Văn mẫu lớp 11: Phân tích tiếng khóc của Phán Mọc Sừng (2 Dàn ý + 3 mẫu) trong Hạnh phúc của một tang gia

Phán Mọc Sừng là một người trí thức, làm rể trong gia đình giàu có nhưng cuộc sống hôn nhân của ông lại không hạnh phúc. Nhân vật này để lại ấn tượng với độc giả qua tiếng khóc. Đó chính là sự tài tình của Vũ Trọng Phụng khi tái hiện một xã hội đầy những đau thương, về đạo đức, nhân cách và tình người đã sụp đổ đến mức không thể cứu vãn. Dưới đây là dàn ý và 3 bài văn mẫu hay nhất, mời bạn đọc theo dõi.

Những hành động đặc biệt của ông Phán Mọc Sừng

Gợi ý viết bài

1. Hành động và cử chỉ của ông Phán Mọc Sừng

• Khóc rất lớn!… Rất lớn!… Rất lớn!…, khóc nhiều quá, muốn dừng lại, may mắn có Xuân đến giúp ông không ngã gục.
• Dưới chiếc khăn trắng lớn, chiếc áo trắng vụng về, ông Phán vẫn bò đi, khóc không ngớt.
• Ôm gửi cho Xuân Tóc Đỏ một tờ giấy bạc năm đồng gấp chia ba.

2. Ý nghĩa của hành động

- Ông Phán đang cố gắng để mọi người thấy ông là đứa cháu hiếu thảo, đau đớn vì cái chết của ông cụ. Đồng thời, ông nhanh chóng trả tiền cho Xuân, người đã gây ra cái chết đó. Điều này cho thấy tính giả dối, ích kỷ và thiếu lòng trắc ẩn của nhân vật Phán Mọc Sừng.

- Thể hiện sự châm biếm và phê phán của Vũ Trọng Phụng đối với xã hội thượng lưu giả tạo.

- Đây là những chi tiết nghệ thuật quý giá thể hiện sự tinh tế của một ngòi bút trào phúng điêu luyện.

Dàn ý phân tích tiếng khóc của ông Phán Mọc Sừng

Dàn ý chi tiết thứ nhất

I. Giới thiệu:

- Vũ Trọng Phụng là một tác giả tài năng trong lĩnh vực văn học trào phúng và châm biếm của Việt Nam.

- Số đỏ của Vũ Trọng Phụng là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất, trong đó đoạn trích Hạnh phúc của một tang gia có thể coi là phần châm biếm sâu sắc và thực tế nhất về nhân cách và những thói lố lăng của xã hội thượng lưu vào thời điểm đó. Tiếng khóc 'Hứt... hứt... hứt' của ông Phán Mọc Sừng gần cuối đoạn trích cũng để lại cho độc giả nhiều suy nghĩ.

II. Phần chính:

* Tổng quan về đoạn trích:

- Sự trào phúng và châm biếm được thể hiện ngay từ tiêu đề của tác phẩm.

- Cái chết của ông cụ cố đã trở thành niềm hạnh phúc của những đứa con cháu vô ơn.

- Xã hội hiện thực đầy đau đớn khi việc một người qua đời lại trở thành cơ hội để mọi người tìm lợi ích, tự cao tự đại, và tìm kiếm hạnh phúc cho bản thân.

* Tiếng khóc của ông Phán Mọc Sừng:

- Một người trí thức, nhưng ông ta phải chịu cuộc sống hôn nhân không mấy hạnh phúc, làm vai trò rể nhưng lại bị vợ đưa cho một rổ sừng lớn trên đầu.

- Mặc dù vậy, bằng một nỗ lực phi thường, ông ta vẫn chịu đựng, hy vọng vào gia đình thượng lưu đó để kiếm lợi.

- Đánh đổi tất cả lòng tự trọng và danh dự của một người đàn ông, ông ta chi tiền để mua sự ủng hộ của Xuân với 5 đồng để hắn tố cáo vợ mình là người phản bội, nhằm thu được tiền từ ông cố Hồng.

- Để thực hiện điều 'tín' của mình với Xuân, ông ta đã phải tổ chức một vở kịch giả tạo đầy đau đớn, hy vọng rằng sẽ được Xuân giúp đỡ và sau đó nhận được 5 đồng từ hắn một cách khéo léo.

- Tiếng khóc 'Hứt... hứt... hứt' kỳ lạ, âm thanh đó không mang lại nỗi đau thương, bi thảm, độc giả chỉ cảm nhận được sự giả dối rất lố bịch, tiếng khóc của ông ta kỳ lạ đến nỗi mọi người đều 'chú ý đến ông rể quý hóa ấy'.

- Trong vở kịch này, ông Phán đã diễn xuất quá hoàn hảo, vừa có tiếng hiếu nghĩa, đau thương hơn cả người thân, lại thu hút sự chú ý của nhiều người, đồng thời cũng thể hiện được sự đáng tin cậy giữa ông và Xuân tóc đỏ.

- Ông Phán cũng khóc vì sự mất mát của cái liêm sỉ, tình người cuối cùng còn sót lại, khóc vì cái hạnh phúc sắp hoàn tất từ cuộc giao dịch, cuối cùng cũng nắm trong tay vài ngàn đồng, nhờ bán cặp sừng hươu lớn trên đầu.

- Tiếng khóc của ông Phán Mọc Sừng là điểm cao nhất của sự giả tạo, của xã hội thượng lưu lúc bấy giờ, khóc cũng là một phần của mục đích, một bi kịch cho một xã hội, cho một gia đình 'thượng lưu'.

III. Kết thúc:

- Tiếng khóc của ông Phán Mọc Sừng là biểu hiện tinh tế của Vũ Trọng Phụng trong việc tái hiện một xã hội và đạo đức suy tàn, nhân cách và tình người đã sụp đổ, không còn cơ hội để cứu vãn.

- Tiếng khóc đó đánh dấu sự kết thúc của đoạn trích và là một trong những yếu tố quan trọng nhất trong chuỗi tiếng cười dài suốt tiểu thuyết Số đỏ, khi con người phải trở thành diễn viên chính trong vở kịch của mình, khóc lóc để đạt được mục đích tiêu cực, vì lợi ích cá nhân!

Dàn ý chi tiết thứ hai

1. Giới thiệu:

- Giới thiệu về tác phẩm: “Hạnh phúc của một tang gia”

- Được xem là đoạn trích nổi bật nhất trong việc thể hiện sự châm biếm và những tư tưởng nhân sinh sâu sắc trong Số đỏ. Một chi tiết nhỏ nhưng lại mang lại ấn tượng độc đáo trong đoạn trích này, đó là tiếng khóc 'hứt, hứt, hứt' của Phán Mọc Sừng.

2. Phần chính

- Phán Mọc Sừng là một trí thức, làm rể trong gia đình giàu có của cụ cố Tổ, nhưng cuộc sống hôn nhân của anh với vợ không hề hạnh phúc.

--> Vấn đề vợ ngoại tình

- Phán Mọc Sừng biết hết sự thật về vợ nhưng không cảm thấy nhục nhã, thậm chí trở nên yếu đuối, không trung thực đến mức phải vứt bỏ lòng tự trọng để đạt được sự ủng hộ trong gia đình vợ.

- Phán Mọc Sừng đã chi năm đồng để dụ dỗ Xuân Tóc Đỏ, chỉ để khiến mọi người trong gia đình chứng kiến và nghe thấy Xuân tố cáo rằng 'Ông là một người chồng mọc sừng'.

- Để hoàn thành thỏa thuận với Xuân Tóc Đỏ, Phán Mọc Sừng đã phải sáng tạo một kịch bản, trong đó anh ta vừa là đạo diễn vừa là diễn viên chính.

--> Tiếng khóc 'hứt hứt hứt' cũng là một phần của kịch bản đó.

- Phán Mọc Sừng khóc để hoàn tất các thỏa thuận đã được thực hiện trước đó với Xuân Tóc Đỏ.

- Nhận được lợi ích lớn từ gia đình của cụ cố Hồng để che đậy sự thật về vụ ngoại tình, Phán Mọc Sừng thỏa mãn và hạnh phúc khi 'thêm vài ba nghìn bạc'.

- Hắn cũng háo hức muốn trả lại năm đồng để duy trì uy tín cho bản thân. Hạ huyệt là thời điểm lý tưởng để Phán Mọc Sừng hoàn tất thỏa thuận.

3. Tổng kết

Tiếng khóc của Phán Mọc Sừng cũng nằm trong dãy tiếng cười của tác phẩm. Qua tiếng khóc này, độc giả có thể nhìn thấy thực trạng xã hội mà Vũ Trọng Phụng đã phê phán, thể hiện sự trớ trêu trong một gia đình quý tộc danh giá.

Phân tích tiếng khóc của Phán Mọc Sừng - Mẫu 1

Tiểu thuyết Số đỏ của Vũ Trọng Phụng là một tác phẩm 'không thể đắt giá hơn' có thể làm vinh dự cho bất kỳ nền văn học nào có nó. Xuyên suốt 20 chương truyện, trong đó đoạn Hạnh phúc của một tang gia được xem là điểm nhấn đặc biệt nhất, thể hiện sự hài hước và nhiều tư duy sâu sắc về nhân sinh. Một chi tiết nhỏ nhưng lại tạo ra ấn tượng độc đáo trong đoạn trích này, đó là tiếng khóc của Phán Mọc Sừng 'hức, hức, hức'.

Phán Mọc Sừng, một trí thức làm rể trong gia đình giàu có của cụ cố Tổ, nhưng cuộc sống hôn nhân của anh ta không hạnh phúc. Ngay từ cái tên Phán Mọc Sừng cũng bắt nguồn từ việc vợ của ông có mối quan hệ bên ngoài. Đáng chú ý là Phán Mọc Sừng biết toàn bộ sự thật về vợ không đạo đức nhưng lại không cảm thấy xấu hổ mà thay vào đó là nhu nhược và không có liêm sỉ, đến mức tự đánh mất danh dự để tìm kiếm lợi ích trong gia đình vợ.

Phán Mọc Sừng đã chi trả năm đồng để mua chuộc Xuân Tóc Đỏ, đặt mặt vào tình huống trước mặt tất cả mọi người trong gia đình, để Xuân chỉ trỏ vào mặt anh và nói: 'Thưa ông, ông là một người chồng mọc sừng'. Điều này đã dẫn đến cái chết của cụ cố Tổ. Là một người trọng danh dự trong gia đình, khi nghe lời của Xuân Tóc Đỏ, cụ cố Tổ đã bị sốc và qua đời.

Trong đám tang của cụ cố Tổ, để hoàn tất 'giao dịch' với Xuân Tóc Đỏ, Phán Mọc Sừng đã phải tự mình xây dựng kịch bản, trong đó anh ta vừa là đạo diễn, vừa là diễn viên chính. Tiếng khóc 'hứt hứt hứt' cũng là một phần của kịch bản đó.

Trước khi hạ huyệt, Phán Mọc Sừng vẫn chưa thể trả lại năm đồng cho Xuân Tóc Đỏ. Trước khi tiếng khóc xuất hiện, có hai chi tiết trong tác phẩm đã chuẩn bị cho sự xuất hiện của tiếng khóc không giống ai của Phán Mọc Sừng: 'Xuân Tóc Đỏ đứng cầm mũ nghiêm trang bên cạnh Phán Mọc Sừng' và 'cụ cố Hồng mếu máo và ngất đi'. Cả hai chi tiết đều là nền tảng cho tiếng khóc độc đáo của Phán Mọc Sừng.

Trong lễ tang của cụ cố Tổ, chỉ có hai tiếng khóc, một là tiếng khóc của cụ Hồng 'mếu máo và ngất đi', và hai là tiếng khóc 'hứt hứt hứt' của Phán Mọc Sừng. Tuy nhiên, cả hai tiếng khóc đều không phải từ lòng thương xót, đau buồn vì người đã mất, mà chỉ là sự giả tạo không tình cờ. Nếu cụ Hồng khóc để thể hiện lòng hiếu kính, thì Phán Mọc Sừng khóc để hoàn thành các thỏa thuận đã trước đó thỏa thuận với Xuân Tóc Đỏ.

Sau khi nhận được một khoản tiền lớn từ gia đình cụ cố Hồng để giữ bí mật về việc ngoại tình, Phán Mọc Sừng vui mừng và hạnh phúc vì nhận được 'vài ba nghìn bạc', vì vậy anh ta cũng rất quyết tâm trả lại năm đồng để giữ chữ tín cho bản thân. Khi hạ huyệt là cơ hội tốt nhất để Phán Mọc Sừng hoàn thành giao dịch, cũng là cao trào của vở kịch mà Phán Mọc Sừng đã dựng lên. Anh ta khóc 'hứt hứt hứt', khóc rất lớn, khiến người ta ngả mình, và lúc đó anh ta đã thành công đẩy năm đồng vào tay Xuân Tóc Đỏ.

Tiếng khóc của Phán Mọc Sừng cũng là một phần của chuỗi tiếng cười trong tác phẩm. Qua tiếng khóc này, độc giả đã một phần nào nhận thấy thực trạng xã hội mà Vũ Trọng Phụng lên án, thể hiện sự châm biếm sâu sắc về cuộc sống của một gia đình quý tộc danh giá.

Phân tích về tiếng khóc của Phán Mọc Sừng - Mẫu 2

Vũ Trọng Phụng (1912-1939) là một trong những nhà văn trào phúng và châm biếm hàng đầu của văn học Việt Nam hiện đại trước cách mạng. Nhờ phong cách viết văn độc đáo đó, ông thường được so sánh với Molière của Việt Nam. Dù chỉ cầm bút trong thời gian ngắn khoảng 10 năm, nhưng tác phẩm của ông, bao gồm cả tiểu thuyết và báo cáo, đã để lại những giá trị thực tế sâu sắc cho văn học dân tộc, là những bức tranh hiện thực đặc sắc về một thời đại xã hội chịu nhiều biến động, với con người suy đồi về nhân cách và đạo đức. Vũ Trọng Phụng, đứng giữa thành thị, nhìn vào cuộc sống sôi động của đô thị với cái nhìn thực tế, bằng ngòi bút sâu sắc của mình, đã vẽ ra một bức tranh xã hội, trong đó nội dung chính là cuộc sống của tầng lớp thượng lưu. Ông đã bóc trần cái bề ngoài lộng lẫy, xa hoa, và tiết lộ sự hủy hoại, bóp méo, và suy đồi về đạo đức, nơi mà tình thân, tình người không còn giá trị, chỉ có tiền bạc, địa vị và những niềm vui tầm thường, ích kỷ. Một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của Vũ Trọng Phụng là Số đỏ, trong đó đoạn trích Hạnh phúc của một tang gia có thể xem là phân đoạn châm biếm và hiện thực nhất về nhân cách cũng như những thói lố lăng của xã hội thượng lưu lúc bấy giờ. Tiếng khóc 'hứt...hứt...hứt' của Phán Mọc Sừng gần cuối đoạn trích cũng để lại nhiều suy nghĩ cho độc giả.

Tiêu đề 'Hạnh phúc của một tang gia' do người viết sách đặt ra, nhưng chắc chắn nếu để Vũ Trọng Phụng viết, ông cũng sẽ chọn tiêu đề tương tự, vì nó thật sự phản ánh và phù hợp với đoạn trích này. Chưa từng có một đám tang nào mà mọi người lại vui vẻ như vậy, mỗi người đều mang trong lòng một niềm 'hạnh phúc' riêng, và chỉ cần ông cụ cố ra đi, mọi điều ấy sẽ trở thành hiện thực. Đáng thương cho ông cụ, khi có một đám con cháu vô tâm, và đáng tiếc cho một xã hội mà cái chết của một người trở thành cơ hội để mọi người lợi dụng, khoe khoang, tìm kiếm hạnh phúc cho bản thân. Không có giọt nước mắt nào rơi vì người quá cố, không một lời tiếc thương nào được thể hiện từ những người thượng lưu kia. Thậm chí, kẻ gây ra cái chết cho ông cụ, Xuân tóc đỏ, lại càng được tôn vinh, và ngang nhiên thể hiện sự tiếc thương giả tạo. Cả gia đình ông cụ Hồng, không ai quan tâm đến nguyên nhân cái chết của ông cụ, chỉ quan tâm rằng 'ông cụ già đã chết', không phải giả chết. Trong buổi tang lễ, họ không bối rối vì cái chết của ông cụ, mà bối rối vì những lý lẽ cá nhân của họ, như anh Văn Minh cháu út, đắm chìm trong việc suy nghĩ về việc 'cái thư chúc sẽ được thực hiện trong thực tế, không còn là một lý thuyết xa vời nữa'. Cụ cố Hồng, đang mơ mộng về việc 'mặc trang phục tang lễ, ôm gậy, và khóc mếu', để mọi người nhận ra và khen ngợi, xác nhận rằng từ nay ông đã chính thức trở thành chủ nhân của gia đình này. Còn những người khác, không kém phần vô tình và ích kỷ, bà Văn Minh chỉ quan tâm đến trang phục tang lễ mới nhất, cô Tuyết thì lãng đãng ngay cả khi ông nội mất, cô ấy chỉ nhớ về tình nhân Xuân của mình, và cậu bé Tân vẫn sốt ruột vì chưa có cơ hội chụp ảnh 'kỷ niệm' đám tang với những chiếc máy ảnh mà cậu đã chuẩn bị từ trước.

Trong đoạn trích, ông Phán Mọc Sừng được miêu tả với đôi sừng to đến mức ông tự ví chúng là 'đôi sừng hươu vô hình'. Dù bị vợ là cô con gái Hoàng Hôn của ông cố Hồng gạt ra, nhưng ông vẫn kiên nhẫn chịu đựng, dù bị Xuân tóc đỏ tố cáo về tội phạm của cô vợ, khiến ông mất mặt. Đó là một cách kiên nhẫn phi thường, một nỗ lực đáng kinh ngạc, vì lòng tự tôn của một người đàn ông là điều khó lòng chịu đựng, đặc biệt trong hôn nhân, khi biết vợ mình không trân trọng. Đọc đoạn này, người ta mới nhận ra rằng, sự kiên nhẫn đó của ông Phán, khiến ông từ bỏ liêm sỉ và lòng tự trọng, chính là vì tiền. Ông ta không phàn nàn về việc bị cắm sừng, không buồn về cái chết của ông cố Hồng, cũng không oán thán Xuân tóc đỏ, thậm chí còn hạnh phúc vì nhận được một số tiền đền đáp. Đúng là đáng tiếc! Có lẽ cuộc hôn nhân không hạnh phúc, và nhân cách của ông ta trở thành thứ có thể được lợi dụng từ gia đình 'thượng lưu'. Ông ta tin vào 'cái tài quảng cáo' của Xuân, và quyết tâm trả nốt số tiền mua chuộc, để giữ chữ tín, dù ai có nói gì đi chăng nữa. Nhưng làm thế nào để gặp và trả tiền cho Xuân? Ông Phán đã phải tự tạo ra một vở kịch, một vở kịch đau khổ, mà ông cháu rể đã khóc vật vã trước linh cữu của ông cố Hồng. Sau khi cụ cố Hồng khóc đến mức 'kiệt sức' và ngất đi, ông Phán tiếp tục vở kịch khóc lóc với tiếng khóc 'Hứt...hứt...hứt' kỳ quặc, mà không ai nhận ra sự giả tạo của nó. Ông Phán phải cố gắng khóc sao cho giống thật, để có lý do để gặp Xuân và trả tiền. Và cuối cùng, nhân cơ hội đó, ông ta đã dúi tiền vào tay Xuân, mà không ai biết rằng điều đó là một cuộc giao dịch hài hước. Với vở kịch này, ông Phán đã diễn xuất rất hoàn hảo, vừa đạt được sự tôn trọng và sự nhận xét cao của mọi người, lại vừa giữ được chữ tín với Xuân tóc đỏ. Có lẽ tiếng khóc 'Hứt! Hứt! Hứt' của ông Phán là điểm nhấn cho sự giả tạo của xã hội thượng lưu lúc bấy giờ, khi mọi người khóc không phải vì tiếc thương mà vì mục đích cá nhân. Vũ Trọng Phụng đã tái hiện một cách xuất sắc một khung cảnh kỳ quặc và hài hước, khiến độc giả nhận ra sự giả tạo của xã hội thượng lưu.

Tiếng khóc của ông Phán Mọc Sừng thể hiện sự cao tay của Vũ Trọng Phụng trong việc phản ánh về một xã hội và đạo đức, nhân cách và tình người đều đã sa sút. Tiếng khóc đó đánh dấu điểm kết của đoạn trích và là một trong những yếu tố quan trọng nhất của chuỗi tiếng cười trong tiểu thuyết Số đỏ, khi con người phải trở thành diễn viên trong vở kịch của mình, khóc lóc để đạt được mục đích tự fish. Đó là điều đáng cười khi một kẻ vứt bỏ liêm sỉ, mặt mũi chỉ để có vài ngàn đồng và phải khóc lóc vật vã để trả tiền, giữ chữ 'tín' trong cuộc buôn bán sừng!

Phân tích về tiếng khóc của ông Phán Mọc Sừng - Mẫu 3

Khi đọc đoạn trích 'Hạnh phúc của một tang gia', ta nhận thấy trong tiếng khóc của Phán Mọc Sừng có sự tăng cường, từ tiếng khóc to “Hứt! Hứt! Hứt!” đến sau đó “muốn lặng đi, nhờ Xuân giúp đỡ để không ngã”, và cuối cùng “khóc mãi không ngớt”. Điều quan trọng là tại sao ông Phán lại khóc và tiếng khóc ấy mang giá trị gì trong tác phẩm?

Câu nói ngớ ngẩn của Xuân tóc đỏ 'thưa ngài, ngài là một người chồng mọc sừng' gây ra cái chết của cụ cố tổ. Phán Mọc Sừng đã trả tiền cho Xuân để hắn nói ra điều đó. Trước khi hạ huyệt, ông ta vẫn chưa thanh toán khoản nợ đó. Chi tiết về Xuân đứng cạnh ông và cụ Hồng ngất đi là căn cứ cho việc ông Phán khóc. Đó là sự giả tạo của đám con cháu được tiết lộ, và nỗi đau về mất mát của cụ Hồng đã kích thích Phán Mọc Sừng khóc.

Cụ Hồng đóng giả một cách tài tình, và điều này ảnh hưởng đến Phán Mọc Sừng. Ông ta cần phải bày tỏ sự đau buồn tương tự. Việc cụ Hồng 'mếu máo và ngất đi' khiến Phán Mọc Sừng phải khóc theo. Điều này thể hiện sự tài tình của ngòi bút Vũ Trọng Phụng. Chi tiết này dẫn đến việc Phán Mọc Sừng khóc, không chỉ để cùng cảm xúc với cụ Hồng mà còn vì nỗi áy náy về khoản nợ với Xuân.

Phán Mọc Sừng cảm kích Xuân, do đó ông ta muốn gặp hắn ngay để trả nợ và duy trì chữ tín. Trong bối cảnh tang lễ, ông ta không còn cách nào khác ngoài việc khóc lên để thu hút sự chú ý của Xuân. Tiếng khóc “Hứt! Hứt! Hứt!” chỉ là cố gắng để đạt được mục đích. Khi Xuân đỡ ông, Phán Mọc Sừng mới có thể tiếp tục khóc mãi mà không ngớt, và cuối cùng trả nợ mà không ai hay biết.

Tiếng khóc của Phán Mọc Sừng chỉ có thể là “Hứt! Hứt! Hứt!” vì đặc tính cấu âm. Điều này cũng phản ánh sự giả tạo và cố gắng ép buộc của ông. Khóc to như vậy chỉ để thu hút sự chú ý của Xuân và trả nợ. Khi Xuân đỡ ông, việc “oặt người đi” chỉ là màn ảo diễn để trả tiền một cách bí mật.

Hãy tưởng tượng một cảnh kịch độc đáo, khi Xuân cố giữ lấy Phán, thì Phán lại càng 'oặt người đi'. Mặc dù tác phẩm không diễn tả, nhưng chúng ta cũng biết rằng cụ Hồng, Xuân tóc đỏ và Phán Mọc Sừng phải đứng bên huyệt, vì đó là lúc chia tay cuối cùng với người chết, con cháu không thể đứng ở nơi khác, cũng không thể 'ngất đi' hay 'oặt người' ở nơi khác, nếu không sẽ trở nên lố bịch. Cảnh tượng này vẽ ra trước mắt ta một con người đau đớn muốn níu giữ quan tài, muốn nhảy xuống huyệt, trong khi một người khác cố giữ chặt lấy. Một sự đấu tranh, một sự níu giữ. Do đó, tiếng nấc của Phán Mọc Sừng càng nghẹn ngào, thì lực kéo của Xuân càng tăng, và vì thế Xuân 'muốn buông tay'. Khi đạt đến đỉnh điểm, Phán Mọc Sừng nhanh chóng đặt xuống một tờ giấy bạc, và hai nhân vật kết thúc việc làm trò. Vì vậy, nhân vật càng cố tạo ra những tình huống thảm hại, thì tiếng cười càng sâu sắc, chát chua bấy nhiêu.

Tiếng khóc của Phán Mọc Sừng là một phần trong chuỗi sự cười trong tác phẩm và tự nhiên, khi tìm hiểu ý đồ của tác giả, chúng ta phải tìm từ phía sau chuỗi cười đó, không phải từ một biểu hiện của sự cười. Sự cười ấy phải được đặt trong ngữ cảnh của tác phẩm. Trước đó, nhà văn viết 'Đám cứ đi...', tức là các nhân vật sẽ không được tiếp tục làm trò, chỉ có tiếng khóc cuối cùng mới có thể. Do đó, không thể nói rằng 'Hứt! Hứt! Hứt!' là 'Hất, hất, hất... xuống đất, hất mau xuống; lấp, lấp, lấp mau đi, chôn cái thây ma mà cả nhà mong mỏi' như Vũ Dương Quỹ đã nói.

Quan tâm của Phán Mọc Sừng không phải là việc chôn nhanh hay chôn chậm vì đã quá muộn, và nó đã sung sướng rồi, mà sự quan tâm của nó là làm thế nào để trả nợ Xuân và thể hiện được nỗi đau giả tạo nhất có thể. Và không thể nói 'Nhân vật nói, hoặc ý tưởng, thông điệp của nhà văn... hất, hất, hãy hất tất cả tất cả bọn xuống mồ! Lấp, lấp, hãy lấp tất cả những gì là giả dối, rợm hợm, vô luân thường đạo lí'. Nếu nói vậy, đã bị lạc hậu khi 'lấy tư tưởng để cắt nghĩa tư tưởng' và xem nhân vật là loa phát ngôn tư tưởng của nhà văn. Chắc chắn nhà văn không gửi gắm thông điệp qua một biến âm như vậy.

Nói về ứng xử nghệ thuật, thì nhà văn không thể tiếp tục quan tâm đến việc lật nhào xã hội bằng cách như thế. Nếu tư tưởng của nhà văn muốn 'lấp đi' xã hội còn tồn tại thì tiếp tục diễn trò ở phần còn lại của tác phẩm. Điều này có nghĩa là nhà văn không thể lật nhào xã hội, rồi xây dựng lại nó để tiếp tục đánh những đòn khác. Làm như vậy sẽ làm cho mạch phát triển của truyện bị trùng lại, không tiến triển theo chiều tăng cấp. Đám tang này chỉ là để chôn cái thây ma bằng xương bằng thịt, để mở ra những trận cười khác, làm cho bản chất xã hội càng bộc lộ rõ hơn.

Nhưng, thông qua hệ thống sự kiện toàn bộ tác phẩm. Bởi vậy, nhà văn sẽ không dựa vào nhân vật, một tiếng cười để 'chôn mau đi' xã hội rởm hợm, mà chính chuỗi sự kiện trong tác phẩm sẽ nói lên cần phải 'chôn đi mau'. Đây chính là nghệ thuật 'đánh địch' mà Xuân Diệu đã chỉ ra, đánh là tạo ra kẻ thù thành hình tượng sống động, thành những tấm bia thịt cho độc giả phải chửi mắng cùng lúc với tiếng cười. GS. Nguyễn Đăng Mạnh đã rất ấn tượng với nghệ thuật này và cho rằng 'Vũ Trọng Phụng chủ yếu dùng lối đánh này'. Điều này chỉ ra rằng, tiếng khóc của Phán Mọc Sừng thực sự làm nổi bật 'thảm kịch con người giữa những sự giả dối buồn cười', chỉ là một chi tiết góp phần tạo nên sự cười trong tác phẩm, trước hết phải thể hiện được bản chất của tiếng cười, và tiếng cười kết thúc là đỉnh điểm, là lúc tiễn về quá khứ một cách vui vẻ, lúc đó cũng là lúc xấu xa nhất của đối tượng được bộc lộ, rõ ràng nhất, tất nhiên là bản chất của tiếng cười sẽ rõ ràng nhất.

Trong tác phẩm này, cảnh kết thúc là cảnh: Xuân tóc đỏ được coi là anh hùng cứu quốc, là vĩ nhân, được cụ Hồng hứa gả con gái, lời lẽ được ghi vào từ điển; bà Phó Đoan sẽ được tấm biển “Tiết hạnh khả phong”. Rõ ràng Vũ Trọng Phụng đã thể hiện sự biến đổi của nhân vật từ một thằng “ma cà bông” thành một “anh hùng… vĩ nhân”, từ một mụ me Tây dâm đãng đến một người phụ nữ “tiết trinh”… Sức tố cáo của tác phẩm lên đến đỉnh điểm, cả xã hội lật nhào dưới bàn tay tài hoa của người nghệ sĩ Vũ Trọng Phụng.

Dưới đây là cách chúng tôi hiểu về tiếng khóc của Phán Mọc Sừng. Tiếng khóc này đã giúp độc giả nhận biết phần nào xã hội mà Vũ Trọng Phụng lên án. Qua tiếng khóc của Phán Mọc Sừng, Vũ Trọng Phụng đã làm rõ sự đối lập trào phúng giữa “tang gia” và “hạnh phúc”, giữa bi và hài, giữa bên trong và bên ngoài.