Văn mẫu lớp 11: Phân tích chi tiết Hai đứa trẻ của Thạch Lam

Danh sách TOP 7 điểm phân tích chi tiết Hai đứa trẻ của Thạch Lam giúp người viết triển khai ý hợp lý.

Trong truyện ngắn Hai đứa trẻ, tác giả đã thể hiện sâu sắc cuộc sống của những người dân vùng quê nghèo khổ.

Phân tích dàn ý của tác phẩm Hai đứa trẻ của Thạch Lam

Phần I: Khởi đầu

Giới thiệu về tác phẩm Hai đứa trẻ

Phần II: Phân tích chi tiết truyện ngắn Hai đứa trẻ

1. Miêu tả về cuộc sống nơi làng quê nghèo

a. Miêu tả về thiên nhiên

• Mô tả một ngôi làng yên bình nhưng buồn bã
• Cảnh vật chiều tối mang lại cảm giác thân thuộc và gần gũi

b. Miêu tả cuộc sống của người dân

• Cảnh chợ nghèo, tiêu điều, và khốc liệt
• Đời sống khốn khó và cơ cực của người dân
• Người dân sống trong hoàn cảnh không lối thoát, nghèo nàn

2. Miêu tả cảnh đợi tàu

a. Nguyên nhân của việc đợi tàu

• Đợi tàu trở thành nhu cầu cần thiết của người dân nơi làng quê nghèo
• Việc đợi tàu thể hiện mong muốn có cuộc sống tốt hơn, ấm no hơn

b. Miêu tả hình ảnh của đoàn tàu

• Đoàn tàu biểu tượng cho cuộc sống tươi đẹp và hạnh phúc hơn
• Đoàn tàu mang lại hy vọng và mơ ước cho người dân nơi làng quê nghèo

III. Tổng kết: Nhận xét cá nhân về truyện ngắn Hai đứa trẻ

Dàn ý phân tích chi tiết tác phẩm Hai đứa trẻ

I. Khởi đầu

- Thạch Lam được nhận xét là tác giả kết hợp hiện thực và lãng mạn, thể hiện tình cảm nhân ái qua tiếng nói của nhân vật trong truyện ngắn của ông.

- Giới thiệu và chuyển đổi chủ đề.

II. Phần chính

A. Thạch Lam vẽ nên hình ảnh cuộc sống khó khăn của người dân nghèo khổ ở vùng quê, toả ra niềm thương cảm sâu sắc.

1. Miêu tả cuộc sống khó khăn của người dân nghèo ở phố huyện.

- Truyện bắt đầu bằng cảnh một ngày tàn, với âm thanh và hình ảnh báo hiệu cuối ngày: Tiếng trống thu không vang lên từ cái chòi của huyện nhỏ... theo cơn gió nhẹ. Buổi chiều đã kết thúc, buổi tối đang đến gần.

Lúc này chợ đã tan, không còn sự nhộn nhịp, chỉ còn lại cảnh vắng vẻ, cô đơn: Chợ nơi trung tâm phố đã từng rực rỡ bấy lâu nay. Mọi người đã về hết và tiếng ồn ào cũng tan biến. Cảnh buổi tối tạo nên nỗi buồn của quê hương.

Ngoài cảnh buổi tối và chợ vắng, còn có cuộc sống vô vị của người dân. Đó là cảnh tượng của cuộc sống tẻ nhạt trong một phố huyện nhỏ vào buổi chiều tối. Nhân vật nhỏ bé, im lặng, ít lời, tiếng thở dài như hòa vào tiếng tản bộ yên bình.

• Mẹ con chị Tí vẫn đứng bán nước chả kiếm nhiều tiền, nhưng mỗi chiều chị vẫn chuẩn bị hàng, từ chiều đến đêm tối.
• Vợ chồng bác xẩm ngồi bên chiếc giường đơn giản, chia sẻ cuộc sống bằng vài bản nhạc dân ca dễ nghe trong cõi yên lặng.
• Ở xa xa là những đứa trẻ tìm kiếm những mảnh vụn, cây tre hoặc bất kỳ vật dụng nào từ các hàng hòa lại...
• Riêng chị em Liên và An, họ lặng lẽ, im lặng giữ cửa hàng tạp hóa nhỏ, dù bán hàng vào ngày hội cũng không thu được nhiều.

- Cảnh vật và con người chìm vào bóng tối: Đường phố và các ngõ nhỏ dần dần trở nên tối tăm. Chiếc đèn tre dưới gốc cây bàng phản chiếu ánh sáng yếu ớt của phố xung quanh - Đêm đen đủi đã bao trùm, con đường dẫn ra sông, con đường về nhà qua chợ, các ngõ vào làng càng trở nên tối tăm hơn. Trong thế giới đêm tối đó, ánh sáng rất hiếm hoi và đơn độc. Các cửa hàng đã đóng cửa im ắng, chỉ có một vài cửa hàng còn mở, nhưng chỉ để tỏa ra một chút ánh sáng về phía ngoài phố - một chút ánh sáng vàng loé rất nhỏ và yếu ớt giữa bóng tối. Các từ ngữ “chút” ánh sáng, “chút” lửa, “hạt” ánh sáng so sánh với bóng đêm xung quanh, thể hiện tình yêu thương của tác giả, giúp ông nghe thấy khát vọng nhỏ bé của những con người nhỏ bé.

Với khả năng quan sát tinh tế và lòng thương xót sâu sắc, Thạch Lam đã khiến người đọc cảm động khi mô tả cuộc sống khó khăn, đầy cảm giác bế tắc của người dân nghèo trong một phố huyện u ám và cô đơn.

2. Tình thương xót thấu đáo

Tình thương xót thấu đáo được thể hiện sâu sắc qua nhân vật chính trong truyện Hai đứa trẻ, đó là Liên.

- Đối với những đứa trẻ nghèo ở phố huyện, Liên có trái tim nhân ái, nhưng chính cô ấy cũng không có đủ tiền để giúp đỡ họ.

- Liên còn thương cảm cho chính bản thân mình. Cô ấy buồn về hoàn cảnh hiện tại của mình. Mỗi đêm, hai chị em Liên ngồi dưới gốc cây bàng, chìm trong cảnh tối om ấp của phố xóm xung quanh.

Nếu không đắm chìm vào tâm trạng của nhân vật, không có lòng thương cảm sâu sắc, nhà văn sẽ khó lòng diễn đạt được tình cảm của họ một cách tinh tế như vậy. Có thể đoạn trích này cũng là một phần cuộc đời của chính tác giả, như trong hồi ký của chị ruột Thạch Lam: “... truyện của tôi mô tả hai chị em chờ đợi chuyến tàu đêm rồi mới đi ngủ. Khi ấy, tôi mới chín tuổi, chị tôi lên tám nhưng mẹ tôi đã giao cho chúng tôi trông coi hàng (...) Buổi tối, hai chị em phải ở lại để canh giữ hàng”. (Nguyễn Thị Thế).

- Cảm giác buồn thêm sâu khi Liên hồi tưởng lại quá khứ. Cô nhớ lại thời ở Hà Nội chỉ được thưởng thức những thức quà ngon, lạ (….) được đi dạo bên bờ Hồ uống những cốc nước lạnh xanh đó (...) Hà Nội thật nhiều đèn.

B. THẾ GIỚI BÍ ẨN MÀ THẠCH LAM MỞ RA... MONG MANH, TINH TẾ.

1. Tiếng thở dài tâm trí của nhân vật

Trong truyện, nhân vật hiện lên với những cảm xúc lãng mạn. Liên cảm thấy buồn bã không chỉ vì bức tranh xã hội đầy xúc động, mà còn vì cảm giác mơ mộng về cảnh đẹp của thiên nhiên: “Buổi chiều, buổi tối (...). Liên không hiểu vì sao, nhưng cô ấy cảm thấy buồn bã trước giờ khác biệt của buổi tối”.

Khi đêm buông xuống, hai chị em như cảm nhận được vẻ rộng lớn của bầu trời: An và Liên im lặng nhìn lên những vì sao vũ trụ bao la sâu thẳm, mang đầy bí mật và xa lạ với tâm hồn của hai đứa trẻ...

2. Tình yêu quê hương đậm sâu, chân thành được thể hiện qua cảm xúc tinh tế của nhân vật.

Những cảm xúc về một chiều êm đềm như lời ru với âm thanh, hình ảnh, và màu sắc thân thuộc của quê hương thôn dã. Tiếng trống thu vang trên gác nhà của huyện nhỏ; mỗi tiếng gọi của buổi chiều. Phía tây, màu đỏ như lửa cháy và những đám mây màu hồng như than sắp tàn. Dãy tre trước làng rõ nét và đen thẳm trước bầu trời. Một chiều quê mênh mông tiếng ếch kêu vang ngoài đồng ruộng theo làn gió nhẹ...

Những ấn tượng khó phai về cảnh quan ban đêm trên quê hương Việt Nam: “Khi đêm buông, một đêm hạ êm đềm và thoáng qua làn gió mát (...). Vòm trời hàng nghìn vì sao sáng lấp lánh, xen lẫn với ánh sáng của những con đom đóm bay lên trên mặt đất hoặc bay vào những cành cây”.

Tình cảm quê hương lan tỏa trong cảnh phố chợ vắng vẻ. Phiên chợ đã tan, chỉ còn lại rác thải, vỏ bưởi, vỏ dừa, lá nhãn và lá mía, nhưng nhà văn đã ghi lại những cảm nhận tinh tế, những suy tư sâu sắc, đầy cảm động: Mùi ẩm ương trỗi dậy, hơi nóng của ngày hè kết hợp với mùi cát bụi quen thuộc, khiến chị em Liên cảm thấy như là mùi đặc trưng của đất, của quê hương này.

Như Hoài Thanh đã nhận xét, thế giới tâm lý của nhân vật đã tạo ra cho câu chuyện một cái nhìn nhân văn, đầy cảm xúc hơn là lý trí.

3. Ước mơ bí mật của nhân vật

- Hình ảnh của chuyến tàu qua phố huyện, hoạt động cuối cùng của đêm, mang lại một chút sự sôi động, biến đổi cho phố huyện. Bóng tối nhường chỗ cho ánh sáng của những chiếc đèn đường. Ánh sáng, niềm vui, giàu sang, những hoạt động ồn ào đi qua, chỉ để lại cho người dân phố huyện một chút cảm xúc, dư âm buồn.

- Khi chỉ còn lại một chấm sáng nhỏ của đèn treo trên toa tàu cuối cùng, ước mơ của Liên vẫn tiếp tục tồn tại, nhưng vẫn mơ hồ chưa rõ ràng. Ước mơ đó của hai chị em cũng giống như những người dân phố huyện, là mong muốn thay đổi cuộc sống, sống trong một thế giới mới tốt đẹp hơn.

III. Kết luận

- Các tác phẩm của Thạch Lam, đặc biệt là truyện ngắn Hai đứa trẻ, không thu hút người đọc bởi tính cách sắc nét của nhân vật và những tình huống gay cấn. Truyện đã thu hút người đọc bằng những cảm xúc tinh tế của một tâm hồn nhạy cảm, đặc biệt là với thông điệp về tình thương xuyên suốt từng trang truyện.

- Thạch Lam từng tin rằng văn chương cần phải lành mạnh, đầy tình nhân ái. Hai đứa trẻ đã thể hiện được điều cao đẹp đó của văn chương.

Dàn ý phân tích ngắn gọn về truyện Hai đứa trẻ

I. Mở đầu:

• Giới thiệu về Thạch Lam: Một trong những tác giả tiêu biểu của Tự lực văn đoàn, ông nổi tiếng với việc viết truyện ngắn. Tác phẩm của Thạch Lam thường mang tính thanh lọc tâm hồn
• Hai đứa trẻ là một câu chuyện ngắn về tình yêu đầy cảm động phản ánh chính xác quan điểm trên

II. Phần thân:

1. Bức tranh của phố huyện khi hoàng hôn buông xuống

a. Bức tranh về thiên nhiên khi hoàng hôn buông xuống ở phố huyện:

• Toàn bộ cảnh vật được cảm nhận qua góc nhìn của Liên
• Âm thanh: Tiếng trống thu không gọi chiều về, tiếng ếch nhái kêu vang khắp cánh đồng, tiếng muỗi vo ve.
• Hình ảnh, màu sắc: “Phía tây đỏ lửa như đang thiêu đốt”, “Những đám mây tím như mảnh than bắt đầu tắt lịm”.
• Đường nét: dãy tre nhỏ xinh nằm trải dài trên bầu trời.
• Nhịp điệu chậm rãi, đậm chất hình ảnh và âm nhạc

⇒ Khung cảnh thiên nhiên mang đậm nét buồn, đồng thời hiện lên sự nhạy cảm trong cảm nhận

b. Khung cảnh của chợ tàn và cuộc sống người dân ở phố huyện

- Khung cảnh chợ tàn:

• Chợ đã hoạt động từ lâu, giờ đã vắng lặng và tiếng ồn ào cũng đã tan biến.
• Chỉ còn lại những mảnh vụn, vỏ bưởi, vỏ dưa hấu, lá nhãn và lá mía.

- Cuộc sống của người dân:

• Có những đứa trẻ con nhà nghèo đi lang thang, nhặt nhạnh những thứ còn lại ở chợ.
• Mẹ con chị Tí: với gian hàng nước đơn sơ, trống vắng khách hàng.
• Bà cụ Thi: hơi điên đến mua rượu vào đêm tối, rồi bước vào bóng tối vắng vẻ.
• Bác Siêu với gánh hàng phở - một món quà xa xỉ.
• Gia đình bác xẩm mù sống bằng lời hát và tiếng đàn, cùng lòng nhân ái của người qua đường.

⇒ Khung cảnh của chợ tàn và cuộc sống khốn khó của những con người tàn tạ: sự tàn lụi, nghèo đói, và sự trống trải của cuộc sống ở phố huyện nghèo.

c. Tâm trạng của Liên

- Cảm nhận rất sâu: “hương vị riêng của đất, của quê hương này”.

- Nỗi buồn thấm đẫm trước cảnh chợ tàn và cuộc sống khốn khổ của những con người tàn tạ:

• Thương nhớ những đứa trẻ nhà nghèo nhưng không thể giúp đỡ được.
• Xót xa mẹ con chị Tí: ngày lao động mò cua, đêm bán nước chè, nhưng vẫn khó kiếm được một chút ít, và đáng thương bà cụ Thi điên

⇒ Tâm hồn nhạy cảm, tinh tế, ẩn chứa nhiều điều bí ẩn, yêu thương con người. Đây cũng là nhân vật mà Thạch Lam dành tâm sự của mình

2. Khung cảnh của phố huyện khi đêm buông xuống

a. Sự đối lập giữa “bóng tối” và “ánh sáng”

- Phố huyện vào buổi tối chìm trong bóng tối:

• “Các con đường và ngõ nhỏ dần dần trở nên u ám với bóng tối”.
• “Toàn bộ con đường dẫn ra sông, đường đi qua chợ về nhà, và các lối vào làng càng trở nên tối tăm hơn”.

⇒ Bóng tối lan tỏa, ảnh hưởng đến mọi hoạt động của những người dân ở phố huyện.

• Ánh sáng của cuộc sống hiếm hoi, nhỏ bé: những tia sáng lung linh, vệt sáng mờ, điểm lửa nhỏ, ánh sáng mờ nhạt…⇒ ánh sáng mong manh, yếu đuối giống như cuộc sống của những người nghèo khổ ở phố huyện.
• Ánh sáng và bóng tối tương phản nhau

⇒ Bóng tối chiếm giữ mọi nơi trong khi ánh sáng chỉ tồn tại nhỏ nhoi, mong manh ⇒ cuộc sống nhỏ bé của những người sống trong bóng tối vô tận của xã hội cũ.

b. Cuộc sống của những người nghèo khổ trong bóng tối:

- Những công việc hàng ngày monoton, lặp đi lặp lại:

• Chị Tí bày hàng nước
• Bác Siêu bán phở đốt lửa.
• Gia đình Xẩm “ngồi trên chiếc chiếu rách, cái xô sắt đặt trước mặt”, “Góp chuyện bằng mấy tiếng đàn bầu phát ra trong im lặng”

Liên, An trông coi cửa hàng tạp hoá nhỏ nhỏ.

⇒ Cuộc sống u tối, lẻ loi, mệt mỏi không lối thoát.

• Những suy nghĩ lặp đi lặp lại mỗi ngày: Mong những người phụ gạo, phụ xe, và mấy chú lính vào quán uống chén chè tươi và hút điếu thuốc lào.
• Vẫn mơ ước: “chừng ấy người trong bóng tối đang mong đợi một chút ánh sáng cho cuộc sống nghèo khổ hàng ngày của họ” ⇒ mơ mộng, đau lòng

⇒ Lối viết: buồn rầu, chậm chạp, truyền đạt sự đau xót của Thạch Lam đối với những người nghèo khổ.

3. Tưởng tượng về chuyến tàu và cảm xúc chờ đợi chuyến tàu đêm của Liên và An

- Liên và An tỉnh giấc vì:

• Để bán hàng
• Để được ngắm chuyến tàu đêm đi qua, biểu tượng cho hoạt động cuối cùng của đêm khuya.

- Hình ảnh của đoàn tàu lần đầu xuất hiện:

• Liên cũng nhìn thấy “ánh lửa xanh biếc”
• Hai chị em nghe thấy tiếng ồn ào, tiếng xe lăn trên đường ray vang vọng.

- Khi tàu đến:

• Các toa đèn sáng tỏ, chiếu sáng xuống đường.
• Những toa hạng trên sang trọng lộng lẫy những người, hàng và vàng lấp lánh, và các cửa kính sáng rực.

- Khi tàu lăn bánh vào đêm tối:

• Để lại những đốm lửa đỏ phảng phất trên đường sắt.
• Chiếc đèn xanh treo trên toa cuối cùng, xa xa mãi rồi biến mất sau hàng tre.

⇒ Đoàn tàu xuất hiện với âm thanh sôi động và ánh sáng rực rỡ, mang đến cho phố huyện nghèo một thế giới khác, mà Liên luôn mơ ước

III. Kết luận:

• Tóm tắt các đặc điểm nổi bật về nghệ thuật của truyện ngắn
• Hai đứa trẻ là một ví dụ tiêu biểu cho phong cách văn chương của Thạch Lam: kết hợp hiện thực và lãng mạn, văn phong thanh tú, giản dị nhưng sâu sắc.

Dàn ý phân tích chi tiết về Hai đứa trẻ

1. Mở đầu

• Giới thiệu về tác giả Thạch Lam và những đặc điểm đặc trưng trong sự nghiệp sáng tác của ông.
• Tổng quan về truyện ngắn Hai đứa trẻ (nguồn gốc, nội dung, giá trị nghệ thuật, ...)

2. Phần chính

A. Bức tranh của chiều tàn ở phố huyện nghèo và tâm trạng của Liên

Bức tranh về thiên nhiên:

• Âm thanh: “Tiếng trống thu không vang trên chợ nhỏ của huyện; từng tiếng vọng xa rải rác trong không gian, gọi tới buổi chiều”, “Một chiều êm đềm như dịu dàng ru, tiếng ếch nhái kêu vang lên trong đồng ruộng theo làn gió nhẹ”, “Muỗi bắt đầu vo ve”.
• Hình ảnh, màu sắc: “Phía tây nhuốm đỏ như ngọn lửa cháy”, “Những đám mây rực hồng như những viên than sắp tàn”, “Dãy tre làng trước mắt tối đen và rõ ràng cắt ngang trời xanh”.

=> Bức tranh về thiên nhiên vào buổi chiều tàn ở phố huyện vừa trữ tình, vừa thơ mộng, pha trộn với nét buồn buồn, vắng vẻ.

• Biểu tượng cho phiên chợ tàn: làm cho người đọc hình dung được một cảnh phố huyện nghèo khổ, bị bỏ hoang và thực sự đầy tàn tạ
• Hình ảnh về con người: là hình ảnh của những đứa trẻ lăn lộn trong phiên chợ “đi bụi trên mặt đất”, là mẹ con chị Tí với hàng nước không khách, là gia đình bác Siêu với phở, là gia đình bác Xẩm với đàn hát, là chị em Liên với quán hàng nhỏ, là bà cụ Thi điên,…
• Tâm trạng của Liên: “Liên cảm thấy đầy lòng thương cảm”

B. Bức tranh về cảnh vật và cuộc sống của những con người ở phố huyện vào đêm khuya

- Bút pháp tương phản giữa ánh sáng và bóng tối được sử dụng một cách thành công:

• Ánh sáng: nhấp nhô, ánh sáng tỏa ra mà không biết khi nào sẽ tắt, chỉ là những điểm sáng, những vệt ánh…
• Bóng tối: đậm đặc, phủ kín mọi ngõ ngách trong phố huyện “Con đường và những ngõ nhỏ dần dần trở nên tối om”, “Đêm tối phủ kín con đường dẫn ra sông, con đường từ chợ về nhà, những ngõ vào làng càng sâu thẳm”.

=> Bóng tối ấy đã áp đặt lên cuộc sống của những con người ở đây

- Hình ảnh của những người dân ở phố huyện: u ám, đơn điệu, lặp đi lặp lại mỗi ngày với công việc, suy nghĩ, và ước mơ giống nhau

C. Cảnh đợi chuyến tàu và tâm trạng của chị em Liên khi chuyến tàu đêm đi qua

• Cảnh tượng đặc biệt và ý nghĩa sâu sắc trong tác phẩm
• Chờ đợi chuyến tàu đêm qua mỗi đêm đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của những người dân ở đây. Họ mong chờ chuyến tàu ấy đi qua mỗi đêm, vì với họ, chuyến tàu ấy “mở ra một thế giới mới”
• Với chị em Liên, chuyến tàu ấy còn gợi lại những kỷ niệm ấm áp, đẹp đẽ của tuổi thơ.
• Qua cảnh đợi chờ tàu, chúng ta được thấy lòng nhân đạo, trắc ẩn và giàu tình thương của nhà văn Thạch Lam.

3, Kết bài

• Tóm tắt giá trị nội dung (giá trị hiện thực, giá trị nhân đạo) và giá trị nghệ thuật của truyện ngắn Hai đứa trẻ
• Đánh giá cá nhân về tác phẩm và các nhân vật, cùng cách viết của nhà văn.

Lập kế hoạch phân tích về 2 đứa trẻ

1. Mở đầu

- Tóm tắt về Thạch Lam và tác phẩm Hai đứa trẻ.

2. Nội dung chính

a. Phố huyện vào buổi chiều tối:

* Thiên nhiên:

- Âm thanh: tiếng trống thu không vang vọng, tiếng ếch nhái reo vang, tiếng muỗi vo ve, tiếng chõng cọt kẹt,... => Im lặng, nghèo nàn, u uất.

- Màu sắc: Màu hồng đỏ đại diện cho ánh sáng cuối ngày, rực rỡ nhưng u tối.

- Đường nét: “Dãy tre làng trước mắt đen thui và rõ nét cắt ngang bầu trời” để nhận biết rõ ràng khoảnh khắc chuyển đổi giữa ngày và đêm.

* Con người:

- Những đứa trẻ nghèo khổ, tội nghiệp lùng sục rác ở bên lề chợ

- Mẹ con chị Tí với cuộc sống kiếm sống khó khăn, ngày dày công lao mò cua, bắt ốc, đêm bán hàng rong, với số khách thưa thớt, ít ỏi, sống cuộc đời lẫn lộn, u tối.

- Bà cụ Thi điên, nghiện rượu với tràng cười ám ảnh, cuộc đời nhiều sóng gió đau thương của người phụ nữ này.

- Chị em Liên, hai đứa trẻ đang trưởng thành, nhưng cũng phải sớm tìm cách kiếm sống bằng công việc bán hàng tại quán tạp hóa xập xệ, trên cái gác tre mục nát, ẩn sau hai chị em Liên là sự hiện diện lướt qua của người mẹ.

=> Tất cả những số phận đó đều để lại cho chúng ta cảm giác chung về sự nghèo khó, u tối, chán chường và thiếu sức sống ở nơi phố huyện, khiến chúng ta cảm thấy một cái gì đó u ám và bế tắc.

*Tâm trạng của nhân vật Liên trước cảnh hoàng hôn, hoàng hôn:

- Nhạy cảm và tinh tế đối diện với sự biến đổi của tự nhiên, cảm thấy buồn khi bầu trời dần tối, cảm nhận mùi ẩm ướt khó chịu của đất cát thân quen, là hương vị riêng của quê hương.

- Đầy lòng thương cảm trước số phận đau thương của những con người bất hạnh.

b. Phố huyện khi đêm buông xuống:

*Thiên nhiên:

- Bóng đêm nào đó lại vô tận, đen đặc như “đường phố và các ngõ con đều chứa đầy bóng tối”, “tối hết cả, con đường nối từ chợ về nhà, các ngõ vào làng lại càng sâu đậm hơn nữa”.

- Ánh sáng nhạt nhòa, bị bóng tối nuốt chửng: Khe sáng, hột sáng, vệt sáng, quầng sáng chìm trong bóng tối,...

=> U tối, buồn tẻ, lạnh lẽo, ánh sáng yếu ớt biểu hiện cho những số phận sống lay lắt, trong cuộc sống tăm tối và bế tắc.

*Nhân vật:

- Vợ chồng bác Xẩm với tiếng đàn bầu âm thanh lắng đọng, thiếu niên, đứa con nhỏ bò ra đất đùa đùa với những rác rưởi, nhìn thấy làm lòng cảm thương.

- Mẹ con chị Tí ngồi bên gánh hàng nước, chán chường đuổi ruồi, số phận ế ẩm và u ám.

- Bác Siêu với gánh phở, khói bốc lên nghi ngút, nhưng cũng vắng bóng khách hàng.

- Chị em Liên từ sáng sớm đến muộn mãi chôn chân trên cái chõng tre mục nát, không được trải qua cuộc sống vui vẻ như những đứa trẻ khác mà phải sớm bước vào cuộc sống vất vả.

=> Ánh sáng trong lòng người, là hy vọng về một cuộc sống tươi sáng hơn, là ước mơ vượt lên trên cuộc sống khó khăn và u ám, dù nó còn rất mơ hồ và xa xôi.

c. Xuất hiện của đoàn tàu:

- “Con tàu như một phần của một thế giới mới, đem theo một hi vọng lớn lao trong lòng mỗi người, một tia sáng hi vọng.”

- Tiếng ồn ào, sức mạnh của con tàu, âm thanh đầy sức mạnh và sôi động, không giống những âm thanh yếu ớt, êm dịu ở nơi phố huyện.

- Ánh sáng sáng sủa của toa tàu, so với bóng tối và ánh sáng yếu ớt ở nơi khác nhau.

- Sự di chuyển nhanh chóng của con tàu mang lại một không khí sống động, tươi vui, đối lập hoàn toàn với sự im lặng của phố huyện.

- Biểu tượng của sự phồn thịnh, gợi lại ký ức đẹp đẽ, thế giới mơ ước của Liên và mọi người ở đây.

- Sau khi đoàn tàu đi qua, phố huyện trở lại với vẻ ban đầu, thậm chí còn tối tăm và đầy chán nản hơn.

3. Kết luận

Chia sẻ cảm nhận cá nhân về tác phẩm.

Xây dựng kế hoạch phân tích tác phẩm 'Hai đứa trẻ'.

1. Giới thiệu

Giới thiệu vấn đề cần thảo luận: tác phẩm Hai đứa trẻ của nhà văn Thạch Lam. (Thạch Lam là một tác giả có nhiều tác phẩm nổi tiếng, trong đó phải kể đến Hai đứa trẻ).

2. Nội dung chính

a. Tổng quan

• Về phong cách văn chương: Mỗi câu chuyện giống như một bài thơ trữ tình, mang một dáng vẻ dịu dàng nhưng chứa đựng tình yêu và sự nhạy cảm đối với cảnh vật và con người. Phong cách viết của Thạch Lam đậm chất sáng tạo, sâu sắc mà vẫn đơn giản, dễ hiểu.
• Về tác phẩm: Là một trong những truyện ngắn đặc sắc của Thạch Lam, kết hợp hài hòa giữa hiện thực và lãng mạn trữ tình.

b. Phân tích chi tiết tác phẩm

• Phác thảo cảnh phố huyện vào buổi chiều tà

• Phong cảnh: Nhìn từ xa, đám mây màu đỏ rực, nhà cửa rải rác đèn lên, phiên chợ chiều chỉ còn lại những mảnh vụn (vỏ thị, lá nhãn, lá mía) phát ra mùi ẩm mốc, các em nhỏ trong làng nhặt nhạnh những đồ dùng còn lại từ những người bán hàng.
• Âm thanh: Tiếng trống thu không vang vọng, tiếng ếch nhái kêu từ xa, tiếng người bán hàng trò chuyện với nhau.

→ Một bức tranh rất đặc trưng của vùng quê nghèo.

- Hình ảnh phố huyện trong buổi tối và đêm khuya

• Con người: Mẹ con chị Tí bắt đầu bán nước, hai chị em Liên nói chuyện với nhau, bà cụ Thi hơi điên đi mua rượu với tiếng cười kinh dị, bác Siêu mang gánh phở, vợ chồng bác xẩm với chiếu rách.
• Phong cảnh: Đường phố và những ngõ nhỏ dần dần trở nên tối tăm; con đường dẫn xuống sông và con đường từ chợ về nhà, những ngõ vào làng càng trở nên sầm uất hơn; chỉ có những đám sáng nhỏ, những chấm lửa nhỏ bé…

- Phác họa phố huyện khi tàu đi qua

An và Liên: thức dậy để bán hàng, để nhìn thấy chuyến tàu đêm đi qua.

Hình ảnh của đoàn tàu:

• Khi xuất hiện: Các toa đèn sáng lên, chiếu ánh xuống đường. Những toa hạng trên đầy người, đồ đạc, đồng và kền lấp lánh, cửa kính sáng.
• Khi tàu đi vào đêm tối: Những đốm than đỏ bay lên từ đường sắt. Chiếc đèn xanh treo ở toa cuối, xa xa rồi khuất sau rặng tre.

→ Đoàn tàu mang ánh sáng, sự sôi động đến với phố huyện, tạo nên sự sáng sủa dù chỉ trong chốc lát nhưng đủ để làm lung linh cả nơi này.

3. Tổng kết

Tóm tắt lại nội dung và giá trị của tác phẩm.

Phân tích bài Hai đứa trẻ theo dàn ý sau

1. Giới thiệu

- Mở đầu với việc dẫn dắt vấn đề, giới thiệu khái quát về tác giả Thạch Lam và nội dung của tác phẩm Hai đứa trẻ.

2. Bức tranh

a) Phố huyện lúc hoàng hôn

* Khung cảnh ngoại thất

- Thời gian: Buổi tà 'Buổi chiều buông, êm đềm như dịu dàng ru con' => Khi ánh chiều tàn thường khơi lên nỗi buồn.

- Không gian: Lan tỏa khắp nơi trong phố huyện bé nhỏ, đầy nghèo nàn 'từ những góc phố nhỏ, đến cánh đồng xa, từ những cửa hàng nhỏ của chị em Liên'.

- Âm thanh: Tiếng trống thu không vang lên đọng từng hồi, tiếng ếch kêu nhái vang vọng trên cánh đồng, tiếng muỗi vo ve lặng lẽ.

- Cảnh ảnh đáng nhớ:

• Phương tây sáng rực như ngọn lửa thiêu
• Những đám mây đỏ như than sắp hết
• Dãy tre của làng vờn quanh, đậm nét trên bức tranh bầu trời

- Tiết điệu văn chương lưu loát, chậm rãi, mang đậm tính âm nhạc.

=> Dưới ánh mắt của nhân vật Liên, cảnh hoàng hôn trên phố huyện hiện ra yên bình, tĩnh lặng nhưng u ám, đậm chất u uất.

* Cuộc sống của người dân nơi phố huyện khi hoàng hôn buông

- Kết thúc phiên chợ huyện:

• Chợ tạm dừng hoạt động trung tâm từ lâu
• Mọi người trở về nơi ẩn náu và tiếng ồn ào tan biến
• Trên mặt đất chỉ còn lại chút rác rưởi, hơi ẩm ướt pha lẫn nồng nặc của nắng ban ngày và mùi bụi đất

=> Hình ảnh của phiên chợ suy tàn, nghèo nàn, phủ đi sự hoang tàn.

- Hình ảnh cuộc sống của con người hiện ra giữa bức tranh ấy:

• Một số người bán hàng trở về muộn sau khi dọn dẹp xong vẫn đứng lại trò chuyện vài câu thêm
• Những đứa trẻ nghèo ven chợ cúi đầu tìm kiếm trên mặt đất, lượm nhặt mọi thứ còn dùng được bỏ lại

=> Tất cả những điều này được nhân vật Liên cảm nhận rõ nét qua một tâm hồn nhạy cảm, tràn đầy lòng nhân đạo và tình yêu thương con người ẩn sau.

b) Bức tranh của cuộc sống nơi phố huyện nghèo khi đêm buông xuống

* Sự giao thoa giữa ánh sáng và bóng tối

- Bóng tối bao phủ khắp nơi trong phố huyện:

• Đường phố và các ngõ con dần dần trở nên u ám bởi bóng tối.
• Bóng tối bao phủ mọi nơi, từ các con đường dẫn ra sông, qua chợ về nhà, đến các ngõ xóm và vào làng.

- Ánh sáng le lói:

• Ánh sáng vẫn tồn tại qua một số cửa hàng vẫn mở cửa
• Ánh sáng của hàng ngàn vì sao sáng rực trên bầu trời, pha trộn với ánh sáng mờ nhạt của những con đom đóm bay trên mặt đất.
• Lửa nhỏ lung linh phút chốc ẩn hiện ở gánh hàng phở của bác Siêu.
• Ánh sáng từ ngọn đèn trong cửa hàng của Liên lọt qua khe cửa tạo ra những chùm sáng nhỏ.

=> Phủ kín khung cảnh của phố huyện là bóng tối, và dù có ánh sáng, nhưng đều là ánh sáng yếu ớt, nhỏ nhắn không đủ sức xua tan bóng tối ở đây. Điều đó cũng là biểu tượng cho cuộc sống của những người dân bé nhỏ, sống lay lắt, lụi tàn trong bóng tối của xã hội.

* Hoạt động sinh hoạt của con người nơi phố huyện nghèo khi đêm buông xuống

- Trong bóng tối, mẹ con chị Tí mang theo đồ dọn hàng nước dưới gốc cây bàng; mỗi ngày, chị Tí kiếm cua bắt ốc, tối về mới dọn hàng nước. Dù không kiếm được nhiều, nhưng mỗi đêm chị vẫn miệt mài dọn hàng từ chiều đến đêm khuya.

- Bà cụ Thi điên vẫn mua rượu ở hàng của Liên: Uống hết cạn cút rượu, sau đó lảo đảo đi vào bóng tối, tiếng cười vang vọng.

- Bác Siêu và gánh hàng phở - 'món quà xa xỉ, đắt đỏ': Hình ảnh của chấm lửa nhỏ và vàng lờ lửng trong đêm tối, chiếc bếp lửa của bác là điểm sáng giữa đất cát.

- Vợ chồng bác xẩm: Âm nhạc của tiếng đàn bầu vang vọng trong yên lặng; đứa con bò chạy ra khỏi nhà chơi với những rác rưởi bên đường.

- Chị em Liên: Trông coi cửa hàng tạp hóa nhỏ, mỗi ngày lặp lại công việc từ sáng đến tối, nhàm chán nhưng bền bỉ.

=> Cuộc sống khốn khổ, đau đớn, nghèo đói, bế tắc, tăm tối, đơn điệu của những người dân nơi phố huyện.

c) Cảnh chờ đợi tàu đêm và tâm trạng của chị em Liên

- Mỗi ngày, chị em Liên cố gắng tỉnh táo để bán hàng và ngóng chờ chuyến tàu đêm đi qua, 'đó là hoạt động cuối cùng của đêm tối'.

- Dấu hiệu đầu tiên của sự xuất hiện của chuyến tàu:

• Ngọn lửa xanh nhấp nhô gần mặt đất như những hồn ma.
• Tiếng còi xe lửa vọng về từ xa, vang lên theo làn gió xa xôi.
• Tiếng ồn ào, tiếng kêu rít của xe đâm vào ghi.

- Cảnh tàu đến:

• Các toa đèn sáng chiếu xuống đường.
• Các toa hạng sang đầy người, đồng và vàng lấp lánh, các cửa kính sáng rực.

- Cảnh đoàn tàu đi qua:

• Tàu đi vào đêm tối, chỉ để lại những đốm than đỏ bay trên đường sắt.
• Đèn xanh trên toa cuối cũng xa mãi rồi biến mất sau rặng tre.

=> Đoàn tàu xuất hiện qua làng, đem theo âm thanh sôi động, ánh sáng sáng chói, hoàn toàn khác biệt so với sự tối tăm, yên bình của cuộc sống ở phố huyện. Đó là một thế giới mới mà chị em Liên và những người dân nhỏ bé ở đây luôn mong chờ, khao khát.

3. Kết luận

- Tóm lại giá trị văn học và nghệ thuật của tác phẩm Hai đứa trẻ.

- Đánh giá về tài năng và tinh thần nhân đạo của nhà văn Thạch Lam qua truyện ngắn này.