Chất thơ trong Hai đứa trẻ đã làm nên sức hấp dẫn đặc biệt của tác phẩm ngắn này. Thạch Lam đã phát hiện ra cái đẹp ẩn chứa ở những nơi không ai ngờ tới. Đó là vẻ đẹp tinh tế, âm thầm bị che đậy dưới lớp vỏ nhựa của cuộc sống khó khăn, mà chỉ những tâm hồn nhạy cảm và sâu lắng mới có thể hiểu được. Dưới đây là danh sách TOP 9 mẫu văn lớp 11 phân tích chất thơ trong Hai đứa trẻ xuất sắc nhất, mời các bạn cùng tham khảo.
Cấu trúc chất thơ trong truyện Hai đứa trẻ
Cấu trúc số 1
a. Bắt đầu:
- Khi đọc truyện ngắn của Thạch Lam, ta dễ nhận thấy rằng cốt truyện không có gì đặc biệt, thậm chí đôi khi còn đơn giản đến mức không có. Các nhân vật trong truyện cũng không thuộc vào những tầng lớp có ảnh hưởng lớn trong xã hội. Tuy nhiên, tác phẩm vẫn mang lại sức truyền cảm mạnh mẽ để có thể ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả, tạo nên một sức hấp dẫn nhẹ nhàng nhưng sâu sắc mỗi khi được đọc lại, tái hiện cùng với nó. Một trong những yếu tố quan trọng tạo nên sức hấp dẫn, sự cuốn hút đó chính là chất thơ lãng mạn tỏa ra từ những trang văn.
- Truyện ngắn 'Hai đứa trẻ' (hay 'Nắng trong vườn' - 1938) là một tác phẩm ngắn đầy chất thơ.
b. Phần chính:
b.1. Chất thơ và sự lãng mạn trong truyện ngắn:
- 'Chất thơ': Đặc tính lãng mạn - là sự kết hợp tinh tế giữa vẻ đẹp của cảm xúc, tâm trạng, và tình cảm với vẻ đẹp của những biểu hiện nó, nhằm khơi gợi những trạng thái thẩm mỹ và nhân văn.
- Chất thơ trong truyện ngắn: Được hình thành khi tác giả tinh tế khai thác và diễn đạt một cách tinh tế sự dày vò của cảm xúc, tâm trạng, và tình cảm của nhân vật hoặc chính mình trước thế giới thông qua những chi tiết và hình ảnh đầy ẩn dụ, cùng với một lối văn trong sáng, truyền cảm, phù hợp với nhịp điệu của cảm xúc và tâm trạng.
- Một truyện ngắn (hoặc tác phẩm văn xuôi) được coi là giàu chất thơ khi tác giả không chỉ tập trung vào việc kể chuyện một cách đơn thuần, mà còn tập trung vào việc thể hiện một trạng thái của cuộc sống hoặc tâm hồn con người.
b.2. Chất thơ trong truyện ngắn 'Hai đứa trẻ':
b.2.1. Sự đẹp của cảm xúc, tâm trạng, và tình cảm:
- Trong nhân vật Liên, hiện diện vẻ đẹp của một tinh thần trẻ trung, trong sáng và thuần khiết, tự nhiên như chưa từng chịu bất kỳ ảnh hưởng tiêu cực nào từ cuộc sống.
+ Sự nhạy cảm và ấn tượng của Liên đối với cuộc sống xung quanh: Ngay cả khi chỉ cảm nhận được một hương thơm đậm đà, ẩm ướt, Liên đã gần như nhầm lẫn nó với hương vị của quê hương; tĩnh lặng u ám của làng quê đã làm rung động trái tim Liên, khiến cô cảm nhận được nỗi buồn của buổi chiều quê và làm cho đôi mắt cô cũng nhuốm đầy bóng tối của chiều quê đó; vào buổi tối, Liên thích thú ngắm nhìn bầu trời đêm với hàng ngàn vì sao lấp lánh, mơ mộng về con vịt theo sau Thần Nông, về dòng sông Ngân Hà trong những câu chuyện cổ; tâm hồn trong sáng và nhạy cảm của Liên có thể cảm nhận được những dấu hiệu mơ hồ nhất của thế giới xung quanh: những con bướm lóe lên, những vệt sáng, những hạt sáng len lỏi qua khe cửa, những bông hoa bàng rơi nhẹ nhàng lên áo…
+ Hoài niệm về quá khứ và ước mơ với chuyến tàu: Cuộc sống hàng ngày với gánh nặng kiếm sống không thể xóa nhòa được trong trí nhớ của Liên. Thậm chí, cuộc sống nhạt nhẽo hàng ngày lại khiến nỗi nhớ ấy càng trở nên đau đớn, khắc sâu: mặc dù kỉ niệm không còn nhiều, nhưng quá khứ luôn trở về trong tâm trí Liên với ánh sáng rực rỡ nhất của 'Hà Nội xa xăm, Hà Nội rực rỡ, vui vẻ và náo nhiệt'. Chính nỗi nhớ về quá khứ luôn ở lại bên cạnh đã khiến Liên khi đối mặt với hình ảnh thực tế của chuyến tàu đêm, cô lại mơ mộng về những điều xa xôi 'sống giữa biết bao nhiêu sự xa xôi không biết' mà chính chuyến tàu ấy gợi lại trong tâm trí cô.
+ Tâm trạng ẩn chứa về những cảnh tượng đáng thương: Mặc dù Liên đang trải qua một cuộc sống nghèo khổ, nhưng cô vẫn cảm nhận sâu sắc những tình cảm đau thương và buồn bã của những người xung quanh cô. Nhìn thấy những đứa trẻ nghèo khổ đang lục lọi, tìm kiếm trên chợ, Liên cảm thấy 'xin lỗi' mặc dù chính cô cũng không có gì để cho họ. Với một trái tim nhân ái, Liên đã rót đầy hơn vào cốc rượu của bà cụ Thi điên dù trong lòng cô có một chút sợ hãi tự nhiên trước một đứa trẻ phải đối mặt với một người không hoàn toàn bình thường. Chính những cảm xúc tưởng chừng giản đơn ấy làm cho người ta cảm thấy được 'làm sạch tâm hồn' để trở về với những điều tự nhiên và thuần khiết nhất.
- Trong tác phẩm của Thạch Lam, tồn tại một sự ẩn chứa về bản thân của tác giả: Dường như, Thạch Lam đã sử dụng những kinh nghiệm từ tuổi thơ ở phố huyện Cẩm Giàng để viết truyện ngắn 'Hai đứa trẻ'. Khi đọc truyện, không thể không nhận ra mức độ tình cảm mà Thạch Lam dành cho nhân vật. Tình cảm đó một phần bắt nguồn từ cái nhìn nhân hậu, yêu thương của người lớn dành cho tuổi trẻ, một phần là do tác giả đã sống chân thành vào nhân vật, là kết quả của sự ảnh hưởng từ tuổi thơ gắn liền với phố huyện Cẩm Giàng. Sự kết hợp giữa những cảm xúc này tạo nên sự hoà quyện giữa thực và thơ để tạo ra một sức hút sâu sắc và lâu dài cho tác phẩm.
b.2.2. Sự Tươi Đẹp của Hình Thức Nghệ Thuật:
- Trong câu chuyện, Thạch Lam đã tạo ra một thế giới hình ảnh vừa thực vừa sống động, và cực kỳ gợi cảm nhờ vào vẻ đẹp của nó.
+ Quan điểm của Thạch Lam: 'Vẻ đẹp hiện hữu khắp muôn phương vũ trụ, tỏa ra từ mọi góc cạnh, ẩn chứa trong những vật dụng bình thường'.
+ Không gian được lựa chọn trong tác phẩm: Một thị trấn nghèo nơi gặp gỡ giữa thành phố và nông thôn được Thạch Lam mô tả với tính chất nông thôn chiếm ưu thế hơn là thành phố.
+ Trong không gian yên bình, tĩnh lặng của thị trấn, mỗi hình ảnh được Thạch Lam tạo ra đều mang trong mình một sức sống thơ mộng: Ánh sáng mặt trời phản chiếu 'như ngọn lửa cháy', những đám mây 'đậm màu hồng như thanh sắc bắt đầu phai nhạt', tiếng trống chiều thu vang xa 'để gọi mời buổi chiều', đêm mùa hè 'trong lành như nhung và thoáng qua làn gió mát', bầu trời 'đầy với hàng ngàn vì sao lấp lánh', những con ong 'bay lượn trên mặt đất hoặc trốn vào những cành cây', bóng tối của quán phở Siêu 'lấp lánh dài ra trên mặt đất và kéo dài đến hàng rào hai bên ngõ'… Tất cả đều là những hình ảnh, màu sắc, âm thanh vô cùng quen thuộc, bình dị nhưng lại rất gợi cảm trong từng đoạn văn của Thạch Lam bởi chúng không chỉ xuất hiện như là một khái niệm mà như một trạng thái của sự sống đang rung động để dần chuyển hóa sự rung động đó vào tâm trí con người. Dưới ngòi bút của Thạch Lam, thậm chí cả rác rưởi của một phiên chợ quê cũng gợi nhớ những kí ức quen thuộc: 'Chợ họp giữa thị trấn đã tồn tại từ lâu. Người mua hàng đã ra về hết và tiếng ồn ào đã tan biến. Trên đất chỉ còn lại những rác thải, vỏ bưởi, vỏ cà, lá nhãn và lá mía. Mùi hương ẩm ướt phát ra, có một chút hơi nóng của ngày hè và cả mùi của đất, của quê hương'. Sức hút của mùi vị này chính là ở việc nó kích thích cảm xúc, cảm giác trong trẻo của nhiều người Việt.
- Trong câu chuyện, những chi tiết được chọn lọc cẩn thận để thể hiện sâu sắc và phong phú thế giới của cảm xúc, tâm trạng và tình cảm sâu thẳm trong tâm hồn nhân vật: Liên ngồi yên bên mấy quả thuốc sơn đen vào buổi chiều muộn với ánh mắt u buồn; Liên và em nhìn những vì sao để cảm thấy chúng như thuộc về một vũ trụ bao la, đầy bí ẩn và xa lạ; Liên và An chờ đợi chuyến tàu đêm… Trong số đó, có thể nói, chi tiết chờ đợi tàu của hai đứa trẻ chính là điểm cao nhất của sự thơ trong tâm hồn con người. Với hai chị em Liên, đoàn tàu không chỉ là một hiện thực mà còn là một ảo ảnh trong tâm trí trẻ thơ và đầy khao khát. Sau khi đoàn tàu đi qua, ánh sáng vụt lóe lên rồi tắt, hai chị em cũng đã chìm vào giấc ngủ nhưng dư âm của khát vọng vẫn còn vang vọng mãi vì đó là yếu tố cơ bản để 'tạo ra điều gì đó mới mẻ trong tương lai' (Nguyễn Tuân). Ánh sáng của đoàn tàu đã khơi dậy một loại ánh sáng khác - ánh sáng của khát vọng sâu sắc trong tâm hồn của những đứa trẻ. Việc trân trọng và khám phá ra điều này đã giúp tác phẩm của Thạch Lam đạt được một giá trị nhân văn đáng quý.
- Dòng truyện 'Hai đứa trẻ' rất đậm chất trữ tình:
+ Quan điểm của Thạch Lam: 'Nhà văn thực sự cần đi sâu vào tâm hồn của mình, tìm thấy những cảm xúc và suy tư chân thực: tức là tìm thấy tâm hồn của mọi người thông qua tâm hồn của chính mình'. Từ đó có thể thấy rằng, cái hiện thực mà nhà văn quan tâm và coi trọng nhất là hiện thực của tình cảm, là những xúc cảm, cảm xúc sâu sắc của con người.
+ Trong truyện 'Hai đứa trẻ', không có mạch truyện chính xác, không có diễn biến theo chuỗi sự kiện, mà thay vào đó là diễn biến theo mạch cảm xúc, tâm trạng của nhân vật. Để làm được điều này, nhà văn đã tập trung vào nhân vật Liên - một cô gái vẫn còn giữ lại phần nào tính cách thơ ngây, tâm hồn trong trắng và nhạy cảm của tuổi thơ. Từ góc nhìn của cô, cảnh vật được tái hiện với sự kết hợp và xen kẽ của hiện thực và ký ức quá khứ, trong đó, cái nổi bật nhất, chi phối diễn biến của câu chuyện là hành trình tìm lại kí ức tuổi thơ từ chính hình ảnh hiện tại - hình ảnh của đoàn tàu. Việc triển khai mạch truyện theo hướng này, ngòi bút của Thạch Lam đã đi sâu vào bên trong, khám phá thế giới tâm trí với những cảm xúc, suy tư mơ hồ, những sự biến đổi tinh tế của tâm trí trước những sự kiện bên ngoài: nỗi buồn của buổi chiều tàn, những ký ức về Hà Nội trong quá khứ, cảm giác của sự xa xôi không biết…
- Để thành công trong việc thể hiện tất cả những điều trên, Thạch Lam đã áp dụng một phong cách kể chuyện trữ tình độc đáo, một cách kể chuyện, giọng kể tinh tế, chính xác và dịu dàng, hoà hợp sự tinh tế và giản dị như những lời thì thầm nhỏ nhẹ nhưng có thể phân biệt được từng âm vị.
+ Thạch Lam hiếm khi sử dụng những từ phô trương, nhịp điệu hối hả, lời văn của ông luôn nhẹ nhàng, tinh tế để thể hiện những trạng thái, cảm xúc trong tâm hồn. Câu văn của Thạch Lam mang một nhịp điệu chậm buồn nhưng tràn đầy sức sống. Ví dụ khi miêu tả vẻ buồn của phố huyện, ông viết: 'Chiều, chiều buông, một chiều êm ả như giấc ru, vọng tiếng ếch nhái kêu vang ngoài đồng ruộng theo làn gió nhẹ nhàng...' Hoặc khi mô tả cảnh đêm tối sau khi chuyến tàu đã đi qua: 'Đêm tối vẫn bao phủ xung quanh, đêm của quê hương, và bên ngoài đồng ruộng vắng vẻ và yên bình'.
+ Thạch Lam đã tạo ra một loại ngôn ngữ nghệ thuật riêng để diễn đạt sự sống động của cuộc sống tiềm ẩn trong không gian yên tĩnh, thời gian lặng lẽ để mô tả sự nhẹ nhàng, dịu dàng của tâm hồn Liên: êm đềm, yên bình, nhẹ nhàng, thong thả, nhỏ nhắn, yên lặng, mơ hồ, miên man, tĩnh lặng ... Những từ ngữ này kết hợp với nhau như một dải lụa nhẹ nhàng bay để tạo ra một ấn tượng sâu sắc trong tâm trí của người đọc.
+ Phong cách viết của Thạch Lam rất giản dị: Câu văn ngắn gọn, nhịp điệu chậm rãi, thong thả. Dù mô tả sự náo nhiệt bên trong, sức sống của những ước mơ, Thạch Lam vẫn rất nhẹ nhàng, vẫn kiểm soát bút mực của mình. Khi chuyến tàu sáng rực vụt qua, Liên cảm thấy mãnh liệt khi những ký ức tuổi thơ tràn về 'Hà Nội xa xôi, Hà Nội sáng ngời, vui vẻ và nhộn nhịp'. Đó là một trong những câu văn hiếm hoi mà Thạch Lam kết hợp giữa lối diễn đạt trau chuốt và những đoạn trắc trở để tạo điểm nhấn và ngay sau đó, ông viết ngắn gọn hơn, nhẹ nhàng hơn, như một cách giữ lại cảm xúc: 'Con tàu như đang mang một phần của thế giới khác đi qua'. Thạch Lam thường sử dụng cú pháp đồng đều, nhịp độ điềm tĩnh nhưng vẫn tạo ra những cảm xúc lớn nhỏ, sâu sắc nhờ vào sự kiềm chế của cảm xúc mà ông tạo ra trong từng câu văn.
c. Tóm lại:
- Trong truyện ngắn 'Hai đứa trẻ', từ hình thức nghệ thuật cho đến nội dung đều chứa đựng một chất thơ - cái chất thơ được rút ra từ cuộc sống hàng ngày, bằng sự xao động của tâm hồn nhà văn, chất thơ lan tỏa từ tình yêu với cái đẹp, từ cái nhìn nhạy cảm về thiên nhiên, cuộc sống và niềm tin vào cái thiện của con người...
- Với những gì được khai thác và thể hiện trong tác phẩm, có thể nói, truyện 'Hai đứa trẻ' giống như một bài thơ trữ tình, dù không sâu sắc về ý nghĩa xã hội, nhưng vẫn 'mang lại cho người đọc một cái gì đó nhẹ nhàng, thơm thoang và dịu dàng' (Nguyễn Tuân). Đó là giá trị độc đáo của tác phẩm, cũng như phong cách văn chương của Thạch Lam để tạo ra một sức hút kéo lâu dài trong lòng độc giả.
Dàn ý số 2
1. Mở bài: Dẫn nhập vấn đề bằng cách giới thiệu về nhà văn Thạch Lam và phong cách văn chương của ông. Sau đó, đề cập đến vấn đề về chất thơ trong truyện ngắn “Hai đứa trẻ” của Thạch Lam.
- Ví dụ mở bài: Đọc truyện ngắn của Thạch Lam, ta dễ nhận thấy cốt truyện của ông không có gì đặc biệt, thậm chí đôi khi đơn giản đến lạ thường. Nhân vật trong tác phẩm cũng không thuộc vào những tầng lớp có sức ảnh hưởng lớn trong xã hội. Tuy nhiên, tác phẩm vẫn gây được sự cảm động lớn để có thể gắn bó lâu dài trong tâm trí người đọc, tạo nên một sức hút nhẹ nhàng và sâu lắng mỗi khi đọc lại, sống lại cùng với nó. Một trong những yếu tố quan trọng tạo nên sự cảm động, hấp dẫn, cuốn hút đó chính là chất thơ dịu dàng lan tỏa từ những dòng văn.
2. Thân bài:
+ Giải thích: Chất thơ là gì?
Chất thơ là một khái niệm lý thuyết chỉ đặc tính riêng của văn xuôi. Một tác phẩm văn xuôi được coi là có chất thơ khi nó khám phá sâu vào những trạng thái cảm xúc, diễn đạt một cách tinh tế về những biến động trong tâm trạng cá nhân với những rung động nhạy cảm.
+ Phân tích: Chất thơ được thể hiện trong “Hai đứa trẻ” như thế nào?
- Kết cấu truyện ngắn: Truyện 'Hai đứa trẻ' dường như không có một cốt truyện rõ ràng. Mặc dù chỉ tập trung vào nội tâm của nhân vật, nhưng những chi tiết về cuộc sống phố huyện mờ nhạt, phai mờ, nhưng Thạch Lam đã để lại ấn tượng sâu sắc cho tác phẩm.
- Khung cảnh tự nhiên: Đó là một mùa hạ êm đềm và thoải mái với bầu trời kỳ ảo lấp lánh những ngôi sao, những con ong bay lượn. Những chi tiết mơ mộng này đã làm dịu đi sự ảm đạm u tối của cuộc sống.
- Nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật: Trong khi Nam Cao thường phân tích những quá trình tâm lý phức tạp, Thạch Lam lại chủ yếu tập trung vào trạng thái tâm hồn, nơi mà chính là trung tâm của chất thơ. Nếu Nguyễn Tuân thường mô tả những cảm xúc mãnh liệt, thì Thạch Lam lại cố gắng tái hiện những cảm giác mong manh, mơ hồ, tinh tế “như những rung động của một chiếc bướm non”.
- Nghệ thuật ngôn từ: Sử dụng ngôn từ nhẹ nhàng, truyền cảm. Ngôn từ phong phú với âm nhạc và khả năng tạo hình ảnh.
+ Bình luận: Ý nghĩa của chất thơ?
- Chất thơ trong “Hai đứa trẻ” đã tạo ra một sức hút đặc biệt cho truyện ngắn này, Thạch Lam đã phát hiện ra “vẻ đẹp nằm ẩn trong những nơi không ai ngờ đến”. Đó là vẻ đẹp tinh tế, kín đáo, bị che đậy dưới lớp áp lực cuộc sống, chỉ có những tâm hồn nhạy cảm mới có thể hiểu hết.
- Chất thơ trong truyện ngắn của Thạch Lam là minh chứng cho một trong những nguyên tắc nghệ thuật của ông. Đó là làm cho tâm hồn con người trở nên “thêm sạch sẽ và phong phú”.
3. Kết bài: Tóm lại vấn đề.
+ Ví dụ kết bài: Truyện ngắn 'Hai đứa trẻ', từ hình thức nghệ thuật đến nội dung, mang trong mình chất thơ - cái chất thơ được trích lọc từ cuộc sống đời thường, thông qua những rung động của tâm hồn nhà văn, chất thơ lan tỏa từ tình yêu với cái đẹp, từ cái nhìn nhạy cảm về thiên nhiên, đời sống và niềm tin vào sự tốt lành của con người.
Chất thơ trong Hai đứa trẻ - Mẫu 1
Truyện ngắn của Thạch Lam thường không có cốt truyện rõ ràng, mỗi câu chuyện mang đậm hơi thở của một bài thơ trữ tình nhẹ nhàng, đầy nỗi buồn. Nhà văn thường khai thác sâu vào thế giới tâm trí của nhân vật với những cảm xúc mơ hồ và tinh tế. Và nét văn phong ấy xuất hiện trong Hai đứa trẻ, một tác phẩm ngắn đầy chất thơ.
Thạch Lam (1910-1942) sinh tên là Nguyễn Tường Linh, xuất thân từ Hà Nội, thuộc nhóm Tự Lực Văn Đoàn, sau này ông tách ra để sáng tác một mình. Văn phong của ông không chỉ mang yếu tố lãng mạn và trữ tình mà còn kết hợp với hiện thực, để văn chương không bị rời rạc khỏi cuộc sống. Thạch Lam tin rằng: “Đối với tôi, văn chương không phải là cách để tránh xa hay quên đi; ngược lại, văn chương là một loại năng lượng cao và mạnh mẽ mà chúng ta có thể sử dụng, để không chỉ chỉ trích và thay đổi một thế giới giả dối và tàn ác, mà còn để làm cho tâm hồn con người trở nên tinh khiết và phong phú hơn.”
Hai đứa trẻ được thu vào tập truyện ngắn Nắng trong vườn, kết hợp giữa hiện thực và lãng mạn trữ tình, vẽ nên bức tranh phố huyện nghèo nàn, gần gũi với cuộc sống khốn khó của những người dân sau cách mạng. Tác giả luôn trân trọng những hy vọng đẹp, dù mong manh, sâu sắc.
Hai đứa trẻ là một truyện ngắn giàu chất thơ, lôi cuốn bởi sự nhẹ nhàng và cảm động trong từng câu văn. Thạch Lam không tập trung vào cốt truyện hay sự biến động bất ngờ, mà thích miêu tả sâu sắc nội tâm nhân vật, cảnh đời và cuộc sống con người, những điều thường gặp nhưng lại sâu sắc và nhân văn. Với lối kể chuyện tự nhiên, miêu tả trữ tình và cảm động, Thạch Lam truyền đạt được những thông điệp đầy tình thương của một tâm hồn văn học nhạy cảm và tinh tế.
Trong Hai đứa trẻ, ta thấy ba chữ “tàn” hiện lên, ngày tàn, chợ tàn và cuộc sống tàn. Chất thơ được thể hiện trong cảnh ngày tàn, với tiếng trống thu và âm nhạc đêm, mô tả sâu sắc không khí im ắng của buổi chiều tàn, buồn bã, vắng vẻ của khu phố. Thạch Lam vẽ lên bức tranh chiều tàn bằng những chi tiết tinh tế và độc đáo, không cần phải ghi nhận thời gian cụ thể, nhưng qua miêu tả, độc giả có thể cảm nhận được khoảnh khắc hoàng hôn lặng lẽ, cảnh vật buồn bã, yên ả, trầm mặc.
Khoảng thời gian chuyển từ chiều đến đêm được diễn đạt một cách từ từ, chậm rãi, thông qua biến đổi màu sắc của bức tranh phương tây đỏ rực đến lúc phai nhạt, hoàng hôn bao phủ và mây hồng như than sắp tàn. Thời gian trôi qua qua ngòi bút tinh tế của Thạch Lam, không cần phải rõ ràng xác định một thời điểm cụ thể, nhưng thông qua các chi tiết miêu tả, độc giả có thể cảm nhận được khoảnh khắc hoàng hôn dần buông, bóng đêm tràn về. Không gian im lặng, yên bình, nhưng cũng buồn bã, đầy nỗi u sầu, lẻ loi, trống rỗng của khu chợ tàn, nghèo khổ, người dân tan về, chỉ còn lại những đống rác rưởi.
Toàn bộ đoạn văn mang một nhịp điệu chậm rãi, phong phú và ấn tượng. Câu từ trung thực, kết hợp với tình yêu lãng mạn và cảm xúc sâu sắc, tạo ra một bức tranh thiên nhiên và phố thị u buồn, gợi lên nỗi lòng của con người hoặc cảnh vật xung quanh một cách hài hòa, như một bài thơ yên bình. Việc miêu tả không phức tạp nhưng chân thực đã lộ ra tâm hồn và bản sắc của phong cảnh làng quê Việt Nam vào thời kỳ đó. Trong bức tranh buồn bã đó, có sự hiện diện của những người dân khốn khổ. Hình ảnh của cô bé Liên, cậu em An và cửa hàng tạp hóa nhỏ, nhà nghèo, cùng với chị Tý, bà cụ Thi, và mẹ của Liên, tất cả đã được mô tả một cách rõ ràng.
Chất thơ cũng được thể hiện qua cách tác giả mô tả tâm hồn của nhân vật Liên. Một cô bé trong sáng, nhạy cảm và tràn đầy tình yêu với thiên nhiên. Liên cảm nhận mùi đất quê sau phiên chợ tàn, mang theo hơi nóng của ban ngày, tạo nên một cảm giác quen thuộc nhưng khó chịu. Chi tiết về Liên ngồi bên những hủ thuốc sơn đen vào chiều muộn, với đôi mắt ngập đầy bóng tối, thể hiện sự buồn của buổi tối đang dần đổ xuống, hoặc có thể là cảm xúc buồn của Liên, làm tăng thêm sự buồn của cảnh vật, tạo ra một bức tranh buồn bã và thơ mộng. Một nét đẹp khác trong tâm hồn của Liên là lòng trắc ẩn, đầy yêu thương và quan tâm đối với mọi người xung quanh.
Điểm cao nhất của chất thơ trong Hai đứa trẻ là cảnh chờ đợi đoàn tàu khuya của những người dân trong phố huyện, họ mong chờ một cái gì đó mới mẻ, nhưng con tàu chỉ mang lại một chút ánh sáng và niềm vui thoáng qua, như một món quà của cuộc sống. Trong cái cảnh tối tăm đó, ít nhất cũng còn có điều gì đó để họ mong chờ, hy vọng. Ánh sáng ấy tượng trưng cho khát khao sâu sắc trong tâm hồn con người về một cuộc sống tươi sáng hơn. Với Liên và An, chuyến tàu mang ý nghĩa khác nhau, nhưng đều gợi lên những cảm xúc sâu sắc về cuộc sống.
Hai đứa trẻ là một bài ca nhẹ nhàng về tình yêu quê hương, gợi lên hình ảnh vùng quê nghèo nàn ở Bắc Bộ, chứa đựng sự thơ mộng và giàu chất thơ. Tác giả đã viết ra những câu văn sâu lắng và đẹp đẽ, gợi lên một bức tranh quê hương đậm chất thơ và nhân văn. Nội dung của truyện đậm chất thơ, tiêu biểu cho bút pháp nhân đạo của Thạch Lam. Hình ảnh đoàn tàu là biểu tượng của hy vọng về một cuộc sống mới mẻ, tươi sáng, đồng thời cũng là cách tác giả muốn truyền đạt thông điệp về tình yêu thương và sự đoàn kết.
Bằng phong cách văn học độc đáo, truyện không có cốt truyện cụ thể nhưng đầy cảm xúc, với ngôn ngữ giàu hình ảnh, gần gũi và đầy cảm động. Mỗi đoạn văn như một bức tranh tĩnh lặng về cuộc sống ở làng quê, nhưng dưới đằng sau là niềm mong muốn về một tương lai tươi sáng hơn, thoát ra khỏi sự u ám của cuộc sống ở thành phố nghèo đói.
Chất thơ trong Hai đứa trẻ - Mẫu 2
Câu chuyện của Thạch Lam thường không tập trung vào cốt truyện mà thay vào đó là việc tường thuật cảnh vật và con người, đồng thời đưa ra những suy tư, cảm xúc tinh tế và ý nghĩa. Phong cách viết của ông gợi lên một cảm giác dịu dàng, sâu lắng, và bao quát với những nét tương phản và xúc cảm phức tạp, tạo nên một tác phẩm đậm chất thơ. Điều này đã tạo ra một ấn tượng mạnh mẽ và thu hút của Thạch Lam trong việc sáng tác truyện ngắn.
Tương tự như các tác phẩm khác của Thạch Lam như 'Hà Nội ba mươi sáu phố phường' và 'Dưới bóng hoàng lan', truyện 'Hai đứa trẻ' mang đầy chất thơ và sâu sắc. Cảnh vật và con người trong truyện mang đậm tinh thần thơ, với niềm vui và nỗi buồn của cuộc sống ở làng quê nghèo xưa.
Lối viết của Thạch Lam nhẹ nhàng, tinh tế và biểu cảm. Cảnh chiều tàn tại làng quê nghèo là biểu tượng của cuộc sống quê hương, với những hình ảnh tĩnh lặng như tiếng trống thu, bầu trời đỏ rực và dãy tre đen đặc. Tất cả đều tạo ra một không gian thơ mộng và buồn bã, với một chút ngọt ngào và sầu muộn, là dấu ấn của Thạch Lam trong văn học Việt Nam.
Bóng tối trong làng quê nghèo được diễn đạt và cảm nhận một cách sâu lắng và lãng mạn. Thạch Lam đã mô tả ánh sáng yếu ớt từ ngọn đèn nhỏ của chị Tí, ánh sáng chiếu ra từ bếp của bác Siêu làm rọi sáng một phần đất cát, và ánh sáng le lói từ đèn trong cửa hàng của Liên. Những tia sáng nhỏ bé đó đã làm nổi bật cái bóng tối bao phủ nơi làng quê nghèo, đồng thời là biểu tượng cho những cuộc sống cơ cực, buồn bã của chị em Liên, của các đứa trẻ lang thang trên nền chợ, và của bà mẹ con chị Tí, gia đình của bác Siêu, và bà cụ Thi, người nghiện rượu.
Việc mô tả bầu trời đêm qua ánh mắt tròn của hai đứa trẻ đã tạo ra một trải nghiệm đầy thú vị cho người đọc. Bầu trời đêm 'lấp lánh', với đom đóm bay nhưng mang theo vệt sáng. Sông Ngân Hà và những con vịt theo sau ông Thần Nông tạo nên một cảnh tượng đẹp mắt, và cũng là điểm tựa và niềm vui trong lòng hai chị em Liên và An. Chất thơ của cuộc sống được Thạch Lam chia sẻ thông qua màu đỏ, biểu tượng của sự sống, với sự hy vọng và niềm vui ngây thơ của hai đứa trẻ.
Chất thơ trong truyện 'Hai đứa trẻ' được thể hiện qua việc miêu tả chân thực về cuộc sống khó khăn của những người dân trong làng quê nghèo. Hình ảnh của bà cụ Thi với tiếng cười khàn khàn, và hành động uống rượu của bà khiến bà tan biến vào bóng tối. Cũng như hình ảnh của bác phở Siêu, gia đình chị Tí, và những đứa trẻ lang thang trên chợ. Chất thơ này thể hiện sự đồng cảm của tác giả với những người sống trong cảnh khốn khó của xã hội.
Chất thơ trong truyện còn thể hiện qua việc miêu tả tinh tế tâm hồn và tâm trạng của hai đứa trẻ. An dặn chị gọi mình dậy khi tàu đêm đi qua, và Liên tự hào về sợi dây xà tích vì cảm thấy đã trưởng thành và tự lập. Mùi của đất cát khiến Liên nhớ đến quê hương, và cô mong chờ chuyến tàu để mơ về Hà Nội. Tâm trạng của Liên là một phần của niềm hy vọng và mong đợi cho một tương lai tươi sáng.
Có thể nói, chất thơ của truyện 'Hai đứa trẻ' là giá trị nhân đạo sâu sắc, thức tỉnh lòng nhân ái của con người đối với những cuộc sống khó khăn. Chất thơ này không chỉ tạo ra một bức tranh đẹp về cuộc sống quê hương mà còn mang lại sự hiện thực và lãng mạn cho tác phẩm của Thạch Lam về truyện ngắn.
Vẻ đẹp thơ mộng trong câu chuyện Hai đứa trẻ - Mẫu 3
Trong cộng đồng văn học Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám, Thạch Lam mặc dù không được coi là số một nhưng vẫn là một tên rất đáng kính trọng và được công nhận. Dù ông viết nhiều truyện dài nhưng truyện ngắn vẫn là thế mạnh của ông, với tài nghệ thuật được thể hiện một cách trọn vẹn và tài hoa. Nguyễn Tuân đã nhận xét: 'Khi nhắc đến Thạch Lam, mọi người thường nhớ đến truyện ngắn hơn là truyện dài'. Đóng góp của Thạch Lam không chỉ ở mặt nghệ thuật mà còn ở mặt nuôi dưỡng tinh thần. Nó giúp ta thanh lọc tâm hồn. Vì mỗi truyện của ông “như một bài thơ trữ tình chứa đựng biết bao tình cảm mến yêu chân thành và sự nhạy cảm (...) trước những biến thái của cảnh vật và lòng người” (Ngữ văn 11- chương trình cơ bản, trang 94). Truyện ngắn Hai đứa trẻ cũng có 'vẻ đẹp thơ mộng' như vậy.
Thạch Lam, mặc dù là thành viên của Tự lực văn đoàn nhưng tư tưởng thẩm mĩ của ông lại theo một hướng riêng. Ông xây dựng một thế giới nhân vật độc đáo trong tác phẩm của mình. Ông một cách im lặng dành tình yêu thương của mình cho những người nghèo khổ với trái tim chân thành. Thế giới nhân vật của Thạch Lam thật nhỏ bé và đáng thương. Họ thường tìm kiếm nơi ẩn náu trong bóng tối của không gian hẹp, thường là nơi phố huyện hoặc những xóm nghèo ở ngoại ô Hà Nội. Nhân vật của Thạch Lam thường tìm kiếm sự yên bình trong gia đình, giữa bốn bức tường hoặc trong sân vườn, tức là tránh xa cuộc sống xã hội rối ren bên ngoài. Có vẻ như con người chỉ có thể thấu hiểu về chính mình và về cuộc sống xung quanh khi thu mình lại, để tự nhủ thương yêu và xót thương, đồng thời dừng lại và suy ngẫm về quá khứ, không dám hướng tới tương lai, mang trong lòng một tâm trạng u ám khi suy nghĩ về tương lai. Cảm xúc của Thạch Lam có thể được tổng kết trong ba từ 'niềm xót thương'. Những nhân vật nhỏ bé ấy luôn được nhà văn bao phủ bằng một không gian trữ tình, thể hiện từ tấm lòng nhân hậu và đầy yêu thương của tác giả.
Truyện của Thạch Lam không có cốt truyện đặc biệt, nhưng ngôn ngữ và giọng điệu trong đó tràn ngập một chất trữ tình đặc trưng. Mỗi truyện ngắn được cấu trúc và diễn đạt như một bài thơ trữ tình, gợi lên sự thương xót trước số phận của những con người bé nhỏ bất hạnh. Giọng văn bình dị nhưng tinh tế! Những giai điệu man mác buồn phủ lên hầu hết các câu chuyện từ đầu đến cuối. Ngôn từ mềm mại, uyển chuyển, giàu hình ảnh và âm điệu. Đó chính là 'vẻ đẹp thơ mộng' trong truyện ngắn của Thạch Lam, 'có cái dìu dịu ở đây' khiến ta đắm chìm. Hai đứa trẻ là biểu tượng của tâm hồn văn học Thạch Lam. Nó là một bài thơ trữ tình đầy sâu sắc.
Truyện Hai đứa trẻ của Thạch Lam là một tập hợp các cảnh sinh hoạt kéo dài của hai chị em nhỏ thay mẹ trông coi một quầy hàng vặt ở một con phố huyện nghèo gần ga xe lửa. Mỗi đêm, có những hình bóng người qua lại trước quầy hàng, giống như những tia sáng lòe loẹt từ các nguồn ánh sáng xung quanh nơi phố huyện. Trong cảnh vật u tối đó, đột nhiên có tiếng ồn ào và những dòng sáng mạnh khi một chuyến tàu lửa đi qua như mọi ngày. Hai chị em luôn đợi chuyến tàu đêm đó để đóng cửa hàng. Nguyên Tuân đã tóm tắt truyện như thế. Đúng vậy, truyện này dường như không có cốt truyện, không có biến cố. Nó chỉ diễn ra trong một thời gian ngắn. Từ khoảng năm giờ chiều khi 'phương tây đỏ rực như lửa cháy' đến chín giờ tối 'đêm rối hao bọc chung quanh'. Nó chỉ diễn biến bên trong 'tâm hồn nhà thơ của hai chị em Liên, An trong một buổi tối cua cái thường ngày tưởng như 'tẻ nhạt”, không cỏ gì'... Song vượt lên trên cái thường ngày ấy, Thạch Lam bằng con đường nghệ thuật riêng với thế giới nghệ thuật riêng, một thời gian riêng, không gian riêng, nhân vật riêng, ngôn ngữ riêng đã tạo nên khí vị nhẹ nhàng, buồn man mác, đậm đà hương vị thôn quê, nhiều bóng tối mà chói sáng mối tình thương yêu hiền hòa, nhân hậu, xót thương chân thành, phảng phất thơ tỏa lên từ quê hương. Truyện không có cốt truyện nhưng chất chứa bao cảnh đời, bao tâm trạng, tâm cảnh sâu lắng tinh tế.
Khung cảnh buồn của phố huyện được Thạch Lam mô tả là một hình ảnh chiều tối dần buông xuống. Mỗi ngày, sự ồn ào của buổi sáng tan biến trong nắng nhưng khi chiều về, phố huyện lộ diện với tất cả những tiêu điều, sơ suất, và tàn lụi. 'Chiều chiều rồi' như một tiếng thở dài, thảng thốt. Đó là một buổi chiều nữa, chiều mang theo nỗi buồn. Ấn tượng về buổi chiều sâu đậm. Thạch Lam chọn một phiên chợ tàn để thể hiện bức tranh đầy đủ của phố huyện, chợ là nơi thể hiện sự sống của một làng quê, của nét đẹp văn hóa của làng quê. Người dân thôn quê thường mong chờ ngày chợ đông đúc, nhộn nhịp. Thạch Lam lại chọn ngày chợ tàn để phản ánh sự tiêu điều, lụi tàn của phố huyện. Mặc dù không mô tả trực tiếp buổi chợ nhưng ông đã mô tả những mảnh vụn còn lại sau phiên chợ, đó là cách thể hiện sự sống hay suy tàn của phố huyện. Mô tả những người cuối cùng trao đổi xong rồi bước vào những con đường tối tăm. Rác thải chỉ là những vật thừa không giá trị 'rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn và lá mía, thanh nứa, thanh tre...'. Trẻ con vẫn còn đào đá, nhặt nhạnh. Ngày chợ đến, sự sống đã phai nhạt, đã yếu đi rồi. Người bán nhìn người mua và ngược lại nhưng chỉ thấy sự thất vọng, trông chờ vào sự thất vọng. Mùi vị lan tỏa trong không gian này là mùi đặc trưng của nghèo khó. Đó là mùi lá mía, vỏ bưởi, đất ẩm, mùi khói, mùi cỏ, mùi phân trâu nồng nồng... Mùi vị đó cũng góp phần làm cho khung cảnh thêm u ám, héo úa, lụi tàn.
Trong bức tranh phố huyện, sự xung đột giữa ánh sáng và bóng tối rất mạnh mẽ, họ đang đấu tranh với nhau. Ánh sáng dần yếu đi. Ban đầu là 'phương tây đỏ rực như lửa cháy, và những đám mây lửa than sắp tàn', sau đó là bóng mờ đen của lùy tre làng và cuối cùng là bóng tối mênh mông bao trùm phố huyện. Đèn hoa kì của chị Tí chỉ còn là tín hiệu cuối cùng, ở đây ánh sáng và bóng tối mang ý nghĩa tượng trưng, ánh sáng là ước mơ, bóng tối là nghèo khó và cô đơn. Mở đầu truyện, ánh sáng dần tắt, bóng tối chiếm lĩnh. Điều cuối cùng đó là tín hiệu rõ ràng của đêm sâu. Ánh sáng ngày càng nhỏ lại hoặc mờ nhạt, như ánh sáng của ngôi sao trên bầu trời hoặc yếu ớt chạy qua kẽ cửa, hoặc lóe lên trên chiếc đèn nhỏ của chị Tí. Ánh sáng đó biểu hiện sự suy tàn bởi sự yếu đuối và khả năng giảm dần của nó. Âm thanh như tiếng trống nhỏ, tiếng muỗi vo ve làm cho không gian càng thêm im lặng. Đó là những âm thanh không có hồi âm, chỉ nhấn mạnh thêm sự u ám của phố huyện vào buổi chiều tối. Tất cả điều này kết hợp để cho người đọc thấy rõ khung cảnh thật sự của phố huyện vào một ngày tàn.
Trên nền phố huyện buồn bã đó, cuộc sống và con người được mô tả với sự chân thực, đặc biệt là về cuộc sống, về con người nhỏ bé, không có hi vọng, không khao khát gì cả. Họ trò chuyện với nhau nhưng không có nội dung. Họ di chuyển, ăn uống với nhau nhưng chỉ hài lòng với cuộc sống hẹp hòi. Mua một nửa bánh xà phòng, bán rượu trong chiếc cúc nhỏ... Chị Tí là một ví dụ điển hình cho cuộc sống quanh quẩn của người dân phố huyện. Ban ngày, cô kiếm tiền bằng cách bắt cua, tôi đến khi cô mới bắt đầu bán nước. Cô chờ đợi vài khách từ ga tàu, vài người lính dấn thân kiếm sống. Điều đáng sợ là biết bán không được gì mà vẫn phải dọn hàng. Đây không phải là cuộc sống thực sự mà là sự tồn tại, giao tranh, giành giật trong sự đói nghèo. Cách mà nhà văn miêu tả chi tiết chị Tí trả lời câu hỏi của Liên - “Chị Tí đê chổng xuống đất, bày biện các bát uống nước mãi rồi mới chép miệng trả lời Liên cho ta thấy nhịp sống chậm chạp, luẩn quẩn, bế tắc của đời sống gia đình này. Bác phở Siêu có vẻ khá hơn nhưng nguy cơ lại lớn hơn vì thức mà bác bán là thứ quà xa xỉ mà ngay cả chị em Liên cũng không dám ăn. Bác xẩm tóp tiếng đàn run bần bật trong đêm tối, mà không thể có tiếng động nào của một đồng xu. Bà cụ Thi, một bà già hơi điên là hình tượng bất lực của cả một đời đấu tranh mưu sinh không thành. Đến tận tuổi già, héo úa, bà cũng chấp nhận. Mỗi đêm, bà lấy ba đồng xu mua rượu, uống xong rồi cười trừ về bóng tối, khiến ta cảm thấy một tương lai hết sức đáng sợ. Nhân vật này chỉ được đề cập qua vài dòng nhưng đã in sâu trong tâm trí độc giả, đánh thức sự đồng cảm chân thành.
Ở vị trí tiên cảnh của bức tranh đời buồn thảm, héo tàn, mờ mờ lay động bóng hai chị em nhỏ tuổi cũng âm thầm không kém với cái 'cửa hàng tạp hóa nhỏ xíu' mà khách hàng là những người khốn khổ có khi không đủ tiền mua nổi nửa bánh xà phòng hoặc chỉ đủ tiền cho cút rượu nhỏ 'uống một hơi cạn sạch'. Liên xót xa cho những kiếp người lay lắt, nhưng cuộc sống của Liên cũng cám cảnh, cầm chừng không kém. Nỗi khổ của Liên có lẽ còn cao hơn nỗi khổ vật chất của những người khác. Đó là bi kịch tinh thần bởi những người kia khổ mà không biết mình khổ, còn Liên đã thực sự thấm thía cảnh sống tẻ nhạt tù hãm và đơn độc hết ngày này sang ngày khác. Niềm vui duy nhất được khuây khỏa nỗi hắt hiu, đơn điệu chỉ là đêm nào cũng mỏi mắt cố gắng chờ đợi một chuyến tàu đi qua 'đó là hoạt động cuối cùng của đêm khuya. Ánh sáng của đoàn tàu là máng ánh sáng rực rỡ, mạnh mẽ song cũng chỉ vụt lóe lên nhanh như một vì sao băng để rồi vĩnh viền tắt lịm trong màn đêm khiến ta phải ngơ ngác, bàng hoàng. Dường như 'Hai đứa trẻ” là truyện của những nguồn ánh sáng hồi tưởng của Liên cũng là hồi tưởng về ánh sáng. Lần đầu tiên Liên 'nhớ lại' Hà Nội một kí ức không rõ rệt. Hà Nội là một vầng sáng rực và lấp lánh Hà Nội nhiều đèn quá. Lần thứ hai, Liên mơ tưởng 'Hà Nội xa xăm'. Cái cảnh tượng của quá khứ đẹp đẽ ấy tương phản gay gắt với tăm tối mịt mù dưới gốc bàng của hiện tại đang diễn ra. Quá khứ và hiện tại, ánh sáng và bóng tối, lãng mạn và hiện thực, giấc mơ đẹp và sự thật nghèo khổ, tất cả tạo nên hiến động sâu kín trong tâm hồn Liên. Ánh sáng cựa đoàn tàu là ánh sáng của mơ ước, nó chí thoáng qua, để rồi tất cả lại chìm trong bóng tối mênh mang, buồn tẻ.
Tất cả các nhân vật đó đã hiện ra dưới cái nhìn xót thương của Thạch Lam “chứa đựng biết bao tình cảnh chân thành và nhạy cảm”. Nỗi thương cảm của Liên đối với mấy đứa trẻ đi nhặt rác, với chị Tí, với bác Siêu, với cụ Thi điên cũng là cảm xúc của chính Thach Lam. Thạch Lam đã hóa thân vào nhân vật đẩu nói cái cảm quan xót thương của mình, Đoàn tàu với thoáng sáng vụt qua rất nhanh rồi tắt lịm đã thay đổi một chút ít không khí của thế giới hiện tại. Phải chăng đó là khát vọng day dứt về một kiếp sống tàn lụi, héo úa, đơn điệu, có mà như không chứ không chỉ có xót thương thông thường. Chính vì vậy mà ông trình bày hiện thực của phố huyện mang ý nghĩa khái quát lớn của xã hội Việt Nam về sự trí trệ. Nếu đặt trong dòng thời sự văn hóa thời ấy ta thấy Thạch Lam phản ánh khá rõ một nét hoàn cảnh, tâm lí thời đại mà Nam Cao — một “bộ máy cảm quan” tài năng cùng thời cũng đã từng thốt lên: 'Cuộc đời là những tháng ngày vất vả”.
Hai đứa trẻ là một truyện ngắn như một bài thơ trữ tình bởi câu tứ, giọng điệu, ngôn ngữ của nó, giống như một bài thơ. Cấu tứ của truyện là câu tứ vòng tròn xoay quanh hình ảnh bóng tối được lặp đi lặp lại nhiều lần (không dưới ba mươi lần). Khi miêu tả cảnh phố huyện cũng như cảnh đời những con người phố huyện, tác giả đặc biệt có dụng ý sử dụng mô típ bóng tối. Bóng tối bao trùm cảnh vật và con người được tác giả miêu tả từ nhiều thời điểm, từ nhiều góc nhìn, từ nhiều tâm cảnh khác nhau. Bóng tối như một ám ảnh, như một sự hăm dọa, như một quái vật đè nặng lên cảnh vật và con người. Tác giả nhắc đến bóng tối nhiều lần bằng những hình ảnh và ngôn từ khác nhau. Bóng tối là 'buổi chiều lầm than sắp tàn', 'đèn đen lọi', 'chiều, chiều rồi', 'bóng tối ngập đầy ', 'bước của buổi chiều', 'ngày tàn'. Tác giả miêu tả rất nhiều trạng thái khác nhau của bóng tối. Bóng tối đến với tiếng trống thu không từ trên chòi cao, bóng tối sắp đến với những đám mây hồng như hòn than sắp tàn, bóng tối đến với dãy tre làng đen lại, bóng tối đến với cánh muỗi vo vo, bóng tối đến với những viên đá nhỏ trên con đường mấp mỏ, bóng tối trùm lên đường phố và các ngõ huyện... Nói tóm lại, bóng tối được lặp đi lặp lại như một cái gì hào hùng đang hoạt động, đang thâm nhập, đang len lỏi, luồn lách, bám sát vào mọi cảnh vật, mọi trạng thái hoạt động âm thầm của mọi sinh vật. Nó là không gian nghệ thuật của tác phẩm và không gian xã hội của con người. Bởi tối là lúc chị Tí xuất hiện 'tối đen chị mới dọn cái hàng dưới gốc cây bàng”, về đêm bác phở Siêu mới xuất hiện như một chấm lửa nhỏ và vàng lơ lửng đi trong đêm tối, mất đi rồi lại hiện ra ... Bóng tối là nơi cụ Thi mang đến và mang đi 'một tiếng cười khanh khách nhỏ dần'. Một cụ Thi cuộc đời không rõ nhưng rõ ràng là đang chứa ẩn nỗi lòng u uất cứ chìm trong bóng tối. Vợ chồng bác Xẩm thu gọn cuộc đời trên manh chiếu chật hẹp trong đêm. Với chị em Liên, tác giả kể tỉ mỉ hơn những tâm trạng, những suy nghĩ của hai đứa trong đêm tối. Bóng tối ngập đầy đôi mắt Liên. Liên thích ngồi yên lặng ngắm nhìn trong đêm tối, về khuya, Liên ngồi yên lặng chờ đón đoàn tàu. Khi tàu vụt qua, Liên ngập dần vào giấc ngủ yên tĩnh trong một phố huyện tĩnh mịch và đầy bóng tối ...
Lặp đi lặp lại gián tiếp hay trực tiếp hình tượng bóng tối cũng chính là cách để tác giả bộc lộ chủ đề tác phẩm qua cảm quan xót thương và tạo cho truyện có âm hưởng, cấu tứ như một bài thơ trữ tình.
Việc miêu tả những cảm giác thiên nhiên thường rất hiếm thấy trong các tác phẩm của văn học hiện thực. Nếu ta coi Hai đứa trẻ là một tác phẩm hiện thực, ta sẽ thấy Thạch Lam luôn luôn miêu tả thiên nhiên khi có cơ hội. Thiên nhiên bao bọc truyện với nhiều trạng thái phong phú. Tác giả còn chú ý khắc họa được cảm giác mơ hồ về giờ khắc của ngày tàn, về vũ trụ thăm thẳm bao la rất gần gũi với những tứ thơ lãng mạn 'mang mang thiên cổ sầu'. Nét hòa đồng với thiên nhiên một cách dịu dàng của làng quê Bắc Bộ là một nét cảm giác rất quen thuộc và gần gũi mang sắc thái dân tộc, cũng chính vì vậy mà nhân vật chính của câu chuyện là Liên cứ mang theo vẻ hồn man mác.
Chất thơ còn được thể hiện ở ngữ điệu nhỏ nhẹ, man mác thú vị ở lời văn, ở những cảm xúc tinh tế của một tâm hồn dễ rung động. Truyện cứ trải dài ra như một tình ca buồn, lắng sâu thanh lọc hồn ta, chất nhạc thấm trong từng câu văn thấm thía. Một giọng văn bình dị mà tinh tế, đầy ưu ái. Có thể nói Hai đứa trẻ là một bài thơ trữ tình trọn vẹn của Thạch Lam .
Khi nói 'mỗi truyện là một bài thơ trữ tình' thì người nói muốn nhấn mạnh cả về nội dung lẫn hình thức của truyện. Nội dung thể hiện hình thức và ngược lại. Nó là sự gắn bó hài hòa để tạo nên tác phẩm. Văn phong “điềm đạm nhưng chứa bao tình cảm mến yêu chân thành với lòng xót thương sâu sắc của Thạch Lam được thể hiện đặc trưng trong Hai đứa trẻ, đúng như cảm nhận của Nguyễn Tuân: 'Ngày nay đọc lại Thạch Lam, vẫn thấy đầy đủ dư vị và cái nhã thú của phẩm có cốt cách và phẩm chất văn học'.
Chất thơ trong Hai đứa trẻ - Mẫu 4
Thạch Lam là một nhà văn nổi tiếng với phong cách viết nhẹ nhàng nhưng sâu sắc. Các tác phẩm của ông thường không có cốt truyện nhưng lại để lại dấu ấn sâu sắc với độc giả qua những suy tư về cuộc sống và con người. Trong truyện ngắn “Hai đứa trẻ”, ông thể hiện một câu chuyện sâu lắng và tràn ngập tâm trạng.
“Chất thơ” trong một tác phẩm thường phản ánh sự hòa quyện giữa cảm xúc và cách biểu hiện, tạo ra những rung động thẩm mỹ. Trong truyện ngắn, ông thể hiện đậm chất thơ qua việc kỹ lưỡng diễn đạt cảm xúc, tâm trạng của nhân vật.
“Hai đứa trẻ” kể về cuộc sống của người dân phố huyện Cẩm Giàng qua hình ảnh những nhân vật tiêu biểu. Cuộc sống ở đây cứ đầy khó khăn nhưng vẫn tồn tại những tia hy vọng, biểu hiện qua tâm hồn trong sáng của đứa trẻ như chị em Liên.
Chất thơ trong truyện ngắn “Hai đứa trẻ” được thể hiện qua vẻ đẹp cảm xúc, tâm trạng của nhân vật Liên. Sự nhạy cảm và lòng nhân ái của cô bé được diễn đạt một cách tinh tế và chân thành.
Trong truyện ngắn “Hai đứa trẻ”, Thạch Lam đã biến những kí ức tuổi thơ của mình thành những tác phẩm đầy cảm xúc và ý nghĩa. Độc giả cảm nhận được sự gần gũi và đầy yêu thương của ông dành cho cuộc sống và con người.
Thạch Lam tạo ra một thế giới vừa chân thực vừa cảm động và gợi cảm. Ông chọn lọc những chi tiết đặc sắc để diễn đạt cảm xúc của nhân vật, tạo nên một mạch truyện đậm chất trữ tình.
Truyện ngắn “Hai đứa trẻ” là một tác phẩm mang đậm chất thơ, là biểu tượng cho phong cách nghệ thuật của Thạch Lam.
Chất thơ trong truyện “Hai đứa trẻ” rất rõ nét.
Thạch Lam, một trong những tác giả hàng đầu của Tự Lực Văn Đoàn, thường viết về thế giới nội tâm của nhân vật trong những truyện ngắn. Văn phong của ông rất sáng sủa, giản dị nhưng cũng rất sâu sắc. “Hai đứa trẻ” là một ví dụ điển hình cho phong cách viết của ông, đặc biệt là cách ông thể hiện chất thơ trong truyện ngắn.
Thạch Lam, với tâm hồn nhạy cảm và tinh tế, đã tạo ra nhiều tác phẩm đầy chất thơ như “Gió lạnh đầu mùa” và “Dưới bóng hoàng lan”, đặc biệt là “Hai đứa trẻ”. Tác phẩm này là một ví dụ xuất sắc cho phong cách nghệ thuật của ông, với cốt truyện đơn giản nhưng diễn đạt một cách tinh tế và lôi cuốn.
Chất thơ trong truyện ngắn “Hai đứa trẻ” trước tiên tỏa ra từ khung cảnh thiên nhiên của buổi chiều tà. Đó là bức tranh quê bình yên, êm đềm như nhung và thoảng qua gió mát. Buổi chiều ấy được gợi lên từ âm thanh của tiếng trống thu không báo hiệu một ngày sắp tàn, từ tiếng ếch nhái kêu ran ngoài đồng ruộng theo gió nhẹ đưa vào, cùng tiếng muỗi đã bắt đầu vo ve. Nổi bật trong bức tranh buổi chiều ấy là màu đỏ rực như lửa cháy của phương tây, điểm thêm là màu hồng như hòn than sắp tàn của những áng mây chiều. Bức tranh ấy còn có những đường nét thật rõ ràng “Dãy tre làng trước mặt đã bắt đầu đen lại và cắt hiện rõ trên nền trời”.
Chỉ vài chi tiết miêu tả nhưng Thạch Lam đã làm bức tranh quê hiện lên thật gần gũi, bình dị. Bức tranh ấy được cảm nhận qua tâm hồn ngây thơ của Liên và An “Trời đã bắt đầu đêm, một đêm mùa hạ êm như nhung và thoảng qua gió mát. Đường phố và các ngõ con dần dần chứa đầy bóng tối. Các nhà đã đóng im ỉm, trừ một vài cửa hàng còn thức, nhưng cửa chỉ để hé ra một khe ánh sáng. Trẻ con tụ họp nhau ở thềm hè, tiếng cười nói vui vẻ, khiến An thèm muốn nhập bọn với chúng để nô đùa, nhưng sợ trái lời mẹ dặn phải coi hàng, nên hai chị em đành ngồi yên trên chỏng, đưa mắt theo dõi những bóng người về muộn, từ từ đi trong đêm”.
Cát trên phố lấp lánh trên những chỗ mấp mô. Thấp thoáng trong bức tranh ấy là hình ảnh của mấy đứa trẻ con nhà nghèo đang lom khom, tìm tòi những thứ còn sót lại sau buổi chợ, chúng nhặt nhạnh những thanh nứa, thanh tre hay bất cứ thứ gì còn có thể dùng được của người bán hàng để lại. Chứng kiến những cảnh đời ấy Liên thấy thương chúng nhưng chị cũng không có tiền để cho. Và đọng lại trong tâm hồn Liên là một nỗi “buồn man mác” trước khoảnh khắc của ngày tàn. Có lẽ nhà văn Thạch Lam đã vẽ nên bức tranh nơi phố huyện nghèo này bằng chính kí ức tuổi thơ của mình, khi ông cùng gia đình có một thời gian chuyển về sống ở phố huyện Cẩm Giàng (Hải Dương), nên cảnh vật và con người nơi đây hiện lên rất chân thực, gần gũi và màu sắc trữ tình – chất thơ có phần đậm nét hơn.
Sự hòa quyện giữa yếu tố hiện thực và lãng mạn là một đặc điểm nổi bật trong phong cách sáng tác của Thạch Lam, chính sự kết hợp ấy đã giúp Thạch Lam tạo nên những trang văn vừa mang hơi thở của đời sống, vừa nhẹ nhàng, thanh thoát giàu chất thơ cho tác phẩm “Hai đứa trẻ”. Có lẽ chất thơ đã thực sự lan tỏa khi nhà văn viết về cuộc đời của những con người nơi phố huyện nghèo. Chính những rung cảm tinh tế mà nhẹ nhàng, Thạch Lam đã làm cho chất thơ len lỏi sâu vào tâm hồn người đọc, khiến họ không thể rời mắt khỏi cuộc sống của những con người nơi đây – một cuộc sống mờ nhạt, buồn tẻ. Và dường như đằng sau những câu văn ấy là tiếng thở dài đầy xót thương cho những kiếp người lầm lũi nơi phố huyện của Thạch Lam.
Để làm nổi bật lên cuộc sống lầm lũi, khắc khổ của những con người nơi phố huyện, Thạch Lam đã nhấn mạnh đến thời gian nghệ thuật. Thời gian được đề cập đến ở đây là lúc phố huyện về đêm. Khi phố huyện về đêm, bóng tối phủ mờ lên cảnh vật, đè nặng lên cuộc đời của những người dân nơi đây. Bóng tối là một hình tượng nghệ thuật đầy ám ảnh, nó trở đi trở lại nhiều lần trong tác phẩm. Bóng tối đã phủ đầy khắp nơi. Tối hết cả, từ con đường ra sông, con đường qua chợ về nhà đều chứa đầy bóng tối. Bóng tối tràn lan, đậm đặc khiến cho tiếng trống cầm canh đánh rung lên một tiếng khô khan rồi chìm ngay vào bóng tối.
Bóng tối chính là hình tượng ẩn dụ cho cuộc sống của những con người nơi phố huyện nghèo – một cuộc sống tẻ nhạt, buồn chán, đến một lúc nào đó nó sẽ “mòn ra”, “mục ra”, “rửa đi” và tan vào trời đất. Cũng có đôi lúc nhà văn đã thắp lên vài ánh sáng nhưng đó chỉ là thứ ánh sáng leo lét của ngọn đèn dầu, là ánh sáng của những con đom đóm bay lả lơi trên mặt đất, là ánh sáng của chấm lửa bay lả lơi nơi gánh phở của bác Siêu, là những khe sáng, hột sáng lọt qua phên nứa… Đặc biệt, hình ảnh ngọn đèn của chị Tí ở hàng nước nhắc đi nhắc lại bảy lần trong tác phẩm, trở thành nỗi ám ảnh về số phận, kiếp người nơi phố huyện này, đồng thời gợi lên sự nhỏ bé đáng thương đến tội nghiệp của ánh sáng.
Đêm là lúc con người, vạn vật được nghỉ ngơi. Đáng lẽ đây là khoảng thời gian để con người được thư giãn sau một ngày dài làm việc vất vả. Thế nhưng đối với những con người nơi đây, họ vẫn phải đốt đêm làm ngày để tiếp tục kiếm sống. Họ phải làm việc để kiếm từng đồng lẻ, dù biết rằng “chẳng kiếm được là bao” nhưng họ vẫn phải làm để duy trì sự sống. Đó là hình ảnh của mẹ con chị Tí, lam lũ, vất vả. Ban ngày chị đi mò cua bắt ốc, tối đến dọn hàng nước ra để bán. Gọi là hàng nước cho oai chứ hàng của chị chỉ có lèo tèo vài phong thuốc lào và ấm nước chè xanh. Sức ám ảnh trong “Hai đứa trẻ” còn được gợi lên qua tiếng cười khanh khách của bà cụ Thi điên. Tiếng cười khanh khách trong vô thức của bà đã xoáy sâu vào tâm thức của người đọc về một cuộc đời xế bóng nơi phố huyện.
Rồi cuộc sống ấy sẽ đi về đâu? Thê lương nhất trong miền đời bị lãng quên ấy là gia đình bác xẩm. Gia đình bác sống nhờ vào của bố thi của thiên hạ. Hôm nay chiếc thau trắng để trước mặt vẫn còn trống rỗng. Bác góp vui bằng mấy tiếng đàn bầu rung lên bần bật nghe thật não nề. Gia đình bác ngồi trên manh chiếc rách, thằng con bò ra ra khỏi chiếu để nghịch cát bẩn bên đường. Đâu đó còn là hình ảnh của bác Siêu với gánh phở kẹo kẹt trên vai. Món hàng mà bác bán là một món quà xa xỉ, không bao giờ mua được không chỉ đối với chị em Liên mà còn đối với những con người nơi đây. Bóng bác trải dài mênh mông cả một vùng thật thê lương và ảm đạm.
Chị em Liên mặc dù có cuộc sống khá giả hơn nhưng cũng khổ hơn bởi cả hai đều bị quá khứ ám ảnh. Trước đây gia đình Liên sống ở Hà Nội, nhưng vì bố mất việc nên phải chuyển về nơi đây. Dù đang tuổi ăn, tuổi chơi nhưng hai chị em phải giúp mẹ trong coi cửa hàng tạp hóa nhỏ. Lúc nào chị em Liên cũng mơ tưởng về một Hà Nội sáng rực, xa xăm với cuộc sống đầy đủ và sung túc. Quá khứ ấy như một minh chứng cho cái buồn thê lương, bế tắc ở hiện tại và nó như một dự cảm về tương lai mơ hồ. Có ai đó đã từng nói rằng “Nhà văn là người thư ký trung thành của thời đại”, phải chăng chính vì lẽ đó mà trong truyện ngắn “Hai đứa trẻ” Thạch Lam đã mô tả rất chân thực về cuộc sống nhàm chán, mơ hồ của những con người nơi đây. Dù mỗi con người một hoàn cảnh nhưng ai cũng nhếch nhác, lam lũ đến tội nghiệp, người lớn như cây héo hắt, còn trẻ con thì như những mầm non còi cọc không có tương lai.
Nếu nhà văn Nam Cao thường đi vào phân tích những quá trình tâm lí phức tạp thì Thạch Lam lại chủ yếu đi sâu vào những trạng thái của tâm hồn mà những rung động trong tâm hồn mới là đối tượng của chất thơ. Ở truyện ngắn “Hai đứa trẻ”, Thạch Lam đã vẽ nên hình những cảm xúc mong manh, mơ hồ thật tinh tế như “những rung động của một cánh bướm non”. Và trong những rung động nhẹ nhàng, tinh tế ấy đã được Thạch Lam thể hiện qua diễn biến tâm trạng của nhân vật Liên.
Khi nhìn thấy cảnh chiều về ở phố huyện, Liên cảm thấy tâm hồn nhẹ nhàng lay động theo cảnh chiều quê. Ngồi bên những quả thuốc sơn đen, Liên cảm nhận được hình ảnh bóng tối ngập đầy dần, “đôi mắt chị chứa đầy bóng tối”. Mùi âm ẩm của rác rưởi, mùi cát bụi và hơi nóng lan tỏa cũng khiến cho Liên cảm nhận đó là “mùi riêng của đất”, của quê hương, xứ sở này. Đọc truyện ngắn “Hai đứa trẻ” ta như thấy rõ được tình cảm của Thạch Lam dành cho nhân vật của mình. Đó dường như là sự kết hợp giữa cảm xúc và hiện thực để tạo thành một sức hút da diết, bền lâu của tác phẩm.
Chất thơ trong tác phẩm “Hai đứa trẻ” còn được thể hiện rõ hơn bao giờ hết qua những hi vọng, khát khao của những con người nơi phố huyện nghèo. Trong hoàn cảnh tối tăm của cuộc đời họ vẫn hy vọng và trông đợi vào một cái gì đó tươi sáng hơn ở tương lai. Dù có mệt mỏi, buồn ngủ thì họ vẫn cố thức để chờ đợi chuyến tàu đêm đi qua phố huyện. Chuyến tàu ấy ngỡ như rất bình thường nhưng nó lại có ý nghĩa vô cùng to lớn đối với những con người nơi đây. Tàu chưa đến họ mong ngóng chờ đợi, khi tàu đến họ rất vui mừng dù theo lời An thì “Tàu hôm nay không đông” và “kém sáng hơn” nhưng thứ ánh sáng mà đoàn tàu mang lại khác hoàn toàn với thứ ánh sáng leo lét ở nơi đây.
Chính thứ ánh sáng ấy đã khiến họ được sống trong niềm vui, hạnh phúc trong chốc lát. Đoàn tàu đã thêm sức mạnh cho họ vượt qua cảnh tối tăm của hiện tại, hy vọng vào một tương lai tươi sáng hơn. Đối với chị em Liên, chờ đợi tàu không phải vì nhu cầu vật chất mà đơn giản, đoàn tàu ấy đã làm sống dậy quá khứ xa xăm, tươi đẹp một thời, phá tan không khí tù túng, ngột ngạt nơi đây. Thể hiện thành công tâm trạng chờ đợi tàu ấy, nhà văn Thạch Lam đã gợi lên niềm xót thương cho những kiếp người nhỏ bé đang sống trong nghèo nàn, tăm tối và tù túng để từ đó đánh thức tâm hồn của họ để họ vươn tới ánh sáng của tương lai.
“Nghệ thuật làm nên linh hồn của tác phẩm”. Sẽ rất thiếu sót nếu ta không đề cập tới chất thơ được thể hiện qua nghệ thuật. Qua truyện ngắn, Thạch Lam đã xây dựng được một thế giới hình ảnh vừa chân thực vừa sống động với những không gian và thời gian có sự vận động, biến chuyển. Thạch Lam còn xây dựng được những chi tiết nhỏ nhưng lại thể hiện được một cách tinh tế và sâu sắc thế giới của những cảm xúc mơ hồ, mong manh của con người. Chính nhà văn Thạch Lam đã từng quan niệm: “Nhà văn cốt nhất là phải đi sâu vào tâm hồn mình, tìm thấy những tính cách và cảm giác thành thực, tức là tìm thấy tâm hồn mọi người qua tâm hồn chính mình” và ở truyện ngắn “Hai đứa trẻ” Thạch lam đã làm được điều đó.
Bản chất vấn đề là thế giới nghệ thuật Thạch Lam nhẹ nhàng, thầm lặng đã đánh thức sự sống tâm hồn người, kết đọng yêu thương vĩnh viễn. Thạch Lam là lối văn chương cứ như của ngày hôm nay, không quá lời khi nói ông là một đỉnh cao của truyện ngắn nội cảm. Sau một hành trình dài văn học ta gắng sức đi tìm cái thật sự là truyện, người ta lại ngỡ ngàng ngước lên nhìn thấy Thạch Lam đã đón đợi từ lâu. Tuổi thơ Thạch Lam gắn với phố huyện có những người thân yêu và ga tàu hỏa Cẩm Giàng thương nhớ… khiến nhiều người nhầm tưởng lối tự truyện đồ lại quá khứ một cách thông tục, bình thường. Thực ra, quá khứ tuổi thơ là một tín hiệu thẩm mỹ để ông vươn lên khác thường, Nguyễn Tuân gọi là quá vãng, quá vãng cộng với những rung ngân tâm hồn chính là văn chương Thạch Lam. Quá khứ trở thành mộng tưởng đắm say cho Hai đứa trẻ. Có thể tìm sự đồng cảm này trong mơ tưởng của Liên.
“Hai đứa trẻ” là một truyện không có cốt truyện cụ thể. Mạch truyện không diễn ra theo chuỗi sự kiện mà diễn ra theo cảm xúc, tâm trạng của nhân vật. Câu văn của Thạch Lam mang một nhịp điệu chậm buồn nhưng có sức lan tỏa. Chẳng hạn khi miêu tả vẻ trầm buồn nhưng cũng vô cùng thơ mộng của phố huyện. Câu văn ngắn, nhịp văn chậm rãi, thong thả. Dù diễn tả sự náo nhiệt bên trong, sự sôi động của ước mơ, Thạch Lam vẫn rất nhẹ nhàng, vẫn giữ cho bút của mình một cách kiên nhẫn. Tất cả những đặc sắc nghệ thuật trên được Thạch Lam sử dụng một cách thành thạo qua giọng văn nhẹ nhàng, êm đềm nhưng có thể phân biệt được từng âm vị.
Trong truyện ngắn “Hai đứa trẻ”, chất thơ được tinh chế từ cuộc sống bình dị, hàng ngày thông qua cảm xúc rung động của tâm hồn nhà văn, chất thơ lan tỏa từ tình yêu với cái đẹp, từ cái nhìn tinh tế về thiên nhiên, cuộc sống và niềm tin vào cái thiện của con người từ hình thức nghệ thuật đến nội dung được biểu hiện. Qua tác phẩm, Thạch Lam đã khám phá ra “Cái đẹp ẩn chứa ở những nơi không ai nghĩ tới”. Đó là vẻ đẹp tinh tế bị che đậy bởi cuộc sống đầy khó khăn mà chỉ những tâm hồn tinh tế, nhạy cảm mới có thể cảm nhận được.
Chất thơ trong truyện ngắn Hai đứa trẻ - Mẫu 6
Một trong những yếu tố tạo nên thành công của Thạch Lam trong thể loại truyện ngắn chính là yếu tố chất thơ. Tác phẩm tiêu biểu mang chất thơ của ông là truyện ngắn “Hai đứa trẻ”.
Chất thơ hay còn được gọi là chất trữ tình của truyện ngắn. Chất thơ của một tác phẩm được thể hiện qua những cảm xúc, diễn biến tâm lý, những rung động tinh tế trong tâm hồn của nhân vật hoặc của chính tác giả. Ngoài ra, nó còn được biểu hiện qua những hình ảnh, chi tiết, và ngôn ngữ truyền cảm mà nhà văn sử dụng trong tác phẩm.
Trước hết, yếu tố thơ trong truyện “Hai đứa trẻ” được thể hiện qua bức tranh tự nhiên phố huyện ấy, thơ mộng và lãng mạn. Đó là khung cảnh của một chiều quê yên bình với màu sắc, âm thanh, hình dáng đầy đủ. Bức tranh đó kết hợp tiếng trống thu không, tiếng ếch kêu ran ngoài ruộng, tiếng muỗi vo ve cùng với màu “đỏ lửa” ở phương tây, màu ánh hồng như “than sắp tàn” của đám mây và hình dáng của “dãy tre làng nổi bật trước bầu trời đen.”. Đó là một bức tranh đẹp nhưng đầy xúc động.
Không chỉ thế, bức tranh còn có sự hiện diện của ánh sáng trên bầu trời “vòm trời hàng ngàn ngôi sao lấp lánh, kèm theo ánh sáng của đom đóm bay ở dưới, trên mặt đất hoặc giữa những cành cây” trong những ngày mùa hạ “đêm êm như nhung và thoang thoảng gió mát.”.
Mặc dù là truyện ngắn, nhưng “Hai đứa trẻ” không có cốt truyện, không có hành động để phát triển cốt truyện. Cả tác phẩm giống như một bài thơ đầy cảm xúc và xót xa. Vì tác giả lấy tâm hồn mình để khám phá tâm hồn con người, nên truyện ngắn của ông chứa đựng nhiều tâm tư. Tác phẩm chỉ tập trung vào sự kiện đợi tàu của chị em Liên. Chuyến tàu như một cứu cánh đối với họ và người dân ở phố huyện.
Thạch Lam là một nhà văn có khả năng quan sát và cảm nhận rất tinh tế, ông phát hiện ra những cảm xúc mong manh, mơ hồ, những trạng thái tâm lí của nhân vật một cách tài tình của một tâm hồn nhạy cảm. Nhân vật chính trong truyện là Liên, một cô gái nhân hậu và giàu lòng trắc ẩn. Trước cảnh chiều tàn, Liên cảm nhận nỗi buồn của một buổi chiều quê: “Liên không hiểu sao, nhưng chị thấy lòng buồn man mác trước cái giờ khắc của ngày tàn”. Khi chứng kiến cảnh chợ tàn, chị cảm nhận “mùi đất, của quê hương này”. Một quê hương khắc nghiệt với những cuộc sống đầy khó khăn.
Chị thương những đứa trẻ nhặt nhạnh sau phiên họp chợ nhưng chính chị cũng không có gì để cho họ. Liên là một cô bé nhạy cảm với những biến thái tinh tế của thiên nhiên, biết trao gửi và nuôi dưỡng tình yêu thương đối với mọi người, chị thương những người phải vật lộn với cuộc sống. Khi đoàn tàu đi qua, Liên nhận ra mình cũng giống như ngọn đèn bên sông của mẹ con chị Tí, càng cố gắng tỏa sáng thì lại càng yếu đuối. Lúc này, nỗi buồn hiện hình rõ hơn, đoàn tàu đi qua nhanh chóng, ánh sáng và tiếng ồn ào của đoàn tàu khiến Liên cảm nhận rõ hơn bóng tối đang bao trùm phố huyện.
Giọng điệu dịu dàng, sâu lắng, với những câu văn giàu âm nhạc như: “Chiều, chiều đến rồi. Một chiều êm đềm như giọt sương, tiếng ếch nhái kêu rền rĩ trên ruộng xanh theo làn gió nhẹ thoáng qua”. Hoặc câu: “Bầu trời đã chuyển sang đêm, một đêm hạ êm dịu như nhung và thoảng qua hơi mát của gió.” Câu văn mang nét dịu dàng mà êm đềm đến lạ kỳ.
Ta nhận thấy bản thân tác giả như hòa mình vào nhân vật, vì trước đây Thạch Lam đã sống ở quê nhà Cẩm Giàng, Hải Dương và anh cùng chị gái của mình cũng từng chờ đợi đoàn tàu như vậy. Bản thân tác giả tràn đầy lòng nhân ái và tình thương, mỗi nhân vật trong tác phẩm là một phiên bản tâm hồn của nhà văn.
Toàn bộ tác phẩm như một bài thơ trữ tình nhẹ nhàng nhưng sâu lắng. Chất thơ toát ra từ “Hai đứa trẻ” đã góp phần vào thành công của nhà văn và tạo ra một phong cách nghệ thuật độc đáo không lẫn vào đâu được trong tác phẩm của Thạch Lam.
Chất thơ trong truyện Hai đứa trẻ - Mẫu 7
Khi đọc truyện ngắn của Thạch Lam, dễ nhận thấy cốt truyện của ông không có gì đặc biệt, thậm chí đôi khi còn đơn giản đến mức không có gì. Nhân vật của ông cũng không phải là những người có ảnh hưởng lớn trong xã hội. Tuy vậy, tác phẩm vẫn gây ấn tượng mạnh mẽ, kéo dài trong lòng người đọc, tạo nên sức hút nhẹ nhàng và sâu lắng mỗi khi đọc lại, sống lại cùng nó. Một trong những yếu tố quan trọng tạo ra sức hút, sự cuốn hút đó chính là chất thơ lưu lại từ những dòng văn.
Trong truyện ngắn 'Hai đứa trẻ' ('Nắng trong vườn' - 1938) là một tác phẩm giàu chất thơ. 'Chất thơ': Đặc tính trữ tình - được hình thành từ sự kết hợp hài hòa giữa vẻ đẹp của cảm xúc, tâm trạng, tình cảm với sự tinh tế của các biểu hiện để khơi gợi những rung động thẩm mỹ và tình cảm nhân văn.
Chất thơ trong truyện ngắn được thể hiện thông qua việc nhà văn tinh tế thăm dò và biểu hiện sâu sắc mạch máu của cảm xúc, tâm trạng, tình cảm của nhân vật hoặc chính tác giả đối diện với thế giới bên ngoài thông qua các chi tiết, hình ảnh sôi động và lối viết sáng sủa, truyền cảm, phản ánh đúng nhịp điệu của cảm xúc, tâm hồn.
Một truyện ngắn (hoặc một tác phẩm văn xuôi) được xem là giàu chất thơ khi tác giả không chỉ tập trung vào việc kể một câu chuyện, một sự kiện, mà còn thể hiện một trạng thái của cuộc sống hoặc của tâm hồn con người.
Nhân vật Liên mang trong mình vẻ đẹp của một tâm hồn trẻ thơ trong sáng và thuần khiết, tự nhiên như chưa từng trải qua bất kỳ điều tiêu cực nào trong cuộc sống.
Những rung động tinh tế trước cuộc sống xung quanh: Một hơi thở nồng nồng, ẩm ướt đã đủ khiến Liên nhận ra nó là mùi đặc trưng của đất quê; không khí yên bình và lặng lẽ của phố huyện đã lắng động tâm hồn Liên, khiến cô cảm nhận được nỗi buồn của buổi chiều quê hương và làm cho đôi mắt cô cũng như phủ bóng tối của buổi chiều ấy; khi đêm buông xuống, Liên háo hức ngắm nhìn bầu trời đầy sao lấp lánh, mơ về con vịt đang theo dõi Thần Nông, về dòng sông Ngân Hà trong những câu chuyện thần thoại; tâm hồn của Liên trong sáng và nhạy cảm đến mức có thể bắt nhạy với những dấu hiệu mơ hồ nhất của thế giới xung quanh: những con đom đóm lung linh, những vệt sáng nhỏ, những hạt sáng lấp lánh qua khe cửa, những bông hoa bàng rơi nhẹ nhàng lên vai áo...
Nhớ về quá khứ và mơ mộng với đoàn tàu: Cuộc sống hàng ngày với gánh nặng sinh tồn không thể xóa nhòa trong ký ức của Liên. Mặc dù chỉ còn lại ít kỷ niệm, nhưng quá khứ luôn quay về trong tâm trí Liên với ánh sáng rực rỡ nhất của 'Hà Nội xa xăm, Hà Nội tươi đẹp, hân hoan và sống động'. Nỗi nhớ về quá khứ luôn hiện diện liên tục trong tâm hồn Liên, khiến cô mơ mộng về những cảnh vật xa xôi khi đối mặt với thực tại buồn bã của chuyến tàu đêm.
Tâm trạng thương cảm với những cảnh khốn khó: Mặc dù phải đối mặt với cuộc sống khó khăn, nhưng Liên vẫn sâu sắc cảm nhận được nỗi đau khổ và buồn bã của những người xung quanh. Nhìn thấy những đứa trẻ nghèo đang lượm nhặt, tìm kiếm trên thị trường, Liên cảm thấy lòng thương hại, dù chính cô cũng không thể làm gì nhiều cho họ. Sự tử tế của Liên đã thể hiện qua việc cô thêm rượu vào ly của bà Thi điên, mặc dù cô cảm thấy sợ hãi khi phải đối mặt với một người không bình thường. Những tình cảm giản dị nhưng sâu sắc này đã làm cho người ta cảm thấy 'tâm hồn được làm mới' và trở về với điều gì đó tinh khiết nhất.
Cái tôi của Thạch Lam ẩn sau nhân vật: Có vẻ như Thạch Lam đã viết truyện 'Hai đứa trẻ' dựa trên những ký ức tuổi thơ ở Cẩm Giàng. Đọc truyện, không thể không nhận ra sự yêu thương mà Thạch Lam dành cho nhân vật. Tình yêu thương ấy phản ánh cái nhìn nhân ái, tình thương của người lớn dành cho lứa tuổi này và cũng là kết quả của sự chìm đắm trong kí ức của tuổi thơ liên quan đến Cẩm Giàng. Sự pha trộn của những cảm xúc này tạo ra sức hút mãnh liệt, lâu dài của tác phẩm Thạch Lam.
Trong truyện, Thạch Lam đã tái hiện một thế giới vừa thực tế vừa hấp dẫn bởi sự đẹp đẽ của nó.
Quan điểm của Thạch Lam: 'Vẻ đẹp tồn tại khắp nơi trong vũ trụ, hiện diện trong mọi góc khuất, âm thầm tồn tại ở mọi thứ bình thường'.
Không gian được chọn lọc trong tác phẩm: Một phố huyện nghèo nơi giữa sự giao thoa giữa thành thị và quê hương dưới bút của Thạch Lam dường như mang nhiều nét làng hơn là phố.
Trên nền không gian yên bình của phố huyện, mỗi hình ảnh được Thạch Lam vẽ lên đều tràn đầy chất thơ: Phương Tây 'đỏ lửa như bùng cháy', những đám mây 'ánh hồng như tấm than sắp tàn', tiếng trống thu không gian rộng lớn 'gọi buổi chiều', đêm mùa hạ 'nhẹ như nhung và thoảng qua làn gió mát', bầu trời 'ngàn sao sáng rực lấp lánh', những con đom đóm 'bay nhảy trên mặt đất hoặc tụ vào những cành cây', bóng tối của chợ Siêu 'phủ đều xuống mặt đất và kéo dài đến hàng rào hai bên ngõ'... Tất cả đều là hình ảnh, màu sắc, âm thanh quen thuộc mà lại tràn đầy sức sống, mới mẻ trong văn của Thạch Lam, không chỉ là khái niệm mà còn là trạng thái của cuộc sống đang sôi động, chuyển động dần chuyển vào tâm hồn con người. Dưới bút của Thạch Lam, thậm chí cả rác rưởi của một phiên chợ quê cũng gợi lên nhiều kỷ niệm quen thuộc 'Chợ họp giữa phố từ lâu. Người đã về hết và tiếng ồn ào đã im lặng. Trên mặt đất chỉ còn rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ dưa, lá nhãn và lá mía. Một hương thơm âm ẩm bốc lên, hơi nóng của ban ngày kết hợp với mùi cát bụi quen thuộc, khiến chị em Liên tưởng là mùi của quê hương, của đất nước này'. Sự gợi cảm của mùi này nằm ở việc nó đánh thức cảm xúc, những ký ức tuổi thơ của nhiều người Việt.
Truyện có những chi tiết được lựa chọn kỹ lưỡng để thể hiện sâu sắc thế giới của những cảm xúc, cảm giác và tình cảm mơ hồ, sâu sắc trong tâm hồn nhân vật: Liên ngồi im lặng bên mấy quả thuốc sơn đen vào buổi chiều với đôi mắt ngập đầy bóng tối; Liên và em gái nhìn những vì sao để cảm nhận chúng như một phần của vũ trụ bao la, đầy bí ẩn và xa lạ; Liên và An đợi chờ chuyến tàu đêm... Trong số đó, có thể nói, chi tiết đợi tàu của hai đứa trẻ là điểm cao của chất thơ trong tâm hồn con người. Với hai chị em Liên, chuyến tàu không chỉ là hiện thực mà còn là ảo tưởng trong cái nhìn hồn nhiên và đầy khao khát. Khi tàu đi, ánh sáng tắt, nhưng khát vọng vẫn còn đọng lại, vì đó là yếu tố cần thiết để 'tạo nên điều gì đó trong tương lai' (Nguyễn Tuân).
Ánh sáng của chuyến tàu đã thắp sáng lên một loại ánh sáng khác - ánh sáng của khao khát sâu sắc trong tâm hồn của trẻ em. Việc trân trọng và khám phá ra điều này đã giúp tác phẩm của Thạch Lam đạt được một giá trị nhân văn cao quý.
Quan điểm của Thạch Lam: 'Một nhà văn thực thụ cần đi sâu vào tâm hồn của mình, khám phá ra những tính cách và cảm xúc chân thực: nghĩa là hiểu được tâm trạng của mọi người qua trải nghiệm của chính mình'. Từ đó, có thể thấy rằng, điều thực sự quan trọng đối với nhà văn là hiểu biết về tâm trạng, cảm xúc và rung động của tâm hồn con người.
Truyện 'Hai đứa trẻ' không có cốt truyện rõ ràng, không theo dõi mạch của các sự kiện mà tập trung vào cảm xúc, tâm trạng của nhân vật. Để làm điều này, nhà văn tập trung vào nhân vật Liên - một cô gái vẫn giữ lại nhiều nét của tuổi thơ, có tâm hồn trong sáng và nhạy cảm. Thông qua góc nhìn này, cuộc sống được tái hiện với sự xen lẫn, song hành của hiện thực và kí ức, trong đó hình ảnh chính là chuyến tàu chi phối câu chuyện, đồng thời là hành trình tìm kiếm lại những kỷ niệm từ quá khứ thông qua hiện tại. Thạch Lam phát triển câu chuyện theo hướng tìm hiểu bên trong, khám phá thế giới tâm hồn với những cảm xúc, tình cảm mong manh, mơ hồ, những biến thái của tâm trí trước mọi cảnh vật: nỗi buồn trước bình minh, những kỷ niệm về Hà Nội trong quá khứ, cảm giác xa lạ...
Để thể hiện thành công những điều này, Thạch Lam sử dụng một phong cách nghệ thuật trữ tình đặc biệt trong cách kể, giọng kể, với một ngôn từ trong sáng, chính xác và dịu dàng, kết hợp sự kín đáo và giản dị như một lời thì thầm nhẹ nhàng, êm đềm nhưng cũng rõ ràng và sâu sắc.
Thạch Lam ít sử dụng những từ lớn, nhịp điệu nhanh chóng, lời văn của ông nhẹ nhàng, tinh tế để diễn đạt trạng thái, cảm xúc trong tâm hồn. Câu văn của Thạch Lam có một nhịp điệu chậm rãi, buồn bã nhưng lan tỏa sức sống. Ví dụ, khi miêu tả cảnh trầm buồn nhưng tinh tế của phố huyện, Thạch Lam đã viết: 'Chiều, chiều rồi, một chiều êm đềm như giọt sương, tiếng ếch kêu nhẹ nhàng từ đồng ruộng xa theo làn gió nhẹ...' Hay khi miêu tả cảnh đêm sau khi chuyến tàu đi qua: 'Đêm vẫn bao bọc xung quanh, là đêm của quê hương, và xa xa đồng ruộng vẫn im lặng và êm đềm'.
Thạch Lam đã tạo ra một ngôn ngữ nghệ thuật riêng để diễn đạt sự sống động của cuộc sống trong không gian và thời gian tĩnh lặng, để mô tả sự dịu dàng, thanh thoát của tâm hồn Liên: êm ả, yên bình, thong thả, nhẹ nhàng, nhỏ bé, yên tĩnh, mơ hồ, miên man, tĩnh lặng... Những từ ngữ này kết nối với nhau như một dải lụa nhẹ nhàng bay để tạo ra một ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả.
Phong cách văn của Thạch Lam rất giản dị: Câu văn ngắn, nhịp văn chậm rãi, thong thả. Dù miêu tả sự sôi động bên trong, ước mơ, Thạch Lam vẫn giữ được sự nhẹ nhàng, không gò ép. Khi chuyến tàu sáng lên và qua đi, Liên cảm thấy xúc động khi những kỷ niệm cũ trỗi dậy 'Hà Nội xa xăm, Hà Nội sáng rực, vui vẻ và ồn ào'. Đây là một trong những đoạn văn kết hợp giữa sâu sắc và sự đơn giản, tạo ra những điểm nhấn, và ngay sau đó, Thạch Lam viết ngắn gọn, nhẹ nhàng, nhưng vẫn giữ lại cảm xúc: 'Con tàu mang đi một phần của một thế giới khác'. Thạch Lam thường sử dụng cấu trúc câu đồng đều, nhịp độ nhẹ nhàng mà vẫn gây ấn tượng, là do cảm xúc mà tác giả tạo ra trong từng câu văn.
Trong truyện ngắn 'Hai đứa trẻ', từ cách trình bày nghệ thuật đến nội dung đều mang đậm chất thơ - một chất thơ được trích xuất từ cuộc sống đơn giản, hàng ngày, do rung động của tâm hồn của nhà văn, từ tình yêu với cái đẹp, từ cái nhìn tinh tế đối với thiên nhiên, cuộc sống và niềm tin vào tốt lành trong con người...
Chất thơ trong tác phẩm 'Hai đứa trẻ' - Mẫu 8
Thạch Lam (1910 – 1942) ban đầu là Nguyễn Tường Vinh, sau đổi tên thành Nguyễn Tường Lân. Ông cùng với Nhất Linh và Hoàng Đạo là những cây bút hàng đầu của nhóm Tự Lực Văn Đoàn. Thạch Lam là một tài năng về truyện ngắn, thường viết về thế giới tâm hồn của nhân vật thay vì câu chuyện. Văn phong của Thạch Lam đơn giản, sâu lắng mà trữ tình, sâu xa. Mỗi câu chuyện của ông như một bài thơ trữ tình buồn, với giọng điệu điềm dàng, sâu thẳm. Truyện ngắn 'Hai đứa trẻ' là một ví dụ điển hình cho phong cách sáng tác của Thạch Lam. Đặc biệt, tác phẩm này đã thành công trong việc thể hiện chất thơ đậm đà trong truyện ngắn.
Thơ là tiếng đàn dịu dàng của tâm hồn, là nhịp thở của trái tim', là hạt giống của cuộc sống được trích xuất thành thơ. 'Chất thơ' có thể hiểu là chất lãng mạn - tính chất được hình thành từ sự kết hợp giữa vẻ đẹp của cảm xúc, tâm trạng, tình cảm với vẻ đẹp của các biểu hiện để kích thích cảm xúc thẩm mỹ và tình cảm nhân văn. Còn 'Chất thơ trong truyện ngắn' là cái được hình thành khi nhà văn tinh tế khai thác và biểu hiện một cách tinh tế sự cảm xúc, tâm trạng, tình cảm của nhân vật hoặc của chính mình đối với thế giới thông qua những chi tiết, hình ảnh đầy cảm xúc và một lối viết truyền cảm, phù hợp với nhịp điệu riêng của cảm xúc, tâm hồn. Đó là những cảm xúc, rung động của nhà văn trước vẻ đẹp của thiên nhiên, cuộc sống, con người và tình yêu. Voltaire đã nói: 'Thơ là nhịp điệu của tâm hồn cao cả, phong phú'. Chỉ có bằng âm nhạc của trái tim, nghệ sĩ mới có thể truyền tải cảm xúc đến với người đọc, làm cho trái tim của độc giả yêu thích con người và trân trọng cuộc sống. Chính chất thơ khiến cho văn bản trở nên tinh tế, cao lớn, và thấm vào tâm hồn độc giả một cách mạnh mẽ hơn.
Là một nhà văn nhạy cảm và tinh tế, Thạch Lam đã tạo ra nhiều tác phẩm mang hơi thở của chất thơ như 'Gió lạnh đầu mùa', 'Dưới bóng hoàng lan' và đặc biệt là truyện ngắn 'Hai đứa trẻ'. 'Hai đứa trẻ' là một trong những tác phẩm truyện ngắn tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật của Thạch Lam, xuất bản lần đầu trong tập 'Nắng trong vườn' năm 1938. Cốt truyện của 'Hai đứa trẻ' khá đơn giản, mô tả cuộc sống trên một con phố huyện nghèo trong một khoảnh khắc từ chiều đến tối. Tại đây, những người dân nghèo sống qua những ngày tháng đơn điệu, buồn tẻ và đặc biệt là có hai đứa trẻ được giao nhiệm vụ trông coi một cửa hàng nhỏ, với hy vọng chờ đợi chuyến tàu đi qua. Đọc tác phẩm này, ta không thể quên được cảm giác tươi sáng và trong lành do ngôn từ giàu hình ảnh, bút pháp tài hoa và giọng văn ngọt ngào như tiếng nhạc, cùng với vẻ đẹp giản dị của cuộc sống hàng ngày, những tình cảm thiên nhiên và ước mơ trong trẻo...
Chất thơ trong truyện ngắn “Hai đứa trẻ” bắt đầu từ khung cảnh của buổi chiều tà. Đó là một bức tranh yên bình của quê hương, êm đềm “Chiều chiều, một buổi chiều êm đềm và thoáng qua gió mát”. Buổi chiều được hình thành từ âm thanh của tiếng trống thu không, báo hiệu một ngày kết thúc, từ tiếng ếch kêu theo làn gió nhẹ, cùng tiếng muỗi vo ve. Điểm nhấn trong bức tranh là màu đỏ cháy như lửa phương tây, cộng thêm màu hồng như nỗi buồn của những đám mây. Bức tranh còn có những chi tiết rõ ràng “Dãy tre làng đã bắt đầu tối và được vẽ rõ ràng trên nền trời”. Mặc dù chỉ là vài chi tiết miêu tả nhưng Thạch Lam đã vẽ nên một bức tranh quê gần gũi, đơn giản. Bức tranh được cảm nhận qua ánh mắt ngây thơ của Liên và An “Đêm đã đến, một đêm mùa hạ êm đềm và thoáng qua gió mát. Đường phố dần dần đầy bóng tối. Nhà dân đã đóng cửa sát, chỉ một số ít cửa hàng vẫn còn mở, nhưng cửa chỉ hé mở một khe nhỏ ánh sáng”.
Trẻ con tụ họp lại ở lều thềm, tiếng cười nô nức, làm cho An muốn tham gia cùng họ nhưng sợ phải chịu sự phê bình của mẹ vì không giữ hàng, nên hai chị em ngồi yên trên đống hàng, nhìn theo bóng người trở về muộn, từ từ đi trong bóng tối”. Bụi trên đường lấp lánh trên những chỗ mảnh. Rõ ràng trong bức tranh là hình ảnh của những đứa trẻ nghèo đang khom lưng, lục lọi những vật dụng còn sót lại sau buổi chợ, chúng nhặt nhạnh các thanh gỗ, cành tre hay bất kỳ thứ gì mà người bán để lại. Nhìn thấy cảnh ấy, Liên cảm thấy đồng cảm nhưng cô cũng không có tiền để mua. Và trong tâm hồn Liên vẫn còn lại một cảm giác “đau lòng” trước cảnh ngày kết thúc. Có lẽ nhà văn Thạch Lam đã tái hiện lại bức tranh của phố huyện nghèo này bằng kí ức tuổi thơ, khi ông cùng gia đình sống ở phố huyện Cẩm Giàng (Hải Dương) một thời gian, nên cảnh vật và con người ở đây hiện lên rất chân thực, gần gũi và có chất thơ nặng nề hơn.
Sự kết hợp giữa thực tế và lãng mạn là một đặc điểm nổi bật trong phong cách sáng tạo của Thạch Lam, và sự kết hợp ấy đã giúp tạo ra những trang văn vừa mang đậm dấu ấn của cuộc sống, vừa nhẹ nhàng, thanh thoát mà cũng rất thơ mộng cho tác phẩm “Hai đứa trẻ”. Có lẽ chất thơ đã thực sự tràn ngập khi nhà văn viết về cuộc sống của những con người ở phố huyện nghèo. Những rung cảm tinh tế, nhẹ nhàng mà sâu xa của Thạch Lam đã khiến cho chất thơ lan tỏa sâu vào trong tâm hồn người đọc, khiến họ không thể quên cuộc sống của những người ở đây - một cuộc sống mờ nhạt, buồn chán. Và đằng sau những dòng văn đó là tiếng thở dài, đầy xót thương cho số phận của những người dân nơi phố huyện của Thạch Lam.
Để tôn vinh cuộc sống khắc nghiệt, đầy đau khổ của những người dân ở phố huyện, Thạch Lam đã nhấn mạnh vào thời gian nghệ thuật. Thời gian được nhắc đến ở đây là lúc phố huyện dần chìm vào bóng tối. Khi phố huyện về đêm, bóng tối bao trùm lên cảnh vật, làm cho cuộc sống của những người dân trở nên nặng nề. Bóng tối là một hình tượng đầy ám ảnh, nó xuất hiện nhiều lần trong tác phẩm. Bóng tối phủ kín mọi nơi. Mọi thứ trở nên tối thui, từ con đường ra sông, con đường qua chợ về nhà đều rơi vào bóng tối. Bóng tối lan tỏa khắp nơi, đậm đặc khiến cho tiếng trống gõ canh đánh bập bùng ngay vào bóng tối. Bóng tối là biểu tượng của cuộc sống của những người dân ở phố huyện nghèo - một cuộc sống u ám, buồn chán, và cuối cùng sẽ “phai nhạt”, “mục rửa”, “tan vào hư không”. Đôi khi, nhà văn đã thắp sáng một chút nhưng đó chỉ là ánh sáng mờ nhạt từ ngọn đèn dầu, ánh sáng của những con đom đóm bay lơ lửng trên mặt đất, là ánh sáng của những điểm lửa bay lượn trên gánh phở của bác Siêu, là những kẽ sáng, hạt sáng lọt qua cánh cửa nứa… Đặc biệt, hình ảnh của ngọn đèn trong gánh hàng nước của chị Tí được nhắc đi nhắc lại đến bảy lần trong tác phẩm, trở thành một biểu tượng của số phận, cuộc sống của những người dân ở phố huyện này, đồng thời khiến người đọc cảm thấy thấu hiểu và đau xót trước tình cảm nhỏ bé, tội nghiệp của người chiếu sáng.
Đêm là thời gian nơi mọi người, mọi vật được nghỉ ngơi. Nhưng ở đây, đêm không phải là thời gian để thư giãn mà là thời gian để làm việc kiếm sống. Mẹ con chị Tí là minh chứng cho sự vất vả. Ban ngày, chị đi bắt cua, bắt ốc, tối đến, chị mang hàng nước ra bán. Nhưng hàng của chị chỉ có vài phong thuốc lào và ấm nước chè xanh. Tiếng cười khàn khàn của bà cụ Thi điên gói gọn một cuộc đời bế tắc nơi phố huyện. Cuộc sống của bác xẩm là một minh chứng cho sự lạc lõng của đời. Gia đình bác sống nhờ vào sự ân cần của người khác. Món hàng của bác là một món quà xa xỉ, không thể mua được không chỉ đối với chị em Liên mà còn đối với những người dân khác. Chị em Liên, mặc dù sống trong điều kiện khá giả hơn, nhưng cũng không thoát khỏi sự ám ảnh của quá khứ.
Nếu nhà văn Nam Cao thường phân tích những quá trình tâm lí phức tạp, Thạch Lam lại tập trung vào những trạng thái tinh tế của tâm hồn. Trong “Hai đứa trẻ”, Thạch Lam miêu tả những cảm xúc mong manh, mơ màng như “những rung động của một cánh bướm non”. Những rung động nhẹ nhàng, tinh tế đó được Thạch Lam thể hiện qua diễn biến tâm trạng của nhân vật Liên. Đọc truyện, ta cảm nhận được tình cảm chân thành của Thạch Lam dành cho nhân vật. Đó là sự kết hợp tài tình giữa cảm xúc và hiện thực tạo nên sức hấp dẫn đặc biệt của tác phẩm.
Chất thơ trong “Hai đứa trẻ” được thể hiện qua những hi vọng, khát khao của những người nơi phố huyện nghèo. Dù sống trong bất lợi, họ vẫn hi vọng vào một tương lai sáng sủa hơn. Dù mệt mỏi, buồn ngủ, họ vẫn chờ đợi chuyến tàu đêm đi qua phố huyện. Đoàn tàu không chỉ mang lại sự sống, hạnh phúc ngắn ngủi mà còn là niềm hy vọng cho họ. Chờ đợi tàu, chị em Liên lại cảm thấy sống lại quá khứ xa xăm, tươi đẹp. Thạch Lam đã thành công trong việc gợi lên niềm xót xa cho những con người nhỏ bé đang sống trong nghèo khó, tăm tối để họ hy vọng vào một tương lai tươi sáng hơn.
Nghệ thuật tạo ra linh hồn của một tác phẩm. Sẽ là một thiếu sót lớn nếu ta không nhắc đến vẻ đẹp thơ mộng của nghệ thuật. Thạch Lam đã tạo ra một thế giới trong truyện ngắn, sống động và chân thực, với không gian và thời gian luôn biến đổi. Ông cũng đã mô tả những chi tiết nhỏ một cách tinh tế và sâu sắc, thể hiện được thế giới tinh tế và mơ mộng của con người. Chính Thạch Lam đã nói: “Nhà văn thực sự là người đi sâu vào tâm hồn của mình, tìm thấy sự chân thành và cảm xúc tự nhiên, nghĩa là tìm thấy tâm hồn của mọi người thông qua tâm hồn của mình” và trong truyện ngắn “Hai đứa trẻ”, ông đã thể hiện điều đó. “Hai đứa trẻ” là một câu chuyện dường như không có cốt truyện, không theo dõi các sự kiện mà thay vào đó theo dõi tâm trạng và cảm xúc của nhân vật. Câu văn của Thạch Lam có một nhịp điệu chậm rãi nhưng lan tỏa một vẻ buồn. Ví dụ, khi mô tả vẻ buồn của một ngôi làng yên bình. Câu văn ngắn gọn, văn phong chậm rãi, thong thả. Dù mô tả sự náo nhiệt bên trong, sự nhiệt huyết của ước mơ, Thạch Lam vẫn giữ vẻ nhẹ nhàng và kiềm chế bút của mình. Tất cả những đặc điểm nghệ thuật này được Thạch Lam sử dụng một cách thành thạo thông qua giọng văn thủ thỉ, nhẹ nhàng, êm đềm nhỏ nhẹ nhưng vẫn có thể phân biệt được từng âm vị.
Trong truyện ngắn “Hai đứa trẻ”, vẻ đẹp thơ mộng được tạo ra từ cuộc sống hàng ngày thông qua rung động của tâm hồn của nhà văn, vẻ đẹp này tỏa ra từ tình yêu với cái đẹp, từ cái nhìn tinh tế đối với thiên nhiên, cuộc sống và niềm tin vào sự tốt lành của con người từ hình thức nghệ thuật đến nội dung được thể hiện. Thông qua tác phẩm, Thạch Lam đã khám phá ra rằng “Vẻ đẹp ẩn chứa ở những nơi không ai ngờ đến”, đó là vẻ đẹp tinh tế bị che giấu bởi cuộc sống bận rộn mà chỉ những tâm hồn tinh tế, nhạy cảm mới có thể cảm nhận được.
Vẻ đẹp thơ mộng trong truyện “Hai đứa trẻ” - Mẫu 9
Mỗi tác phẩm đều có những đặc điểm riêng, được tạo ra từ vẻ đẹp thơ mộng hoặc tính chất mà tác phẩm thể hiện. Và trong truyện “Hai Đứa trẻ”, vẻ đẹp thơ mộng hiện lên một cách tinh tế, sâu sắc trong lòng người đọc.
Vẻ đẹp thơ mộng trong tác phẩm là sự kết hợp giữa cảm xúc và tâm trạng của nhân vật trong tác phẩm, các yếu tố này được tác giả kết hợp một cách khéo léo để tạo nên những điểm nhấn, tinh tế hơn trong tác phẩm của mình. Mỗi chi tiết, mỗi câu văn đều được tác giả mô tả một cách tinh tế với nhịp điệu riêng của cảm xúc, tâm hồn, với sự tinh tế trong việc lựa chọn cảm xúc, tâm lý của nhân vật, hình ảnh chuyến tàu đêm được mô tả một cách sinh động, sâu sắc trong từng câu văn, từng dòng thơ của mỗi tác phẩm.
Trong truyện ngắn Hai Đứa Trẻ, hình ảnh của các nhân vật được biểu hiện một cách tinh tế, thể hiện sự trong sáng, thuần khiết thông qua cảm xúc và sự tinh tế trong cách miêu tả, đem lại những nét đặc biệt, sống động và hấp dẫn. Mỗi câu văn hay cách mô tả nhân vật đều thể hiện sự trong sáng, thuần khiết. Tác giả có thể cảm nhận được cuộc sống, con người cũng như sự tinh tế trong cách mô tả nhân vật.
Mỗi nhân vật trong truyện đều được tác giả mô tả với đặc điểm riêng, sự tinh tế trong cách thể hiện, mang ý nghĩa sâu xa cho tác phẩm. Trước những thách thức của cuộc sống, tác giả tạo ra những nét thơ mộng trong cách xây dựng nhân vật, hình ảnh của đoàn tàu, với ánh sáng, sự trong sáng, len lỏi trong mọi góc khuất của tâm hồn mỗi nhân vật, đồng thời thể hiện một cái nhìn riêng, sâu sắc và tinh tế.
Trước mọi tình huống trong cuộc sống, tác giả đang mơ mộng, thể hiện cảm xúc của mình trước thiên nhiên, với sự tinh tế trong cách mô tả, hình ảnh này mang lại sự hấp dẫn, phản ánh một tương lai tươi sáng cho con người. Với những chi tiết tinh tế, đầy sáng tạo và cách mô tả tài tình, tác giả đã thể hiện bức tranh về cuộc sống nghèo khổ ở phố huyện, nơi mà mỗi số phận, mỗi con người đều phải đối mặt với những thử thách khó khăn.
Cảnh Liên và An hồi tưởng về quá khứ, một Hà Nội lộng lẫy đã khiến chúng ta cảm nhận được cảm xúc và hồi ức về một thời đại đẹp đẽ, nơi mà con người sống trong ánh sáng rực rỡ. Nhưng ngày nay, hình ảnh tối tăm, nghèo khổ của phố huyện đã xuất hiện. Với cách mô tả tinh tế, chân thực, hình ảnh về phố huyện hiện lên với những đặc điểm thực tế, mô tả về cụ Thi Điên, về những đứa trẻ nghèo khổ, đau đớn, phải nhặt nhạnh rác sau phiên chợ.
Trước không gian và thời gian của phố huyện, mọi hình ảnh đều được mô tả sâu sắc, chi tiết nhất, biểu lộ cảm giác tinh tế nhưng có chút hướng về tương lai tươi sáng hơn về một quá khứ đẹp. Đặc biệt, hình ảnh của chuyến tàu đêm, cùng với việc mô tả chi tiết hình ảnh đợi tàu của Liên và An đã cho chúng ta thấy một bức tranh về thiên nhiên, nơi mà con người đối mặt với sự nghèo khó, khổ đau, nhưng chỉ có ánh sáng của chuyến tàu làm cho họ nhìn thấy tia hy vọng về một cuộc sống hạnh phúc, tươi đẹp, đang chờ đợi họ phía trước.
Mỗi chi tiết đều được mô tả một cách sắc nét, sống động về cuộc sống ở vùng phố huyện nghèo, với ngôn từ đầy chất thơ, tác giả đã thành công trong việc tái hiện hình ảnh của phố huyện nghèo, trong đó con người trải qua biết bao nhiêu thăng trầm, giá trị và niềm tin vào một tương lai tươi đẹp hơn.