Văn mẫu lớp 10: Phân tích bài thơ Chiếc lá đầu tiên (Dàn ý + 4 Mẫu) - Tác phẩm của Hoàng Nhuận Cầm

Văn mẫu lớp 10: Phân tích bài thơ Chiếc lá đầu tiên cung cấp 4 bài văn mẫu hấp dẫn kèm theo hướng dẫn chi tiết. Sau khi phân tích bài thơ Chiếc lá đầu tiên, học sinh có thể chọn cách tiếp cận và phong cách viết phù hợp, làm cho kiến thức trở nên phong phú hơn.

Chiếc lá đầu tiên là một tác phẩm thơ tuyệt vời, với hình ảnh sâu sắc và âm nhạc đặc sắc, đã thu hút và lan tỏa sức mạnh tới nhiều thế hệ độc giả qua thời gian. Dưới đây là 4 bài văn phân tích Chiếc lá đầu tiên xuất sắc nhất để bạn đọc tham khảo. Ngoài ra, bạn cũng có thể tìm đọc thêm nhiều tác phẩm văn học hay khác tại mục Văn 10 - Chân trời sáng tạo.

Dàn ý phân tích tác phẩm Chiếc lá đầu tiên

1. Khởi đầu: Giới thiệu tác giả và tác phẩm.

2. Nội dung chính:

2.1. Phân tích bài thơ:

a. Chủ đề và tình cảm chính của tác phẩm:

- Chủ đề cốt lõi: Tình yêu và sự quan tâm đến môi trường.

- Tình cảm chính: Nỗi nhớ đậm đà về quãng thời gian học trò đã trôi qua của nhân vật chính.

- Ý nghĩa của tiêu đề:

• 'Chiếc lá đầu tiên' biểu tượng cho sự khởi đầu của một mối tình mới, những kỷ niệm đầu tiên.
• Ảnh hưởng ban đầu thường để lại trong lòng con người những kỷ niệm không thể phai nhạt.

b. Phân tích và đánh giá về chủ đề cũng như sự độc đáo của các phương tiện ngôn ngữ được sử dụng:

* Hồi tưởng về tuổi thơ:

- Hai dòng thơ đầu tiên thể hiện cảm xúc của nhân vật trữ tình về thời thơ ấu tươi đẹp với người 'em':

• 'Thấy không, tất cả đã trôi xa': thể hiện sự tiếc nuối về quá khứ đã qua, về những ngày thơ ấu tươi đẹp.
• 'Trong tiếng thở nhẹ nhàng của thời gian': sử dụng hình ảnh 'tiếng thở' nhẹ nhàng để mô tả sự trôi chảy nhẹ nhàng của thời gian, nhấn mạnh vào sự nhanh chóng của nó.

- Câu thơ 'tuổi thơ kia rời bỏ cảm giác cao ngạo': thể hiện sự trôi chảy của thời gian. Tuổi thơ là giai đoạn đẹp nhất, nhưng cũng là giai đoạn không thể quay lại => Phản ánh sự hoài niệm, tiếc nuối của nhân vật trữ tình.

- Hình ảnh của thời học sinh 'hoa súng tím', 'chùm phượng hồng', 'tiếng ve':

• 'Hoa súng tím nở trong ánh mắt mê say': trong tâm trí của nhân vật trữ tình, hoa súng tím mang lại cảm giác mê say, hạnh phúc.
• 'Chùm phượng hồng yêu dấu ấy xa tay': hoa phượng nở là dấu hiệu của một năm học sắp kết thúc => Đem lại cảm giác nhớ nhung, tiếc nuối về quãng thời gian đã qua.
• 'Tiếng ve': âm thanh đặc trưng của mùa hè, cũng là mùa chia tay với mái trường, với thầy cô. Sử dụng hình tượng 'con ve tiên tri vô tâm' để thể hiện sự sốc, tiếc nuối của nhân vật trữ tình.

=> Cảm xúc của nhân vật trữ tình đang trôi về mùa hè ấy, về lần đầu biết yêu.

- 'Có lẽ một người cũng bắt đầu yêu': Sự rung động đầu tiên của học trò khi bắt đầu yêu.

* Kỷ niệm về bạn bè và thầy cô ngày xưa:

- Câu 'Muốn nói bao nhiêu, muốn khóc bấy nhiêu' => Tập trung vào cảm xúc mãnh liệt, trào dâng của nhân vật trữ tình khi nhớ về trường xưa.

- 'Một lớp học u ám màu xanh xao': mô tả tình trạng luyến tiếc, nhớ nhung của nhân vật trữ tình.

- 'Sân trường vắng vẻ - Lá bàng rụng giữa đêm': Không gian yên bình bị xao lộn bởi lá bàng rơi vào buổi tối.

- 'Dòng chữ 'nỗi nhớ' giữa bài thơ diễn đạt mạnh mẽ về những kí ức tuổi học trò, là điểm cao điểm nhất của xúc động và nỗi nhớ.',

- Trong khổ thứ tư, sự thay đổi về cách gọi mình là:

• 'Anh': để bày tỏ tâm tư, tình cảm với 'em'.
• 'Tôi': chia sẻ cảm xúc với 'bạn', với mọi người, bao gồm cả 'em'.

=> Việc sử dụng các đại từ nhân xưng 'ta', 'tôi', 'anh' về cơ bản vẫn là một, là người kể chuyện trữ tình trong các mối quan hệ khác nhau.

- Câu hỏi dè dặt 'Bạn còn nhớ trường còn nhớ lớp, nhớ tên tôi': nhân vật trữ tình hỏi 'bạn', hỏi mọi người liệu họ có còn nhớ đến mái trường, nhớ đến mình không.

- Trong khổ thứ 5, tác giả sử dụng lời thoại nguyên văn để thể hiện cảm xúc một cách gián tiếp.

=> Bằng cách xen kẽ các đoạn thoại vào dòng thơ, tác giả kết hợp giữa biểu cảm gián tiếp và trực tiếp, làm cho bức tranh trữ tình trở nên linh hoạt hơn, những kỷ niệm trở nên sâu sắc và đáng nhớ hơn.

- Trong câu 'Những chuyện năm nào, những chuyện năm nao', cùng với ngạn ngữ 'cứ xúc động, cứ xôn xao biết mấy', nhấn mạnh vào cảm xúc mãnh liệt, dâng trào của nhân vật trữ tình, đồng thời tạo ra âm điệu xao xuyến cho bài thơ.

- Trong câu thơ 'Mùa hoa mơ đã qua lại đến mùa phượng rực rỡ': thời gian chuyển động từ cuối đông đến đầu xuân, rồi sang hè => Mô tả sự trôi chảy của thời gian.

- 'Trên trán thầy, tóc không ngừng bạc thêm': nguyện ước của chủ thể trữ tình khi thấy người thầy của mình đã già đi theo năm tháng.

* Tâm trạng tiếc nuối của nhân vật trữ tình về quãng thời gian đã qua:

- 'Hết rồi': không còn những ngày tháng học tập dưới mái trường yêu dấu với những trò đùa vui nhộn như 'tóc trắng ngủ quên', 'cầm dao vẽ lên bàn ghế cũ'.

- Hai câu thơ 'Em đã yêu anh, anh đã ra đi/ Cây bàng hẹn hò vẫy tay chào biệt mãi mãi': diễn đạt sự chia xa, giã biệt.

- 'Không thấy trên sân trường - chiếc lá đầu tiên': nhân vật trữ tình thể hiện sự nhớ nhung, tiếc nuối về những kỷ niệm ban đầu, về thời điểm đầu tiên của tình yêu.

2.2. Đánh giá:

a. Nội dung:

- Bài thơ thể hiện sự nhớ nhung và tương tư của nhân vật trữ tình khi nhớ về trường xưa, thầy cô, bạn bè cũ.

- Đồng thời, làm sống lại những kỷ niệm trong trẻo, đẹp đẽ, trong veo của tuổi học trò.

b. Nghệ thuật:

- Hình ảnh gần gũi, thân quen.

- Từ ngữ sáng tạo, sinh động.

- Sử dụng các phép tu từ: so sánh, nhân hóa, điệp ngữ độc đáo.

3. Kết luận: Đánh giá cao giá trị của tác phẩm.

Phân tích và đánh giá bài thơ Chiếc lá đầu tiên

Một triết gia từng nói rằng: có 3 điều không bao giờ quay lại, đó là lời đã nói, thời gian đã trôi và tình yêu đã mất. Trong cuộc sống, mỗi người chúng ta đều trải qua những khoảnh khắc biết rằng sẽ mất mãi mãi, và khi nhớ lại, lòng chúng ta rơi vào cảm giác buồn rối bời, hối hận. Bài thơ 'Chiếc lá đầu tiên' của Hoàng Nhuận Cầm đã thể hiện điều đó một cách rất chân thành và cảm động.

Bài thơ là một kỷ niệm, một sự hồi tưởng sống động, lưu luyến về thời học sinh. Tác giả lồng ghép quá khứ và hiện tại, đứng ở hiện tại để nhìn lại quá khứ, trong đó hiện tại dường như mờ nhạt, hoặc nói cách khác, tác giả đang phôi pha đi để sống trong những cảm xúc quen thuộc, trong sáng, thuần khiết của người 'bắt đầu yêu', những cảm xúc đau thương, hối tiếc khi tiếng ve gọi ...

Bài thơ như một giai điệu dịu dàng, như một bản nhạc không có cao trào nhưng âm điệu của nó thấm vào tâm hồn, gợi lại những ký ức ngọt ngào.

Những dòng thơ của Hoàng Nhuận Cầm dường như chỉ đơn giản là việc kể chuyện, không điểm túi và trang trí, chỉ đôi khi nổi lên những hình ảnh, như là biểu hiện của cảm xúc, như là sự dữ dội của nỗi nhớ. Trong tất cả các dạng văn, chỉ có thơ thường làm trái tim tan chảy. Và thơ hay là thơ khiến con người quên hết đi những lời nói.

Anh thấy không, tất cả đã xa rồi. Vâng, tất cả đã qua đi. Tuổi học trò, tình yêu đầu tiên. Thời gian trôi 'rất khẽ' nhưng làm cho 'tuổi thơ kia ra đi cao ngạo'. Sự cao ngạo ấy có vẻ không thể kiềm chế, không thể nắm bắt.

Anh không nhận ra điều đó, tưởng rằng nó cũng đi qua 'rất khẽ' nhưng không ngờ... Hình ảnh 'Hoa súng tím vào trong mắt lắm mê say' như một sự dừng lại, sự tập trung trước khi kết thúc hành trình học trò. Vì vậy, cảm giác say mê đó cũng quấn lấy lòng như một lời thề.

Anh có cảm nhận không, tất cả đã trôi xa? Đó là lời nói với em, với chính mình, cũng như với thời gian và cuộc sống. Tác giả hồi tưởng lại những năm tháng cuối cùng của tuổi học trò dưới mái trường thân yêu, nơi anh ghi lại, chớp được, tưởng tượng được những khoảnh khắc, những hình ảnh độc đáo, như “sân trường đêm rụng xuống trái bàng đêm”.

Ở đây, có thể hiểu thời gian và sự vật đã kết hợp chặt chẽ. Thơ là một lĩnh vực bí ẩn, là “bất khả giải”. Đôi khi, ta cảm nhận được vẻ đẹp của câu thơ mà không thể giải thích. Chỉ biết rằng dường như có một cái gì đó lưu lại, một đôi mắt của học sinh thấm thiết buồn bã, một hương vị chan chát nhẹ nhàng đáng yêu của trái bàng đêm lặng lẽ. Và có lẽ, chính những điều mơ hồ đó đã khắc sâu vào ký ức của anh:

Tác giả gần như đã nói một cách trực tiếp. Chỉ có điều, dường như, ai đã từng trải qua một mối tình đầu, khi nghĩ về người cũ, luôn tự hỏi và hy vọng: Tôi nhớ bạn, bạn có nhớ tôi không? Những bí mật của mối tình đầu không bao giờ được kể hết, luôn làm ám ảnh suốt những năm tháng sau này. Và khi đọc đến phần cuối:

Anh đã yêu em, nhưng em đã xa rồi. Cây bàng hẹn hò cất lên tay chào vĩnh biệt. Anh nhớ mãi! Nhưng chỉ biết quay đầu lại, không thấy em trên sân trường – chiếc lá đầu tiên.

Chiếc lá đầu tiên là biểu tượng của những kỉ niệm đầu tiên, những cảm xúc sâu thẳm về tình yêu đầu đời, nhưng giờ đây, nó đã trở thành một phần của quá khứ, chỉ còn lại trong ký ức của anh.

Tôi nhớ ngay đến những lời hát trong bài “Mối tình đầu” của Thế Duy: “Không biết tại sao tình yêu tan vỡ, như hoa ven hồ tàn theo gió mùa thu”. Rõ ràng em đã yêu, nhưng anh đã rời xa. Anh không hiểu tại sao “anh nhớ mãi! Nhưng chỉ biết quay đầu lại”.

Mọi thứ xảy ra đều không thể hiểu nổi, đều là những nghịch lý đương nhiên. “Chiếc lá đầu tiên” ở đây là biểu tượng. Đó là tuổi học trò, là tình yêu đầu, là một thời đã qua nhưng cũng là một phiên bản khác của tác giả – là chính mình nhưng lại không giống như chính mình.

Bài thơ khá dài, tất cả đều bắt nguồn từ sự nhớ nhung không ngớt về tuổi thơ học trò. Rồi một ngày trong cuộc sống hối hả, bạn nhìn lại một bức ảnh từ quá khứ. Không thể tránh khỏi sự tiếc nuối. Mặc dù biết rằng đó là điều hiển nhiên. Và giống như Hoàng Nhuận Cầm nói: Những chuyện xưa kia! Cứ đầy xúc động cứ rối bời mãi!

Phân tích bài thơ “Chiếc lá đầu tiên”

Bài thơ “Chiếc lá đầu tiên” đã đánh thức lại trong lòng mỗi người những ký ức về những năm tháng học trò tràn đầy hồn nhiên và niềm vui. Dù nhà thơ đã bước vào mùa thu của cuộc đời, nhưng những kỷ niệm về mùa hạ đã qua vẫn còn sống mãi trong tâm trí.

Suốt bài thơ, là những lời của một người lính trẻ kể về chính mình. Khi phải viết chia tay bảng đen trắng để bước vào cuộc sống lính, anh cũng chính là lúc anh phải rời xa những kỷ niệm về tình yêu đầu đẹp đẽ của mình. Bài thơ “Chiếc lá cuối cùng” với sự sâu lắng chạm vào lòng người, như một bản tình ca.

Ký ức về mùa hạ và những năm tháng học trò hiện vẫn sống mãi trong trí nhớ của nhà thơ. Đọc bài thơ này, ta cảm nhận được nỗi tiếc nuối sâu sắc về mối tình đầu và tuổi thơ. Đó là mảnh ghép của ký ức về những thời hoa niên tươi đẹp và giản dị.

Những kỷ niệm trong “Chiếc lá cuối cùng” ùa về từng trang. Đọc câu thơ tiếp theo, ta cảm nhận được tình yêu và những nỗi buồn của thi sĩ. Đó là tình yêu đôi lứa và cũng là kỷ niệm về ngôi trường xưa thân thương. Đó cũng là lý do bài thơ mang tên “Trường ơi, chào nhé!”.

Em nhận ra không, tất cả đã xa rồi
Trong tiếng thở của thời gian rất nhẹ nhàng
Tuổi thơ đã ra đi kiêu hãnh như thế
Hoa súng tím đã quá mê say trong ánh mắt

Có thể tình yêu ở tuổi học trò thường bắt nguồn từ tình bạn. Đó cũng là những kỷ niệm đẹp dưới mái trường thân thương. Những ký ức đó khiến nhà thơ ngập tràn tiếc nuối. Là cảm giác đi bên những hàng phượng đỏ nhớp nháp từng phút ban đầu. Là cảm giác mê say khi con người bối rối ngập ngừng. Những kỷ niệm đó sẽ mãi sống trong lòng mỗi người.

Mùa hạ không trọn vẹn nếu không có tiếng ve, âm thanh đặc trưng của mùa hạ, cũng là mùa chia tay của tuổi học trò đầy hồn nhiên và vui tươi. Tiếng ve không giống như những giai điệu buồn, mà tươi tắn, khỏe khoắn. Tình yêu đầu đời đã khiến thi sĩ xúc động về những năm tháng đã qua.

Chùm phượng hồng yêu dấu rời xa
Tiếng ve trong veo xé đôi hồ nước
Con ve tiên tri vô tâm báo trước
Có lẽ một người cũng bắt đầu yêu

Tình cảm đó là tình đầu, tình yêu tha thiết của đời người. Đây là sự kết hợp giữa tình bạn, tình yêu và tình người, khó gọi làm một. Cảm xúc này là điều một lần, không thể lặp lại, như người không thể bước vào cùng một dòng sông hai lần. Câu thơ này gợi nhớ lại ký ức tuổi thơ, để rồi hình ảnh ấy mãi đi cùng nỗi nhớ.

Những cảm xúc trong chiếc lá đầu tiên đầy gần gũi và thân thương. Đó là nỗi nhớ sâu lắng, đôi khi đạt tới cực điểm và cảm xúc như có phần thắm lại.

Em đã yêu anh, anh đã xa rồi
Cây bàng hẹn hò chìa tay vẫy mãi
Anh nhớ quá, mà chỉ lo ngoảnh lại
Không thấy trên sân trường chiếc lá buổi đầu tiên.

Nỗi nhớ đó là sự nhớ về những kỷ niệm đáng nhớ trong thời gian học trò. Đọc những bài thơ này, người đọc cảm nhận được nỗi nhớ, từ mối tình đầu đầy xúc động đến mẹ, trường, lớp và bạn bè. Những ký ức ấy vẫn sống mãi trong lòng mỗi người.

Phân tích bài thơ Chiếc lá đầu tiên

'Thơ là tiếng lòng' (Diệp Tiếp) và Hoàng Nhuận Cầm đã thể hiện tiếng lòng của mình qua bài thơ 'Chiếc lá đầu tiên'. Bài thơ đưa độc giả trở về ký ức tuổi học trò đáng nhớ, niềm nhớ thương sâu sắc về những ngày thơ ấu dưới mái trường yêu quý.

Bài thơ được sáng tác vào năm 1971 nhưng hoàn thiện sau mười năm. Tác phẩm này thể hiện rõ cảm xúc nhớ thương của tác giả đối với tuổi thơ, mái trường. Tiêu biểu cho tình yêu thầy cô và ký ức tuổi học trò, 'Chiếc lá đầu tiên' là biểu tượng cho sự bắt đầu của tình yêu và kỉ niệm đầu đời.

Trong hai khổ đầu tiên, nhân vật trữ tình biểu hiện sự tiếc nuối về quãng thời gian tươi đẹp và bày tỏ tình cảm với 'em'. Thời gian trôi qua nhưng kỷ niệm vẫn đọng lại, khiến nhân vật trữ tình cảm thấy tiếc nuối về quá khứ.

Trong những khổ thơ tiếp theo, nhân vật trữ tình gợi lại ký ức về tuổi học trò qua hình ảnh của hoa súng tím, chùm phượng hồng và tiếng ve mùa hạ. Những hình tượng này thú vị nhưng cũng đầy ý nghĩa, đặc biệt là với tình yêu đầu đời.

Nỗi nhớ về mái trường ngày càng sâu đậm trong những khổ thơ tiếp theo, khi nhân vật trữ tình bày tỏ cảm xúc mãnh liệt và nhớ thương về quãng thời gian học trò.

Trong khổ thơ bốn, nỗi nhớ về tuổi học trò được thể hiện rõ ràng và sâu sắc hơn. Sự thay đổi về cách xưng hô và câu hỏi tu từ tạo ra một khung cảnh tương tác và đầy cảm động.

Trong khổ thơ thứ năm, tác giả sử dụng lời thoại để tạo ra một không khí vui vẻ và đầy kỷ niệm về tuổi học trò. Sự kết hợp giữa gián tiếp và trực tiếp giúp tạo nên một bức tranh sinh động và đáng nhớ về quãng thời gian đã qua.

Ở khổ thơ sáu, nhân vật trữ tình thể hiện cảm xúc da diết và sâu lắng khi nhớ về thời gian đã qua. Sự biến đổi của thời gian và mong muốn giữ gìn những kỷ niệm đẹp của tuổi học trò được thể hiện qua từ ngữ và hình ảnh sống động trong bài thơ.

Nhân vật trữ tình bày tỏ cảm xúc tiếc nuối về quãng thời gian đã qua một cách rõ ràng trong hai khổ thơ cuối cùng. Sự kết thúc được biểu hiện qua cụm từ 'Thôi đã hết', là lời chia tay với thời gian học tập và những kỷ niệm đẹp.

Bằng ngôn từ sinh động và các biện pháp nghệ thuật đặc biệt, tác giả tạo nên hình ảnh gần gũi và thân thuộc, khơi dậy nỗi nhớ thương về mái trường xưa, thầy cô và bạn bè.

Bài thơ 'Chiếc lá đầu tiên' được đánh giá cao về nội dung và nghệ thuật. Nó giúp người đọc hiểu rõ hơn về tâm hồn sâu sắc của nhà thơ thông qua từng dòng thơ.

Phân tích về bài thơ 'Chiếc lá đầu tiên'.

Trong nghệ thuật, cái đẹp không thể thiếu. Nhà văn là những người nhận biết và tạo ra vẻ đẹp ẩn chứa trong cuộc sống. 'Chiếc lá đầu tiên' của Hoàng Nhuận Cầm là một ví dụ điển hình cho vẻ đẹp tâm hồn của tuổi học trò.

Hoàng Nhuận Cầm sinh ra ở Hà Nội và được biết đến như là nhà thơ của học sinh, sinh viên. Ông đã viết nhiều bài thơ về kỷ niệm của tuổi trẻ, tình yêu với sự trẻ trung, sôi động. Ngoài việc làm thơ, ông còn viết kịch bản phim và tham gia diễn xuất. Một số tập thơ nổi tiếng khác của ông là 'Xúc xắc mùa thu' và 'Hò hẹn mãi cuối cùng em cũng đến'. 'Chiếc lá đầu tiên' đã gợi lên nhiều kỷ niệm về thời học trò tươi đẹp và vui tươi trong lòng mỗi người. Dù đã bước vào mùa thu của cuộc đời, nhưng trong lòng vẫn còn chứa đựng xôn xao của những năm tháng mùa hạ đã qua.

Khi nghe tiếng ve, có một cảm giác bồi hồi tràn về. Thành phố với những hàng me, những buổi chiều dạo trong công viên, và âm thanh dài lâu của tiếng ve, như một tiếng gọi của mùa hạ. Kỷ niệm về tuổi học trò ùa về, như mở ra từng trang của một quyển nhật ký, trang kí ức về những ngày học trò đầy sáng sủa. Trong chuỗi kí ức đó, những ánh mắt trong sáng nổi bật. Một dải sáng tuyệt vời - ánh mắt của tuổi học sinh.

Khi tiếng ve trở lại, nhớ lại bài thơ khi ra trường, nhớ lại những vần thơ ru ngủ nhẹ nhàng, nhớ lại những khoảnh khắc đầy hồn nhiên của tuổi học trò. Một bài thơ sâu sắc hiện ra ngay bây giờ. Ngày xưa, chúng tôi vui vẻ với những vần thơ, như một giấc mơ dịu dàng của tuổi thơ, những vần thơ với tiếng ve êm đềm, chiếc lá đầu tiên, những người bạn và ngôi trường. Tất cả đều là những khoảnh khắc đáng nhớ, và mặc dù không biết Hoàng Nhuận Cầm là ai, nhưng mọi người đều ngưỡng mộ: có lẽ nhà thơ cũng... đã từng là học trò ngây thơ, nhưng sao lại mang đến trong thơ những cảm xúc vô tận.

Bài thơ đề cập đến khúc tự tình của một người lính trẻ. Khi anh phải đặt bút xuống để đi theo tiếng gọi của quê hương, đó cũng là lúc phải chia tay với trường, với tình yêu đầu đời. Bài thơ 'Chiếc lá cuối cùng' chạm đến lòng người với sự sâu lắng và cảm động. Ký ức về mùa hạ và những năm tháng học trò đầy sôi động hiện lên trong trí nhớ. Đọc những vần thơ này, ta cảm nhận được nỗi xót xa, hoài niệm. Mối tình đầu và những kỷ niệm đó là nguồn cảm hứng chính trong bài thơ. Đó cũng là mảnh ghép về tuổi thơ đẹp, giản dị mà sâu lắng.

Những kỷ niệm trong 'Chiếc lá cuối cùng' tràn về từng trang. Đọc những dòng thơ tiếp theo, ta cảm nhận được tình cảm của thi sĩ. Đó không chỉ là tình yêu đôi lứa, mà còn là kỷ niệm về ngôi trường xưa. Đó cũng là lý do tại sao bài thơ được đặt tên là 'Trường ơi, chào nhé!'

“Nhìn đi, tất cả đã xa rồi
Trong tiếng thở nhẹ nhàng của thời gian
Tuổi thơ ấy đã rời đi tự cao tự đại
Bông hoa súng tím thấm vào trong đôi mắt say mê”.

Có lẽ tình bạn là nguồn cảm hứng của tình yêu ở tuổi học trò. Đó cũng là những kỷ niệm gắn bó dưới mái trường ấm áp và vui vẻ. Những ký ức ấy làm nhà thơ không khỏi bồi hồi tiếc nuối. Đó là cảm giác đi bên những chùm phượng hồng, nhớ lại những khoảnh khắc ban đầu của tình yêu, và làm người ta mê say. Những kỷ niệm ấy sẽ mãi mãi in sâu trong lòng mỗi người.

Mùa hạ không trọn vẹn nếu thiếu tiếng ve - âm thanh đặc trưng của mùa hạ, cũng là mùa chia tay của tuổi học trò tràn đầy niềm vui. Tiếng ve không phải là giai điệu buồn bã, mà là sự tươi vui và sức sống. Tình yêu đầu đời khiến người ta bồi hồi xúc động về quãng thời gian đã trôi qua.

“Chùm phượng hồng yêu dấu đã rời xa
Tiếng ve trong veo vang vọng trên hồ nước
Con ve tiên tri vô tâm đã báo trước
Chắc chắn một trái tim nào đó cũng đã bắt đầu yêu”.

Tình yêu đầu tiên là tình yêu đầy cảm xúc của mỗi người. Nó bao gồm tình bạn, tình yêu và tình người. Đó là một cảm xúc không thể diễn tả và không thể lặp lại. Câu thơ này chạm đến lòng độc giả, đưa họ trở lại ký ức tuổi thơ và gợi lại những nỗi nhớ bâng khuâng.

Những từ ngữ chân thành, đầy nhớ nhung của Hoàng Nhuận Cầm khiến kí ức về trường học cũ trỗi dậy trong tâm trí. Đó là thời gian vui vẻ, trong sáng của lớp học, nơi mà mỗi kỷ niệm với thầy cô, bạn bè, bảng đen, sân trường đều gắn bó. Mỗi khi nhớ về, con người ta lại tràn ngập trong cảm xúc khó quên, những kỷ niệm đẹp về tuổi học trò:

“Bao nhiêu lời muốn nói, bao nhiêu lệ muốn rơi
Hãy hát về mái trường xưa
Một lớp học ngập tràn những kỷ niệm màu xanh
Trong đêm tối, bàng đêm hiện lên như những cánh lá rơi”.

Nhớ đầu tiên, anh nhớ về em
Nhớ trong tim, em nhớ về mẹ
Nhớ mãi, không bao giờ quên
Còn bạn, còn lớp, còn tên tôi, bạn còn nhớ không?”.

Hay:

“Có một cô gái như Bạch Tuyết đấy
Và bảy chú lùn hài hước đến tận rốn!”

Bài thơ đã khắc họa một bức tranh sinh động về không gian lớp học đầy vui vẻ, hồn nhiên. Ở đó, 'một nàng Bạch Tuyết' không gì khác là cô giáo và 'những chú lùn rất quấy' là những học sinh tinh nghịch, đáng yêu. Tiếng cười 'lao xao' của cả thầy và trò giúp xua tan bầu không khí căng thẳng trong tiết học. Và câu 'Nhất quỷ, nhì ma, thứ ba học trò' trở nên thật sự đúng đắn hơn bao giờ hết.

Tuổi học trò là khoảnh khắc đáng nhớ nhất trong cuộc đời. Bài thơ dường như đã diễn đạt tất cả những cảm xúc khi nhớ về những ngày thơ ấu, khi còn mang sách đến trường, được học tập và chơi đùa cùng bạn bè và thầy cô. Tuổi học trò là thời kỳ trong sáng, vô giá và chứa đựng nhiều kỷ niệm đáng nhớ:

“Những chuyện năm xưa, những chuyện năm ấy
Chưa bao giờ cũ, chưa bao giờ quên
Mùa hoa mơ qua, đến mùa phượng nở
Trên trán thầy, xin đừng để bạc thêm”.

Những câu thơ như đang phản ánh trực tiếp tình cảm, cảm xúc của người viết và của hàng triệu học sinh mỗi khi nhớ về những ngày thơ ấu dưới mái trường. Đó là niềm xúc động, xôn xao khi nhớ về 'những chuyện năm xưa, những chuyện năm ấy'. Thời gian trôi qua, từ 'mùa hoa mơ qua, đến mùa phượng nở', học sinh xưa vẫn giữ sự kính trọng đối với người thầy, người đã truyền đạt tri thức và tình thương cho họ, và mong rằng tóc thầy đừng để bạc thêm. Bốn câu thơ ngắn nhưng đã thể hiện rõ tâm trạng và cảm xúc.

“Thời gian đã qua, tóc đã bạc phơ
Đã hết tuổi cầm bút viết thơ
Quả đã ngọt trên cành đu đủ
Hoa đã rụng, hoa mướp của chúng ta ơi”.

Cảm xúc trong chiếc lá đầu tiên rất thân thương và gần gũi. Đó là nỗi nhớ sâu lắng, có lúc cảm xúc thắm lại.

Sau ngày 30/4/1975, khi đất nước thống nhất, Hoàng Nhuận Cầm trở lại khoa Văn, Trường Đại học Tổng hợp để tiếp tục cuộc đời sinh viên. Đứng lặng trên sân trường, ông biết rằng tuổi thanh xuân đã gửi lại trong những cánh rừng lửa đạn. Trước mắt là thế hệ tiếp nối và ông thốt lên:

“Em đã yêu anh, anh đã xa rồi
Cây bàng hẹn hò chìa tay vẫy mãi
Anh nhớ quá, mà chỉ lo ngoảnh lại
Không thấy trên sân trường chiếc lá buổi đầu tiên”.

Hình ảnh “chiếc lá buổi đầu tiên” ở cuối bài thơ là biểu tượng cho thời gian đẹp đẽ, tình yêu đầu của tuổi học trò ngây ngô và trong sáng.

Nỗi nhớ đó là kỷ niệm thân thương của thời học trò. Đọc những vần thơ này ta như chạm vào nỗi nhớ về mối tình đầu da diết và về mẹ, trường, lớp, bạn bè. Đó là những kỷ niệm khắc sâu trong lòng mỗi người. Chiếc lá là biểu tượng cho mối tình đầu, là sự xôn xao của tâm trí. Đọc vần thơ, tôi nhớ đến câu hát trong bài Mối Tình Đầu của Thế Duy “không hiểu vì sao tình yêu tan vỡ, như hoa ven hồ tàn theo gió mùa thu”. Rõ ràng em đã yêu, nhưng anh đã xa rồi. Anh chỉ nhớ, không thấy chiếc lá buổi đầu tiên. Đều là những điều không hiểu nổi, nhưng đều là tất yếu của cuộc sống. Chiếc lá buổi đầu tiên là biểu tượng cho tuổi học trò, tình yêu đầu, một thời đã qua nhưng vẫn sống mãi trong tâm trí tác giả và của chúng ta.

“Thơ là người thư ký chân thành của trái tim” (Duybralay). Thơ của Hoàng Nhuận Cầm có ít từ, nhưng nói lên biết bao nhiêu. “Chiếc lá đầu tiên” chỉ là một trong số những bài thơ đó. Ngay cả khi nhà thơ đã rời bỏ, những vần thơ của ông vẫn sống mãi trong lòng nhiều độc giả về sau.