Đặc điểm của người Pà Thẻn ở Hà Giang
Người Pà Thẻn sống chủ yếu tại Tuyên Quang và một số huyện núi ở Hà Giang. Họ tự gọi mình là Pà Hưng hoặc Pà Thẻn là Mèo Lài, Mèo Hoa, hoặc Mèo Dỏ. Trong thư tịch cổ, họ được biết đến với tên gọi Bát tiên tộc hoặc Mán Pa Seng, Mán Pa Teng.
1.1 Nguồn gốc và phân bố địa lý
Người Pà Thẻn ở Hà Giang được biết đến với văn hóa cộng đồng gắn kết và bền chặt
Các cô gái Pà Thẻn trong trang phục truyền thống rực rỡ màu sắc
Câu chuyện về quá trình tổ tiên người Pà Thẻn vượt biển để di cư đến Việt Nam vẫn được truyền miệng từ các bậc lão nhắc lại cho thế hệ trẻ. Tùy theo địa bàn cư trú, người Pà Thẻn chia ra làm ba vùng. Vùng thứ nhất bao gồm các xã Lĩnh Phú (Chiêm Hoá) và Trung Sơn (Yên Sơn) sống xen kẽ và chịu ảnh hưởng từ sinh hoạt, văn hóa, xã hội đến trang phục, nhà ở từ dân tộc Tày. Vùng thứ hai gồm các xã Hữu Sản, Bắc Quang và Hồng Quang thuộc huyện Chiêm Hóa, nơi người Pà Thẻn sống xen lẫn với cộng đồng người Dao, người Tày và người Thuỷ. Vùng thứ ba tại các xã Tân Sinh, Tân Lập, Yên Bình phía tả ngạn sông Gâm huyện Bắc Quang, nơi tộc người Pà Thẻn sống tập trung và vẫn giữ được những nét văn hóa và phong tục tập quán lâu đời và nguyên vẹn.
Đặc trưng trong đời sống của người Pà Thẻn
Để thấy nếp sống đặc trưng của người Pà Thẻn ở Hà Giang, du khách nên đến làng văn hóa du lịch cộng đồng thôn My Bắc, xã Tân Bắc, huyện Quang Bình. Đây là địa bàn cư trú của 100% dân tộc Pà Thẻn với nếp sống đặc trưng và văn hóa riêng biệt. Tại đây, du khách sẽ được chiêm ngưỡng cô gái Pà Thẻn trong những bộ trang phục truyền thống rực rỡ, đôi tay điêu luyện bên khung cửi dệt nên những tấm thổ cẩm tinh xảo.
Những cô gái người Pà Thẻn ở Hà Giang từ nhỏ đã được hướng dẫn về nghề dệt vải
Trang phục truyền thống của phụ nữ Pà Thẻn được dệt bởi chính họ, nổi bật với vẻ đẹp dịu dàng, nhẹ nhàng và khéo léo.
Những lễ hội và tập tục tiêu biểu cho văn hóa của người Pà Thẻn
3.1 Lễ hội nhảy lửa
Người Pà Thẻn ở Hà Giang tổ chức định kỳ lễ hội nhảy lửa với ý nghĩa thiêng liêng, độc đáo và huyền bí vào ngày 16/10 âm lịch, kéo dài đến ngày 15/1 âm lịch năm sau. Họ tin rằng các vị thần sẽ bảo vệ và che chở họ khỏi nguy hiểm, hoạn nạn, với thần lửa là vị thần được tôn thờ nhất.
Lễ hội Nhảy Lửa là biểu tượng văn hóa của người Pà Thẻn ở Hà Giang
Hình ảnh rực rỡ trong lễ hội Nhảy Lửa của người Pà Thẻn
Quá trình cúng thần trước khi khai mạc các lễ hội truyền thống của người Pà Thẻn
Nhà trai đưa lễ hỏi qua dạm ngõ nhà gái
Đôi vợ chồng trẻ chuẩn bị cử hành đám cưới