Buzz
Văn mẫu dành cho học sinh lớp 8: Phân tích các đặc điểm nghệ thuật của bài thơ Khi con tu hú tốt nhất, đem lại sự hiểu biết sâu sắc hơn về nghệ thuật mô tả, cùng với tưởng tượng phong phú của nhà thơ Tố Hữu.
Bài thơ Khi con tu hú tạo ra sự kết hợp hài hòa giữa cảnh vật trong tù và bên ngoài. Chính sự đối lập này đã tạo nên sự dồn nén, uất ức, thể hiện khát vọng tự do của người chiến sĩ cách mạng đến đỉnh điểm. Hãy cùng khám phá bài viết dưới đây của Mytour:
Dàn ý đặc sắc về nghệ thuật trong bài thơ Khi con tu hú
1. Mở đầu
Giới thiệu về tác giả Tố Hữu và bài thơ “Khi con tu hú”: Bài thơ “Khi con tu hú” của nhà thơ Tố Hữu được xem là một trong những tác phẩm nổi bật và đặc sắc nhất được sáng tác trong thời gian ông bị giam giữ.
2. Nội dung chính
- Phân tích về các đặc điểm nghệ thuật trong bài thơ:
- Tố Hữu là một nhà thơ vĩ đại của Việt Nam, tác phẩm của ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong văn học dân tộc.
- Trong thơ của Tố Hữu, có những nét độc đáo mà chỉ riêng ông mới có.
- Bài thơ “Khi con tu hú” của ông, với những đặc điểm nghệ thuật độc đáo, đã phần nào thể hiện được phong cách và nghệ thuật thơ của tác giả.
- Nghệ thuật mô tả và sự sáng tạo của nhà thơ:
- Cách mà nhà thơ tưởng tượng cho thấy sức sống và tinh thần của mùa hè đang tỏa sáng mạnh mẽ,
- Không có hình bóng của người tù bị giam trong nhà lao, chỉ là hình ảnh của con người đứng giữa thiên nhiên mênh mông, thưởng ngoạn không gian bao la.
- Nghệ thuật kết hợp không gian và thời gian:
- Dưới bút và tưởng tượng của nhà thơ, bức tranh mùa hè xuất hiện với tiếng ve râm ran, sân ngô đang chờ hái vàng, bầu trời cao xanh và tiếng sáo diều vang lên.
- Đó là một cảnh vật với không gian gần - xa, cao - thấp, toàn bộ phản ánh sự đa dạng và phong phú của thế giới. Đây thực sự là những dòng thơ đẹp, ấn tượng và tràn đầy mơ mộng.
3. Kết luận
Ý nghĩa của nghệ thuật đặc sắc đối với bài thơ: Hai cảnh khác nhau đã tạo ra sự căng thẳng, đẩy niềm khao khát tự do của người tù cộng sản lên đỉnh. Bài thơ gợi lên những tiếng kêu vang trong lòng người đọc, đó là tiếng chim tu hú và tiếng thân uất hận của nhà thơ.
Phân tích nghệ thuật đặc sắc của bài thơ Khi con tu hú
Là một nhà thơ Cách mạng, Tố Hữu trải qua thời gian giam giữ trong tù. Trong giai đoạn đó, nhiều tác phẩm đặc sắc ra đời, trong đó có bài thơ “Khi con tu hú”. Bài thơ thể hiện sự khao khát tự do và sức mạnh của người chiến sĩ Cộng sản.
Thơ của ông chịu ảnh hưởng sâu rộng từ văn học dân tộc, nhưng cũng mang những nét độc đáo riêng để tạo ra ảnh hưởng. Thơ của ông phản ánh rõ ràng nét đặc trưng và tâm hồn của một thi sĩ Việt Nam. Đọc thơ, người ta sẽ cảm nhận được một mùa hè sáng sủa với hàng loạt âm thanh, màu sắc, và tình yêu với thiên nhiên của Tố Hữu.
“Khi con tu hú” đã thể hiện điều đó tốt, và điều khiến tác phẩm này đáng nhớ với người đọc là những nghệ thuật đặc sắc như phong cách của ông: .
“Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chín, trái cây ngọt dần”
Đọc hai câu đầu, ta đã có thể tưởng tượng khung cảnh giống như khi Bác sáng tác bài thơ Ngắm trăng. Với vài bức tường và song sắt, không thể ngăn cản được cảnh tượng thi nhân muốn mường tượng và ao ước. Cả một làng quê yên bình, cánh đồng lúa chín và trái cây đang chín, như đang gọi gắt gao con người.
Mùa hè sôi động và mãnh liệt đủ để đánh thức tất cả giác quan của con người: tiếng chim nô nức, màu vàng tươi của lúa, hương thơm của hoa quả,... Như thể Tố Hữu đang tự do, đứng giữa đất trời rộng lớn, tận hưởng không gian mở, không bị giam cầm bởi nhà lao.
“Vườn râm, tiếng ve vang…
Đôi con diều sáo lượn phớt phoàng giữa trời xanh”
Không biết bao nhiêu hình ảnh đẹp được tác giả vẽ ra, với tiếng ve râm ran, một sân ngô phơi vàng, và tiếng sáo diều vi vu giữa bầu trời xanh. Bức tranh thiên nhiên đa dạng màu sắc, âm thanh, góc nhìn. Đây thực sự là một bức tranh đẹp, tràn ngập mơ mộng thoát ly khỏi giam cầm.
“Ta nghe hè bừng dậy trong lòng
Chân muốn bước ra, tan hết bức tường nóng bỏng ôi!”
Đến đoạn thứ 5 và 6, ta mới thấy hình ảnh của Tố Hữu trong tù. Khoảnh khắc đó, bức tranh mùa hè tươi đẹp biến mất, thay vào đó là sự oi bức và ngột ngạt của tù nhân. Tâm trạng bị biến đổi, nhưng thực tế lại nhắc nhở rằng đang bị giam cầm, uất ức đến mức tác giả chỉ muốn “đập tan bức tường” để thoát ra khỏi chốn lao tù.
Kì lạ là nơi thiên nhiên bên ngoài rực rỡ, nhưng trong thực tế, mọi người bị nhốt trong những bức tường lạnh. Nếu mùa hè mang lại chút hồn thơ với đất trời, thì mùa hè lại làm nhà thơ:
“Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú vẫn ngoài kia kêu!
Tâm trạng thơ biến đổi theo tiếng kêu của chim tu hú ở những thời điểm khác nhau. Mọi cảm xúc, từ hỉ nộ ái ố, từ sự chuyển biến nhanh đến chậm, đều phản ánh qua tiếng kêu đó. Dù có bất kỳ biến động nào đi nữa, con chim tu hú vẫn thực hiện nhiệm vụ của nó: Kêu.
Và thông qua phần phân tích trên, ta hiểu thêm về nghệ thuật đặc sắc trong bài thơ, khi nó kết hợp hài hòa cảnh vật không gian bên trong và bên ngoài nhà tù. Sự đối lập tạo ra sự dồn nén, uất ức khiến mọi khát vọng của người tù bị giam cầm lên đến đỉnh điểm. Điều này thể hiện tài năng xuất chúng của người sáng tác trong tưởng tượng và mô tả khung cảnh, cũng như nỗi lòng của một người chiến sĩ cộng sản.
Nếu không có một tâm hồn hòa quyện với thiên nhiên, làm sao có thể miêu tả một mùa hè như vậy. Bài thơ để lại cho người đọc hai tiếng kêu: tiếng kêu của con chim tu hú và tiếng thét uất hận phản kháng trong niềm khao khát tự do của người tù.
Phân tích đặc sắc nghệ thuật trong bài thơ Khi con tu hú - Mẫu 1
Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần.
Hai câu thơ này như được viết ra từ cây bút của người dân quê, từ một làng quê yên bình, có cánh đồng lúa, cây quả chín vào mùa hè như vải, nhãn...
Sức sống của mùa hè đang bùng nổ mạnh mẽ. Con chim vui vẻ hòa vào tiếng kêu gọi nhau, lúa chiêm từ từ chuyển từ màu xanh sang màu vàng và trên cây, hương vị ngọt ngào dần hòa cùng nắng, sương tạo nên sự chuyển đổi từ chua sang ngọt!
Lạ thay, những dòng thơ này vẫn chưa hé lộ về hoàn cảnh của nhà thơ đang ở trong tù, nhưng thay vào đó, chúng như một người đứng ngoài ánh sáng, quan sát cảnh vật mùa hè đang hứng khởi trong một không gian rộng lớn:
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt, đầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào tầng không.
Mùa hè, dưới bút nhà thơ, trở thành bức tranh phong cảnh sinh động của vùng nông thôn!
Tiếng ve râm ran ở cây bên kia, trước sân ngô và lúa chín vàng. Ánh nắng buổi sáng chiếu rọi làm nổi bật màu vàng của bắp vàng. Trên bầu trời xanh thăm thẳm, đôi con diều sáo vẫn tung tăng bay lượn... Đó là một bức tranh cảnh đẹp, gần gũi, với màu sắc rực rỡ của thiên nhiên.
Ôi! Những dòng thơ thật tuyệt vời, đầy cảm xúc, đong đầy tình yêu...
Nhưng đến những dòng thơ này, những hình ảnh tươi đẹp, sức sống, vẻ ngọt ngào bỗng biến mất chỉ để lại một mùa hè oi ả, ngột ngạt, nhưng nhà thơ tù bịn rịn chỉ muốn đạp cho gian phòng tan ra:
Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng hè ôi!
Thì ra, trên kia nhà thơ ngồi trong tù tưởng tượng ra cái thiên nhiên như mình đang nghĩ đến. Đúng vậy, mảnh tự do của tâm hồn thoát khỏi những tường giam.
Thực tế là nhà thơ đang trong tù, đang bực bội, bực tức, nhưng những dòng thơ ấy vẫn sống động, cụ thể.
Kỳ lạ thay, bên ngoài thiên nhiên rực rỡ mời gọi, nhưng thực tế bên trong thì bị giam cầm trong những bức tường vôi lạnh. Nếu mùa hè đã mang đến chút gì đó để tâm hồn thơ ngân vang vọng với thiên nhiên, thì mùa hè lại càng làm nhà thơ:
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu.
Cảm xúc của nhà thơ bắt đầu rối bời, ngột ngạt đến cùng vì vẫn là: Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu.
Nghệ thuật đặc sắc của bài thơ là sự kết hợp hai không gian (ngoài trời, trong tù), hai bức tranh đối lập nhau, sự mở ra và sức ép làm nổi lên khát khao tự do của người chiến sĩ trẻ trên nền của mùa hè tràn đầy sinh lực.
Nếu không có một tâm hồn hòa quyện với thiên nhiên, làm sao có thể mô tả được một mùa hè như vậy. Bài thơ để lại cho người đọc hai tiếng kêu: tiếng kêu của con chim tu hú và tiếng thét uất hận có tính chất phản kháng trong niềm khao khát tự do của người tù.
Đẳng cấp nghệ thuật trong bài thơ Khi con tu hú - Mẫu 2
Tác phẩm “Khi con tu hú” của nhà thơ Tố Hữu được xem là một trong những bài thơ xuất sắc và đặc biệt nhất được sáng tác trong thời kỳ ông bị giam giữ. Bài thơ là lời thổ lộ và tâm trạng của người chiến sĩ cộng sản khao khát tự do, khao khát đắm mình trong cuộc sống tự do và rộng lớn. Bài thơ đã mang lại cho người đọc một bức tranh của mùa hè sôi động, rực rỡ với đủ màu sắc, âm thanh, cũng như tình yêu của tác giả dành cho thiên nhiên và cuộc sống.
Có thể nói, Tố Hữu là một nhà thơ vĩ đại của Việt Nam, văn chương của ông đã có ảnh hưởng sâu rộng đối với văn học nước nhà. Chính vì vậy, trong thơ của Tố Hữu, ta có thể tìm thấy những đặc điểm riêng biệt và độc đáo của một thi sĩ Việt Nam nổi tiếng. Bài thơ “Khi con tu hú” của ông, với những nét nghệ thuật đặc sắc, đã một phần nào đó thể hiện được phong cách và nghệ thuật thơ của Tố Hữu.
“Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần”
Mặc dù tác giả đang trong tù, nhưng lại vẽ ra một bức tranh như thể đang đứng tại một ngôi làng yên bình, với cánh đồng lúa và vườn cây trái. Điều này cho thấy, sức sống và sinh khí của mùa hè đang tỏa sáng mạnh mẽ, với tiếng chim rộn ràng, cánh đồng lúa chín và mùi thơm của hoa trái. Không có bóng dáng của người bị giam giữ trong nhà tù, chỉ thấy hình ảnh của một con người đang tự do, tận hưởng không gian bao la trên trái đất.
“Vườn râm vang tiếng ve reo…
Đôi con diều sáo phiêu cánh bên trời”
Dưới bàn tay sáng tạo và ảo tưởng của nhà thơ, bức tranh mùa hè được vẽ lên với tiếng ve râm ran, sân ngô rực vàng, bầu trời xanh thẳm mênh mông và tiếng sáo diều nhẹ nhàng vi vu. Đó là một tác phẩm với cảnh gần xa, cao thấp và đầy màu sắc, âm thanh. Đúng là những dòng thơ tuyệt vời, ấm áp đến tận trái tim.
“Ta nghe hè dậy trong lòng
Chân muốn vận động phá tan tường nhà!”
Câu thơ phản ánh rõ tình hình trong nhà tù của tác giả, mùa hè tươi đẹp biến mất, chỉ còn lại một mùa hè oi bức, ngột ngạt khiến tác giả muốn “phá tan tường nhà”. Đến lúc này, tâm trạng nhà thơ đã bị chuyển biến, uất ức vì bị giam cầm, chưa thể thoát khỏi khỏi tù đày:
“Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài kia vẫn vang lên!”
Tóm lại, mọi cảm xúc và tâm trạng của nhà thơ đều bắt nguồn từ tiếng chim tu hú, ở các thời điểm khác nhau, âm thanh này đã gây ra những biến đổi trong tâm trạng của tác giả. Nghệ thuật đặc sắc của bài thơ là sự hòa quyện giữa không gian bên trong và bên ngoài lao tù. Hai khung cảnh với những cảnh vật khác nhau đã tạo ra sự căng thẳng, thúc đẩy ước muốn tự do của người tù cộng sản lên đỉnh điểm. Bài thơ để lại những âm thanh vọng về trong lòng độc giả, đó là tiếng chim tu hú và tiếng thở uất hận của nhà thơ.
