Buzz
Dàn ý phân tích ý thức quốc gia của nhân dân trong Tư tưởng quốc gia của Nguyễn Khoa Điềm chọn lọc 3 mẫu dàn ý chi tiết, chuẩn xác kèm theo sơ đồ tư duy. Qua dàn ý tư tưởng quốc gia của nhân dân, các học sinh lớp 12 có thêm nhiều gợi ý tham khảo, nắm được các luận điểm, luận cứ quan trọng để biết cách viết bài văn sâu sắc, đầy đủ các ý.
Phân tích tư tưởng quốc gia của nhân dân đóng góp vào việc làm giàu, sâu sắc hơn tư tưởng quốc gia của thơ ca thời kỳ chống Mĩ, giúp người đọc hiểu rõ hơn về tư tưởng quốc gia của nhân dân. Ngoài ra, có thêm thông tin: phân tích cái mới trong cảm nhận về Tư tưởng quốc gia của Nguyễn Khoa Điềm, phân tích bài thơ Tư tưởng quốc gia.
Dàn ý phân tích tư tưởng quốc gia của nhân dân
I. Khởi đầu
- Giới thiệu về Nguyễn Khoa Điềm và tác phẩm Đất nước: một cái nhìn tổng quan
- Giới thiệu vấn đề cần phân tích: tư tưởng về Đất nước của người dân
II. Nội dung chính
1. Quan điểm về Đất nước qua từng thời kỳ:
- Thời Trung Đại: Đất nước thuộc về vua, lãnh thổ liên quan đến quyền lực của vị vua.
- Thời đại gần đây: 'Dân chính là nền tảng của đất nước, và đất nước chính là ngôi nhà của dân' (Phan Bội Châu), song vẫn còn áp đặt tư tưởng cũ từ phong kiến phương Đông và hệ tư tưởng về tư sản.
- Thời kỳ hiện đại: Đất nước thuộc về đại đa số cư dân.
2. Chứng minh quan điểm về Đất nước của nhân dân:
* Sự đa dạng về diện tích lãnh thổ phản ánh bản chất của đất nước dân chủ.
- Cảm xúc gắn bó với những kỷ niệm của tình yêu đôi lứa:
“Đất là nơi chúng ta học hành
Nước là nơi chúng ta tắm rửa
Đất Nước là nơi chúng ta hòa mình”
- Đất nước là không gian sống của dân tộc Việt Nam qua các thế hệ, bắt nguồn từ những thời kỳ sơ khai với truyền thuyết:
“Đất là nơi chim quay về
Nước là nơi rồng sinh sôi...”
* Bản sắc của đất nước được thể hiện qua quãng đường lịch sử dài lâu:
- Đất nước được tạo dựng từ những người dân bình dân, không tên tuổi, nhưng lại có ảnh hưởng vĩ đại đến bậc thế hệ tương lai.
- Những người dân vô danh ấy đã tạo nên giá trị vật chất và tinh thần được truyền lại cho thế hệ sau:
- “hạt lúa”: biểu tượng của giá trị vật chất và biểu tượng của nền văn minh lúa nước.
- “truyền lửa”: ngọn lửa của văn minh, của tinh thần cách mạng và của lòng yêu nước và niềm tin.
- “giọng nói”: ngôn ngữ của một dân tộc, là linh hồn, là sự tồn tại của một quốc gia, giá trị tinh thần quý giá.
* Bản sắc của đất nước được thể hiện qua sâu sắc văn hóa:
- Những nét văn hóa truyền thống:
- tục thờ ăn trầu của bà.
- thói quen chải tóc của mẹ.
- tình yêu say đắm và trung thành.
- sự quý trọng nghĩa tình.
- sự kiên quyết đối diện với kẻ thù.
3. Nghệ thuật Sáng tạo
- Cách diễn đạt tình cảm qua giọng điệu thú vị.
- Sử dụng hình ảnh quen thuộc, gần gũi.
- Tận dụng các yếu tố văn hóa dân gian như ca dao, tục ngữ, hình ảnh…
III. Kết luận: Tư tưởng về đất nước của nhân dân thể hiện giá trị nhân văn cao cả.
Dàn bài về tư tưởng đất nước của nhân dân trong bài Đất nước
I) Khởi đầu
- Tóm lược về tác giả và tác phẩm:
+ Nguyễn Khoa Điềm là một trong những nhà thơ nổi tiếng của thế hệ trẻ thơ trong giai đoạn chống Mỹ cứu nước.
+ Bài thơ Đất nước được lấy từ trường ca “Mặt đường khát vọng”, viết vào năm 1971 khi cuộc kháng chiến chống Mỹ đang diễn ra dữ dội, là một phần đặc trưng của phong cách sáng tạo riêng của Nguyễn Khoa Điềm.
- Mở đầu nội dung nghị luận: Ý nghĩa của Tư tưởng Đất nước của nhân dân.
II) Phần chính
* Tổng quan về đoạn trích
- Bối cảnh sáng tác: Đoạn trích Đất nước là phần đầu của chương V trong bản trường ca “Mặt đường khát vọng”, hoàn thành tại chiến khu Trị - Thiên năm 1971, diễn tả sự tỉnh thức của thanh niên thành thị miền Nam về trách nhiệm của thế hệ và cá nhân trong cuộc kháng chiến.
- Ý nghĩa nội dung: Đoạn trích thể hiện quan điểm mới mẻ của tác giả thông qua việc khám phá vẻ đẹp ẩn sau nhiều khía cạnh, đặc biệt là tư tưởng Đất nước của Nhân dân, được thể hiện qua giọng thơ trữ tình - chính luận sâu sắc, chân thành.
* Phân tích tri thức đất nước của nhân dân
Luận điểm 1: Bản sắc dân tộc được thể hiện qua sự phong phú của lịch sử
- Từ xa xưa với những hình ảnh đậm chất dân tộc như sự tích trầu cau, từ thời kỳ vua Hùng, từ truyền thuyết về Thánh Gióng... cho đến những con người bình dân, vô danh.
+ Hơn bốn nghìn năm lịch sử Đất Nước gắn liền với sức mạnh bền vững của dân tộc, bản lĩnh kiên cường của nhân dân.
+ Nhà văn không nhấn mạnh về các triều đại hay những nhân vật nổi tiếng trong lịch sử mà thay vào đó tôn vinh sự tự hào, lòng biết ơn, kính trọng đối với hàng ngàn người anh hùng vô danh
+ Những người vô danh ấy đã đóng góp vào sự giàu có vật chất và tinh thần, truyền lại cho thế hệ sau thông qua:
- “Hạt lúa” - biểu tượng của giá trị vật chất, của nền văn minh lúa nước
- “Ngọn lửa” - không chỉ là biểu tượng của giá trị vật chất, mà còn là biểu tượng của tinh thần cách mạng, văn minh, sự ấm áp và niềm tin.
“Giọng nói” - tiếng nói của dân tộc, của nền văn hóa tinh thần
+ Quan trọng hơn, nhân dân mở rộng bờ cõi, ghi lại những trang sử vĩ đại của dân tộc, tạo ra thành tựu cho con cháu mai sau. Lịch sử của quê hương được viết bằng máu của những người vô danh, không tuổi, để sau này:
Đất nước sau bốn nghìn năm, khắp nơi đều thấu hiểu
Những cuộc đời đã làm nên núi sông ta
=> Như vậy, Đất nước nằm sâu trong tiềm thức của mỗi người dân.
- Từ những câu chuyện cổ tích xa xưa như câu chuyện về ông Bụt, bà Tiên, cô Tấm thảo hiền, và sự tích về trầu cau, Thánh Gióng,… Đất nước hiện lên.
=> Lịch sử của đất nước được tái hiện qua những câu chuyện cổ tích xa xưa, kết nối với cuộc sống và số phận của nhân dân.
Luận điểm 2: Đất nước của Nhân dân được thể hiện trong chiều rộng của không gian địa lý
- “Đất nước” là không gian gần gũi, thân thương, là một thế giới đầy mơ mộng, ngọt ngào liên kết với những kỷ niệm của tình yêu (Đất là nơi em đến trường/ Nước là nơi em tắm/ Đất Nước là nơi ta hò hẹn)
- Đất nước là nơi sinh sống của cộng đồng người Việt qua các thế hệ, bắt đầu từ thời sơ khai với những truyền thuyết (Đất là nơi chim về/ Nước là nơi rồng ở), với những tên gọi đơn giản (ông Đốc, ông Trang, Bà Đen, Bà Điểm)
- Đất nước đã trở thành một phần không thể thiếu đối với mỗi người, là biểu tượng của sự sống tồn tại vô cùng quan trọng.
=> Vẻ đẹp của Tổ quốc, của Đất nước, liên kết mật thiết với những con người bình dị, không nổi bật.
Luận điểm 3: Đất nước của Nhân dân được thể hiện trong chiều sâu văn hóa
- Đất nước được phát hiện thông qua những câu chuyện cổ tích, những câu ca dao trong làng quê, thông qua những đồ vật đơn giản như cái kèo, cái cột, và qua những hương vị thơm ngon của gừng cay, muối mặn, cũng như qua cách làm ra hạt gạo, dầu dãi dầu một nắng hai sương, hay cách bài trí tóc sau đầu của người Việt…
-> Đất nước không chỉ ở xung quanh ta, mà còn tồn tại trong tâm hồn ta, trong những điều đơn giản và thân thuộc nhất.
- 'Đất nước bắt đầu từ những điều nhỏ bé, từ miếng trầu mà bà ngày xưa đã ăn', một quốc gia dù lớn lao đến đâu cũng khởi nguồn từ những điều nhỏ nhặt, vô cùng quan trọng.
- Đất nước thừa hưởng một nguồn mạch văn hóa đầy phong phú, từ văn học dân tộc, ca dao, thần thoại, đến cổ tích... -> Vẻ đẹp của quê hương, của dân tộc hiện hữu trong những giá trị văn hóa, tinh thần vĩnh cửu và bất diệt của người dân.
- Đất nước của nhân dân là kết tinh của hàng ngàn công sức và khát vọng. Nhân dân, làm nên quốc gia, nên khi nói về đất nước, nhà thơ dẫn chúng ta đến nguồn gốc của văn hóa dân tộc, tìm thấy bản sắc của tâm hồn, bản tính Việt Nam.
+ Tinh thần truyền thống, là lòng trung thành say mê trong hạnh phúc của tình yêu.
+ Biết trân trọng tình nghĩa, tôn trọng đạo đức con người.
+ Kiên quyết đối mặt với kẻ thù để dành được hạnh phúc lâu dài.
=> Phần kết thúc của tư tưởng Đất nước của nhân dân sáng tỏ nhưng cũng toả sáng như bức tranh sắc màu của nền văn hóa, tinh thần dân gian, và tâm hồn Việt.
=> Từ ba khía cạnh quan trọng nhất của quốc gia, của dân tộc, tác giả đã diễn đạt một cách sâu sắc, thấm đượm tiếng lòng của dân tộc, thể hiện tư tưởng Đất Nước của Nhân dân. Mọi khung cảnh, hình ảnh thiên nhiên, mọi truyền thống dân tộc, là máu mủ của Nhân dân, được Nhân dân bảo tồn và truyền đạt cho thế hệ mai sau.
* Tính độc đáo của nghệ thuật:
- Sử dụng các yếu tố văn hóa dân gian như ca dao, dân ca, truyền thuyết, cổ tích, thần thoại cùng với các phong tục tập quán...
- Dòng âm điệu tình cảm, dịu dàng.
- Sự biến đổi trong cấu trúc câu, linh hoạt trong giọng điệu làm tăng sức mạnh biểu đạt, vừa lãng mạn vừa sâu sắc.
III) Kết luận
- Tôn vinh lại ý nghĩa của tư tưởng Đất Nước của Nhân dân
- Phân tích cảm nhận cá nhân về tư tưởng.
Dàn bài về tư tưởng đất nước của nhân dân - Mẫu 3
- Thể loại
Loại văn bản chứng minh về văn học, cụ thể là chứng minh một tư tưởng (qua phân tích một đoạn thơ trữ tình).
- Nội dung
Tư tưởng về đất nước của nhân dân (Trích từ Trường ca Mặt đường khát vọng – Nguyễn Khoa Điềm).
GỢI Ý
Trong đoạn thơ, đất nước hiện lên như một sự hòa nhập của lịch sử, địa lý, văn hóa, phong tục, thể hiện sự liên kết giữa cá nhân và cộng đồng, giữa thế hệ này và thế hệ khác qua tư tưởng cốt lõi Đất Nước của Nhân dân.
Thân bài có thể chia thành hai phần chính như sau:
A. QUA THIÊN NHIÊN
1. Tác giả đưa ra một góc nhìn mới, sâu sắc về địa lý, về các danh lam thắng cảnh trên khắp đất nước. Những ngọn núi Vọng Phu, hòn Trống Mái, núi Bút, non Nghiên không chỉ là cảnh thiên nhiên đẹp mà còn là biểu tượng của sự đóng góp của nhân dân, của sự sống động, sự hòa mình của con người với tự nhiên:
Những người phụ nữ đang nhớ chồng đã góp phần làm cho Đất Nước trở nên to lớn như núi Vọng Phu
Cặp vợ chồng yêu nhau đã góp phần tạo thành hòn Trống Mái
Những học sinh nghèo đã đóng góp vào Đất Nước bằng núi Bút và non Nghiên
Thậm chí cả con cóc, con gà trong quê hương cũng đã góp phần làm cho Hạ Long trở thành một điểm du lịch nổi tiếng
2. Thiên nhiên của đất nước, qua con mắt của Nguyễn Khoa Điềm, hiện lên như một phần của tâm hồn, máu thịt của nhân dân. Chính những người dân của chúng ta đã tạo dựng nên đất nước này, đã đặt tên, đã ghi dấu vết của cuộc sống lên mỗi ngọn núi, dòng sông, từng đất đai này. Từ những hình ảnh, cảnh vật, hiện tượng cụ thể, nhà thơ đã 'quy nạp' thành một cái nhìn tổng quát, sâu sắc.
Và ở mọi nơi trên cánh đồng, trên dốc đồi
Không mang theo bất kỳ hình dáng, ước mơ, hoặc phong cách sống của ông bà
Ôi Đất Nước sau bốn nghìn năm tồn tại, chúng ta có thể thấy nó ở mọi nơi
Đời sống của mỗi cá thể đã trở thành một phần của núi non sông suối...
B. TRONG CON NGƯỜI
1. Tư tưởng Đất Nước của Nhân dân đã ảnh hưởng đến cách nhìn của nhà thơ khi suy ngẫm về lịch sử bốn nghìn năm của đất nước. Nhà thơ không ca ngợi các triều đại, cũng không nhắc tên những anh hùng được ghi chép trong sử sách mà tập trung vào những con người bình thường, vô danh, bình dân. Đất Nước trước hết là của Nhân dân, của những con người bình thường, vô danh:
Họ đã tồn tại và khuất phục
Sâu sắc và bình tĩnh
Nhưng không ai ghi nhận danh tính
Vẫn họ đã tạo nên Đất Nước.
2. Họ đặt công và đối phó với kẻ thù bên ngoài, họ bảo tồn và truyền đạt cho thế hệ sau những giá trị văn hóa, tinh thần và vật chất của đất nước từ hạt lúa, ngọn lửa, tiếng nói, tên xã, tên làng đến những truyện thần thoại, những câu ca dao, tục ngữ. Dòng cảm xúc, suy tư trong bài thơ tập trung ngày càng để cuối cùng dẫn đến điểm cao trào, làm nổi bật tư tưởng cốt lõi của bài thơ vừa độc đáo, vừa giản dị và bất ngờ:
Đất Nước này là của Nhân dân
Đất Nước của Nhân dân, Đất Nước của truyền thống và thần thoại.
