc tốt đẹp và những món quà ý nghĩa. Tại văn hóa công sở Việt Nam, việc tặng quà không chỉ diễn ra giữa những người thân yêu mà còn thường xuyên xảy ra tại nơi làm việc, giữa nhân viên với sếp và giữa những người lao động với nhau. Đôi khi, những món quà này được trao đổi trong các dịp như Giáng sinh, hoạt động tập thể,...
Tuy nhiên, từ một góc độ khác, việc tặng quà vào những dịp lễ từ nhân viên đến sếp có thể được coi là một hành động mang tính tiêu cực và thậm chí còn bị hiểu lầm là hối lộ.
Thói quen tặng quà vào dịp Tết của nhân viên đến sếp có thể đã tạo ra những tác động tiêu cực đối với cuộc sống, khiến cho mọi người phải tuân thủ và không tránh khỏi việc phải tặng quà vào những ngày lễ, Tết.
Tác động về mặt tài chính cũng không hề nhỏ, ngoài ra, việc này còn được xem là một trong những 'văn hóa công sở' không tốt của người Việt Nam. Những món quà nhỏ cũng có thể đem lại những lợi ích lớn.
Văn hóa email (Email culture)
Nếu cần phải giải thích sự thiếu sót trong văn hóa email của người Việt, có thể đề cập đến việc đất nước này vẫn đang phát triển, không phải tất cả mọi người đều có cơ hội tiếp cận công nghệ thông tin hoặc sử dụng email trong công việc hàng ngày.
Bởi vì chưa thạo cách sử dụng và chưa hiểu rõ cách tận dụng các công cụ một cách tối ưu, nên những kỹ năng như soạn thảo văn bản, sử dụng ngôn ngữ (tiếng Việt, tiếng Anh), cách bắt đầu hay kết thúc, cũng như nội dung cần truyền đạt,... vẫn chưa được phổ biến rộng rãi trong văn hóa công sở ở Việt Nam.
Văn hóa email là một phần quan trọng của văn hóa công ty, và đòi hỏi nhiều sự nỗ lực và cải thiện từ các nhân viên, đặc biệt khi chúng ta đang tiến gần hơn với thị trường lao động toàn cầu thông qua các công việc từ xa, các tổ chức, tập đoàn đa quốc gia.
May mắn là thế hệ Generation Z đang gia nhập vào thị trường lao động, một thế hệ được sinh ra trong thời kỳ công nghệ phát triển, và họ mang lại hy vọng lớn về việc sử dụng và tối ưu hóa các công cụ công nghệ trong công việc hàng ngày.