Văn mẫu lớp 10: Phân tích bài Một chuyện đùa nhỏ nhặt của An- tôn Sê-khốp bao gồm 2 bài văn mẫu khác nhau rất hay cùng với gợi ý cách viết chi tiết. Điều này giúp học sinh tham khảo để nâng cao trình độ văn học của mình với những bài văn mẫu tuyệt vời.
Phân tích tác phẩm Một chuyện đùa nhỏ nhặt cực kỳ hấp dẫn dưới đây sẽ là tài liệu quan trọng cho học sinh trong quá trình học và tự học để mở rộng vốn hiểu biết văn học của mình. Hãy đọc kỹ từng đoạn văn, từng bài văn rồi suy ngẫm, tham khảo, nhưng không sao chép một cách máy móc. Ngoài ra, bạn có thể đọc thêm phần viết đoạn văn phân tích hình ảnh hàng rào trong Một chuyện đùa nhỏ nhặt.
Phân tích tác phẩm Một chuyện đùa nhỏ nhặt
Văn học luôn là một bức tranh tuyệt vời phản ánh cuộc sống, là sự tưởng tượng phong phú dựa trên sức sáng tạo của con người. Các tác phẩm văn học xuất sắc sẽ trở thành những tác phẩm nghệ thuật vĩ đại. Trong văn học Nga, tên Sê-khốp gắn liền với hình ảnh một thầy thuốc chữa bệnh cho tâm hồn con người bằng văn học. Một chuyện đùa nhỏ nhặt là một truyện ngắn về tình yêu, được viết vào năm 1886.
Ngay từ những dòng đầu tiên, chúng ta đã được chứng kiến khung cảnh tuyệt đẹp của nước Nga với vẻ hùng vĩ và tinh tế. Buổi sáng trong lành nhưng lạnh giá, dưới bầu trời xanh kia là mảnh đất phủ đầy tuyết trắng. Bức tranh tuyệt vời ấy cũng là khởi đầu của một câu chuyện tình yêu đẹp. Lối viết sắc sảo của tác giả đã tạo ra một hình ảnh cô gái Nga như bông tuyết trắng trên bầu trời xanh. Sự xuất sắc ấy có thể khiến người đọc bị mê hoặc. Từ những chi tiết nhỏ như tóc, lông mày cũng được tác giả diễn tả tỉ mỉ để thể hiện sự mong manh của cô gái. Câu chuyện bắt đầu khi hàng xóm mời cô đi trượt tuyết và cô đồng ý.
Trong quá trình đó, chúng ta có thể nhận thấy Nadia là một người rất nhút nhát, e lệ. Cô đã dũng cảm nhận lời mời của chàng trai và vượt qua sự sợ hãi để cùng anh trượt xuống. Trong những giây phút căng thẳng đó, chàng trai nói lời yêu bên tai cô. Khi cô đến chân dốc, cô vừa kinh ngạc, vừa nghi ngờ về lời tỏ tình của chàng trai. Cô có vẻ như là một cô gái dịu dàng, không gò ép hay cáu kỉnh. Tuy nhiên, những chi tiết như 'không tin rằng gió đã nói điều đó' như thể làm sáng tỏ điều gì đó. Có lẽ thực tế là cô gái cũng đã động lòng với nhân vật 'tôi'? Như để xác nhận, cô đề nghị cùng chàng trai trượt một lần nữa. Trong lúc ấy, chàng trai lại tiếp tục nói những lời ấy. Trong khi Nadia đang lạc quan, nhân vật 'tôi' mới chỉ ra rằng đó chỉ là một trò đùa.
Mặc dù sợ hãi, nhưng Nadia như bị mê hoặc bởi những lời tỏ tình giả dối trong lúc trượt tuyết đó. Vì vậy, nàng dường như không thể không tham gia trò chơi, dù vẫn còn lo lắng về việc trượt xuống. Mặc dù đó là một hành động mạo hiểm, nhưng Nadia hiểu rằng chỉ khi ấy cô mới có thể nghe được những lời tỏ tình mà người ta cho là chân thành ấy. Chính vì một câu nói, một trò đùa nhỏ của người khác đã làm đảo lộn cuộc sống của cô và sinh hoạt hàng ngày. Khi cô leo lên bậc thang để trượt xuống, nhân vật 'tôi' lúc đó chỉ đứng dưới và thờ ơ nhìn. Khi trượt xuống, nhân vật 'tôi' nhận ra rằng có lẽ tình cảm của mình dành cho cô gái dũng cảm ấy đã tiến lên một bước. Có lẽ tình cảm của nhân vật 'tôi' đã trở thành tình yêu, sự cảm kích, và đây là một thử thách cho tình cảm của cả hai người. Chi tiết đó là một thách thức trên con đường của cả hai, và dường như họ đã vượt qua được nó. Cuối cùng, một phần của nhân vật 'tôi' tạo ra thử thách đó vì khi bắt đầu, tôi không mất gì sau trò chơi.
Mùa đông qua, mùa xuân đến xóa đi những ngày lạnh giá của mùa đông. Hai người lại gặp nhau trong một bối cảnh mùa thu tuyệt đẹp của nước Nga. Trước khi ra đi, hai người mới thực sự mở lòng với nhau, và lời 'tôi yêu em' đích thực đã được thốt ra. Sau một trò đùa nhỏ, hai con người lại gần gũi hơn! Sự e dè, ngại ngùng của cô gái và sự nhạy cảm, hướng nội của chàng trai đã tạo ra một tình huống truyện độc đáo. Tuy nhiên, kết thúc của câu chuyện, nhân vật 'tôi' lại không thể giữ được Nadia. Cô đã chọn một người khác, tìm được hạnh phúc riêng của mình. Có lẽ đó là một kết thúc tốt cho cả hai. Kết cục đó cũng tạo ra một khoảng trống để người đọc suy ngẫm và có thể viết tiếp câu chuyện.
Đọc văn của Sê khốp, những nhân vật dưới bút của ông như hiện hữu. Họ như đang sống, tồn tại và tìm được hạnh phúc ở một nơi nào đó trên thế giới này. Câu chuyện này cũng vậy, tình yêu của hai người mặc dù im lặng nhưng lại gây ra những cảm xúc sâu sắc cho người đọc. Có lẽ ở một kết cục nào đó, hai người ấy sẽ hạnh phúc bên nhau.
Phân tích bài Một chuyện đùa nho nhỏ
Văn chương từ xưa đến nay luôn là gương sáng phản ánh hiện thực với tư tưởng và tình cảm. Văn chương là 'mẹ hiền' của cuộc sống, đã trải qua biến cố của thế gian để dạy bảo con cháu. Như M.L.Kalinine đã nói: “Văn học làm giàu lòng người, giúp con người lớn lên, hiểu sâu hơn về con người.” Trong hành trình quay trở lại đó, nghệ sĩ chính là người đã dẫn lối cho văn chương đi. Trong những năm tháng làm y, nhà văn lớn của Nga-Sê Khốp đã chữa lành nhiều người về thể xác và tinh thần, với tinh thần nhân đạo cao cả. Các tác phẩm của ông thật sự đã làm nên những cứu cánh cho tâm hồn.
Nhắc đến Sê Khốp, người ta thường nghĩ đến những quan điểm về văn học của ông. Nhưng để nói lên những điều đó, ông đã trải qua tuổi thơ cơ cực, gặp khó khăn trong cuộc sống. Sê Khốp đã trưởng thành trong cảnh khốn khó nhưng tâm hồn không bị cằn cỗi mà ngược lại càng mềm mại, dịu dàng. Đến với văn chương, ông đã giúp đỡ gia đình và trở thành một biểu tượng của văn học Nga nửa cuối thế kỷ XIX.
Sê Khốp có thể coi là bậc thầy của truyện ngắn, một thể loại đầy thách thức. Đặc biệt, những truyện ngắn của ông không chỉ làm nản lòng nhiều nhà văn mà còn mang lại sức sống lớn cho người đọc. Có thể so sánh các truyện ngắn của ông như những phân đoạn của cuộc sống, đem lại mảng sống ngoài xã hội vào trong truyện.
Bước vào thế giới của nhà văn này, ta thấy một tài sản truyện ngắn phong phú với hơn năm trăm câu chuyện đa dạng. Có thể kể đến 'Những kẻ ảm đạm', 'Người trong bao'... Nhưng 'Một Chuyện đùa nho nhỏ' là một trong số ít câu chuyện về tình yêu, sự trong sáng và lãng mạn mà Sê Khốp đã viết vào năm 1886.
Đi vào trang văn của Sê Khốp, ta như được ngắm nhìn cảnh đẹp của nước Nga. Đó là “Một buổi trưa mùa đông sáng sủa... Trời giá rét”, dưới bầu trời xanh thăm, tia nắng nhấp nhô giữa lớp tuyết trắng phủ mặt đất, thật là cảnh đẹp của Nga. Trong một câu mô tả, nhà văn đã vẽ ra một bức tranh đẹp và cũng là khởi đầu của câu chuyện. Sê Khốp đã khiến người đọc nhận ra ngay giọng văn hàm súc và tinh tế của mình. Nadia, một cô gái hiền dịu, xuất hiện trong giọng văn kiệm từ của ông, xinh xắn dưới lớp tuyết trắng nhưng có phần nhút nhát. Một ngày đông, một anh chàng hàng xóm rủ Nadia đi trượt tuyết, mặc dù Nadia sợ hãi nhưng anh chàng vẫn động viên và cô đã chiều theo.
Bằng sự dũng cảm, Nadia và nhân vật “tôi” đã trượt xuống. Chiếc xe trượt bay nhanh, gió thổi mạnh làm Nadia sợ hãi. Đúng vào khoảnh khắc đó, chàng trai thầm thì thổ lộ tình cảm. Xuống chân dốc, Nadia tái mặt vì sự mạo hiểm kinh hoàng, nhưng sau đó lại băn khoăn về lời tỏ tình. Nàng không muốn tin lời nói ấy, nhưng có lẽ nàng đã đem lòng yêu nhân vật ‘tôi’. Cố vượt qua nỗi sợ hãi, nàng đề nghị trượt lại lần nữa. Vẫn còn lo lắng, nhưng nàng vẫn đắm chìm trong lời nói ấy. Cuối cùng, nàng nhận ra đó chỉ là trò đùa của nhân vật “tôi”.
Những ngày sau đó, câu nói đùa ấy tiếp tục làm nàng lo lắng. Nàng không thể sống thiếu các cuộc trượt tuyết. Mặc dù vẫn sợ hãi, nhưng Nadia đã nhiễm phải câu nói đó và mong muốn khám phá điều bí ẩn. Một lần, nàng mạo hiểm trượt một mình, nhưng không biết có nghe được lời tỏ tình không vì nỗi sợ đã làm nàng mất khả năng nhận biết âm thanh. Người ta thường nói “Đàn ông yêu bằng mắt, đàn bà yêu bằng tai”, và Nadia đã làm đảo lộn hết những gì nàng thể hiện hằng ngày vì câu nói đó.
Lúc này, nhân vật “tôi” nhận ra rằng mình không còn đồng cảm với Nadia nữa. Tình cảm dành cho Nadia có thể chỉ là tình cảm thầm mến. Cuối cùng, tất cả nhân vật “tôi” đều mất mát sau trò đùa vì câu nói đó không mang lại kết quả tốt đẹp. Nadia vẫn không biết ai đã nói câu ấy và anh vẫn chưa bày tỏ tấm lòng của mình.
“Tôi yêu em âm thầm, không hy vọng
Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen”
(Anh yêu em)
Rồi mùa xuân đã đến với nước Nga, tan đi những khối băng tuyết che phủ suốt những ngày đông, trò chơi trượt tuyết kết thúc. Nadia buồn, luyến tiếc vì không còn những lời yêu. Nhân vật “tôi” chuẩn bị rời đi. Trước khi ra đi, anh nhìn qua hàng rào, thấy Nadia buồn bã. Hình ảnh hàng rào là biểu tượng ngăn cách tâm hồn hai người. Hai tâm hồn không chạm được nhau, bị ngăn cách bởi hàng rào mỏng manh. Những cơn gió xuân thổi tới, Nadia rưng rức, chờ đợi một cơn gió nói: “Nadia, anh yêu em!” Nàng vui mừng, giang hai tay đón cơn gió. Hình ảnh hàng rào nhỏ bé mang ý nghĩa lớn trong câu chuyện, là mắt xích thể hiện sự chuyển biến tâm trạng của hai người sau trò đùa.
Những lời yêu nồng nàn nhưng rụt rè, khó nói, là lời thầm lặng của tuổi trẻ. Nhân vật “tôi” trí thức, tinh tế nhưng thiếu tự tin, không dám thổ lộ trực tiếp với Nadia, phải mượn lời của gió, từ xa thầm thì. Thậm chí khi trưởng thành, chàng không dám thú nhận tình cảm của mình, không dám thừa nhận nuối tiếc khi Nadia đã đi theo người khác. “Người hàng xóm” của Nguyễn Bính cũng ngần ngại như vậy, không mãnh liệt như Xuân Diệu từng viết:
“Xuân ơi, ta muốn cắn vào em!”
(Vội vã)
Trong suốt sự nghiệp sáng tác, Sê Khốp luôn là một nhà nhân đạo sâu sắc, đúng như cách mà ông đã nhấn mạnh: “Một nghệ sĩ chân chính cũng là một nhà nhân đạo từ bên trong.” Nhà văn cuối cùng để Nadia hạnh phúc nhưng không phải với nhân vật “tôi”. Đây có lẽ là kết thúc tốt nhất cho tình yêu “trò đùa này”, dù ta có đi theo Sê Khốp mãi mãi, kết quả vẫn sẽ là như vậy. A.I.Bogdanovich nhận ra sự trữ tình của tác phẩm như một bài thơ, và nhận xét về kết thúc của câu chuyện: “…trong đoạn kết, vẫn có cảm giác buồn, giống như cuộc sống nói chung, nó vẫn buồn như vậy, nếu trong cả cuộc đời, ký ức đẹp và xúc động nhất được ghi lại chỉ là những kỷ niệm vớ vẩn của những ngày trẻ.” Và như vậy, “Một chuyện đùa nho nhỏ” chỉ là câu chuyện tình yêu của một chàng trai dành cho một cô gái trẻ trung, xinh đẹp và dễ thương.
Câu chuyện kết thúc bằng dấu ba chấm gợi cho ta nhiều suy tư. Đọc câu chuyện, người ta có thể nghĩ Nadia là biểu tượng cho sự ngây ngô, cả tin của “những người khờ dại chỉ biết yêu bằng tai”. Nhưng nếu không có ngày hôm ấy, có lẽ cả đời Nadia sẽ không hiểu được ý nghĩa của tình yêu, và sẽ sống như một cái bóng không biết đam mê. Xuân Diệu đã chia sẻ:
“Yêu, là chết ở trong lòng một ít,
Vì mấy khi yêu mà chắc được yêu?”
Dường như lòng Nadia đã héo hon một phần, nhưng chính nơi héo hon ấy lại là nơi mầm mống tình yêu bắt đầu nảy nở trong Nadia. M.Gorki nhận xét có lý rằng: Đọc Sêkhôp, chúng ta thấy “phảng phất đâu đây nụ cười buồn của một tâm hồn biết yêu thương”, “tiếng thở dài nhẹ nhàng mà sâu lắng của một trái tim trong trắng”.
Đọc văn của Sê Khốp, ta mới thấy tâm hồn mình được mở rộng, đón nhận những điều giản dị nhưng sâu thẳm. Khi những trang sách đóng lại, văn học mới thực sự “sống”. Ta đứng gần hơn với nhà văn và cùng tác phẩm đi vào một cuộc sống mới, ta hiểu về văn học bằng một tâm trạng chân thành. Qua quá trình đó, ta không biết văn học đã đánh thức những suy nghĩ, cảm xúc mới trong ta, có khi là những trải nghiệm mới, có khi là những cảm xúc quen thuộc. Nhưng tất cả đã cho thấy sức mạnh vô biên của văn chương đối với cuộc sống, đó là cách giáo dục nhận thức con người của ta.
Một lần nữa, ta xác nhận rằng tác phẩm của Sê Khốp giống như một viên kim cương đa diện lấp lánh, từ một góc nhìn, ta nhìn thấy nó phản chiếu ánh sáng màu này, nhưng chỉ cần xoay chút là đã thấy màu sắc khác. Và hơn thế, văn chương của Sê Khốp đã làm cho những trái tim bỡ ngỡ mở ra và giáo dục tâm hồn con người.