Nghị luận về bài Cảnh ngày hè giúp hiểu rõ tâm trạng của Nguyễn Trãi khi ở Côn Sơn, tâm hồn yêu nước, thương dân, sự say mê thiên nhiên của ông. Thiên nhiên đã giúp ông vượt qua những khó khăn, tạo ra niềm tin, hy vọng trong cuộc sống. Bên cạnh đó, bạn cũng có thể đọc thêm về phân tích và cảm nhận về bài Cảnh ngày hè.
Dàn ý nghị luận về Cảnh ngày hè
1. Bắt đầu bài viết
Giới thiệu về Nguyễn Trãi và tác phẩm Cảnh ngày hè, một bức tranh thiên nhiên đẹp mắt và biểu tượng cho tình yêu nước thương dân của tác giả.
2. Phần thân bài
- Tranh cảnh ngày hè hiện lên với vẻ đẹp tươi mới của thiên nhiên:
Cây lúa đang mạnh mẽ mọc, tạo bóng mát dày đặc.
Sắc đỏ của hoa phượng làm nổi bật hơn vẻ đẹp của mùa hè.
Hương thơm của hoa sen lan tỏa theo cơn gió.
→ Cảnh vật mùa hè tươi tắn, đầy sức sống.
- Sử dụng nghệ thuật ngôn từ:
Từ ngữ như đùn đùn, lao xao, dắng dỏi...: Tạo nên không gian sôi động, náo nhiệt của cảnh ngày hè.
Những động từ như rợp, đùn, tiễn đưa mang lại cảm giác sống động của mùa hè cho người đọc.
- Nhà thơ lắng nghe và nhìn nhận sự tinh tế, hấp dẫn của ngày hè qua cảm giác về mắt và tai:
Nhà thơ nhìn thấy sự xanh tươi của tán lá cây hòe, màu đỏ chói chang của hoa thạch lựu, tiếng ve râm ran trong không gian, và hình ảnh người dân làng chài bắt đầu ngày mới và kéo lưới vào buổi chiều.
Ngày hè được cảm nhận thông qua âm thanh khi nhà thơ nghe thấy hương sen lan tỏa theo gió.
→ Tâm hồn của nhà thơ Nguyễn Trãi hòa mình vào thiên nhiên, thể hiện ý nghĩa tác giả là người say mê cuộc sống, yêu thiên nhiên.
- Tình yêu quê hương và lòng nhân ái của Nguyễn Trãi:
Thái độ tự do thoải mái của nhà thơ khi ẩn mình, không muốn dính líu đến việc chính trị.
Tuy vậy, trong lòng ông luôn chú ý đến dân, lo lắng cho dân, lo cho quốc gia, và ông luôn mong muốn nhân dân có cuộc sống yên bình, đầy đủ.
Tôn vinh những vị vua anh minh đã mang lại hạnh phúc và sự sung túc cho cuộc sống.
3. Kết luận
Nhấn mạnh lại tình yêu thiên nhiên của tác giả và ca ngợi phẩm hạnh cao đẹp của những nhà văn, ngay cả khi họ giấu mình và không tham gia vào chính trị, vẫn tâm huyết với sự phát triển của đất nước.
Bàn về Cảnh ngày hè trong nghị luận văn
Thiên nhiên là nguồn cảm hứng không ngừng cho nghệ sĩ, là đề tài mà họ luôn tìm kiếm để thể hiện tài năng và sức sáng tạo của mình. Trong bài thơ Cảnh ngày hè, chúng ta được chứng kiến một bức tranh thiên nhiên mới mẻ, sống động, tràn đầy sức sống tự nhiên. Điều đặc biệt là bức tranh này không chỉ phản ánh vẻ đẹp hiện đại mà còn kết hợp với nét truyền thống của cuộc sống quê hương, tạo nên một tác phẩm độc đáo mang dấu ấn riêng của Nguyễn Trãi.
“Ngồi hưởng mát dưới bóng trường”
Dù là một quan lại của triều đình, phải chịu trách nhiệm với công việc và quốc sự hàng ngày, nhưng trong câu thơ này, Nguyễn Trãi thể hiện một phần tâm hồn khác của mình. Việc 'hưởng mát dưới bóng trường' có thể là biểu hiện của việc anh ta tạm thời bỏ qua những lo toan của thế sự, tạm gác lại công việc để tận hưởng cuộc sống bên trong, sống một cuộc sống thanh bình và thanh cao, không bị quấy rầy bởi thế gian. Chính tình yêu thiên nhiên và tâm trạng của một nhà thơ đã khiến cho những khung cảnh thiên nhiên quen thuộc, bình dị trở nên sôi động, tràn đầy sức sống:
“Cây lúa xanh um, mơn man mạnh mẽ tán rợp
Thạch lựu hiên phun lên dòng nước đỏ
Hoa hồng rực đã trải ra hương thơm”
Trong thơ Mới, chúng ta thường gặp phải một thế giới phong phú và đa dạng, phản ánh cá nhân của nghệ sĩ. Ngược lại, văn học trung đại thường giữ tính cá nhân của tác giả và không thể hiện sự sáng tạo cá nhân. Thiên nhiên trong văn học trung đại thường được mô tả theo kiểu ước lệ và theo lối viết định trước. Tuy nhiên, trong bài thơ Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi, chúng ta cảm nhận được một sự sống động khác từ thiên nhiên. Cảnh ngày hè không chỉ đơn giản là những hình ảnh quen thuộc mà còn là sự hiện diện mạnh mẽ của nội lực. Sử dụng các từ ngữ mạnh mẽ như “đùn đùn, phun, tiễn”, Nguyễn Trãi đã tạo ra một bức tranh thiên nhiên đầy sức sống và mạnh mẽ. Thơ trung đại thường tập trung vào vẻ đẹp của sự yên bình và tĩnh lặng, nhưng trong thơ của Nguyễn Trãi, thiên nhiên như được thổi mạnh mẽ vào đời sống. Đó không chỉ là sự sống, mà còn là nội lực của sự sống, lan tỏa trên trang giấy. Điều này làm cho bức tranh thiên nhiên của ông trở nên sống động và đầy năng lượng, thể hiện tâm hồn nhạy cảm và sâu lắng của một nhà thơ.
“Chợ cá lao xao, ve kêu lạnh lùng
Hương sen thơm thoang đong đưa
Trong câu thơ này, hình ảnh chợ cá náo nhiệt thường ngày thể hiện sự sôi động và phồn thịnh của cuộc sống, trong khi dưới đây, hình ảnh sen thơm thoang thoảng lại là biểu tượng của sự bình yên và thanh thản. Sự kết hợp này giúp tạo nên một tâm trạng hòa quyện giữa cuộc sống bận rộn và ước muốn về một tương lai tốt đẹp, thịnh vượng cho dân tộc.
“Những âm thanh của đàn Ngu cầm
Đánh thức sự giàu có và hạnh phúc cho mọi nhà'
Hình ảnh đàn Ngu cầm là biểu tượng của sự thịnh vượng và hạnh phúc trong đời sống. Việc sử dụng hình ảnh này thể hiện tâm hồn cao cả và mong muốn cho một cuộc sống an lành, giàu có cho mọi người dân. Điều này là một minh chứng khác cho tình yêu thiên nhiên và lo lắng cho cuộc sống của con người trong tác phẩm của Nguyễn Trãi.
Bằng cách sử dụng các động từ sống động và linh hoạt, Nguyễn Trãi không chỉ mô tả bức tranh mùa hè mà còn làm cho sự sống nội tại của cảnh vật tỏa ra. Bài thơ của ông để lại ấn tượng sâu sắc về lòng yêu nước và tình thương dân.
Thuyền tâm hồn của Nguyễn Trãi, với ngòi bút làm mái chèo, tái hiện lại sự sống của thiên nhiên và đồng thời thể hiện tâm hồn yêu thiên nhiên và cuộc sống con người của tác giả. Bài thơ còn làm người đọc cảm thấy ngưỡng mộ tấm lòng cao cả của Nguyễn Trãi, luôn yêu nước và thương dân.
Phân tích bài thơ Cảnh ngày hè
Khi nhắc đến Nguyễn Trãi, chúng ta không chỉ nghĩ đến một nhà quân sư và chính trị gia xuất sắc, mà còn nghĩ đến một nghệ sĩ tài năng và có tâm hồn cao đẹp. Bài thơ 'Cảnh ngày hè' là minh chứng rõ ràng cho tinh thần lãng mạn và sức hút về nhân cách của ông.
Bài thơ được viết trong thời gian Nguyễn Trãi sống ẩn dật tại Côn Sơn, xa lánh cuộc sống chính trị để tìm kiếm sự bình yên trong thiên nhiên. Bức tranh cuộc sống được mô tả trong bài thơ không chỉ thể hiện hiện thực mà còn phản ánh vẻ đẹp tinh thần của nhà thơ.
'Như một nhà thơ tài năng đầy phong vị'
Trong bài thơ Cảnh ngày hè, ta cảm nhận được tâm hồn tinh tế, yêu thiên nhiên sâu sắc của Nguyễn Trãi, kết hợp với tinh thần lạc quan và nghị lực sống mạnh mẽ.
'Rồi hóng mát………………..
………………lầu tịch dương'.
Với lòng yêu đời và cuộc sống, Nguyễn Trãi đã tái hiện lại cảnh thiên nhiên mùa hè sinh động và tươi mới trong bài thơ của mình. Bức tranh đẹp này là sự kết hợp của các yếu tố màu sắc, hình khối và đường nét, tạo nên một hình ảnh sống động và sâu sắc.
Trong hoàn cảnh sáng tác, Nguyễn Trãi phải sống ẩn dật và gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, bức tranh cuộc sống an lành, tươi vui trong bài thơ cho thấy tinh thần lạc quan và nghị lực sống mạnh mẽ của ông.
Đó cũng là lòng luôn lo lắng cho nhân dân, đất nước, với tinh thần 'yêu nước, thương dân', luôn 'lo trước nỗi buồn thiên hạ, vui sau nỗi buồn thiên hạ'. Vẻ đẹp đó được thể hiện qua khát vọng lớn lao đầy cao cả.
'Dẽ có ngu……………….
…………….đòi phương '
Bằng bút pháp liên tưởng, nhà thơ kể về cây đàn, khúc Nam Phong thời vua Ngu Thuấn mong muốn hạnh phúc cho muôn dân. Nhà thơ mong ước cuộc sống hạnh phúc, vững bền, nhân dân ấm no muôn đời. Đó là khát vọng của một nhà thơ 'yêu nước, thương dân', 'trung quân, ái quốc'.
Nguyễn Trãi từng nói: 'Dám mong bệ hạ chăm sóc cho muôn dân để khắp thôn xóm không có tiếng hờn giận oán trách. Đó là cái gốc nhạc vang lên'. Với Nguyễn Trãi, âm nhạc đẹp nhất là tiếng bình yên, no đủ, ấm áp không có sự oán trách.
Khát vọng của Nguyễn Trãi sánh ngang với những bậc hiền tài yêu nước thương dân. Đó là khát vọng cao cả của một bậc quân vương thuộc về con người đời thường, với tinh thần nhân đạo, nhân nghĩa, mong muốn cuộc sống bình yên.
Với những câu thơ lục ngôn xen lẫn thất ngôn ngắn gọn thể hiện sự dồn nén cảm xúc, bài thơ 'Cảnh ngày hè' đã tái hiện lại tâm hồn của Nguyễn Trãi, một vẻ đẹp tinh thần, sự kết tinh vẻ đẹp con người trong thế gian, con người vĩ đại, vẻ đẹp của một anh hùng ca.