Buzz
Dàn ý Hồn Trương Ba, da hàng thịt của Lưu Quang Vũ tổng hợp 9 mẫu dàn ý chi tiết, đầy đủ nhất. Qua dàn ý bài Hồn Trương Ba da hàng thịt giúp các bạn học sinh có thêm nhiều nguồn tư liệu học tập, trau dồi kiến thức nhanh chóng nắm được các luận điểm, luận cứ để viết bài văn hay hoàn chỉnh.
Hồn Trương Ba, da hàng thịt là tác phẩm rất hay của Lưu Quang Vũ được chắp bút từ một câu chuyện dân gian. Câu chuyện kể về Trương Ba – một người làm vườn chất phác, cần cù, yêu thương con cháu nhưng lại bị “chết nhầm” do sự tắc trách của quan trên thiên đình. Nhờ sự giúp đỡ của tiên cờ Đế Thích, Trương Ba sống lại nhờ việc nhập hồn vào xác anh hàng thịt. Vậy sau đây là 9 dàn ý phân tích Hồn Trương Ba da hàng thịt mời các bạn theo dõi. Bên cạnh đó các bạn xem thêm phân tích đoạn kết Hồn Trương Ba da hàng thịt, phân tích màn đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích.
Dàn ý cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích
Dàn ý số 1
I. Mở bài:
- Tác giả Lưu Quang Vũ (một nhà soạn kịch tài năng, một hiện tượng đặc biệt của sân khấu kịch trường những năm tám mươi của thế kỉ XX)
- Hoàn cảnh sáng tác Hồn trương ba, da hàng thịt (ra đời năm 1981)
- Đưa ra nhận xét chung về màn đối thoại giữa hồn Trương Ba và Đế Thích
II. Thân bài:
a. Hoàn cảnh dẫn đến cuộc đối thoại:
- Sau ba tháng ngụ cư trong xác hàng thịt, Trương Ba ngày càng trở nên xa lạ với chính mình và với người thân, bị người thân nghi ngờ, xa lánh.
- Trong tâm trạng đau đớn, chán chường trước cuộc sống không thật là mình, trước cái chỗ ở không phải của mình, Hồn Trương Ba khao khát tách xa, rời khỏi thể xác thô lỗ: “Ta chỉ muốn rời xa mi tức khắc!”.
b. Diễn biến cuộc đối thoại:
- Trương Ba nêu rõ nguyện vọng muốn được là mình toàn vẹn. Đế Thích không thể thỏa mãn được ý muốn của Trương Ba vì xác của Trương Ba đã tan rữa trong bùn đất; Đế Thích khuyên Trương Ba nên chấp nhận hoàn cảnh thực tại vì thế giới vốn không toàn vẹn.
- Trương Ba thẳng thắn chỉ ra sai lầm của Đế Thích; trình bày quan niệm của mình về ý nghĩa của cuộc sống và dứt khoát xin trả lại thân xác cho anh hàng thịt.
- Đế Thích muốn sửa sai bằng một giải pháp khác là cho hồn Trương Ba nhập vào xác cu Tị và đưa ra những lí lẽ để thuyết phục Trương Ba. Trương Ba tưởng tượng thấy bao nhiêu rắc rối khi phải sống nhờ trong thể xác cu Tị.
- Trương Ba kiên quyết từ chối tái sinh trong thân thể non nớt của cu Tị, không chấp nhận cảnh sống giả tạo; kêu gọi Đế Thích sửa sai bằng một việc làm đúng, đó là cho cu Tị được sống lại. Đế Thích cuối cùng đã thuận theo đề nghị của Trương Ba, làm phép cho anh hàng thịt, cu Tị sống lại và Trương Ba thì chết hẳn.
*Ý nghĩa của triết lý “hãy sống là chính mình” mà tác Lưu Quang Vũ muốn thể hiện
- Muốn sống đúng là chính mình thì mỗi chúng ta cần phải biết hài hoà giữa việc chăm lo cho linh hồn cũng như biết quý trọng và chăm sóc cho những nhu cầu thiết yếu của thể xác.
- Một loại chỉ biết trau chuốt vẻ ngoài và chạy theo những ham muốn vật chất mà không chăm lo cho đời sống tâm hồn.
=> Thông qua xác và hồn Lưu Quang Vũ nêu cao tư tưởng phải sống là chính mình đó mới chính là hạnh phúc thật sự của con người.
*Triết lí nhân sinh từ cuộc đối thoại:
- Linh hồn và thể xác là hai mặt tồn tại không thể thiếu trong một con người, cả hai đều đáng trân trọng. Một cuộc sống đích thực chân chính phải có sự hài hòa giữa linh hồn và thể xác
- .Tác giả một mặt phê phán những dục vọng tầm thường, sự dung tục của con người, mặt khác ông vạch ra quan niệm phiến diện, xa rời thực tế khi coi thường giá trị vật chất và những nhu cầu của thể xác.
- Con người cần có sự ý thức chiến thắng bản thân, chống lại những nghịch cảnh số phận, chống lại sự giả tạo để bảo vệ quyền sống đích thực và khát vọng hoàn thiện nhân cách
III. Kết bài:
Lưu Quang Vũ đã thể hiện những tình huống truyện độc đáo, qua những mâu thuẫn sâu sắc xuất hiện mà khắc họa rõ nét khát vọng sống là chính mình của nhân vật Hồn Trương Ba.
Dàn ý số 2
1. Mở bài
Cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác anh hàng thịt trong 'Hồn Trương Ba, da hàng thịt' là một màn đối thoại góp phần phát triển cao trào của vở kịch mà còn có giá trị và ý nghĩa nhân văn lớn.
Trương Ba là biểu tượng của lòng thiện chí và trong sáng.
Trương Ba bị oan và sống lại trong xác người hàng thịt.
Trương Ba trở nên vụng về khi sống trong xác người hàng thịt.
- Người thân của Trương Ba thất vọng và xa lánh ông.
Trương Ba mong muốn được tách ra khỏi xác người hàng thịt.
Xác người hàng thịt mỉa mai trong đối thoại với Trương Ba.
- Trương Ba đưa ra lý lẽ của mình trước những lời châm chọc từ xác người hàng thịt.
Trương Ba muốn sống toàn vẹn khi đối thoại với Đế Thích.
- Đế Thích khuyên Trương Ba suy nghĩ lại về ý định của mình.
Cuộc thoại giữa Trương Ba và xác người hàng thịt mang ý nghĩa giáo dục về tri nhân văn.
- Sự đấu tranh giữa tinh thần và thể xác là cuộc chiến giữa linh hồn và vật chất, giữa đạo đức và tội lỗi, giữa phần 'con người' và phần 'con vật' trong mỗi con người.
- Giới thiệu về tác giả, tác phẩm và vấn đề cần được phân tích.
- Trương Ba là một người đàn ông hiền lành, chăm chỉ, khéo léo, thích làm vườn, uống trà, và đặc biệt là có tài chơi cờ rất giỏi.
- Sự cố xảy ra khi Nam Tào và Bắc Đẩu vì lơ là chức trách mà gạch nhầm tên Trương Ba trong sổ tử, khiến ông phải chịu cái chết oan uổng.
- Đế Thích vì thương xót Trương Ba chết oan, lại tiếc một người bạn chơi cờ hợp ý, nên ông đã thảo luận với Nam Tào, Bắc Đẩu để Trương Ba sống lại, nhập hồn vào xác anh hàng thịt mới chết.
- Bi kịch bắt đầu khi một tâm hồn thanh cao, quen với cuộc sống tao nhã, phải chung sống với cái xác của một kẻ tàn bạo, hung ác.
=> Điều này gây ra nhiều rắc rối và đau khổ cho cả hai gia đình, hai người vợ, và những đứa con, đứa cháu, cuối cùng dẫn đến sự tan nát của họ.
- Vì quá uất ức và bực bội khi phải chung sống với cái xác đồ tể mà mình căm ghét, Trương Ba đã có một cuộc tranh cãi nảy lửa với cái xác.
=> Trương Ba càng nhận ra mình đuối lý, nhận ra bản thân mình đang dần bị chi phối bởi những thú vui, những ham muốn của cái xác. Tất cả đều được xác hàng thịt vạch trần bằng giọng điệu mỉa mai, khích bác, lý lẽ sắc bén khiến Trương Ba vô cùng đau khổ và tuyệt vọng.
- Bị người thân trong gia đình phản bội, lời nói của con dâu đã đánh thức Trương Ba.
=> Cuối cùng, ông quyết định rời bỏ xác hàng thịt và biến mất, dù Đế Thích cố gắng níu kéo bằng cách đề nghị ông nhập vào xác của cu Tị. Tuy nhiên, Trương Ba từ chối và yêu cầu cho đứa bé sống lại, trong khi ông sẽ biến mất mãi mãi.
- Sự ra đi của Trương Ba cũng là cách để ông 'sống', sống trong trái tim của những người thân yêu.
- Giải quyết mọi mâu thuẫn trong gia đình, giải thoát mọi người khỏi đau khổ.
- Sự ra đi của ông đã để lại ấn tượng tốt đẹp về một người chồng, người cha, người ông hiền lành, sống trong sạch, thanh cao, giỏi chơi cờ, tỉ mẩn, khéo léo trong lòng những người thân.
=> Trương Ba không chỉ để lại ký ức tốt đẹp, mà còn là một tấm gương đạo đức sáng ngời cho con cháu, gieo vào lòng những mầm non như cái Gái những tư tưởng tốt đẹp, trở thành người kế thừa những giá trị đạo đức ấy mãi về sau.
- Cái kết này khẳng định rằng con người không thể sống mà hồn một nơi, xác một chỗ, sống thật sự chỉ khi giữa xác và hồn có sự thống nhất, biện chứng với nhau.
- Trương Ba nhường cơ hội sống cho cu Tị thể hiện vẻ đẹp đạo đức của tấm lòng cao thượng, bao dung.
- Đế Thích ngỏ lời cho Trương Ba nhập vào xác cu Tị thể hiện cuộc đấu tranh không khoan nhượng giữa phần hồn - phần nhân cách thanh cao, đẹp đẽ và phần xác - tầm thường, dung tục. Phần nhân cách đã chiến thắng, giữ lại được những giá trị đạo đức tốt đẹp, thể hiện khát khao hoàn thiện phẩm giá, nhân cách của con người bao thế hệ.
- Đưa ra cảm nhận về phần kết
Dàn ý phân tích về Hồn Trương Ba, da hàng thịt
Dàn ý thứ nhất
Giới thiệu về Lưu Quang Vũ, tác phẩm Hồn Trương Ba da hàng thịt: Lưu Quang Vũ là một hiện tượng của sân khấu kịch trường những năm 1980, là một trong những nhà soạn kịch tài năng nhất của văn học Việt Nam. Một trong những tác phẩm xuất sắc của ông là vở Hồn Trương Ba, da hàng thịt.
- Cho rằng mình vẫn có một đời sống nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn.
- Xem xác anh hàng thịt chỉ là bề ngoài: âm u, đui mù, không tư tưởng, không cảm xúc, nếu có thì chỉ là thứ thấp kém.
=> Hồn Trương Ba phủ nhận vai trò của xác anh hàng thịt.
- Thái độ: từ chối quả quyết, mạnh mẽ sang ấp úng, bịt tai lại, tuyệt vọng.
- Cho rằng hồn Trương Ba không thể tách khỏi xác anh hàng thịt, mọi việc làm, hành động của hồn Trương Ba đều chịu sự chi phối của xác anh hàng thịt.
- Thái độ: từ giễu cợt sang quả quyết, mạnh mẽ, lấn át và cuối cùng thắng thế.
=> Cuộc đấu tranh giữa phần con và phần người, giữa đạo đức và tội lỗi, giữa khát vọng và dục vọng.
- Vợ Trương Ba: đau đớn trước sự thay đổi của Trương Ba: “ông đâu còn là ông”, một mực muốn rời khỏi gia đình “đi cày thuê làm mướn ở đâu cũng được… đi biệt”.
- Cháu gái: không chịu nhận ông, cho rằng ông nội của mình đã chết mà thay vào đó là một Trương Ba vô cùng vụng về, thô lỗ “Từ nay ông không được động vào cây cối trong vườn của ông tôi nữa!... chân ông to bè như cái xẻng, giẫm nát lên cả cây sâm quý mới ươm”.
- Con dâu: cảm thông, chia sẻ và yêu thương với Trương Ba hơn trước nhưng vẫn không nhận ra Trương Ba của trước đây nữa.
=> Mỗi người trong gia đình ở một vị trí, một thái độ khác nhau nhưng đều có điểm chung là thấy Trương Ba đã thay đổi, không còn nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn.
- Kết quả: Trương Ba vỡ lẽ, nhận ra sự thay đổi của bản thân và sự lấn át của phần xác đối với phần hồn trong ông.
- Không được bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được: “Tôi muốn được là tôi toàn vẹn”.
- “Không thể sống với bất cứ giá nào được. Có những cái giá quá đắt, không thể trả được tâm hồn tôi lại trở lại thanh thản, trong sáng như xưa”.
- Hành động mang tính bước ngoặt của Trương Ba: Trả lại xác cho anh hàng thịt còn Trương Ba sẽ chết.
- Phép thử của Đế Thích: Trương Ba sẽ nhập vào xác cu Tị.
- Kết quả: Trương Ba đã yêu cầu Đế Thích để cho cu Tị sống còn mình thì chết.
Xây dựng tình huống xung đột độc đáo, sử dụng ngôn ngữ đối thoại chứa đựng triết lí sâu sắc, độc thoại nội tâm để phác họa tính cách nhân vật…
III. Kết luận
Khẳng định giá trị của Hồn Trương Ba da hàng thịt, cảm nhận chung về tác phẩm: Qua đoạn trích Hồn Trương Ba, da hàng thịt, tác giả muốn truyền đạt thông điệp về việc sống làm người thật sự quý giá, sống đúng với bản thân, sống trọn vẹn với những giá trị mà mình luôn theo đuổi và đánh giá cao hơn. Ý nghĩa của cuộc sống chỉ thực sự hiểu được khi con người sống tự nhiên, hài hòa giữa thể xác và tâm hồn.
Dàn ý thứ 2
1. Bắt đầu bài:
- Thông tin về tác giả và tác phẩm
2. Nội dung chính:
a. Tóm tắt vở kịch
- Trương Ba là một người đàn ông yêu thương gia đình, giỏi chơi cờ và biết cách chăm sóc vườn cây
- Ông bị oan khi bị quan thiên đình trách nhiệm
- Đế Thích, người bạn chơi cờ của Trương Ba, đã giúp ông trở lại sống nhưng nhập vào cơ thể của một anh hàng thịt
- Xung đột giữa linh hồn và xác thịt khiến cho linh hồn của Trương Ba bị tha hoá bởi sự thô kệch của cơ thể, khiến gia đình ông phải xa lánh.
- Cuối cùng, Trương Ba quyết định trả lại cơ thể cho anh hàng thịt, cứu được cu Tị và rời đi trong bình yên.
b. Cảm nhận đoạn trích:
*Bi kịch của việc tha hoá:
- Trương Ba nhận thức rằng bản thân đang dần bị cái xác chi phối, muốn uống rượu, ăn thịt...
- Trương Ba cảm thấy hoang mang, sợ hãi, mong muốn thoát khỏi cái xác âm u, đui mù.
- Cuộc đối thoại giữa cái xác và linh hồn Trương Ba:
- Trương Ba tỏ ra tức giận khi phải sống trong xác người hàng thịt.
- Ông khẳng định các xác chỉ là “kẻ âm u đui mù, không cảm xúc, không tư tưởng, không tiếng nói”.
- Trương Ba phủ nhận sự phụ thuộc của bản thân vào xác người hàng thịt, khẳng định linh hồn có cuộc sống riêng “nguyên vẹn, trong sáng, thẳng thắn”.
- Xác người hàng thịt phủ định lời của Trương Ba, cho rằng mặc dù âm u, đui mù nhưng có thể chi phối, thay đổi linh hồn cao khiết của ông.
- Cái xác cho rằng khi hồn nhập vào xác thì phần hồn của Trương Ba không còn nguyên vẹn, trong sáng nữa.
*Bi kịch bị người thân từ chối:
- Trương Ba thay đổi đến mức người thân không nhận ra:
- Người vợ muốn rời xa ông
- Cháu gái không nhận ra ông
- Người con dâu thể hiện sự thông cảm nhưng chỉ ra sự thay đổi trong ông “thay đổi từng bước ...”.
- Những điều này khiến Trương Ba nhận ra hoàn toàn sự tha hoá của mình.
c. Giải quyết bi kịch:
- Trương Ba đã gọi Đế Thích xuống và quyết tâm trả lại xác cho anh hàng thịt
- Ông cũng xin cho cu Tị được sống lại còn mình thì chết hẳn
- Trương Ba thành công giải quyết xung đột giữa thể xác và tâm hồn.
d. Ý nghĩa của kết thúc:
- Trương Ba trở lại với bản thân, được sống mãi trong tâm hồn của những người thân yêu
- Tâm hồn ông trở lại bình yên.
3. Kết luận:
- Tái khẳng định ý nghĩa của đoạn trích.
Dàn ý phân tích nhân vật Trương Ba
I. Mở đầu
- Giới thiệu về tác giả Lưu Quang Vũ và đoạn trích Hồn Trương Ba da hàng thịt.
- Dẫn dắt giới thiệu đến nội dung cần phân tích: nhân vật Trương Ba.
II. Phần chính
1. Hoàn cảnh khó khăn của Trương Ba
- Trương Ba là người thích làm vườn, yêu cây cỏ, yêu thương mọi người, sống đạo đức, chân thành, chưa từng chết, nhưng vì sự trách nhiệm của quan nơi trời mà ông phải chết.
- Hồn Trương Ba phải trú ngụ trong xác của anh hàng thịt, một người thô lỗ, làm thay đổi Trương Ba ngày càng nhiều.
2. Tính cách đáng khen ngợi của Trương Ba
- Hồn Trương Ba tin rằng mình vẫn có cuộc sống nguyên vẹn, trong sáng, trung thực.
- Ông coi xác của anh hàng thịt chỉ là bên ngoài: u ám, mù mịt, không tư duy, không cảm xúc, nếu có, thì chỉ là những thứ thấp hèn.
- Đối diện với thái độ của người thân trong gia đình: Trương Ba bị sốc, nhận ra sự biến đổi của bản thân và sự chi phối của phần xác đối với phần hồn trong ông.
- Nhân vật nhận thức được bi kịch của mình: “Không thể bên trong một nơi, bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn trở thành một nguyên vẹn”.
3. Đánh giá phân tích nhân vật Trương Ba
- Hồn Trương Ba là một nhân vật quá chú trọng đến tinh thần mà bỏ qua thân xác.
- Bi kịch của nhân vật Hồn Trương Ba là bi kịch của sự đau khổ trong việc cân bằng giữa thể xác và tâm hồn trong một con người.
III. Kết luận
Đánh giá và cảm nhận về nhân vật Trương Ba trong tác phẩm Hồn Trương Ba, da hàng thịt.
Dàn ý phân tích bi kịch của Trương Ba
I. Mở đầu
- Giới thiệu về tác giả Lưu Quang Vũ và đoạn trích Hồn Trương Ba da hàng thịt.
- Dẫn dắt giới thiệu đến nội dung cần phân tích: bi kịch của nhân vật Trương Ba.
II. Phần Thân
1. Bi kịch trở nên hữu hình
- Trước khi diễn ra cuộc trò chuyện giữa linh hồn và thể xác, nhà viết kịch đã mô tả Hồn Trương Ba ngồi ôm đầu một lúc rồi đột ngột đứng dậy với lời nói đầy cảm xúc: “Không! Không! Tôi không muốn tiếp tục sống như thế này mãi! Tôi chán cái nơi ở không thuộc về tôi này rồi!”. Tâm trạng của Hồn Trương Ba đầy căng thẳng và đau khổ được thể hiện qua những lời thốt lên ngắn gọn, dồn dập kèm theo những nguyện vọng sâu lắng. Hồn đau khổ vì không thể thoát khỏi thân xác mà hồn không ưa. Hồn cảm thấy đau lòng vì bản thân không còn là chính mình nữa.
- Trong cuộc trò chuyện với thể xác, Hồn Trương Ba thể hiện sự yếu đuối, lúng túng khi thể xác nói ra những sự thật mà dù muốn hay không, Hồn vẫn phải chấp nhận: Đêm đó khi ông đứng gần vợ anh hàng thịt với “tay chân run rẩy”, “hơi thở nóng bừng”, “cổ nghẹn lại” và “suýt chút nữa thì…”. Đó là lúc cảm giác “rối loạn” trước những thứ mà trước đây Hồn coi là “bình thường”. Đó là lần ông đánh thằng con ông đến “máu miệng, máu mũi”... Thể xác của anh hàng thịt tái hiện lại tất cả những sự kiện đó khiến Hồn càng cảm thấy xấu hổ, thấy mình như vô dụng. Anh hàng thịt còn châm chọc khi bác bỏ lý do mà ông đưa ra để biện minh: “Tôi vẫn có cuộc sống riêng: nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn…”. Trong cuộc trò chuyện này, thể xác chiếm ưu thế nên thể hiện ra những lời nói dài dòng, có khi mỉa mai châm chọc, có khi phê phán dạy bảo, chỉ trích. Hồn chỉ đáp lại bằng những lời ngắn gọn, tiếng thở dài kèm theo tiếng than thở.
- Cuộc trò chuyện giữa thể xác hàng thịt và hồn Trương Ba là cuộc đối đầu giữa thể xác và linh hồn trong một con người. Thể xác và linh hồn có mối liên kết chặt chẽ với nhau, cùng tồn tại trong một không gian. Thể xác tồn tại một cách tương đối độc lập, có giọng nói của riêng mình, có khả năng ảnh hưởng đến linh hồn, vì nó là nơi mà linh hồn sinh sống. Khi thể xác tan biến, linh hồn cũng mất đi. Khi linh hồn “rời đi” thì thể xác trở thành tro bụi. Nhờ có linh hồn đấu tranh, chi phối những ham muốn, những dục vọng thấp kém của thể xác mà nhân cách được hoàn thiện, tâm hồn được thanh lọc. Câu nói của thể xác hàng thịt: “Tôi là cái bình để chứa đựng linh hồn” đã thể hiện rõ mối quan hệ chặt chẽ giữa thể xác và linh hồn, làm cho ý nghĩa sâu sắc hơn trong cuộc trò chuyện giữa hồn Trương Ba với thể xác hàng thịt.
2. Bi kịch bị từ chối
- Người vợ mà ông yêu thương giờ đây buồn bã và quyết định bỏ đi. Với bà, “đi đâu cũng được… hơn là ở đây”. Bà nói ra điều mà ông cũng đã cảm nhận: “Ông không còn là chính ông, không còn là ông Trương Ba xưa nữa”.
- Cái Gái, cháu ông, không cần phải giữ ý nữa. Nó từ chối tình thân: “Tôi không phải là cháu ông… Ông nội tôi đã mất rồi”. Cái Gái yêu quý ông nhưng không thể chấp nhận cái người có “bàn tay giết lợn”, bàn chân “to như cái xẻng” đã làm “gãy chồi non”, “giẫm nát cây sâm quý mới trồng” trong vườn của ông nội nó. Nó tức giận với ông vì đã chữa bệnh cho cu Tị mà làm gãy nát khiến cu Tị khóc, tiếc, bắt đền. Với nó, “Ông nội không hề lịch sự, tôn trọng như vậy”. Nỗi giận dữ của cái Gái biến thành sự đuổi đánh quyết liệt: “Ông xấu xa, ác lắm! Đi đi! Lão đồ tể, đi đi!”.
- Chị con dâu sâu sắc, chín chắn, hiểu biết. Chị thương bố chồng trong hoàn cảnh trớ trêu. Chị biết ông khổ lắm, “khổ hơn nhiều so với trước”. Nhưng nỗi buồn trước tình cảnh gia đình “như sắp tan hoang” khiến chị không thể kìm nén được nữa, chị đã nói ra điều đó: “Thầy nói với con: Bên ngoài không quan trọng, chỉ có bên trong mới quan trọng, nhưng thầy ạ, con sợ lắm, vì con cảm thấy, đau lòng thấy… mỗi ngày thầy thay đổi, mất mát dần, tất cả trở nên mờ nhạt, nhòa dần, đến nỗi có lúc con cũng không nhận ra thầy nữa…”
=> Tất cả những người thân yêu của Hồn Trương Ba đều nhận ra tình huống trớ trêu này. Sau những cuộc trò chuyện đó, mỗi nhân vật qua lời nói, giọng điệu riêng đã khiến Hồn Trương Ba không thể chịu đựng được. 3. Bi kịch “bên ngoài một đằng, bên trong một nẻo”
- Cuộc trò chuyện giữa Hồn Trương Ba với Đế Thích trở thành nơi tác giả truyền đạt quan niệm về hạnh phúc, ý nghĩa của cuộc sống và cái chết. Hai đoạn thoại của Hồn trong cảnh này chứa đựng ý nghĩa sâu sắc: “Không thể sống hai cuộc sống song song, muốn được toàn vẹn… Sống dựa vào của cải, đồ đạc của người khác không phải là con đường, và đến cái thân của tôi cũng phải sống nhờ vào thể xác. Ông chỉ lo cho việc tôi sống, nhưng cách sống đó thì ông không cần biết!”
- Người đọc, người xem có thể nhận ra những ý nghĩa triết lý sâu sắc và sâu sắc qua hai đoạn thoại này:
- Thứ nhất, con người là một thể thống nhất, hồn và xác phải hòa quyện. Không thể có một tâm hồn cao quý trong một thân xác phàm tục, tội lỗi. Khi con người bị chi phối bởi những nhu cầu bản năng của thân xác, đừng trách thân xác, không thể tự an ủi, tôn trọng bản thân bằng vẻ đẹp siêu hình của tâm hồn.
- Thứ hai, sống thật sự cho ra một con người không hề đơn giản. Khi sống nhờ, sống ảo, sống giả dối, khi không được là chính mình thì cuộc sống trở nên vô nghĩa.
3. Hành động của Trương Ba trước tình trạng bi kịch đó
- Trương Ba không chấp nhận thất bại: “Chẳng lẽ ta phải chịu thua mày sao…”, ”Không cần đến cuộc sống do mày tạo ra”.
- Khẳng định mạnh mẽ nhu cầu được sống là chính mình: “Không thể sống hai cuộc sống song song, muốn được toàn vẹn”. Đối với Trương Ba, nhu cầu sống cuối cùng vẫn được đánh giá cao hơn nhu cầu tồn tại. Đặt ra vấn đề “sống như thế nào” là biểu hiện của ý thức cao về sự sống và cách sống để có một cuộc sống hạnh phúc và ý nghĩa.
- Trong đoạn kết, Trương Ba được giải thoát khỏi bi kịch. Đoạn kết của vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” gợi cho độc giả, khán giả nhiều cảm xúc. Hồn Trương Ba không theo Đế Thích về trời để chơi cờ, mà lại trở thành màu xanh của cây vườn, hương thơm của trái na, vẫn ở bên người thân, gần gũi với bậc cửa, trong ánh lửa, nơi cầu ao, trong cơi trầu, con dao… của vợ con yêu thương. Dù thân xác trở về cát bụi, nhưng hồn Trương Ba vẫn bất tử trong cõi đời. Kết thúc ấn tượng ấy làm cho tư tưởng nhân văn tỏa sáng trong tác phẩm.
III. Kết bài
Khẳng định ý nghĩa của những bi kịch được xây dựng trong hồn Trương Ba, da hàng thịt.
Dàn ý phân tích tình huống khó khăn của nhân vật Trương Ba
1. Mở đầu
- Giới thiệu về tác giả Lưu Quang Vũ, đoạn trích Hồn Trương Ba da hàng thịt.
- Dẫn dắt giới thiệu đến nội dung cần phân tích: tình huống éo le của nhân vật Trương Ba.
2. Thân bài
- Nguyên nhân dẫn đến tình huống éo le: Việc gạch tên chết người vô trách nhiệm của quan nhà trời và “thiện ý sửa sai” của Đế Thích.
- Tình huống éo le của nhân vật Trương Ba: Sống nhờ trong xác anh hàng thịt, dẫn đến bi kịch bên ngoài một đằng bên trong một nẻo; người thân không chấp nhận Trương Ba..
- Thái độ của Trương Ba trước tình huống éo le: Hồn Trương Ba quyết không sống trong xác anh hàng thịt. Khao khát giải thoát khỏi thân xác người khác khiến Hồn Trương Ba gọi Đế Thích lên để nói rõ bi kịch sống nhờ, sống không đúng mình.
- Ý nghĩa:
- Tình huống éo le của vở kịch là điểm nhấn tạo nên sự khác biệt giữa truyện dân gian và vở kịch.
- Nhà văn đã tạo ra những tình tiết kịch tính qua cử chỉ, hành động, đặc biệt là lời thoại sống động của nhân vật có tính khái quát cao.
3. Kết bài
Khẳng định lại vai trò quan trọng của việc xây dựng tình huống éo le mà Trương Ba phải đối mặt.
Dàn ý cảm nhận về tác phẩm Hồn Trương Ba, da hàng thịt
I. Mở đầu
- Giới thiệu về tác giả Lưu Quang Vũ, đoạn trích Hồn Trương Ba da hàng thịt.
- Cảm nhận chung về tác phẩm Hồn Trương Ba, da hàng thịt.
II. Thân bài
1. Tổng quan
a. Bối cảnh sáng tác
- Vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt được viết vào năm 1981 nhưng không được công bố cho đến năm 1984.
- Được biết đến là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của Lưu Quang Vũ, đã được trình diễn nhiều lần trong và ngoài nước.
- Đoạn trích trong sách giáo khoa được lấy từ cảnh VII và phần kết của vở kịch.
b. Tóm tắt
Trương Ba, một tay cờ vua giỏi, bị Nam Tào nhầm lẫn và giết chết. Để sửa sai, Nam Tào và Đế Thích quyết định đưa hồn Trương Ba trở lại sống, nhập vào xác của anh hàng thịt vừa qua đời. Khi sống trong xác anh hàng thịt, Trương Ba gặp phải nhiều khó khăn: bị lẫn lộn với lí trưởng sách, bị chị hàng thịt ép lấy làm chồng, thậm chí cả gia đình cũng cảm thấy xa lạ với ông... Trương Ba cảm thấy đau khổ vì phải sống không đúng với tự nhiên, đặc biệt là khi xác anh hàng thịt đã làm ông mắc một số thói xấu. Đối diện với nguy cơ tha hóa, ông quyết định trả lại xác cho anh hàng thịt và chấp nhận cái chết.
2. Nhận định về tác phẩm
a. Cuộc đối thoại giữa hồn và xác
* Hồn Trương Ba:
- Tự cho rằng mình vẫn giữ được một cuộc sống nguyên vẹn, trong sáng và thẳng thắn.
- Xem xác anh hàng thịt chỉ là bề ngoài: u ám, đui mù, không có tư duy, không có cảm xúc, và nếu có thì chỉ là những thứ thấp kém.
=> Hồn Trương Ba phủ nhận vai trò của xác anh hàng thịt.
- Thái độ: từ chối mạnh mẽ, sau đó trở nên ấp úng, bịt tai lại, và cuối cùng là tuyệt vọng.
* Xác anh hàng thịt:
- Tin rằng hồn Trương Ba không thể tách khỏi xác anh hàng thịt, và mọi hành động của hồn Trương Ba đều bị xác anh hàng thịt chi phối.
- Thái độ: từ chế nhạo sang quả quyết, mạnh mẽ, lấn át và cuối cùng là thắng thế.
=> Cuộc đấu tranh giữa phần con người và phần thể xác, giữa đạo đức và tội lỗi, giữa khát vọng và dục vọng.
b. Cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba và gia đình
* Hồn Trương Ba: cho rằng mình vẫn có một cuộc sống riêng, nguyên vẹn, trong sạch và thẳng thắn
* Gia đình:
- Vợ Trương Ba: đau đớn trước sự thay đổi của Trương Ba: “ông đâu còn là ông”, muốn rời khỏi gia đình “đi cày thuê làm mướn ở đâu cũng được… đi biệt”.
- Cháu gái: không chịu nhận ông, cho rằng ông nội của mình đã chết mà thay vào đó là một Trương Ba vô cùng vụng về, thô lỗ “Từ nay ông không được động vào cây cối trong vườn của ông tôi nữa!... chân ông to bè như cái xẻng, giẫm nát lên cả cây sâm quý mới ươm”.
- Con dâu: cảm thông, chia sẻ và yêu thương với Trương Ba hơn trước nhưng vẫn không nhận ra Trương Ba của trước đây nữa.
=> Mỗi người trong gia đình ở một vị trí, một thái độ khác nhau nhưng đều thấy Trương Ba đã thay đổi, không còn nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn.
- Kết quả: Trương Ba vỡ lẽ, nhận ra sự thay đổi của bản thân và sự lấn át của phần xác đối với phần hồn trong ông.
c. Cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba và Đế Thích; quyết định của Trương Ba
* Trương Ba nhận ra: Con người cần sự hài hòa giữa thể xác và tâm hồn, cần sống là chính mình và sống có ý nghĩa.
* Quan điểm khác biệt giữa Trương Ba và Đế Thích:
- Đế Thích: “Ông chỉ nghĩ đơn giản là cho tôi sống nhưng sống như thế nào thì ông chẳng cần biết”.
- Trương Ba:
- Không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được: “Tôi muốn được là tôi toàn vẹn”.
- “Không thể sống với bất cứ giá nào được. Có những cái giá quá đắt, không thể trả được tâm hồn tôi lại trở lại thanh thản, trong sáng như xưa”.
- Hành động quyết định của Trương Ba: Trả lại xác cho anh hàng thịt và chấp nhận cái chết.
- Thử thách của Đế Thích: Trương Ba sẽ nhập vào xác của cu Tị.
- Kết quả: Trương Ba đã yêu cầu Đế Thích để cho cu Tị sống còn mình thì chấp nhận cái chết.
III. Kết bài
Khẳng định lại giá trị của tác phẩm, cảm nhận về Hồn Trương Ba, da hàng thịt từ người viết.
