Văn mẫu lớp 11: Phân tích bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu (2 Bố cục + 18 Mẫu) Phân tích bài Vội vàng

Văn mẫu lớp 11: Phân tích Vội vàng của Xuân Diệu bao gồm 18 ví dụ rất tuyệt vời và 2 hướng dẫn chi tiết về cách viết. Tài liệu này với 18 bài phân tích bài thơ Vội vàng rất dễ hiểu sẽ giúp các bạn nắm bắt kiến thức một cách nhanh chóng và tiết kiệm thời gian tìm hiểu.

Phân tích Vội vàng của Xuân Diệu được soạn thảo rất kỹ lưỡng và chất lượng. Nhờ đó, các học sinh có thể hiểu rõ hơn về nội dung và thông điệp của nhà thơ. Vội vàng của Xuân Diệu là một tác phẩm mới mẻ không chỉ trong cách nhìn nhận và quan niệm về thẩm mỹ, mà còn cả trong cách truyền tải cảm xúc. Dưới đây là 18 bài phân tích Vội vàng hay nhất, mời các bạn cùng theo dõi. Ngoài ra, bạn có thể xem thêm bài văn mẫu về cảm nhận bài thơ Vội vàng và Tràng giang.

Phân tích Vội vàng của Xuân Diệu tốt nhất

• Cấu trúc phân tích Vội vàng
• Sơ đồ tư duy Vội vàng
• Phân tích bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu - Mẫu 1
• Phân tích bài thơ Vội vàng - Mẫu 2
• Phân tích Vội vàng điểm cao - Mẫu 3
• Phân tích bài Vội vàng - Mẫu 4
• Phân tích Vội vàng - Mẫu 5
• Phân tích Vội vàng - Mẫu 6
• Phân tích Vội vàng Xuân Diệu - Mẫu 7
• Phân tích bài thơ Vội vàng - Mẫu 8

Cấu trúc phân tích bài thơ Vội vàng

I. Giới thiệu

• Giới thiệu về nhà thơ Xuân Diệu
• Giới thiệu về bài thơ “Vội Vàng”.

II. Nội dung chính

1. Tình yêu sâu sắc đối với cuộc sống trần thế

- Ánh sáng của mùa xuân là sự rực rỡ, ấm áp và tươi vui; hương thơm của mùa xuân là nơi tinh hoa của trời đất, của mọi sinh vật, hội tụ lại.

- Hành động “tắt nắng”, “buộc gió” là những mong muốn dường như không thể thực hiện được vì nó ngược lại với quy luật tự nhiên.

- Cấu trúc “Tôi muốn... để” kết hợp với động từ mạnh “tắt”, “buộc” cùng với nhịp thơ nhanh, dồn dập, thể hiện khao khát mãnh liệt, hối hả, muốn nhanh chóng không để những vẻ đẹp tạo hóa tan biến khỏi tầm tay.

=> Ước muốn bất tử hóa vẻ đẹp, giữ cho nó mãi tỏa sắc hương vị của cuộc đời tươi thắm, ngọt ngào nhưng mong manh.

- Cụm từ 'này đây' được lặp đi lặp lại 5 lần như một lời mời gọi, kết hợp với thủ pháp liệt kê, vừa diễn tả sự giàu có, phong phú bất tận của thiên nhiên vừa thể hiện cảm giác hân hoan, vui sướng của tác giả.

- Nhà thơ sử dụng nhiều hình tượng tu từ nhân hoá, dùng các từ chỉ con người ('tuần tháng mật', 'khúc tình si') để mô tả thiên nhiên, kết hợp với 'ong bướm', 'yến anh' được gọi tên như cặp đôi khiến cho vườn xuân trở nên mộng mơ, lãng mạn, biến vườn xuân thành nơi của tình yêu, của niềm đam mê và hạnh phúc.

- Cụm từ 'xanh rì', 'phơ phất' tạo ra hình ảnh sống động của mùa xuân non tơ, tràn đầy sức sống.

- Hình ảnh 'ánh sáng chớp hàng mi' và 'thần vui' rất gợi cảm. Đối với Xuân Diệu, mỗi ngày được sống, chiêm ngưỡng ánh dương, thưởng thức mùi hương của mọi vật đều là một ngày hân hoan và vui vẻ.

=> Bức tranh xuân không chỉ đẹp tươi mà còn đầy ánh sáng và niềm vui.

- Hình ảnh so sánh độc đáo “Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần”: thiên nhiên được cảm nhận như một cặp đôi, bằng cảm xúc lứa đôi, bằng thể xác và tâm hồn.

- Cảm xúc ngọt ngào, mê đắm không thôi trong niềm thưởng thức tình yêu ngọt ngào ở trần thế như thiên đường “Tôi sung sướng nhưng vội vàng một nửa”: câu thơ bị chia cắt làm hai, khiến niềm vui không hoàn chỉnh. Điều này thể hiện sự lường trước mơ hồ về sự mong manh, ngắn ngủi của cuộc đời khiến nhà thơ sống vội vã tận hưởng.

2. Quan điểm mới của Xuân Diệu về thời gian

- Nhận thức về sự trôi chảy của thời gian: “Xuân đến là xuân đi/ Xuân còn non là xuân sẽ già”.

- Mùa xuân vẫn lặp lại nhưng tuổi trẻ thì không, không thể tái sinh những khoảnh khắc như thuở còn trẻ trung, còn đầy nhiệt huyết.

- Sự chia ly là hình ảnh của sự vô tận của thời gian, của khoảng cách vô hình của không gian.

- Hình ảnh thiên nhiên cũng phản ánh sự chia cắt: Thời gian rơi rụng, núi sông than thở lặng lẽ, những cơn gió xuân vốn dồn dập cũng lặng lẽ trong tiếng nghẹn ngào. Tiếng nhạc ru tan vỡ cũng ngừng lại.

- Từ “ôi” vừa thanh thoát lại vừa thật cảm xúc, vừa tiếc nuối vừa thúc đẩy.

3. Khát vọng sống nhanh chóng, thưởng thức của nhà thơ

- Câu cảm thán “mau đi thôi” thể hiện sự tận hưởng thiên nhiên, cuộc sống, tận hưởng thời gian và cuộc sống

- Khao khát sống mạnh mẽ, khát vọng được yêu thương: Ta muốn ôm

- Đối tượng mong muốn ôm gồm:

• Cả sự sống bắt đầu nảy nở
• Mây bay và gió thổi: Vỗ về, hòa quyện
• Cánh bướm ngập tràn tình yêu
• Đồng ruộng, cây cỏ tươi sáng

- Thiên nhiên rực rỡ ánh sáng, thơm phức của hương hoa.

- Câu cuối: “Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào em” thể hiện mong muốn tận hưởng cuộc sống.

III. Kết bài

• Đề cao giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.
• Tổng quan cảm nhận về bài thơ Vội vàng.

Dàn ý phân tích Vội vàng

Phân tích bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu - Mẫu 1

Xuân Diệu là nhà thơ của tình yêu, của tuổi trẻ. Mỗi câu thơ của ông đều tràn ngập tình yêu, lòng say mê với cuộc sống. Đó là cuộc sống tươi mới của thiên nhiên và vạn vật. Bài thơ Vội vàng, dù chỉ tập trung vào khung cảnh thiên nhiên một cách nhỏ bé, nhưng đủ để chúng ta hiểu được tinh thần yêu đời của ông.

Bài thơ mở đầu bằng bốn câu thơ có thể là những điểm đặc biệt nhất, thể hiện sự mãnh liệt và dũng cảm của thi nhân:

“Tôi mong muốn tắt nắng đi
Cho màu sắc không phai mờ
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương thơm không bay đi.”

Chỉ những bốn câu thơ ấy như thể ngũ ngôn, đây là thể thơ thích hợp để diễn tả cảm xúc đặc biệt của Xuân Diệu. Câu thơ ngắn kết hợp với nhịp điệu gấp gáp, dồn dập như những cơn sóng đang dâng trào trong lòng nhà thơ. Điều khao khát “Tôi muốn” được nhắc lại hai lần, đều đứng ở đầu câu, thể hiện khát vọng cháy bỏng của thi sĩ cùng với sự chủ động, kiêu hãnh về ước muốn của mình. Sau điệp từ là những động từ có tính mệnh lệnh cùng với những hình ảnh thuộc về tự nhiên và biểu tượng cho cái đẹp: “tắt nắng”, “buộc gió”. Chúng ta đều biết rằng nắng và gió luôn tuân theo quy luật của tự nhiên khiến con người không thể thay đổi được. Nhưng ở đây, Xuân Diệu có mong muốn hướng tới cái không thể, mong muốn chiếm đoạt quyền của tạo hóa để níu giữ vẻ đẹp đất trời. Ông sợ gió cuốn đi hương thơm ngào ngạt, sợ nắng làm nhạt mất màu sắc xuân. Ước muốn níu giữ thời gian, chặn vòng quy luật của vũ trụ, đảo ngược quy luật thiên nhiên là một điều phi lý bởi ngay nhà thơ Xuân Quỳnh vẫn luôn tin vào quy luật của tạo hóa:

“Cuộc đời dù dài thế gian
Năm tháng vẫn trôi qua êm đềm
Như biển kia dẫu rộng lớn
Mây vẫn trôi về phía xa xăm”

Nhưng với Xuân Diệu, ông muốn chiếm đoạt quyền năng của tạo hóa để giữ cho vẻ đẹp trần gian mãi mãi mang sắc xuân. Dù có là ước muốn viển vông và phi lí đi chăng nữa thì nó vẫn mang trong mình sự đáng yêu của một tâm hồn lãng mạn, luôn yêu đời, yêu cuộc sống. Dường như đối với ông, cuộc sống là một hành trình đầy hạnh phúc, kỳ diệu, sống để thưởng thức và hiến dâng.

Với tâm hồn cao quý của một thi sĩ, Xuân Diệu đã khám phá ra vẻ đẹp đậm chất tình cảm ở những cảnh vật thiên nhiên quen thuộc xung quanh chúng ta:

“Của ong bướm này đây tuần tháng mật
Đây là quả của động nội xanh tươi
Lá của cành phiêu phơ phất
Của yến anh ở đây khúc tình si
Và ánh sáng chớp trên hàng mi
Mỗi buổi sáng thần vui đều gõ cửa
Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần”

Nhà thơ Thế Lữ đã từng nói: “Xuân Diệu yêu thích tình yêu và háo hức với mùa xuân, dễ dàng choáng ngợp bởi ánh nắng, lay động bởi bướm chim, tràn đầy màu sắc thanh khiết trong lòng một bầu trời xanh” và vì thế ông đã cảm nhận về mùa xuân bằng cả tâm hồn nhạy cảm nhất. Nơi trần thế này vừa như một vườn tình ái của vạn vật đang tươi thắm, vừa như một bữa tiệc với những món ăn hấp dẫn. Nếu như những nhà thơ lãng mạn chỉ muốn sống trong một thế giới tinh thần, thoát khỏi cuộc sống hiện thực, trốn thoát khỏi sự vô thường như Chế Lan Viên hay Thế

Lữ từng viết:

“Hãy cho tôi một hành tinh giá lạnh
Một ngôi sao lẻ loi ở cuối bầu trời xa!
Để tôi có thể ẩn nấp nơi đó
Tránh xa mọi ưu phiền, đau khổ và nỗi buồn lo âu!”

(Những sợi tơ trong lòng – Chế Lan Viên)

“Bầu trời xanh ngắt. Ở đâu đó
Hai con hạc trắng bay về nơi Bồng Lai”

(Tiếng sáo từ Thiên Thai – Thế Lữ)

thì Xuân Diệu đã “Thổi bùng cảnh vật tiên cảnh và đẩy ai về nơi thế gian hạ”. Tài thi ca của ông được xây dựng trên một nền tảng trần gian chân thực. Bức tranh về thiên nhiên vừa hiện lên với sự hòa quyện đầy đủ ánh sáng, hương thơm, màu sắc, âm thanh. Cảnh vật được miêu tả đều mang tính đôi, đồng điệu: “ong bướm” - “tuần tháng mật”, “hoa” - “đồng nội xanh rì”, “lá” - “cành tơ phơ phất”, “yến anh” - “khúc tình si”.

Xuân Diệu đã tạo nên một bức tranh thiên nhiên với những vẻ đẹp cụ thể, được thể hiện bằng những dòng thơ sâu sắc khác nhau với nhịp điệu linh hoạt và biến đổi. Nếu những thi sĩ trước đây thường dùng thị giác để cảm nhận vẻ đẹp của thế giới bên ngoài thì những nhà thơ mới như Xuân Diệu lại kích hoạt tất cả các giác quan để trải nghiệm cảnh vật trong mùa xuân. Có thể do tác động từ thơ Phương Tây, Xuân Diệu đã sáng tạo ra những hình ảnh mới lạ, đậm chất nhà thơ.

Trong cảnh đó xuất hiện hình ảnh “tuần tháng mật” của ong bướm, chúng say mê giữa mùa hoa như con người chìm đắm trong hạnh phúc ban đầu. Ở đây có hình ảnh “hoa của đồng nội”, “lá của cành tơ” gợi lên sự sống mới, trẻ trung, hứa hẹn một mùa trái chín. Nếu như thi ca Trung Đại luôn dùng thiên nhiên làm chuẩn mực cho vẻ đẹp con người thì giờ đây, trên nền tảng thi ca Trung Đại đã bị phá vỡ, thay đổi, chìm đắm như nhà thơ Lưu Trọng Lư: “Các cụ ta ưa màu đỏ sặc sỡ, ta lại ưa những màu xanh dịu dàng… cái cụ ngao ngán vì tiếng trùng đêm khuya, ta lại rưng rưng vì tiếng gà rõ ràng ngày sớm.

Nhìn một cô gái xinh xắn, ngây thơ, các cụ cho rằng như đã phạm một tội lỗi, ta cho rằng như đứng trước một cánh đồng xanh mướt mát mẻ. Tình yêu của các cụ chỉ là hôn nhân, nhưng đối với ta thì có nhiều hình thái: tình say đắm, tình thoáng qua, tình gần gũi, tình xa xôi... tình trong nháy mắt, tình suốt đời…” Và Xuân Diệu là một trong những nhà thơ đã vượt ra ngoài những quy phạm đó qua hình ảnh “ánh sáng chớp hàng mi”.

Những tia nắng xuân rực sáng như đôi mắt của thiếu nữ lấp lánh dưới hàng mi dày quyến rũ. Chính ánh sáng ấy đã làm sống lại cảnh vật, đem đến cho tranh thiên nhiên năng lượng tràn đầy, làm cho những khao khát của Xuân Diệu trở nên hoàn hảo. Đặc biệt, từ “này đây” được nhắc lại năm lần, tạo ra những dòng thơ như tiếng reo vui của tác giả khi khám phá thiên đường trên đất. Giống như Pautopxki đã nói: “Niềm vui của nhà văn thực sự là niềm vui của người dẫn đường đến vùng đất đẹp”.

Xuân Diệu, với sự say mê và thích thú, đã trở thành một hướng dẫn viên du lịch, mời gọi mọi người đến tận hưởng. Bằng giọng thơ êm ái như cánh hồng nhung, thiên đường trên mặt đất của Xuân Diệu không xa lạ, mà là những điều thân thuộc xung quanh khi xuân về. Vẻ đẹp ấy được nhìn bằng cặp mắt “non xanh, biếc rờn” và được sàng lọc qua tình yêu của người nghệ sĩ đối với thiên nhiên, cuộc sống. Được xem là: “Nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới” (Hoài Thanh), Xuân Diệu đã gợi lại mùa xuân bằng hai câu thơ đầy gợi cảm:

“Mỗi buổi sớm thần vui hằng gõ cửa
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần”

Thiên đường trên mặt đất tươi sáng, thơm ngát, đầy ánh sáng nay được Xuân Diệu kết thúc bằng lối văn độc đáo và gợi cảm. Tháng giêng tươi tắn, diễm lệ, đầy ánh sáng, màu sắc, hương thơm đã trở thành “cặp môi gần” của người yêu. Chỉ với một chữ “ngon” đã thổi lên cảm giác yêu đời, yêu cuộc sống đến điên cuồng của thi sĩ. Ông bị ảnh hưởng rất rõ rệt từ trường phái thơ tượng trưng Pháp, trong một bài thơ khác ông cũng đã sử dụng sự tương giao của các giác quan:

“Đã nghe rét mướt luồn trong gió
Đã vắng người sang những chuyến đò”

Tâm trạng của nhân vật trữ tình được thể hiện rất rõ qua hai câu thơ:

“Tôi rất vui. Nhưng tôi vội vàng rời khỏi nửa vui ấy
Tôi không chờ nắng hạ mới để tận hưởng mùa xuân”

Dấu chấm giữa câu thơ “Tôi rất vui. Nhưng tôi vội vàng rời khỏi nửa vui ấy” như ngắt lời và cũng như phân tách nhà thơ thành hai nửa: nửa vui và nửa vội vàng. Tâm trạng vui là niềm hạnh phúc, lạc quan, tươi vui đón nhận cuộc sống bằng tình cảm trìu mến, thiết tha, gắn bó. Còn vội vàng là tâm trạng tiếc nuối, buồn đau bởi nhà thơ sợ tuổi trẻ qua đi. Xuân Diệu luôn là con người như thế đấy! Trong lúc vui ngất ngây thì tình yêu thi sĩ đã phải thổn thức bởi những điều tiếc nuối. Cũng bởi vì vậy, mặc dù đang sống trong mùa xuân nhưng thi nhân đã cảm thấy tiếc nuối mùa xuân:

“Tôi không chờ nắng hạ mới để tận hưởng mùa xuân”.

Đây là cảm xúc hoài cổ mà ta thường thấy trong thơ của những nhà thơ xưa. Nhưng ở đây, sự hoài cổ của Xuân Diệu đặc biệt và sâu sắc, nhà thơ không chỉ tiếc nuối những thứ đã qua mà còn tiếc nuối ngay cả những thứ đang hiện tại. Mùa xuân chưa qua mà Xuân Diệu đã cảm thấy nhớ nhung, đây là trái tim rất nhạy cảm với sự thay đổi của thời gian và là một tâm hồn đa cảm. Bằng ngôn ngữ rất Phương Tây nhưng cũng rất gần gũi, thân thuộc, Xuân Diệu đã mang đến cho người đọc một giọng thơ mới, một cách cảm nhận về mùa xuân rất nồng nàn, tha thiết.

Không chỉ dừng lại ở việc thể hiện tình yêu sâu sắc của mình đối với cuộc sống ở thiên đường hạ giới mà thi nhân còn thể hiện nỗi băn khoăn về sự ngắn ngủi của cuộc đời và sự trôi nhanh của thời gian trong 17 câu tiếp theo. Trước tiên là quan niệm rất độc đáo:

“Khi xuân đến thì xuân sẽ đi
Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già”

Từ lâu thời gian luôn tuân theo quy luật của tạo hóa và cũng có nhiều cách quan niệm về nó như: “thời gian trôi đi thật nhanh”, “thời gian như bóng bay qua cửa sổ”, “thời gian như nước chảy qua cầu”… ngay cả Xuân Diệu cũng vậy, ông đã sử dụng nghệ thuật điệp từ, từ có nhiều nghĩa và từ mang sắc thái tương phản để diễn tả sự trôi qua của thời gian, sự tàn phai của sự sống. Người ta vui mừng vì mùa xuân đến thì Xuân Diệu trong niềm vui chào đón mùa xuân thoáng qua nhưng cũng có một chút xót xa vì nó đến cũng là lúc tuổi thanh xuân dần trôi qua. Xuân Diệu đã so sánh mùa xuân của đất trời với tuổi thanh xuân của con người.

Nếu mùa xuân của đất trời qua đi rồi lại trở về theo đúng vòng tuần hoàn của nó. Còn tuổi thanh xuân của con người thì một khi đã qua đi là không trở lại được. Xuân Diệu thể hiện điều này không phải là phi lý mà là hoàn toàn có căn cứ và trong cái căn cứ đó chứa đầy cảm xúc. Xuân Diệu từng viết: “Trong sự gặp gỡ đã chứa đựng sự chia ly” để rồi đến bài thơ “Vội vàng” thì triết lí nhân sinh liên quan đến cảm thức về thời gian lại được nhấn mạnh. Chính vì cảm nhận được tuổi thanh xuân của con người một khi đã qua đi là không thể quay lại nên thi nhân thấy tiếc nuối, buồn đau:

“Mùa xuân qua đi là tôi cũng mất
Lòng tôi rộng nhưng bao nhiêu cũng chật
Không thể kéo dài tuổi trẻ của nhân gian”

Vẫn là những từ ngữ đối lập, Xuân Diệu đã chuyển từ mùa xuân của thiên nhiên sang mùa xuân của con người. Với tông điệu như hờn giận, u sầu, Xuân Diệu đã so sánh sự vĩnh cửu của đất trời với sự hữu hạn của cuộc đời con người. Đất trời vẫn tồn tại mãi nhưng tuổi xuân của con người không thể nào kéo dài, dường như thiên nhiên đã trở thành một thế lực đối đầu với con người. Sau đó, Xuân Diệu tranh luận với quan điểm cũ về thời gian:

“Nói làm gì rằng xuân vẫn lặp lại
Nếu tuổi trẻ chẳng thể quay về lần nữa
Dẫu trời đất vẫn còn tồn tại mãi
Nhưng tôi lại tiếc thương cả đất trời”

Xuân Diệu đã tạo nên sự đối lập giữa cá nhân nhỏ bé với sức mạnh vĩnh cửu của tạo hóa, như nhận ra sự bất lực của mình khi muốn chiến thắng thời gian. Bởi vì dù vũ trụ là vĩnh cửu, dù thời gian có lặp đi lặp lại nhưng tuổi trẻ của con người “không thể quay về lần thứ hai”. Nhận ra cái yếu hạn trong sức mạnh của con người, Xuân Diệu như thở dài trong những câu thơ chứa đựng nỗi buồn về sự bất lực trước quy luật tự nhiên. Ý thức được điều đó, nhà thơ lại càng trân trọng tuổi xuân hơn và đây cũng là tiếng nói tiêu biểu của một tâm hồn yêu đời, yêu cuộc sống.

Nguyễn Du đã từng viết:

“Người buồn cảnh có được vui bao giờ đâu”

Xuân Diệu nhận thức được sự ngắn ngủi của cuộc đời con người nên ông đã nhìn nhận một cách u buồn về cảnh vật thiên nhiên:

“Mùi tháng, năm trôi theo từng nốt nhạc chia ly
Khắp sông núi vẫn im lặng tiễn biệt
Con gió nhẹ thoảng giữa những chiếc lá xanh biếc
Có phải hờn ghen vì phải rời xa không gian này?
Tiếng chim hót rộn ràng đột ngột bị gián đoạn
Có phải lo sợ sự tàn phai đang đến gần”

Trời đất vĩnh hằng, đời người hữu hạn, hình ảnh về một thế giới thiếu đi bản thân khiến thi sĩ cảm thấy đau đớn, tiếc nuối khi ông nhận ra rằng “Mùi tháng năm trôi đi dần như những nốt nhạc của sự chia ly”. Ở đây, sự chia ly giống như làm rối rắm cả quãng thời gian, không chỉ xảy ra ở một nơi cụ thể mà diễn ra trên khắp sông núi. Dường như mọi nơi đều bày tỏ sự ủ rũ, nỗi buồn. Một cơn gió mùa xuân nhẹ nhàng, duyên dáng đang vỗ về với những chiếc lá không muốn rời xa. Gió và lá đang thì thầm lời chia tay và gió có lẽ tức giận vì phải rời xa. Tiếng chim đang hót rộn ràng đột nhiên bị gián đoạn bởi nỗi lo sợ về sự tàn phai của thế giới đang dần đến gần. Nghệ thuật nhân hóa kết hợp với các câu hỏi tuần tự như nhấn mạnh thêm nỗi buồn của cảnh vật thiên nhiên khi mùa xuân dần tàn phai và đó cũng là tâm trạng bâng khuâng, tiếc nuối đến ngẩn ngơ của thi sĩ Xuân Diệu. Cách cảm nhận thời gian của thi sĩ là cách cảm nhận đầy tính mất mát, được thể hiện bởi ông nhận thức sâu sắc về cái tôi cá nhân, ý thức về sự có giá trị của từng cá nhân trên cuộc đời và cũng do ông luôn quan tâm, trân trọng từng khoảnh khắc của cuộc sống đặc biệt là những năm tháng tuổi trẻ:

“ Chẳng bao giờ, ôi! chẳng bao giờ nữa
Hãy đi đi! Chưa đến chiều tối mà mùa đã qua”

Với nhịp thơ nhanh, sôi nổi, sự biến đổi trong cách ngắt nhịp thơ trở thành lời thúc giục mọi người: hãy nhanh chân lên, vội vàng tận hưởng những khoảnh khắc của tuổi trẻ, để sống có ý nghĩa trước khi chiều tà về. Nỗi lo âu của nhà thơ về sự luân chuyển của thời gian bộc lộ thành tiếng kêu gọi, vội vã: “hãy đi mau”. Tiếng gọi mãnh liệt ấy đã rất lâu rồi vẫn vọng suốt trong những bài thơ của Xuân Diệu:

“Hãy nhanh lên, đừng chậm chạp nữa đâu
Em ơi, tình yêu non sắp già đi rồi”

hay:

“Nhanh lên em, tôi rất sợ ngày mai
Cuộc đời trôi chảy, lòng ta không bao giờ vĩnh viễn”

Ngày xưa, nhà thơ Nguyễn Trãi từng viết trong đoạn thơ “Tiếc cánh”:

“Mùa xuân xanh chưa từng dễ dàng hai lần
Nhìn thấy cảnh vật càng khiến tuổi trẻ thêm tiếc nuối”

Những câu thơ đó giúp người đọc nhận ra ý thức về thời gian và tuổi xuân của thi sĩ Xuân Diệu. Nhận ra rằng không thể sống mãi trong thời gian, vì vậy tại sao chúng ta không dám, không thực sự tận hưởng cuộc sống bằng trái tim nồng cháy trước khi già nua?

“Tôi muốn ôm trọn
Cả cuộc sống mới bắt đầu tràn đầy”
...

Ba từ “Tôi muốn ôm” được rút ngắn làm nổi bật hình ảnh của một người trữ tình và kiêu hãnh. Người đó như đứng trên đỉnh cao, vòng tay mở rộng để ôm trọn toàn bộ thế giới này. Tôi bỗng nhớ đến sự tôn nghiêm của Nguyễn Công Trứ:

“ Vũ trụ vô hạn ẩn chứa bí ẩn vĩnh cửu”

Với Xuân Diệu, cái tôi của ông luôn tỏ ra kiêu hãnh. Nếu ở đoạn đầu là điều ngữ “tôi muốn” thì ở đây đã trở thành “ta muốn” nghe thật mạnh mẽ! Viên Mai từng nói rằng: “Làm người không có cái tôi… nhưng làm thơ không thể không có cái tôi”. Trong thơ của mình, Xuân Diệu luôn khẳng định cái tôi cá nhân, có khi ông thể hiện một cách chân thành:

“ Tôi chỉ muốn là một cây kim bé nhỏ”
Trong khi vạn vật đều là nam châm”

có khi ông tự nhận mình là người đứng đầu duy nhất:

“Ta là một là riêng là thứ nhất”

Vì vậy trong thơ Xuân Diệu luôn thể hiện được cái tôi cá nhân mạnh mẽ và kiêu hãnh. Ba từ “Tôi muốn ôm” như một điểm nhấn, đưa âm thanh của khát vọng tuôn trào, dào dạt tràn qua cả ngôn từ. Giữa những câu thơ dài đột ngột xen vào một câu thơ ngắn như sợi dây thắt giữa bài làm khiến ta liên tưởng đến vòng tay nắm chặt, bao quanh “cả sự sống mới bắt đầu tràn đầy”. “Mơn mởn” là từ gợi cảm và giàu ý nghĩa về sự non nớt, tươi mới của sự sống. Theo những bước vội vàng, ta bước vào một thế giới đầy hình ảnh sinh động, đẹp đẽ:

“Ta ao ước, muốn gió mây nhẹ nhàng
Ta muốn say đắm cùng cánh bướm yêu thương
Ta ao ước thâu sâu vào một tâm hồn nhiều hơn”

Cấu trúc “Ta muốn” đã làm cho đoạn thơ trở nên dồn dập, gấp gáp như những đợt sóng áp đến liên tiếp, như hơi thở gấp gáp của thi nhân đã diễn tả khao khát đến mức cuồng nhiệt. Sau mỗi lời ao ước là một động từ mạnh mẽ được sắp xếp theo trật tự tăng dần: “ao ước”, “say đắm”, “thâu sâu”; cùng với đó là những hình ảnh nồng nàn, tràn đầy sức sống: “gió mây nhẹ nhàng”, “cánh bướm yêu thương”.

Thiên nhiên rực rỡ sắc màu say đắm và đầy quyến rũ lại tràn ngập trong tâm hồn thơ của Xuân Diệu. Những hình ảnh này làm cho đoạn thơ trở nên sinh động và làm tái hiện không khí tươi vui của cả bài thơ. Trời xuân thì non tơ, tình xuân thì nồng nàn khiến nhà thơ trở nên “tham lam”, dường như luôn muốn ao ước thêm:

“Với cảnh non nước, cây cỏ rạng rỡ,
Mang đến mùi thơm ngất ngây, ánh sáng rực rỡ
Cho sắc xanh tươi tốt của thời thanh xuân”

Sự kết hợp giữa những từ “với cảnh”, “mang đến”, “cho” và lời điệp “và” đã thể hiện cảm xúc hăng hái đến tột cùng trong tâm hồn thi sĩ. Ở đây không chỉ là sự tận hưởng tinh thần mà còn là tận hưởng theo kiểu vật chất không có điểm dừng. Với ông, cuộc sống trần thế như một bàn tiệc đầy những hình ảnh non nước và đầy hương sắc, vì vậy Xuân Diệu đã ao ước đến tột cùng đúng như phong cách của ông - một cái tôi không bao giờ chấp nhận sự dè chừng, lỡ cỡ.

Với những khát khao ấy, nhà thơ đã nhìn mùa xuân như một người phụ nữ và thốt lên một tiếng kêu thể hiện niềm yêu đời, khát khao chưa từng có trong thơ ca Việt Nam:

“Hỡi xuân hồng ta muốn ôm vào em”

“Hỡi” là tiếng gọi tha thiết vang lên cuối bài làm mạch cảm xúc của nhà thơ như vang lên không nguôi. Ông khao khát tận hưởng mùa xuân, một mùa “xuân hồng” chứ không phải là “xuân xanh” như trong thơ Nguyễn Bính:

“Mùa xuân là một mùa đầy nhiệt huyết”

Xuân hồng là đôi má rực rỡ của thiếu nữ. Với Xuân Diệu con người mới là chuẩn mực của cái đẹp nên mùa xuân cũng giống như người thiếu nữ tràn đầy sức sống. Nhà thơ muốn ôm vào nó để thỏa mãn đam mê. Với cách sử dụng từ ngữ táo bạo, Xuân Diệu đã thể hiện một ham muốn không giới hạn. Đứng trước sự hấp dẫn của mùa xuân dường như thi sĩ không kìm nén được lòng yêu thiên nhiên đã đi đến một cử chỉ táo bạo nhưng cũng thật đáng yêu. Ta nhớ tới những câu thơ của Anh Thơ trong bài “Hôn con”:

“Mặt trăng của mẹ
Mẹ nâng trên tay
Mặt trăng tươi thế
Mẹ ôm vào đây”

Còn với Xuân Diệu, ông từng tự nhận mình là: “người đưa răng bấu mặt trời”, một thi sĩ đã “ngậm sự sống làm êm đói khát” và thể hiện tình yêu cuồng nhiệt, say mê cuộc sống, đúng như Hoài Thanh đã nhận xét: “Xuân Diệu là nguồn sống dồi dào chưa từng thấy ở đất nước này, khi vui cũng như khi buồn người đều tha thiết, nồng nàn”

Nếu Huy Cận, Chế Lan Viên hay Hàn Mạc Tử đều cùng nhau thoát khỏi hiện thực, trở về một cõi xa xăm để ôm ấp những nỗi buồn u uất, mơ màng thì “Thơ Xuân Diệu là nguồn sống dồi dào chưa từng thấy... Xuân Diệu say đắm tình yêu, say đắm cảnh trời, sống vội vàng, sống cuống quýt, muốn tận hưởng cuộc đời ngắn ngủi của mình. Khi vui cũng như khi buồn, người đều tha thiết, nồng nàn”. (Hoài Thanh) Cũng là nỗi buồn nhưng nỗi buồn ấy, ngọt ngào, hồ hởi và háo hức, đó là sự tiếc nuối trước dòng chảy không ngừng của thời gian, là sự cô đơn giữa dòng đời của cái Tôi nhỏ bé đã tạo nên một hồn “nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới”.

“Chưa bao giờ người ta thấy xuất hiện đồng thời một hồn thơ rộng lớn như Thế Lữ, mơ màng như Lưu Trọng Lư, hùng trúng như Huy Thông, trong sáng như Nguyễn Nhược Pháp, ảo não như Huy Cận, quê mùa như Nguyễn Bính, kì dị như Chế Lan Viên,... và tha thiết, rạo rực, băn khoăn như Xuân Diệu” (Thi nhân Việt Nam). Chẳng lẽ tự nhiên mà Hoài Thanh lại ưu ái Xuân Diệu đến vậy, chỉ có thể là do những cống hiến to lớn của ông dành cho thi đàn văn học Việt Nam đặc biệt là qua thi phẩm “Vội vàng”.

Phân tích bài thơ Vội vàng - Mẫu 2

'Chưa bao giờ ai thấy xuất hiện đồng thời một tâm hồn rộng lớn như Thế Lữ, mơ màng như Lưu Trọng Lư, hùng trúng như Huy Thông, trong sáng như Nguyễn Nhược Pháp, ảo não như Huy Cận, quê mùa như Nguyễn Bính, kì dị như Chế Lan Viên.... và thiết tha, rạo rực, băn khoăn như Xuân Diệu' (Thi nhân Việt Nam).

Khi đọc những câu này, ta sẽ hiểu tại sao Xuân Diệu lại được đánh giá cao như vậy. Bởi đơn giản ông là nhà thơ 'mới nhất trong các nhà thơ mới'. Xuân Diệu thể hiện đầy đủ ý thức cá nhân của mình, mang tính chất riêng biệt và sắc nét. Trong những tác phẩm của ông, không thể không nhắc đến bài thơ Vội Vàng. Đây là bài thơ tiêu biểu cho sự nổi loạn mãnh liệt của cái tôi Xuân Diệu, làm dấu ấn sâu sắc cho tâm hồn yêu đời, ham sống, 'thiết tha, rạo rực, băn khoăn'. Và quan trọng hơn nữa, qua Vội Vàng chúng ta nhận ra một quan niệm sống mới mẻ – một thông điệp mà nhà thơ muốn gửi đến người đọc.

Vội Vàng? Cái tên rất phù hợp với Xuân Diệu! Đây là triết lý và cách sống của nhà thơ: sống nhanh chóng, khẩn trương, mở lòng đón nhận, thấu hiểu mọi thứ. Đã có nhiều lần chúng ta bắt gặp Xuân Diệu hối hả, cuống quýt, giục giã:

Mau lên thôi, vội vã lên đi
Em ơi, tình yêu của tuổi non đã sắp tàn rồi!

Thời gian, mùa xuân, tình yêu tuổi trẻ luôn là đề tài thường trực, luôn trở lại trong nhiều trang thơ của Xuân Diệu. Trong Vội Vàng, ông đã nhận ra một thiên đường ngay trên mặt đất, yêu cuộc sống xung quanh và khám phá biết bao điều hấp dẫn, đáng sống mà cuộc đời ban tặng. Đây là một quan niệm sống tích cực và có giá trị nhân văn sâu sắc. Nhà thơ muốn nhắn nhủ đến người đọc hãy sống hết mình khi còn trẻ, đừng để thời gian trôi qua phí hoài. Hãy sống gấp gáp để tận hưởng cuộc sống tươi đẹp. Hãy luôn giữ cho mình mùa xuân tình yêu của tuổi trẻ.

Có một phút rực rỡ rồi tàn lụi
Còn hơn u sầu kéo dài trăm năm.

Tư duy của Xuân Diệu được truyền đạt qua từng dòng thơ, theo dòng cảm xúc sâu thẳm trong tâm hồn nhà thơ. Ngay từ đầu, chúng ta bắt gặp một thái độ sống kiêu kỳ, độc đáo:

Tôi muốn chiều nay không nắng
Đừng để màu sắc nhạt nhòa
Tôi muốn buộc gió lại đây
Đừng để hương thơm bay đi

Ý tưởng tắt nắng, buộc gió của Xuân Diệu thật dũng cảm, độc đáo và chỉ có ông mới có thể nghĩ ra, bắt nguồn từ niềm yêu cuộc sống, niềm khao khát sống. Xuân Diệu muốn tắt, buộc nắng và gió để giữ lại cái đẹp, cái tươi mới của sự vật, của màu sắc, của hương thơm. Ông muốn thời gian đứng im, dừng lại mặc dù ông không nhìn đời bằng ánh mắt bình yên. Đó là sự khát khao vô tận và tột cùng. Nhà thơ muốn giữ lại thời gian, cuộc sống ấy chỉ cho mình.

Mọi điều có lý do của nó! Xuân Diệu yêu cuộc sống đến như vậy vì ông đã khám phá ra thiên đường trên trái đất, cuộc sống đẹp nhất trong cuộc sống thực. Với Thiên Lữ, nhà thơ nuôi mộng ước lên thiên đường, một mơ ước rất xa xưa. Xuân Diệu đốt cảnh Bồng Lai và đẩy mọi người về trần thế (Thi nhân Việt Nam). Cuộc sống xung quanh chúng ta là đẹp nhất, vậy thì không có lý do gì mà không tận hưởng. Nhà thơ ngắm nhìn mùa xuân với niềm đam mê, nhiệt huyết rộn rã:

Ở đây là của ong bướm vui say ngập mật
Này đây hoa rợp sắc đồng nội tươi mơn
Này đây là của cành đưa dải tơ bay
Của yến anh này đây khúc tình say đắm

Ở đây... Ở đây... Ở đây... Tất cả như được phơi bày trước mắt nhà thơ. Bức tranh thiên nhiên đang thể hiện một sự giàu có, tràn đầy, chứa chan tình xuân, gần gũi nhưng vẫn rất sôi động. Xuân Diệu như vồ vập, mê đắm, thâu tóm tất cả. Nhà thơ như con ong hút mật trong vườn hoa rực rỡ. Với ông, mọi thứ đều hấp dẫn và mới mẻ. Bằng đôi mắt xanh non của tâm hồn cá nhân, Xuân Diệu nhận ra thế giới đẹp nhất, đầy mê hoặc nhất vẫn là con người. Con người giữa tuổi trẻ và tình yêu. Nhà thơ lấy con người làm thước đo của cái đẹp. Cuộc sống trần thế đẹp nhất vào mùa xuân. Và con người chỉ tận hưởng được lúc trẻ. Nhưng tuổi trẻ trôi đi theo thời gian, vì vậy ông phải sống gấp gáp, vội vã.

Tôi vui vẻ nhưng vội vã một nửa
Không chờ đợi nắng hạ mới nhớ mùa xuân.

Nhà thơ tận hưởng cuộc sống một cách nhanh chóng, vồ vập bởi biết rằng một khi đã mất đi, thì sẽ không bao giờ có cơ hội quay trở lại. Mất mát sẽ xảy ra nếu không nắm bắt kịp thời. Có lẽ vì thế mà Xuân Diệu không đợi mùa hạ mới nhớ đến mùa xuân, mà ôm sâu mùa xuân khi nó tràn đầy sức sống và tươi mới.

Khát sống, ham sống, Xuân Diệu càng trăn trở hơn về cuộc đời và thời gian. Ông nhận ra sự tuyến tính của thời gian, chống lại sự tuần hoàn theo quy luật của thế hệ trước. Mỗi khoảnh khắc trôi qua sẽ không bao giờ quay lại, tuổi trẻ cũng chỉ đến một lần. Nhà thơ mở lòng yêu đời, yêu cuộc sống nhưng không thể đợi đời bù đắp, vì vậy mà ông băn khoăn buồn rầu cho thân phận của mình. Cảnh vật thiên nhiên bây giờ cũng mang một tâm trạng buồn bã, băn khoăn và lo lắng.

Làm chi phải nói rằng mùa xuân vẫn tuần hoàn
Con gió xinh thì thầm rì rào trong những lá xanh biếc
Phải chăng lo sợ rằng mọi thứ sắp tàn phai?

Nhận thức về quy luật của thời gian, ham muốn sống mãnh liệt. Xuân Diệu đã ôm trọn cuộc đời, tận hưởng cuộc sống để không lãng phí thời gian, tuổi trẻ. Tình yêu cuộc sống lại bùng cháy cuồng nhiệt.

Tôi muốn ôm
Cả sự sống đang mơn mởn bắt đầu
Tôi muốn mây trôi và gió rì rào
Tôi muốn hòa mình với cánh bướm và tình yêu
Tôi muốn thấm đẫm trong một cái ôm thật sâu
Hỡi mùa xuân hồng, tôi muốn cắn vào em.

Sự yêu đời trào dâng như một đỉnh điểm của tình cảm. Hình ảnh thơ tươi mới, đầy sức sống. Và có lẽ tình yêu cuộc sống của nhà thơ ngày càng tăng lên khi muốn ôm trọn. Đã say sưa – sự bị cuốn hút đến mức không tỉnh táo đủ – nhưng vẫn chưa đủ, còn muốn thấu đáo hơn nữa, muốn hòa nhập tất cả. Và cuối cùng là tiếng kêu của sự cuồng nhiệt chưa từng thấy trong thơ:

Hỡi mùa xuân hồng, tôi muốn cắn vào em.

Hình ảnh, ngôn từ, nhịp điệu của đoạn thơ đã thể hiện rõ sự cuồng nhiệt yêu đời khiến nhà thơ phải hối hả, vội vàng đến với cuộc sống.

Bài thơ là một quan niệm sống mới mẻ và táo bạo, chưa từng có trước đây. Lối sống trong đó biết thưởng thức một cách đáng kích, biết sống khẩn trương, hết mình. Tuy nhiên, ở Vội vàng, tác giả chỉ nói về lối sống hướng tới thưởng thức theo từng khoảnh khắc. Ông kêu gọi mọi người hãy biết yêu và tận hưởng những gì cuộc sống ban tặng, hãy sử dụng thời gian, tuổi trẻ để sống đầy đủ. Ông đã bỏ quên đi nghĩa vụ kêu gọi mọi người phải đóng góp cho cuộc sống. Trong cuộc đời ông, ông vội vàng đóng góp chứ không phải vội vàng thưởng thức.

Đọc thơ Xuân Diệu, đặc biệt là qua bài thơ Vội vàng, ta càng yêu cuộc sống hiện tại hơn và cống hiến để làm cho cuộc sống thêm tươi đẹp. Không chỉ vì cuộc sống ngày nay đã thay đổi, đẹp hơn nhiều so với thời của Xuân Diệu, mà chủ yếu là không còn những bi kịch làm cho con người trở nên băn khoăn trước cuộc đời. Bức thông điệp của nhà thơ vẫn giữ nguyên giá trị, được củng cố và tồn tại mãi mãi qua thời gian.

Hãy sống hết mình, đóng góp tuổi trẻ cho Tổ quốc và nhân dân, đừng lãng phí thời gian, hãy mở rộng trái tim để đón nhận mọi điều trong cuộc sống. Đó là những gì mà Xuân Diệu còn lại, gửi đến với độc giả thông điệp sâu sắc xuyên suốt thời gian và không gian, hiện diện vĩnh viễn trong tâm hồn người Việt Nam.

Phân tích Vội vàng - Mẫu 3

Trong phong trào thơ Mới, ngoài sự kỳ dị bí ẩn của Hàn Mặc Tử, tính quê mùa chân chất của Nguyễn Bính, nỗi buồn ảm đạm của Huy Cận, Xuân Diệu đã nổi bật như một hiện tượng độc đáo, mới lạ và hấp dẫn. Ông đã mang đến cho thi đàn một luồng gió mới, trẻ trung, yêu đời, nồng nhiệt và đắm chìm, như một kẻ si tình đang vội vàng lấp đầy những khoảng trống trong lòng, thèm thuồng tận hưởng những màu sắc, hương vị bình thường giữa cuộc sống. Đọc thơ Xuân Diệu, ai chê thì phê phán đến bỏ, ai thích thì ca ngợi hết lời, và những người thích thú đó lại chủ yếu là những người trẻ, tràn đầy sức sống. Vội vàng là một trong những tứ thơ nổi bật và xuất sắc nhất của Xuân Diệu khi thể hiện được hầu hết phong cách sáng tạo cũng như những quan niệm sống, những triết lý nhân sinh sâu sắc của tác giả.

'Tôi muốn tắt nắng đi để màu sắc không bị phai nhạt đi. Tôi muốn buộc gió lại để hương thơm không bay đi'

Trong bốn câu thơ đầu tiên, Xuân Diệu đã bộc lộ cái tôi cá nhân của mình rõ ràng và đặc biệt bởi những ước muốn kỳ lạ, hoang đường và nồng nhiệt khi muốn 'tắt nắng', 'buộc gió' những điều tưởng chừng như không thể xảy ra. Đằng sau suy nghĩ táo bạo ấy là một tình yêu tha thiết với cuộc sống, với vẻ đẹp bình dị đang diễn ra trong cuộc đời này. Với Xuân Diệu, màu sắc chói chang của mùa hạ hay nhàn nhạt của mùa thu đều thực đẹp và quý giá, và ông muốn thứ nắng ấm áp ấy mãi được tồn tại để chiêm ngưỡng, tận hưởng.

Nhà thơ muốn 'buộc gió' để giữ hương sắc của mùa xuân, để hương thơm của hoa lá không bị phai nhạt, hư vô trong không gian. Cái tôi của Xuân Diệu được thể hiện một cách độc đáo vừa ngây thơ, khao khát sở hữu như một đứa trẻ hồn nhiên lại vừa táo bạo, mạnh mẽ khi muốn thay đổi cả tạo hóa. Tất cả những điều đó thể hiện tấm lòng yêu tha thiết của Xuân Diệu đối với cuộc sống, với thiên nhiên mùa xuân, và sâu xa là sự tiếc nuối, sợ hãi bản thân không so kịp với bước chân của tạo hóa, không thể tận hưởng hết tất cả những điều bình dị trong cuộc đời vốn còn nhiều tươi đẹp này.

'Của ong bướm này đây tuần tháng mật, này đây hoa của đồng nội xanh rì, này đây lá của cành tơ phơ phất, của yến anh này đây khúc tình si, và này đây ánh sáng chớp hàng mi, mỗi buổi sớm thần Vui hằng gõ cửa, tháng giêng ngon như một cặp môi gần'

Từ nhận thức mới mẻ rằng vẻ đẹp thật sự bắt nguồn từ những điều đơn giản, bình dị trong cuộc sống hàng ngày chứ không phải ở những cảnh tiên cảnh xa xôi, Xuân Diệu đã vẽ lên một bức tranh về thiên nhiên mùa xuân sống động và hấp dẫn, thể hiện rõ tình cảm đắm say của ông dành cho mùa xuân, tình yêu và tuổi trẻ. Ông được coi là hoàng tử của thơ tình với từng câu thơ của mình luôn tươi vui hoặc buồn bã mà vẫn mang nét lãng mạn. Trước cảnh xuân, ánh mắt của ông tràn đầy tình yêu và hạnh phúc. Điều này được thể hiện rõ trong từng câu thơ của bức tranh thiên nhiên, khi mọi thứ đều được kết hợp một cách lãng mạn và tình cảm, ong bướm ngọt ngào đắm say tuần tháng mật, hoa trong đồng nội xanh rì hoà hợp viên mãn, lá và cành tơ lả lướt đón đưa, và khúc tình si của cặp yến oanh làm cho khung cảnh mùa xuân thêm phần rộn ràng tươi đẹp.

Đặc biệt ở câu thơ “Và này đây ánh sáng chớp hàng mi” lại làm cho bức tranh mùa xuân thêm phần lãng mạn, trong trẻo và ấm áp tình người. Hình ảnh ánh sáng chớp lóe lên như mắt nước là một hình ảnh đẹp và lãng mạn, khi Xuân Diệu đã để con người hòa nhập với thiên nhiên, yêu thiên nhiên một cách dịu dàng, có thể là một nàng thơ dạo bước trong khu vườn, cả người phủ một màu nắng nhẹ, và hàng mi cong vút bắt mắt hơn. Đó cũng có thể là hình ảnh người nghệ sĩ đang tận hưởng mùa xuân, với cảm giác mơ màng, đôi mắt khép hờ hững khi nắng sáng lên hàng mi. Tóm lại, Xuân Diệu đã thành công khi đem đến cho người đọc một bức tranh thiên nhiên hài hòa, tràn đầy sức sống, kết nối sự sống của thiên nhiên với con người. Càng bộc lộ được tấm lòng yêu mùa xuân, yêu thiên nhiên tha thiết của tác giả.

Ở câu thơ cuối cùng, triết lý nhân sinh sâu sắc của Xuân Diệu được bộc lộ một cách tinh tế: “Mỗi buổi sớm thần Vui hằng gõ cửa”, đối với ông, mỗi ngày được sống, tỉnh giấc là một niềm vui lớn, tựa như thần, như thánh ngự trước cửa. Với Xuân Diệu, ông chỉ mong mỗi ngày được sống hạnh phúc, được tận hưởng cuộc sống bình dị êm đềm, sống giữa thiên nhiên xuân sắc, điều đó đã là hạnh phúc lớn lao, chứ không mơ ước những điều xa xôi, cao sang. Quan niệm sống của Xuân Diệu là thực tế, đơn giản, trân trọng từng giây phút tuổi trẻ và cuộc sống.

Câu thơ “Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần” thể hiện sự chuyển đổi cảm xúc mạnh mẽ và thú vị. Người ta thường tận hưởng cảnh sắc thiên nhiên bằng thính giác, xúc giác, thị giác, nhưng Xuân Diệu lại tận hưởng mùa xuân bằng cả vị giác. Vì yêu thích và khao khát vẻ đẹp của mùa xuân, ông thấy tháng Giêng ngọt ngào như một cặp môi gần nhau. Trong cảm xúc sung sướng hạnh phúc, ông lại vội vàng:

“Tôi sung sướng nhưng vội vàng một nửa
Tôi không chờ đợi nắng hạ mới để ngắm xuân”

Xuân Diệu đang ngẩn ngơ giữa bức tranh thiên nhiên mùa xuân đậm hương vị, nhưng giữa niềm sung sướng ấy, nhà thơ bất ngờ dừng lại nuối tiếc mùa xuân ngay giữa chính mùa xuân. Điều đó là một cảm xúc kỳ lạ và khó hiểu, nhưng lại cho thấy lòng khao khát, trân trọng mùa xuân và tuổi trẻ của Xuân Diệu rất sâu sắc. Đồng thời, đó cũng là điểm mấu chốt để truyền tải triết lý nhân sinh mới mà tác giả muốn thể hiện.

“Xuân đang tới, nghĩa là xuân đang qua,
Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già,
Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất.
Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật,
Không cho dài thời trẻ của nhân gian,
Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn,
Nếu đến nữa không phải rằng gặp lại.
Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi,
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời;”

Xuân Diệu hiểu và nhận thức được quy luật không thay đổi của tạo hóa “Xuân đang tới, nghĩa là xuân đang qua / Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già”, thời gian trôi đi không màng nghĩ tới ai. Cùng với sự thay đổi của thời gian, tuổi xuân của con người cũng dần tàn phai, héo úa theo năm tháng, không ai có thể chống lại bước đi của thời gian, cũng không thể sống mãi cùng năm tháng. Tác giả nghĩ về sự tuần hoàn của mùa xuân, nhưng bản thân ông chỉ có một cuộc đời duy nhất. Chính lẽ ấy, Xuân Diệu đau lòng và hờn giận “Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật / Không cho dài thời trẻ của nhân gian”. Ông yêu cuộc sống và mùa xuân đến mức dám đối đầu với tạo hóa, mong muốn thêm thời gian trẻ đẹp. Vì thế, Xuân Diệu càng buồn bã, ảm đạm trong những vần thơ đầy tiếc nuối:

“Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn
Nếu đến nữa không phải rằng gặp lại
Còn trời đất nhưng chẳng còn tôi mãi
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời”,

Tác giả nhận thức sự ngắn ngủi của đời người và cuộc sống, vì vậy ông cho rằng tuần hoàn của mùa xuân không còn ý nghĩa khi mỗi người chỉ có một cuộc đời duy nhất, không thể lặp lại. Ông cũng thể hiện được tính cách cá tính, dám đứng ngang hàng với vũ trụ, đề cao bản ngã, khi nhận định rằng mặc dù trời đất vẫn còn, nhưng mình sẽ không còn mãi mãi. Chính vì lẽ đó, Xuân Diệu không kìm lòng được mà tiếc nuối cả đất trời, tiếc hết những gì xảy ra xung quanh cuộc sống. Tấm lòng của Xuân Diệu đầy tình cảm và sâu sắc, mở ra cho người đọc nhận thức về sự quý giá của tuổi trẻ, khích lệ họ sống một cuộc đời ý nghĩa hơn.

“Hãy đi nhanh lên! Mùa chưa chuyển chiều tà,
Ta muốn ôm gọn
Toàn bộ sự sống mới bắt đầu hừng hực;
Ta muốn nhìn mây trôi và gió đùa,
Ta muốn say đắm cùng bướm và tình yêu,
Ta muốn ngập tràn trong một nụ hôn nồng,
Và đắm mình trong non nước, cây cỏ xanh tươi,
Với cảm giác choáng ngợp của mùi hương, đầy ánh sáng
Cho no nê thanh sắc của thời tươi;
- Hỡi mùa xuân hồng, ta muốn cắn vào em!”

Câu thơ “Hãy đi nhanh lên! Mùa chưa chuyển chiều tà” là lời thúc giục bản thân và những người trẻ tuổi khác phải vội vàng tận hưởng cuộc sống, tận hưởng những khoảnh khắc đẹp, niềm vui ngay tại đây chứ không phải ở những nơi xa xôi. Tấm lòng khát khao, rạo rực của người nghệ sĩ như “muốn ôm gọn toàn bộ sự sống mới bắt đầu hừng hực”, muốn trải nghiệm tất cả những điều tươi mới, tràn đầy trong vũ trụ, muốn sống trọn vẹn trong “mây trôi, gió đùa”, muốn đắm chìm trong tình yêu và niềm say mê. Tất cả những điều tuyệt vời ấy Xuân Diệu chỉ muốn gộp lại trong một “nụ hôn nồng” đầy đam mê và sâu lắng.

Lòng người nghệ sĩ chỉ muốn tận hưởng nhiều hơn nữa, với ông thì bao nhiêu điều tươi đẹp của thời tươi cũng chưa đủ, ông muốn sống cả mấy lần trong một cuộc đời. Thế nên cái vội vàng, những điều mà ông muốn tận hưởng, muốn ôm trọn gấp vài lần. Nếu có người quở trách rằng Xuân Diệu tham lam quá, muốn tận hưởng cuộc đời này đến tận cùng thì không biết rằng với ông những điều cây cỏ, ánh sáng của thế gian này chính là những vật quý giá và đẹp nhất trên đời. Chính vì vậy, Xuân Diệu trong thơ dường như muốn tận hưởng mãi, không có điểm dừng, thế nhưng ông lại là người sáng suốt khi biết thế nào là hạnh phúc, biết đủ và biết tìm kiếm vẻ đẹp cuộc sống ở nơi thế gian này, chứ không mơ mộng xa xôi như nhiều văn nhân, nhà thơ xưa.

Câu thơ cuối bài “Hỡi mùa xuân hồng! Ta muốn cắn vào em!” là một lời thổ lộ tình cảm rất tình tứ, thể hiện được sự lãng mạn vừa phóng khoáng vừa ngông cuồng, cũng như tình yêu mãnh liệt của Xuân Diệu đối với mùa xuân. Đối với ông chỉ cảm nhận, mắt thấy tai nghe còn chưa đủ, mà người còn muốn được nếm thử, cảm nhận cái hương sắc tuyệt vời của mùa xuân, được tận hưởng một cách trọn vẹn nhất thì mới giảm được những nỗi tiếc nuối, hoang mang trong lòng, mới tìm lại được sự cân bằng trong những cảm xúc bâng khuâng vì sợ tuổi xuân trôi đi mất.

Vội vàng của Xuân Diệu là một bài thơ rất mới, không chỉ về cách nhìn nhận, quan niệm thẩm mỹ mà còn về cách truyền tải cảm xúc, triết lý nhân sinh. Tác phẩm mang đến cho người đọc những quan niệm mới về mùa xuân, tình yêu và tuổi trẻ, cũng như cách sống một cuộc đời có ý nghĩa, để tuổi xuân không bị lãng phí trong những tiếc nuối.

Phân tích bài thơ Vội vàng - Mẫu 4

Xuân Diệu là một nhà thơ có phong cách sáng tạo riêng biệt so với đồng thời. Tâm hồn sâu lắng và tinh tế của ông được thể hiện rõ nét trong thơ ca. Bài thơ Vội vàng là một sự tập trung của những điểm nhấn sâu sắc nhất của tác giả. Dù đã nhiều năm trôi qua, nhưng tinh thần của Vội vàng vẫn là một bài học quý giá cho thế hệ sau đối diện với những thử thách của cuộc đời. Phân tích Vội vàng với các kỹ thuật nghệ thuật và giá trị sâu sắc mà Xuân Diệu đã truyền đạt.

Xuân Diệu (1916 – 1985) là một nhà thơ tiên phong trong dòng chảy văn học mới của Việt Nam trong giai đoạn 1936 – 1944. Những tác phẩm của ông thể hiện sự chân thành và đầy cảm xúc. Mỗi câu thơ không chỉ có giá trị nghệ thuật, mà còn là sự suy ngẫm sâu sắc về cuộc sống và con người. Với ngòi bút tinh tế, Xuân Diệu đã tạo ra những tác phẩm lôi cuốn qua các tập thơ Gửi hương cho gió, Thông vàng,…

Tập Thơ thơ (1938) là một giai đoạn hoàng kim trong sự nghiệp của Xuân Diệu. Tác phẩm này như mở ra một không gian mới, thu thập những đặc điểm độc đáo nhất trong cuộc sống để tạo nên một bức tranh sinh động và đầy màu sắc. Vội vàng là một nhánh cây rực rỡ trong khu vườn ấy.

Xuân Diệu là một nhà thơ táo bạo. Sự dũng cảm, sự phá vỡ những mẫu truyện quen thuộc là những điểm nổi bật trong sáng tác của ông. Bốn dòng đầu trong bài thơ Vội vàng là minh chứng rõ ràng cho tính táo bạo đó.

Tôi mong muốn ánh nắng khuất đi
Để màu sắc không bao giờ phai mờ
Tôi ước gió ngừng bay đi
Để hương thơm vẫn ngập tràn

Trong thời kỳ kháng chiến đầy gian khổ, những lo lắng về cuộc chiến đã làm cho những thanh niên thế hệ đó bị cuốn vào vòng xoáy của lịch sử. Xuân Diệu là một người mang trong mình cả cuộc đời. Thơ của ông gợi lên những suy tư về bản chất “con người” nhân văn nhất. Những yếu tố tự nhiên như “nắng”, “gió” với Xuân Diệu là những vật thân thuộc và đáng quý. Ông mong muốn “làm im lặng chúng”, muốn “buộc chúng lại” để giữ mãi bên mình. Những khát vọng ấy mang tính “làm ngược lại quy luật” cũng được thể hiện trong những câu thơ lạc đạo, ngoài vòng nhịp điệu chung của bài thơ.

Ngay từ đầu bài, Xuân Diệu đã đặt ra bốn câu thơ mang tính toàn vẹn của bài thơ. Sự lệch nhịp trong các câu thơ đầu có vẻ như làm nổi bật những sắc thái riêng của thơ Xuân Diệu so với các trường phái thơ khác trong thời kỳ kháng chiến.

Đằng sau vẻ ngạo nghễ và cố chấp của Xuân Diệu là tình yêu sâu sắc đối với cuộc đời, đối với con người. Nhờ tinh thần ấy mà nhà thơ đã lờ mờ nhận thấy những vẻ đẹp tuyệt vời của thiên nhiên:

“Những chiếc cánh ong bướm ươm mật tuần tháng này đây
Những đoá hoa nội xanh rì ấy đây
Những chiếc lá mơn manh phất phơ ấy đây
Của yến chim nơi này, tình yêu ngát hương”

Một bức tranh sôi động hiện lên bằng hình ảnh, âm thanh, màu sắc, và những chuyển động tinh tế của vạn vật. Câu khẩu hiệu “Này đây” được lặp đi lặp lại, thể hiện sự háo hức và rạo rực của một tâm hồn nhạy cảm trước những điều bình dị của cuộc sống.

Thiên nhiên trong bài thơ Vội vàng hiện ra rực rỡ và hấp dẫn. Đọc giả bất giác nhận ra đã bỏ lỡ quá nhiều điều tươi đẹp trong cuộc sống.

Mùa xuân đem theo ánh sáng kỳ diệu rọi sáng khắp nơi trần gian. Xuân Diệu cảm thấy “Tháng giêng ngon như cặp môi gần” vì ông là người đầy cảm xúc với tình yêu. Liên tưởng của ông về thiên nhiên như vẻ đẹp của sự gần gũi giữa con người đều được thể hiện qua thơ của ông.

Những trải nghiệm của Xuân Diệu về thiên nhiên được liên kết chặt chẽ với thời gian. Mùa xuân, tuổi trẻ, tình yêu là những điều đẹp nhất trong cuộc đời, nhưng chúng không bao giờ vĩnh viễn. “Xuân đến là xuân đi” thể hiện sâu sắc về triết lý cuộc sống. Cuộc sống chỉ có ý nghĩa khi ta sống “vội vàng”, trân trọng và khao khát từng khoảnh khắc. Đây là những giá trị mà mỗi người cần gìn giữ, bên cạnh trách nhiệm thiêng liêng với đất nước.

Vội vàng là một tác phẩm thơ trữ tình, không chỉ đơn giản là những câu từ hư cấu. Thông qua sự phá cách, tinh thần hấp dẫn, Xuân Diệu thể hiện những triết lý sống đơn giản nhất. Tinh thần thơ của ông vẫn hào sảng và đầy tươi trẻ với thế hệ trẻ. Hãy sống “Vội vàng”, sống như chỉ có một lần. Phân tích bài thơ Vội vàng là một mặt cắt triết lý của Xuân Diệu, với giọng thơ đầy nhanh nhẹn và sức sống.

Phân tích bài thơ Vội vàng - Mẫu 5

Nổi bật trong các tác phẩm về mùa xuân và tuổi trẻ của Xuân Diệu là bài thơ Vội vàng. Đây là lời kêu gọi sống hết mình, quý trọng từng khoảnh khắc của cuộc đời, đặc biệt là trong những năm tháng thanh xuân.

Xuân Diệu yêu thiên nhiên, yêu cái đẹp một cách mãnh liệt và cường tráng, nhưng trong những dòng thơ của ông vẫn hiện lên sự chênh vênh, hụt hẫng. Bởi tình yêu luôn đi đôi với nỗi đau, niềm vui luôn đối diện với nỗi buồn, vì niềm vui sẽ qua đi, không thể tồn tại mãi mãi. “Xuân Diệu là người của cuộc đời, người sống giữa loài người. Tấm lòng của ông được xây dựng trên nền đất của thế gian này” (Thế Lữ). Bài thơ Vội vàng là tiếng nói từ trái tim của một người đang đắm chìm trong tình yêu với những cung bậc cảm xúc khác nhau.

Bài thơ Vội vàng như một bức tranh thiên đường trên đất: Xuân Diệu nhận ra và khẳng định rằng mùa xuân và tất cả những cảnh đẹp xung quanh là một thế giới thần tiên. Bốn câu đầu của bài thơ hiện lên như hình ảnh của một tâm hồn lãng mạn đầy độc đáo:

Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu sắc không phai màu đi
Tôi muốn buộc gió lại
Để hương không bay đi

Muốn 'tắt nắng', muốn 'buộc gió', thật là những ham muốn kỳ dị, chỉ có ở nhà thơ. Nhưng làm sao có thể đối đầu với quy luật tự nhiên, làm sao có thể làm cho những thứ mong manh ấy tồn tại mãi mãi? Những khát khao phi lí ấy lại tạo nên một cái tôi rất ấn tượng và cuốn hút. Tác giả không dùng đại từ 'ta' mà lại dùng 'tôi' như để khẳng định bản thân, khẳng định khát khao cháy bỏng “chiếm” lấy thiên nhiên đất trời.

Xuân Diệu muốn chống lại quy luật của tự nhiên, những vận động của đất trời. Đó là tiếng nói của cái tôi đầy kiêu hãnh và khát vọng mãnh liệt lạ lùng, thể hiện tầm vóc của con người muốn vươn lên để ngang tầm với tạo hóa. Thiên đường - mùa xuân ấy mang bao nhiêu vẻ đẹp: sức sống của vạn vật đều rực rỡ tươi sáng, nảy nở rất trẻ trung.

Tình yêu cuộc sống này tràn ngập trong huyết mạch của nhà thơ và nhà thơ nhận thấy cuộc sống nơi mình đang sống như một thiên đường:

Của ong bướm này đây tuần tháng mật
Này đây hoa của đồng nội xanh tươi,
Này đây lá của cành tơ bay phất
Của yến anh này đây khúc tình say đắm
Và đây là ánh sáng lấp lánh trên mi mắt
Mỗi sáng sớm thần Vui hằng gõ cửa;
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần.

Đó là một bức tranh mùa xuân đầy ánh sáng, tươi mới, tinh khôi, đầy âm thanh tình tứ. Mùa xuân là thời điểm mà cây cối chồi nảy lộc, tràn đầy sự sối và hạnh phúc tràn đầy. Khu vườn xuân trong bài thơ cũng 'vội vàng' dâng hương thơm, trao mật ngọt. Ong bướm rộn ràng với những đóa hoa xuân tươi sáng, nổi bật giữa cánh đồng xanh tươi.

Cành cây nhô lên, vươn chồi non nõn trong bức tranh mùa xuân. Ánh sáng bình minh rực rỡ, tô đào hồng, lung linh. Chim yến, chim oanh hát vang những bản tình ca rộn ràng của mùa xuân. Điệp ngữ 'Này đây' được lặp lại bốn lần, là âm thanh vui mừng và kinh ngạc của tác giả khi liên tục khám phá những vẻ đẹp kỳ lạ của cuộc sống. 'Tháng giêng' là mùa xuân tươi non mơn mởn, là biểu tượng của vẻ đẹp cuộc sống.

Hình ảnh 'cặp môi gần' gợi lên hình ảnh đôi môi tươi hồng của thiếu nữ sẵn sàng chờ đợi. Khác với những nhà thơ khác thường coi thiên nhiên là chuẩn mực của mọi vẻ đẹp, Xuân Diệu lại lấy con người giữa mùa xuân, tuổi trẻ và tình yêu làm tiêu chuẩn. Vì vậy, tháng Giêng tràn ngập sức sống, da thịt rực rỡ bởi màu xuân hồng.

Thế giới này được Xuân Diệu cảm nhận với sự tinh tế nhất của một tâm hồn đam mê, khiến cho sự sống hiện ra như một thế giới đầy tình xuân. Xuân Diệu có những khát khao và mong ước như vậy vì ông là một thi sĩ có tâm hồn thơ nhạy cảm đặc biệt trước sự trôi chảy của thời gian. Và Xuân Diệu khẳng định:

Xuân đến là xuân sẽ đi
Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già
Và khi xuân tàn, tôi cũng sẽ mất

Khác với quan điểm cổ xưa rằng 'xuân vẫn tuần hoàn', với Xuân Diệu:

Nói gì về việc xuân vẫn tuần hoàn,
Khi tuổi trẻ không bao giờ trở lại hai lần!
Trời đất vẫn còn, nhưng tôi không còn mãi mãi,
Và vì vậy, tôi hối tiếc cả đất trời này

Tương ứng với mùa xuân là con người, là tôi. Thời gian là thước đo của tuổi trẻ. Thời gian một khi đã trôi đi, tuổi trẻ cũng sẽ không bao giờ trở lại. Có thật là sự tuần hoàn sao? Trong vũ trụ bao la của đất trời, trong vô vàn của thời gian, sự tồn tại của con người thật ngắn ngủi, hữu hạn.

Mùi của tháng ngày đều mang vị chia ly
Khắp núi sông vẫn rỉ rảo tiễn biệt…

Tinh tế của Xuân Diệu hiện lên ở chỗ: ông cảm nhận được sự phai tàn ngay cả khi vạn vật vẫn còn trong độ non mơn mởn. Thi sĩ thấy mình như là cơn gió thoáng qua tất cả. Khi vạn vật đang trong thời kỳ rực rỡ, cũng là lúc phải đối mặt với sự phai tàn đang tới gần. Thời gian mang theo mùi vị của sự chia xa, chất chứa trong nó. Đất trời, núi sông đều truyền đi âm thanh của sự chia ly, tiễn biệt. Vạn vật đang than thở, thương tiếc, tiễn đưa phần đời của chính mình. Tất cả khiến nhà thơ cảm thấy tiếc nuối, bất lực.

Không thể buộc gió, không thể tắt nắng, cũng không thể cầm giữ được thời gian. Vì vậy, cách duy nhất là chạy đua với thời gian, là phải sống trong từng khoảnh khắc: “Không bao giờ nữa…”

Nếu ở hai khổ thơ đầu, Xuân Diệu nói về tình yêu chân thành với thiên đường trần thế của mình, trong khổ thơ thứ ba, tác giả đưa ra quan niệm mới về thời gian: mùa xuân đi là không bao giờ quay lại, lấy con người trẻ làm tiêu chuẩn cho mọi vẻ đẹp. Tuy nhiên, ở khổ thơ thứ tư lại là lời giục giã sống vội vàng, quyết định của tác giả.

Bắt đầu bài thơ, Xuân Diệu viết: “Hãy mau đi đi, mùa chưa kết thúc chiều hôm nay!”. Đây là lời khuyên sống nhanh chóng, sống sao cho ý nghĩa với tuổi trẻ vì thời gian trôi đi nhanh chóng. Tại đây, Xuân Diệu đã gợi lên một cách sống tích cực hơn: sống hết mình từng giây, trân trọng và tận hưởng cuộc sống bằng các giác quan, sống trọn vẹn trong tuổi trẻ đẹp nhất.

Trong đoạn thơ cuối cùng, tác giả sử dụng các động từ tăng cường để thể hiện cảm xúc mãnh liệt của mình:

Ta muốn ôm lấy
Đời sống bắt đầu nảy nở
Ta muốn làm mây, gió lượn
Ta muốn vui vẻ với tình yêu như cánh bướm
Ta muốn hòa mình trong một nụ hôn đầy yêu thương

Nếu ở phần đầu bài thơ tác giả sử dụng “tôi” để thể hiện tâm trạng, thì ở khổ thơ cuối, tác giả chuyển sang “ta” để đối diện với cuộc sống trên trần gian. Tất cả thể hiện sự vội vàng, quyết liệt, sôi nổi. Xuân Diệu muốn ôm trọn những vẻ đẹp non nớt của cuộc sống đang diễn ra: sự sống mới nảy nở, mây trôi, gió lay… để giữ lấy những điều đó nhưng vẫn không thể bao giờ giữ được hoàn toàn. Trái tim say đắm của Xuân Diệu như muốn mở rộng để chứa cả vũ trụ. Tất cả thúc đẩy một quan niệm sống hối hả, sôi nổi, quyết liệt.

Tình yêu đời sống, yêu cuộc sống đầy mãnh liệt được thể hiện trong từ 'vội vàng'. Biết trân trọng thời gian, trân trọng tuổi trẻ, biết sống để yêu; yêu đôi lứa, yêu sự sáng tạo. Bài thơ là nhịp đập nhanh trước vẻ đẹp của cuộc sống vào một ngày xuân của một trái tim luôn hăng hái trước cuộc sống.

Phân tích bài thơ 'Vội vàng' - Mẫu 6

Trong cuốn 'Thơ Nhân Việt Nam', Hoài Thanh viết: 'Thơ Xuân Diệu còn là một nguồn sống giàu có chưa từng thấy ở đây - Xuân Diệu đam mê tình yêu, đam mê bầu trời, sống vội vã, sống nhiệt huyết, muốn tận hưởng cuộc đời ngắn ngủi của mình'. Thơ Xuân Diệu thể hiện một tâm hồn trẻ trung, đam mê và yêu cuộc sống đến mức độ say đắm trong bài thơ 'Vội vàng'. Bài thơ cũng thể hiện quan niệm về nhân sinh của Xuân Diệu trước Cách mạng Tháng Tám.

Về cấu trúc của bài thơ: Bài thơ là một biện chứng tâm hồn: Xuân Diệu yêu đời sống nhất là tuổi trẻ nhưng cũng rất sợ mất đi nó, nghĩ đến điều đó không tránh khỏi nỗi tiếc nuối buồn bã, để không lãng phí cái đẹp một cách vô ích nên cuối cùng nhà thơ đua với thời gian, sống vội vã tận hưởng mọi vẻ đẹp mà cuộc đời đã ban tặng. Đó là lý do của thái độ sống 'vội vàng'. Bài thơ thể hiện cái tôi đầy cảm xúc với những tình huống phức tạp, tình yêu mãnh liệt nhưng sau đó lại buồn rầu, tuyệt vọng, rồi lại nổi lên một tình yêu sôi nổi để tận hưởng hết vẻ đẹp của cuộc sống.

Bài thơ chủ yếu đề cập đến mối quan hệ giữa thời gian và vẻ đẹp của cuộc sống và con người - đặc biệt là tuổi trẻ. Bởi vì thời gian dẫn đến một cách sống, một thái độ sống.

Tác giả mong muốn niềm khát khao vô cùng của nghệ sĩ là niềm muốn níu giữ thời gian:

Tôi muốn ngừng mặt trời
Để màu sắc không phai mất,
Tôi muốn buộc gió
Để hương thơm không bay đi.

Trong thơ Xuân Diệu, gió và dòng nước chảy thường là biểu tượng của thời gian. Trong bài thơ này, mặt trời và gió là hình ảnh cụ thể của thiên nhiên và cũng là biểu tượng của thời gian. Hương thơm và màu sắc là hình ảnh cụ thể nhưng cũng là biểu tượng cho mùa xuân - cái đẹp.

Tác giả đã sử dụng những động từ mạnh: ngừng (mặt trời), buộc (gió) để thể hiện ý muốn can thiệp của tự nhiên, muốn giữ lại màu sắc và hương vị của mùa xuân. Muốn phản lại quy luật của tự nhiên để giữ mãi cái đẹp của cuộc sống là một khát vọng vô cùng nghệ sĩ - thể hiện tình yêu cuộc sống mãnh liệt, bất chấp mọi quy luật. Câu thơ ngắn, giọng thơ mạnh cũng góp phần thể hiện thái độ vội vã, tâm hồn trẻ trung, đầy sức sống của tác giả.

Tác giả muốn can thiệp vào quyền của sáng tạo để giữ mãi mùa xuân vì mùa xuân quá đẹp:

Tuần tháng mật ở đây của ong bướm
Hoa của đồng nội xanh ri đây này
Lá của cành tơ phơ phất đây này
Khúc tình si của yến anh đây này

Cách miêu tả mùa xuân của Xuân Diệu làm mới. Câu đầu và cuối có cấu trúc mới, hoàn toàn theo cách chủ thượng. Đây là những ý tưởng không giống ai khác, có ảnh hưởng rất cao. Tác giả cảm nhận được bằng giác quan:

Ánh sáng chớp hàng mi đến đây
Mỗi buổi sáng, thần Vui được gõ cửa
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần

Ánh nắng xuân tươi làm vui con mắt, làm cho địa điểm hồi hoàn. Lối so sánh mới lạ, táo bạo: tia sáng bình minh được xem như hàng mi của người đàn bà, bình minh khám phá và có vài chiếc mi mắt. Ở bài thơ khác, nhà thơ so sánh ngược lại:

Làm say múi gió nước áo mới của tà
Rồng mi dài hồi hoàn ánh dương vui.

(Xuân đã về)

Và về đến Xuân Diệu, mùa xuân được thương thức sắc những ánh sáng vui tươi.

Tại tác phẩm này, mùa xuân có vẻ đẹp tối hơn, nồng nàn như đôi môi quyến rũ của người đàn bà mà tác giả ao uớc tận hưởng. Thay vì thức thương truyền, Xuân Diệu đem lại quan điểm ngày càng cụ thể: vẻ đẹp của con người tái hiện toàn diện vẻ đẹp của tự nhiên.

Điệp ngữ làm nổi bật thủ pháp nghệ thuật trong đoạn thơ, liệt kê sự phong phú của mùa xuân, ắp đặn như thúy đỉnh. Tác giả đưa vào thứ gì của tạo hóa là mẫn đã phán định, đấy là để tận hưởng vẻ đẹp.

Tôi không chờ nắng hạ mới để đón xuân.

Đây là ý chí cốt yếu của bài thơ: tận dụng thời gian, hưởng thụ hết vẻ đẹp cuộc sống dẫn đến thái độ sống vội vã. Nét nhạc của đoạn thơ là sôi nổi, say mê.

Tác giả đã nhận thức được sự điều đối quyết liệt của thời gian:

Xuân đến, nghĩa là xuân đi qua
Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già
Nhưng khi xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất.

Cách nhìn nhận thời gian tiến triển, thơ ca xưa nay đã nói nhiều: 'Đông qua xuân đã tới liền / Hè về rực rỡ, êm đềm thu sang', nhưng (với tiết tấu thơ nhanh) chỉ có Xuân Diệu mới thấy được trong cái đẹp đã chóm vị tàn phai, cùng một lúc nhà thơ vừa được trong cái đẹp đã chó̂m vị tàn phai, cùng một lúc nhà thơ vừa thấy xuân đến mà cũng thấy xuân đi. Điệp ngữ 'nghĩa là' như nhấn mạnh, rồi day đi day lại cái quy luật phũ phàng: Thời gian troi đi quá nhanh, cái đẹp rồi sẽ không còn nữa, tuổi trẻ sẽ đi qua. Tác giả tiếc cho cái đẹp - cái hữu hạn của đời người nên giọng thơ trở nên hồn dỗi:

Trái tim rộng, nhưng lượng trời cứ chật
Không cho dài tuổi trẻ của nhân gian,...
Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi,
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời;

Nỗi tiếc nuối về mùa xuân - tuổi trẻ, là tiếc sự sống. Đó là biểu hiện của lòng yêu đời ham sống, ý thức giá trị của sự sống. Tiếc mùa xuân ngay giữa mùa xuân, tiếc tuổi trẻ đang khi còn trẻ tuổi là sự trỗi dậy của ý thức về cái đẹp vô giá của cuộc sống nên cần phải tranh thủ thời gian, sống như thế nào cho có ý nghĩa, xứng đáng với đời người. Đó là một quan niệm nhân sinh. Thời gian vô tình, lạnh lùng đã âm thầm tàn phá không thương tiếc cái đẹp. Khi cái đẹp tàn phai thì tự nhiên đối kháng với con người: trái tim tôi rộng nhưng trời chật, còn trời đất nhưng chẳng còn tôi và thiên nhiên cũng mất đi cái vui tự nhiên của nó:

Mùi tháng năm điệu rơm vị chia phôi
Khắp sông núi vẫn thầm tiễn biệt...
Con gió xinh thì thầm trong lá biếc,
Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi?

Mùa xuân, tuổi trẻ đều trôi theo thời gian, theo nhịp tuần hoàn của vũ trụ. Tác giả bất lực trước sự ra đi của cái đẹp, mùa xuân và thấy đời người hữu hạn nên câu thơ chùng xuống buồn nao nuột:

Chẳng bao giờ, ơi! Chẳng bao giờ nữa.

Thế nhưng tác giả không buông xuôi theo sự sắp đặt của tạo hóa mà vùng lên tranh thủ chạy đua với thời gian, dẫn đến thái độ sống đặc biệt:

Mau đi nào! Mùa chưa tàn dưới chiều hôm
Ta muốn ôm

Ta muốn rút mây đưa và gió lượn,
Ta muốn si mê cánh bướm với tình yêu,
Ta muốn say trong một cái hôn nhiều
Và non nước, và cây, và cỏ rậm,
Cho chềnh choạng mùi thơm, cho đầy ánh sáng,
Cho nồ nề thanh sắc của thời tuổi;
- Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào người!

Cụm từ 'Ta muốn ôm' đứng riêng thành dòng thơ như để nhấn mạnh, khẳng định niềm khát khao mãnh liệt, vừa dựng lên hình ảnh một con người đang dang rộng đôi tay muốn ôm trọn mọi vẻ đẹp vào lòng để tận hưởng nồng nàn. Nhờ tình yêu cuộc sống cuồng nhiệt, tác giả đã tranh thủ lấy được vẻ đẹp của mùa xuân khi thời gian chưa tàn phá. Cái đẹp vẫn còn sự tươi mới nồng nàn đầy sinh khí: sự sống... mơn mởn... Giọng thơ gấp gáp, sôi nổi, kết hợp với đối ngữ 'Ta muốn' diễn tả niềm khao khát ráo riết, cuồng quyệt, vội vàng, muốn được sống nồng nàn, đủ đầy. Những động từ mạnh: ôm, rút, say, cắn diễn tả hoạt động nhanh, mạnh, thiên về cảm giác. Tác giả như muốn vồ vập, ngấu nghiến để tận hưởng nồng nàn vẻ đẹp của cuộc sống, thể hiện tình yêu cuộc sống cuồng nhiệt tột cùng. Tác giả đã mở rộng mọi giác quan để tận hưởng và sống hết mình cho mùa xuân, tuổi trẻ:

Sống toàn tâm toàn trí, sống toàn hồn
Sống toàn thân và thức mọi giác quan.

Bài thơ Vội vàng thể hiện ý thức về giá trị của cuộc sống. Nhất là mùa xuân - tuổi trẻ. Từ đó tác giả bộc lộ tình yêu đắm đuối, cuồng nhiệt, say mê cuộc sống và tuổi trẻ - một cái đẹp có thực nơi trần thế, không phải nơi hoang tưởng xa lạ nào trong các triết gia:

Phân tích Vội vàng Xuân Diệu - Mẫu 7

“Vội vàng Xuân Diệu” là tâm hồn hân hoan, nồng nhiệt với mỗi dấu hiệu của sự sống nhưng lại đầy lo âu, bận tâm trước những bước chuyển động của thời gian của Xuân Diệu. Càng yêu cuộc sống bao nhiêu, Xuân Diệu càng sợ hãi trước sự phai tàn của vẻ đẹp, của sự sống bấy nhiêu. Không thể thay đổi quy luật chảy trôi của thời gian nên nhà thơ ấy đã ủng hộ sống nhanh, sống gấp để tận hưởng trọn vẹn những khoảnh khắc của thời tươi.

Ở Xuân Diệu chúng ta thường gặp một tính cách thơ vĩnh cửu, khác biệt và đầy sáng tạo có thể nói “độc nhất vô nhị” trong thơ ca Việt Nam. Xuân Diệu đã khởi đầu cho “Vội vàng” bằng bốn câu thơ ngũ ngôn mà nhìn qua tưởng chừng “lệch nhịp” với toàn bài:

“Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu không phai nhạt đi
Tôi muốn trói buộc gió lại
Cho hương không bay đi”

Ngay trong khổ thơ đầu tiên, Xuân Diệu đã thể hiện khát vọng dũng cảm đến đến vô cùng. Nắng và gió đều là những hiện tượng thuộc về tự nhiên và “vận hành” theo quy luật của tự nhiên. Muốn tắt nắng, trói buộc gió chẳng phải quá táo bạo, ngông cuồng sao?

Tuy nhiên, ẩn sâu trong khát vọng ngông cuồng, táo bạo ấy lại là một tình yêu cuộc sống đến tha thiết, sâu sắc. Xuân Diệu muốn tắt nắng để màu không bị nhạt, muốn buộc gió để hương không bay, vậy là nhà thơ muốn lưu giữ lại những vẻ đẹp tự nhiên, thanh khiết của cuộc đời để mãi mãi ghi nhận khoảnh khắc của thời tươi.

Với ánh mắt 'xanh non biếc rờn' cùng tình yêu tha thiết dành cho cuộc đời, nhà thơ Xuân Diệu đã phát hiện ra những vẻ đẹp rực rỡ, tươi sáng nhất nơi đây trần gian:

“Của ong bướm này đây tuần tháng mật
Này đây hoa của đồng nội xanh rì
Này đây lá của cành tơ phơ phất
Của yến anh này đây khúc tình si
Và đây ánh sáng chớp hàng mi”

Xuân Diệu đã khai phá ra một bức tranh sự sống đặc sắc với đủ hình ảnh, màu sắc, âm thanh và những chuyển động nhẹ nhàng, tinh tế bên trong muôn vật. Từ 'này đây' như làm hiện lên sự háo hức, rực rỡ của người thi sĩ khi giới thiệu về vẻ đẹp ở đây trần gian – nơi người thi sĩ đắm chìm với một tình yêu mãnh liệt.

Hình ảnh của ong bướm, hoa cỏ, đồng nội, cành tơ, yến anh, ánh sáng là những hình ảnh tươi đẹp, non nớt của cuộc sống hàng ngày, nhưng qua lăng kính lãng mạn và tình yêu cuộc sống của nhà thơ thì những hình ảnh quen thuộc ấy bỗng trở nên tươi sáng, hấp dẫn như cảnh sắc nơi thiên đường.

Thiên nhiên, sự sống trong thơ Xuân Diệu luôn tươi mới, mời gọi như vậy. Đặc biệt nhất là trong cảm nhận của người thi sĩ phải kể đến sự so sánh “Tháng giêng ngon như cặp môi gần”. Vậy là trong cảm nhận của nhà thơ, mùa xuân cũng tươi ngon, hấp dẫn không khác gì một cặp môi gần.

Theo đánh giá của Xuân Diệu, con người là tiêu chuẩn để đánh giá vẻ đẹp của tự nhiên. Điều này không chỉ thể hiện sự sáng tạo của nhà thơ mà còn đại diện cho quan điểm sáng tạo mới trong việc sáng tác. Thay vì sử dụng thiên nhiên làm tiêu chuẩn để đánh giá con người, Xuân Diệu đặt con người vào trung tâm của vũ trụ và khẳng định rằng con người mới là tiêu chuẩn của mọi vẻ đẹp.

Với trái tim luôn rực cháy với tình yêu cuộc sống, Xuân Diệu luôn sống trong lo âu, lo sợ trước những bước chân của thời gian. Khi yêu cuộc sống nhiều hơn, càng trân trọng thì lại càng lo sợ rằng nó sẽ phai nhạt vào hư không. Có lẽ Xuân Diệu cũng chia sẻ cảm xúc này:

“Xuân sắp tới có nghĩa là xuân sắp qua
Xuân còn non tức là sẽ già đi
Nhưng khi xuân tàn, tôi cũng sẽ mất đi
Lòng tôi rộng nhưng thời gian lại hạn hẹp
Không thể kéo dài được thanh xuân mãi mãi”

Với những cảm nhận tinh tế của mình, Xuân Diệu đã nhận ra những dấu hiệu tàn phai của sự sống ngay cả khi thời gian còn tươi mới. Mùa xuân đang đến, rực rỡ nhưng lại chứa đựng sự tàn phai, sự lụi tàn 'Xuân sắp tới có nghĩa là xuân sắp qua', và tuổi trẻ cũng vậy, một khi đã qua đi sẽ không bao giờ trở lại 'Khi xuân tan, tôi cũng sẽ mất đi'.

Xuân Diệu liên kết tuổi trẻ với mùa xuân và đưa ra quan điểm về thời gian: Tuổi trẻ, mùa xuân, tình yêu đều đẹp nhưng không bao giờ vĩnh viễn, chúng có hạn, ngắn ngủi như một cái chớp mắt. Vì vậy, để sống ý nghĩa, để tận hưởng trọn vẹn vẻ đẹp của cuộc sống, tình yêu, Xuân Diệu đã chọn sống 'vội vàng':

“Muốn ôm thoả hồn mê say của sự sống
Muốn rồi mây cuốn và gió lượn vờn
Muốn say đắm cánh bướm với tình yêu
Muốn chìm đắm trong nụ hôn nồng
Với cả non nước, cây cối, và đồng cỏ”

Xuân Diệu sử dụng những động từ mạnh mẽ như “Ôm, rồi, thâu” để thể hiện khao khát sâu sắc chiếm đoạt vẻ đẹp của thời tươi. Thời gian không thể ngừng trôi, vậy hãy sống hết mình, sống nồng nhiệt, yêu thương hết mình để không hối tiếc khi thời gian qua đi. Triết lý sống “vội vàng” của Xuân Diệu như lời khuyên chân thành, tha thiết dành cho độc giả: Hãy sống có ý nghĩa, hãy sống hết mình với cuộc đời này và đừng để thời gian trôi qua vô nghĩa.

Bài thơ kết thúc bằng câu thơ đầy cảm xúc “Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn lấy em”. Câu thơ này là biểu hiện của tình yêu và sự sáng tạo của nhà thơ, “xuân hồng” không chỉ gợi nhớ đến mùa xuân mà còn mang trong đó màu sắc tươi mới, quyến rũ. Việc “cắn” chính là hành động chiếm đoạt mạnh mẽ. Nếu xuân hồng là điểm sáng rực rỡ nhất của cuộc đời thì nhà thơ muốn chiếm giữ để tận hưởng trọn vẹn vẻ đẹp của trần gian.

Qua bài thơ “Vội vàng”, Xuân Diệu không chỉ thể hiện tình yêu tha thiết với cuộc sống mà còn tinh tế thể hiện triết lí sống, ý nghĩa sống. Với vẻ đẹp ấy, triết lí ấy, “Vội vàng” là bài thơ trữ tình có thể làm xúc động lòng người qua các thế hệ.

Phân tích bài thơ Vội vàng - Mẫu 8

Thơ của Xuân Diệu luôn say đắm tình yêu, cảnh trời, sống vội vã, náo nhiệt. Cách làm này đã thể hiện trong bài thơ “Đây mùa thu tới”, như một phần của tác phẩm, như một bản nhạc nhỏ thể hiện đặc trưng, là một bản tự bạch của Xuân Diệu. Bài thơ này cho thấy nhà thơ hiểu rất rõ bản thân mình, thể hiện quan niệm nhân sinh và thẩm mỹ tiến bộ và tích cực.

Bài thơ “Vội vàng” của Xuân Diệu qua góc nhìn của nhà thơ cho chúng ta thấy cuộc sống trần thế như một cảnh thiền đường. Hoài Thanh đã rất tinh tế khi nhận xét rằng “Với Thế Lữ, thi nhân nuôi mộng ước về tiên đường, một giấc mộng vô cùng xa xưa. Xuân Diệu thay đổi khung cảnh bồng lai và xua mọi người về với thế giới bình dị”

Từ lâu, trí tưởng tượng con người đã sáng tạo ra một thiên đường bồng lai tiên cảnh. Đó là những ước mơ để an ủi, để xoa dịu cuộc sống hiện tại của chúng ta. Ngay cùng thời điểm đó, Xuân Diệu, Thế Lữ đã có những ước mơ tiên như thế. Cảnh sắc ở đây thật huyền ảo.

Bầu trời xanh ngắt nơi xa kia
Hai con hạc trắng vờn bay về nơi bồng lai

Xuân Diệu không chỉ nhìn thấy mà còn muốn chia sẻ với mọi người: Thậm chí, ông kéo chúng ta vào một thiên đường trần thế. Thiên đường của những người bình thường. Nó mang vẻ đẹp tràn đầy sức sống, chỉ cần một bí quyết nhỏ là chúng ta có thể trải nghiệm được thiên đường đó, bí quyết đó chính là “sống toàn tâm, toàn ý, toàn hồn” và hãy thức tỉnh tất cả những giác quan của mình. Hãy đọc đoạn thơ sau:

Tuần tháng mật của ong bướm đây
Đây là hoa của đồng nội xanh rì
Này dãy lá của cành tơ phơ phất
Đây là khúc tình sì của yến anh
Và ánh sáng chớp mắt ở đây
Mỗi sáng, thần Vui vẫn gõ cửa
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần

Chúng ta như đang bước vào vườn địa đàng, nơi mà người thi sĩ tặng hết những báu vật tuyệt vời của cuộc sống. Từ ngữ “Này đây' không chỉ mời gọi, dâng hiến, liệt kê những tài sản vô giá của thiên nhiên mà còn kích thích nhịp điệu thúc đẩy chúng ta vội vàng.

Nó khuyên chúng ta không nên lãng phí thời gian ngắm nhìn vườn địa đàng trần thế. Mỗi bước chân vào đây là một khám phá mới, làm cho ta say mê đắm đuối hơn. Những hình ảnh trong vườn địa đàng này có sắc “hoa của đồng nội xanh rì” dành cho “ong bướm tuần tháng mật”.

Nó có hình dạng như những sợi tơ duyên “lá của cành tơ phơ phất”. Dường như ở đây có tiếng nhạc vui vẻ đưa chúng ta vào cõi si mê của tình yêu “Của yến anh, khúc tình si”. Thiên nhiên rộng lớn nhưng không rối bời. Nó là nền tảng để con người tạo nên thiên đường thực sự.

Và ở đây...
Tháng giêng...

Vẻ đẹp của thiên đường trần thế được tạo nên chính bởi con người. Ánh sáng từ mí mắt đã làm cho hoa lá, chim chóc tưng bừng, làm cho bình minh ló rạng để- cho “mỗi buổi sáng thần Vui hằng gõ cửa', để cho người ta cảm nhận tháng đầu tiên của mùa xuân “ngon như một cặp môi gần ”, Một cảm giác khó nói thành lời. Nó nồng nàn say đắm nhưng rất thanh tân.

Thực ra cái thời gian tươi trẻ, cái vườn xuân địa đàng tuyệt vời của Xuân Diệu miêu tả không phải bây giờ mới có. Nó có trước khi con người xuất hiện. Nó tồn tại khách quan ngoài ý chủ quan của con người. Tuy nhiên, những người nghệ sĩ vượt trội đã cho ta nhìn thấy đẹp đến hai lần trong thời gian xung quanh. Chính đôi mắt xanh non của Xuân Diệu đã mang lại một thời gian vốn già nua trở lại như trẻ lại.

Một đôi mắt nhìn thế gian với tư cách của người trẻ trung yêu đời. Nó ngơ ngác và vui sướng như lần đầu tiên trông thấy trời xanh hoa lá cỏ cây. Với Xuân Diệu, mọi thứ đều mới lạ và đẹp đẽ. Thế gian là thiên đường hương, là mảnh vườn tình ái, là mảnh tiệc với những thực đơn quyến rũ tinh thần. Nó giống như một người tình đầy khêu gợi.

Xuân Diệu yêu thiên nhiên như yêu chính mình. Ông tận hưởng thiên nhiên như tận hưởng tình ái. Và Tố Hữu trong Từ ấy cũng đã phát hiện ra vườn thiên nhiên nhờ lý tưởng cộng sản. Cuộc đời tôi là một vườn hoa lá. Đẹp nhất là con người trên mặt đất trong tuổi trẻ và trong tình yêu.

Khi xác định chuẩn mực thẩm mỹ, Xuân Diệu cho rằng cái đẹp nhất là con người trên mặt đất. Và con người chỉ có thể đẹp nhất, có ý nghĩa nhất khi sống với tình yêu. Các nhà thơ xưa thường dùng thiên nhiên làm chuẩn mực cho cái đẹp. Vì thế con người chỉ có thể đẹp như thiên nhiên. Khi Nguyễn Du mô tả đôi mắt nàng Kiều “làn thu thủy nét xuân sơn” thì “thu thủy” và “xuân sơn” là chuẩn mực.

Tuy nhiên, mắt của phụ nữ chỉ đẹp đến như vậy. Đối với Xuân Diệu, định lý đã bị đảo ngược: con người là tiêu chuẩn. Thế giới này đẹp nhất, kỳ diệu nhất là con người. Sức sống tuổi thanh xuân là đẹp gấp bội, ở đây, con người tỏa sáng trong tình yêu và do đó là tác phẩm tuyệt vời nhất của sự sáng tạo.

Với một quan niệm như vậy trong bài thơ Vội vàng, Xuân Diệu đã tạo ra hình ảnh độc đáo:

Và ở đây, ánh sáng chớp từ hàng mi
Mỗi sáng sớm, thần Vui luôn gõ cửa
Tháng giêng ngọt ngào như một cặp môi gần
Tôi hạnh phúc. Nhưng vội vàng một nửa
Tôi không chờ đợi nắng hạ để vui hòa cùng mùa xuân

Khi hàng mi chớp mắt, ánh sáng của một buổi bình minh thu hút thần Vui tới. Cả bình minh rực rỡ của vũ trụ được phản chiếu từ đôi mắt của người phụ nữ. Câu thơ “Tháng giêng...” là một so sánh táo bạo. “Tháng giêng” là một khái niệm về thời gian và đồng thời đại diện cho mùa xuân. Nó chỉ đẹp và đầy khêu gợi khi so sánh với tiêu chuẩn là con người. Đó là những đôi môi gần nhau.

Đương nhiên, con người cũng rất đẹp trong tuổi thanh xuân và tình yêu. Mùa xuân là thời điểm đẹp nhất trong năm, đặc biệt là tháng giêng khi mọi thứ tràn đầy sức sống mới tươi trẻ. Thiên nhiên ấy được so sánh với tiêu chuẩn là vẻ đẹp của tình yêu. Phải sống hết mình với tuổi thanh xuân của mình.

Trần thế là một thiên đường. Trong thiên đường đẹp nhất là con người. Vì vậy, Xuân Diệu khuyên chúng ta sống nhanh, sống hết mình, sống có ý nghĩa nhất với tuổi trẻ của mình. Đây là cách để thưởng thức hạnh phúc ngắn ngủi của con người trên trái đất. Xuân Diệu cho rằng cuộc sống tươi đẹp, nhưng tạo hóa sinh ra con người không để họ mãi mãi hưởng niềm vui với thế giới này.

Câu thơ bị gián đoạn bởi dấu chấm giữa dòng, chuyển sang một giai điệu bi thương. 'Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa”. Thực tế, cuộc đời ngắn ngủi, tuổi trẻ có hạn và thời gian trôi đi không bao giờ quay lại. Các giá trị của hạnh phúc và sự đẹp đều sẽ phai nhạt, sẽ tan biến điều tất yếu. Đây là nhận thức có tính nhân loại. Lí Bạch đã nói: “Người xưa cầm đuốc chơi đùm”. Tô Thức thổ lộ:

Bầu trời khuya, những bông hoa đã ngủ
Khèn đèn cao nhìn vẻ đẹp hồng hào
Nguyễn Trãi suy tư:
Đốt lửa chơi đêm vì tiếc thương thời xuân

Nguyễn Gia Thiều thì thở dài trong tuyệt vọng:

Trăm năm thời gian cũng không phải là gì
Chỉ là một đám cỏ xanh rì khâu lại

Ngay cả bài thơ Vãn cảnh của Hồ Chí Minh cũng xoay quanh chủ đề đó. Tuy nhiên, khi chúng ta vẫn còn sống trong cộng đồng, con người vẫn đặt câu hỏi trong vũ trụ, suy ngẫm về sự luân hồi, thì cái chết chỉ là một khởi đầu cho một quá trình mới. Văn học trung đại thường than vãn, nhưng không hẳn là thất vọng.

Tâm trạng ung dung tự tại vẫn tồn tại. Xuân Diệu luôn nhận thức sâu sắc về cá nhân nên luôn sống cuộc sống với tinh thần vội vã. Ông nhận thấy thời gian luôn trôi đi không ngừng, không bao giờ vĩnh viễn, vì vậy ông là người đầu tiên trong thơ Việt Nam có quan niệm này.

Khi xuân đến, tức là xuân đã qua
Khi xuân còn non, tức là xuân sẽ già

Xuân Diệu khẳng định rằng xuân của vũ trụ có thể lặp đi lặp lại nhưng xuân của con người chỉ đến một lần duy nhất. Ông đã rất rõ ràng về điều này.

Nói làm gì rằng xuân vẫn tái sinh
Nếu tuổi trẻ chỉ có hai lần nở lại.

Suy ngẫm về tính chấp nhận sự hữu hạn của cuộc đời, Xuân Diệu đã để lại nỗi buồn bã. Dù trời đất vẫn còn, nhưng tôi sẽ không còn mãi. Vì vậy, trong nhận thức về tính lí tự nhiên, Xuân Diệu cho thấy rằng không có cách nào để làm cho tuổi trẻ của thế giới quay lại. Vì vậy ông khát khao chiếm giữ sự kiểm soát của thời gian. Ý là níu giữ thời gian, làm cho thời gian không còn chạy nữa.

Tôi muốn che mặt trời
Cho màu sắc không bị phai mờ
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương thơm không bay đi

Nhưng đó chỉ là ảo giác, vì vậy chỉ có một cách là sống nhanh chóng, tính toán từng giây từng phút trong cuộc sống của mình. Nhưng từ câu

Hãy đi mau!
(...)
Để không để thời gian làm mất đi sắc màu của tuổi thanh xuân

Cảm xúc dâng trào, mãnh liệt, nồng cháy, giọng điệu trở nên sống động, sôi nổi. Ta nghe thấy nhịp tim của Xuân Diệu đập mạnh, những cơn sóng cảm xúc như mênh mang người đọc, thúc đẩy người đọc cùng hành động. Động từ “tôi muốn' được lặp lại một cách mãnh liệt và chính đáng. Những cảm xúc ngày càng mạnh mẽ, đắm say, đầy nồng nàn “ôm, nắm, say, nhớ, thấu'.

Bài thơ ngắn có thể được diễn tả như sau: “Tôi muốn che mặt trời, buộc gió bởi vì thiên đường trần thế rất hạnh phúc. Tuy nhiên tôi nhận ra rằng đời người, tuổi trẻ sẽ phai nhạt. Vì vậy tôi và mọi người hãy sống một cuộc sống chất lượng nhất. “yêu thì phải nhanh chóng'. Tuy nhiên, lý luận khô khan đó dễ dàng khiến người đọc mất đi cảm xúc bởi cuộc sống đầy sôi động. Người đọc sẽ mê mải với thiên đường trần thế mà Xuân Diệu miêu tả, trôi dạt theo dòng triết lý sống nhanh để tận hưởng những niềm hạnh phúc hiện tại. Đó là triết lý sống tích cực.

Cuộc sống chỉ có ý nghĩa khi con người được hạnh phúc. Tuổi trẻ là khoảnh khắc hạnh phúc tuyệt vời. Hãy thưởng thức những niềm vui tuyệt vời nhất trong đó... Triết lý nhân sinh sống nhanh chóng là một con đường cũng như một sự đánh đổi cho hạnh phúc. Triết lý ấy được bày tỏ từ trái tim của tuổi trẻ và chính vì thế mà từ lúc mới ra đời, Xuân Diệu đã được tuổi trẻ nồng nhiệt chào đón.

...............

Tải File tài liệu để xem thêm bài văn mẫu phân tích Vội vàng