Văn mẫu lớp 6: Phân tích văn bản Sông nước Cà Mau (5 mẫu) Các bài văn xuất sắc lớp 6

Mytour mang đến tài liệu Bài văn mẫu lớp 6: Phân tích văn bản Sông nước Cà Mau, mời quý độc giả tham khảo.

Phân tích văn bản Sông nước Cà Mau - Mẫu 1

Bài văn “Sông nước Cà Mau” được trích từ chương XVIII của truyện “Đất rừng phương Nam” (1987) của nhà văn Đoàn Giỏi. Đây là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất trong văn học thiếu nhi Việt Nam, được rất nhiều độc giả trẻ yêu thích. Mặc dù chỉ là một đoạn trích từ một tác phẩm văn học dành cho thiếu nhi, nhưng văn bản này đã mô tả một cách đầy đủ về phong cảnh sông nước Cà Mau ở miền Nam của đất nước.

Đoàn Giỏi mô tả về cảnh quan sông nước ở vùng Cà Mau theo một trình tự: bắt đầu từ những ấn tượng chung về thiên nhiên của Cà Mau, sau đó tập trung vào việc giới thiệu về các kênh rạch và sông ngòi với cảnh vật hai bên bờ. Cuối cùng là cảnh chợ Năm Căn nằm ngay trên sông nước. Những hình ảnh trong bài văn được hiện ra như trong một cuốn phim, lúc nhanh chóng, lúc chậm lại, có đoạn mô tả cận cảnh, có đoạn tổng quát cảnh vật. Góc nhìn quan sát và mô tả của người kể chuyện là “trên con thuyền” đi theo các kênh rạch và dừng lại ở chợ Năm Căn.

Bắt đầu của “cuốn phim” là đoạn văn tả lên ấn tượng ban đầu về vùng sông nước Cà Mau. Tác giả chỉ ghi lại những ấn tượng tổng quát ban đầu về Cà Mau thông qua thị giác và thính giác của mình. Đó là ấn tượng về một vùng không gian mênh mông rộng lớn với sông ngòi, kênh rạch chằng chịt như mạng nhện và toàn bộ được bao phủ bởi màu xanh của trời và nước, cùng với âm thanh liên tục của rừng cây, sóng biển và gió. Màu xanh đã trở thành điểm nhấn nổi bật: trên trời xanh, dưới nước xanh, và xung quanh là một màu xanh đồng nhất của cây cỏ tạo nên một khung cảnh tĩnh lặng chỉ có màu xanh đơn điệu. Âm thanh của rừng cây cũng đã trở thành một điểm nhấn riêng: tiếng rì rào không ngừng từ những khu rừng xanh quanh năm, cùng với tiếng sóng rì rào từ biển Đông và vịnh Thái Lan vang lên ngày đêm…

Tiếp theo là một cảnh vật của các kênh rạch ở vùng Cà Mau được mô tả thông qua những tên gọi lạ và những lời giải thích thú vị: rạch Mái Giầm, kênh Bọ Mắt, kênh Ba Khía… Thông qua cách đặt tên này, chúng ta có thể thấy thiên nhiên ở đây vẫn còn rất hoang sơ, tự nhiên, phong phú và con người sống gần gũi với thiên nhiên nên họ giản dị, chất phác ngay từ cách đặt tên cho các kênh rạch, đất đai không phải là những danh từ lộng lẫy, mà thay vào đó là những tên gọi phản ánh đặc điểm riêng của nó.

Tiếp theo là sông Năm Căn hiện ra với vẻ đẹp của riêng nó: rộng lớn, hùng vĩ và hoang dã. Tác giả tập trung mô tả vào những chi tiết của sông này để tạo ra ấn tượng: dòng sông mênh mông rộng lớn kéo dài hàng ngàn thước, nước đổ ra biển như một thác lớn, cá nước bơi lội trong nước như hàng đàn đen trôi lơ lửng, cây rừng đước cao vút như hai hàng tường vô tận…. Cảnh “hoang dã” được mô tả tài tình thông qua màu xanh của rừng đước hai bên sông với những cấp độ và sắc thái khác nhau: cây đước mọc đầy trên bãi, từng lớp trái rụng, ngọn bằng tăm tắp, mỗi lớp cây rối lên lớp khác ôm trọn dòng sông, tạo thành từng bậc màu xanh lá cây, xanh rêu, xanh chai lọ… tất cả nhòa nhẹ trong sương mù và khói sóng buổi sáng. Những bậc màu xanh này đã miêu tả về các lớp cây đước từ non đến già, tiếp nối nhau từ hàng thế hệ trước đến bây giờ! Tác giả không chỉ quan sát một cách tinh tế mà còn mô tả lại một cách tài tình bức tranh về phong cảnh thiên nhiên, thể hiện qua việc sử dụng các tính từ chỉ màu sắc. Cách sử dụng động từ cũng rất tinh tế: chiếc thuyền của chúng tôi chèo qua kênh Bọ Mắt, đổ ra sông Cửa Lớn, lướt dọc theo sông Năm Căn. Các động từ này đều mô tả các hành động của thuyền nhưng không thể thay đổi thứ tự của chúng trong câu: “chèo qua” diễn tả việc thuyền vượt qua một nơi khó khăn, nguy hiểm; “đổ ra” mô tả việc thuyền chuyển từ kênh nhỏ ra dòng sông lớn; còn “lướt dọc” là lúc thuyền nhẹ nhàng đi theo dòng nước êm ả trên sông Năm Căn.

Chỉ trong khoảng nửa trang văn, tác giả đã tạo ra một cảnh vật sống động trước mắt chúng ta của chợ ở vùng đất cuối cùng của Tổ quốc với một vẻ đẹp trù phú và độc đáo. Sự trù phú được thể hiện qua cảnh quan rộng lớn, sôi động, hàng hóa phong phú, thuyền bè đông đúc, với các chi tiết đặc trưng: những đống gỗ cao như núi, các bến cảng dài dọc theo sông, những căn nhà ven sông chiếu sáng rực rỡ dưới ánh đèn ban đêm trên mặt nước của các khu phố nước…. Tác giả đã thành công khi sử dụng phương pháp liệt kê với từ “những” để tạo ấn tượng về sự phong phú của chợ trên sông, “những”…, và sau đó là “những”…, cả đoạn văn có đến mười hai từ “những”. Tuy nhiên, không chỉ là sự phong phú, chợ Năm Căn còn có vẻ đẹp độc đáo: “một xóm chợ nằm ở gần biển” với sự hiện diện kiêu hãnh của một khu phố “anh chị rừng xanh” đứng lên để phô trương sự phong phú của nó trên vùng đất cuối cùng của Tổ quốc. Chợ này tụ tập ngay trên sông nước với các căn nhà ven sông giống như các khu phố, và những chiếc thuyền bán hàng len lỏi khắp nơi, có thể tìm thấy mọi thứ mà không cần phải xuống bờ, với sự đa dạng về màu sắc, trang phục, tiếng nói của người bán hàng thuộc nhiều dân tộc: Có người phụ nữ Hoa kiều bán hàng xởi lởi, có những người đàn ông Chà Châu giang bán vải, có những cụ già Miên bán rượu, với đủ loại giọng nói và phong cách ăn mặc, tạo nên một bức tranh sắc màu của Năm Căn, vượt xa tất cả các khu chợ ven rừng Cà Mau.

“Cuốn phim” kết thúc sau cảnh chợ Cà Mau, nhưng lại gợi lên những suy tư cho người xem. Liệu đó có phải là bức tranh Sông nước Cà Mau với vẻ đẹp riêng biệt của nó, tác giả không chỉ mang đến cho độc giả những kiến thức mới, những phát hiện thú vị về vùng đất này, mà còn quan trọng hơn, nhà văn đã truyền đạt cho chúng ta tình yêu đất nước để ta càng yêu mảnh đất cực nam của Tổ quốc, vì lẽ đơn giản rằng: đất nước ta, ở mọi nơi đều đẹp, đều đáng yêu.

Phân tích văn bản Sông nước Cà Mau - Mẫu 2

Cảnh sắc của Việt Nam quê hương ta vô cùng tươi đẹp, đó là vẻ đẹp của non sông thơ mộng, ở mỗi thành phố, mỗi tỉnh thành lại mang những vẻ đẹp riêng biệt, đặc trưng của vùng quê ấy. Nằm ở vị trí cuối cùng của mảnh đất hình chữ S, vùng sông nước Cà Mau không chỉ là một địa lý của đất nước mà còn là một cảnh đẹp thu hút nhiều nhà văn viết về nơi này. Trong số đó, tác phẩm “Sông nước Cà Mau” của nhà văn Đoàn Giỏi nổi bật lên. Đó là tác phẩm mô tả về cảnh đẹp và hùng vĩ của sông nước Cà Mau, đồng thời thể hiện tình cảm của tác giả dành cho nơi này.

“Sông nước Cà Mau” nằm ở chương mười tám của tập truyện “Đất rừng phương Nam” của nhà văn Đoàn Giỏi. Trước hết, nhà văn đã tóm tắt một cách tổng quát về vùng sông nước Cà Mau, với màu xanh của lá cây làm nền, tạo nên một bức tranh hài hòa với màu nước sông và màu của bầu trời. Màu xanh của lá cây cũng khiến người đọc liên tưởng đến sự sống tươi đẹp của vùng sông nước. Người đọc có thể thấy nhà văn Đoàn Giỏi đứng trên dòng sông để quan sát. Sau khi mô tả các địa danh cụ thể của Cà Mau, nhà văn đi sâu vào miêu tả về dòng Năm Căn, với những chi tiết thể hiện sự hùng vĩ, mênh mông của dòng sông và rừng đước, như “nước ầm ầm đổ ra biển như thác”, “con sông rộng hơn một ngàn thước”, “cá nước bơi hàng đàn đen trôi lơ lửng giữa những đầu sóng trắng”...

Chỉ khi đứng giữa dòng sông, nhà văn mới có thể hiểu rõ hơn về cảnh sắc xung quanh. Sau khi tóm tắt về khung cảnh, nhà văn mô tả các địa danh cụ thể của Cà Mau, đặc biệt là dòng sông Năm Căn, mô tả sự hùng vĩ, mênh mông của dòng sông và rừng đước, như “nước ầm ầm đổ ra biển như thác”, “con sông rộng hơn một ngàn thước”, “cá nước bơi hàng đàn đen trôi lơ lửng giữa những đầu sóng trắng”...

Tiếp theo, thuyền của nhà văn đến chợ nổi Năm Căn, nơi đây đặc trưng bởi việc các thuyền chở hàng hóa, hoa quả để trao đổi, buôn bán. Điều này là biểu tượng cho đời sống sôi động của người dân Nam Bộ. Sông Năm Căn được mô tả với một không gian rộng lớn, rộng đến “hàng ngàn thước”, nước ở đây cũng phong phú, đặc biệt là nước ở các kênh, rạch khác như đổ về như thác. Trong văn bản “Sông nước Cà Mau”, sự sôi động, nhộn nhịp của chợ nổi Năm Căn được thể hiện qua những chi tiết sống động, chân thực.

Đó chính là sự tấp nập, sống động của những “túp lều lá đơn sơ”, “căn nhà gạch hai tầng”, “đống gỗ cao như núi”, “cột đáy”, “thuyền chài”, “thuyền lưới”… Điều độc đáo chỉ có ở chợ nổi vùng sông nước, nơi thuyền chở hàng hóa, người chủ thuyền chỉ cần đỡ sát thuyền lại là có thể trao đổi, mua bán hàng hóa từ tiêu dùng đến ẩm thực. Năm Căn còn là nơi tập trung những người bán vải, bán rượu đến từ nhiều nơi khác nhau, có nhiều giọng điệu, trang phục khác nhau tạo nên sự đa dạng của khu chợ nổi.

Không chỉ rộng lớn, hùng vĩ và là nơi bắt nguồn của nhiều kênh, rạch khác mà sông Năm Căn còn đa dạng và phong phú với nguồn thủy sản dồi dào, “cá bơi hàng đàn” thể hiện sự giàu có của các con sông cũng như vẻ đẹp thơ mộng, êm đềm của chốn sông nước bát ngát này. Đó cũng là sự hòa hợp giữa thiên nhiên và con người, cảnh vật xung quanh cũng như hoạt động sống, lao động của người dân vùng sông nước.

Nhà văn Đoàn Giỏi không chỉ miêu tả về sông nước mà còn nhấn mạnh vào cảnh rừng cao ngất ngưởng như “dãy trường thành vô tận”, là những khu rừng nguyên sinh mang nét hoang sơ và huyền bí thu hút người xem. Ở đây, nhà văn đã cực kỳ tinh tế trong cảm nhận và miêu tả cảnh sắc của vùng sông nước Cà Mau. Theo hành trình trên dòng Năm Căn, nhà văn miêu tả tuần tự những cảnh sắc và sự vật mà anh cảm nhận được, vì vậy, trong những trang văn này chứa đựng cảm xúc rất chân thực của nhà văn.

Như vậy, tác phẩm “Sông nước Cà Mau” của nhà văn Đoàn Giỏi đã mang đến cho người đọc một cái nhìn tổng thể về vùng sông nước Cà Mau. Thông qua tác phẩm đó, độc giả có thể trải nghiệm một cách trọn vẹn không gian hùng vĩ, cảnh sắc thiên nhiên cũng như sự náo nức, nhộn nhịp của chợ nổi. Cách tái hiện của nhà văn rất độc đáo, đi theo cuộc hành trình cũng như theo dòng cảm xúc chân thành của nhà văn.

Phân tích văn bản Sông nước Cà Mau - Mẫu 3

Khắp mọi vùng miền của Việt Nam, từng tỉnh thành đều mang nét đẹp đặc trưng của mình. Người Hà Nội lịch lãm, miền Trung chăm chỉ, miền Nam ấm áp nhiệt đới. Vẻ đẹp cuối cùng của Tổ quốc tại mũi Cà Mau được Đoàn Giỏi miêu tả trong tác phẩm “Sông nước Cà Mau” (trích Đất rừng phương Nam).

Cà Mau, vùng đất cuối cùng của Việt Nam, bằng phẳng với nhiều kênh rạch và rừng ngập mặn. Tác giả miêu tả nơi này như một sự hòa quyện giữa màu xanh của cỏ cây, hoa lá, và cánh rừng ngập mặn, với màu nước dưới mỗi thuyền và màu thiên thanh của bầu trời. Âm thanh của đất trời, núi rừng làm cho con người cảm thấy gần gũi hơn với thiên nhiên. Kênh rạch Cà Mau mang những cái tên gần gũi với người dân địa phương.

Điểm nổi bật ở đây là dòng sông Năm Căn. Tác giả miêu tả dòng sông với hình ảnh rộng lớn và hùng vĩ. Nước trong sông mang theo nhiều tài nguyên, đàn cá lớn bơi dạt giữa sóng trắng. Rừng đước bảo vệ dòng sông như một hàng rào. Khu rừng và dòng sông hoang sơ, đẹp đến hiếm có nơi nào. Tác giả sử dụng thị giác và thính giác để miêu tả cảnh vật và hoạt động của con người.

Bức tranh về thiên nhiên hoang sơ và phong phú giúp chúng ta hiểu rõ hơn về mũi Cà Mau của Tổ quốc, yêu quý từng tấc đất Việt Nam.

Phân tích văn bản Sông nước Cà Mau - Mẫu 4

Đoạn văn 'Sông nước Cà Mau' từ chương XVIII của 'Đất rừng phương Nam' của nhà văn Đoàn Giỏi mô tả cuộc sống ở vùng rừng U Minh. Bức tranh về thiên nhiên và cuộc sống của con người ở mũi Cà Mau được minh họa rõ nét và sinh động.

Tác giả mô tả các cảnh vật và cuộc sống ở Cà Mau, từ kênh rạch, sông Năm Căn đến chợ Năm Căn, qua con mắt của nhân vật An trên con thuyền. Cuộc hành trình giúp anh quan sát vùng đất rộng lớn này.

Màu xanh của trời, nước, cây xanh trải khắp vùng đất Cà Mau, cùng âm thanh của gió muối tạo nên bức tranh thiên nhiên sinh động. Người đọc như được thưởng thức một cuốn phim, từ cận cảnh đến toàn cảnh.

Tác giả mô tả cách đặt tên cho các dòng sông, kênh rạch tại Cà Mau, cho thấy sự gần gũi, giản dị của con người với thiên nhiên ở đây.

Sau khi đi qua các dòng kênh, con thuyền thoát ra kênh Bọ Mắt đổ vào con sông Cửa Lớn, xuôi về Năm Căn. Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng… Hai bên bờ sông, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận. Trạng thái hoạt động của con thuyền ở mỗi cảnh được diễn tả bằng những từ ngữ chính xác và tinh tế. Thoát qua là ý nói con thuyền vượt qua một nơi khó khăn, nguy hiểm; đổ ra diễn tả con thuyền từ kênh nhỏ ra dòng sông lớn; xuôi về diễn tả con thuyền nhẹ xuôi theo dòng nước ở nơi dòng sông êm ả. Màu xanh của rừng đước được tả qua ba sắc độ khác nhau: màu xanh lá mạ, màu xanh rêu, màu xanh chai lọ. Những sắc độ ấy chỉ màu xanh của các lớp cây đước từ non đến già tiếp nối nhau loà nhoà ẩn hiện trong sương mù và khói sóng ban mai.

Ở đoạn trước, tác giả đặc tả cảnh sông nước Năm Căn; đến đoạn này, ông miêu tả cuộc sống của con người trên sông nước. Chợ Năm Căn rộng lớn, tấp nập, hàng hoá phong phú, thuyền bè san sát: những đống gỗ cao như núi… những bến vận hà nhộn nhịp dọc dài theo sông… những ngôi nhà bè ban đêm ánh đèn măng-sông chiếu rực trên mặt nước như những khu phố nổi… Chợ Năm Căn tập trung đặc điểm của các chợ họp trên sông của vùng sông nước Cửu Long. Những con thuyền bán hàng len lỏi mọi nơi, người ta có thể cập thuyên lại, bước sang gọi một món xào, món nấu Trung Quốc hoặc một đĩa thịt rừng nướng ướp kiểu địa phương kèm theo vài cút rượu, ngoài ra còn có thể mua từ cây kim cuộn chỉ, những vật dụng cần thiết, một bộ quần áo may sản hay một món nữ trang đắt giá chẳng hạn, mà không cần phải bước ra khỏi thuyền. Chợ còn là sự đa dạng về màu sắc, trang phục, tiếng nói của người bán, kẻ mua thuộc nhiều dân tộc: người Việt, người Hoa, người Khơ-me, người Chà Châu Giang. Những người con gái Hoa kiều bán hàng xởi lởi, những người Chà Châu Giang bán vải, những bà cụ già người Miên bán rượu, với đủ các giọng nói líu lô, đủ kiểu ăn vận sặc sỡ, đã điểm tô cho Năm Căn một màu sắc độc đáo, hơn tất cả các xóm chợ vùng rừng Cà Mau.

Bằng ngòi bút miêu tả sắc nét, vừa bao quát, vừa cụ thể, sinh động, qua đoạn văn “Sông nước Cà Mau”, nhà văn Đoàn Giỏi đã giúp cho người đọc tưởng tượng ra trước mắt cảnh thiên nhiên kì thú của sông nước Cà Mau và càng thêm yêu mến con người ở mảnh đất tận cùng của Tổ quốc.

Phân tích văn bản Sông nước Cà Mau - Mẫu 5

Đoàn Giỏi viết văn từ những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp. Một trong những tác phẩm vô cùng quen thuộc với bạn đọc đó là truyện “Đất rừng phương Nam”. Khi đọc tác phẩm này, người đọc sẽ ấn tượng với khung cảnh thiên nhiên Cà Mau cũng như cuộc sống của con người qua đoạn trích “Sông nước Cà Mau”.

Đầu tiên là cảnh sông nước Cà Mau được miêu tả ngay ở đầu đoạn trích. Với những ấn tượng ban đầu về toàn cảnh sông nước Cà Mau đó là sông ngòi bủa giăng chi chít “như mạng nhện”, tất cả toàn một sắc xanh: trời xanh, nước xanh, cây lá xanh. Đặc biệt âm thanh rì rào của gió, của biển, của rừng rồi sóng ru “vỗ triền miên”. Thiên nhiên được cảm nhận bằng mọi giác quan từ thị giác đến thính giác, cảm nhận từ mọi góc độ từ khái quát đến cụ thể kết với các biện pháp tu từ: liệt kê, đặc biệt là điệp từ, tính từ chỉ màu sắc… Từ đó, tác giả đã đặc biệt gây ấn tượng về một vùng không gian rộng lớn, mênh mông của Cà Mau đầy tươi đẹp nhưng cũng nguyên sơ, bí ẩn và đầy hấp dẫn.

Tiếp đến là vẻ đẹp nổi bật của thiên nhiên Cà Mau - những sông ngòi, kênh rạch. Tác giả đã chỉ ra sự đặc biệt trong cách đặt tên các con sông: Chà Là, Cái Keo, sông Bảy Háp, rạch Mái Giầm, kênh Bọ Mắt… Nguyên nhân của cách đặt tên đó là vì: “Ở đây, người ta gọi tên đất, tên sông không phải bằng những danh từ mĩ lệ, mà cứ theo đặc điểm riêng biệt của nó mà gọi thành tên”. Chính cách đặt tên này đã gợi lên vẻ dân dã, mộc mạc và con người đã sống gần gũi, gắn bó với thiên nhiên ấy. Đặc biệt hơn cả là dòng sông Năm Căn. Tác giả đã khắc họa hình ảnh: “Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng. Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước, trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận”. Đoàn Giỏi đã đã sử dụng các biện pháp so sánh không chỉ tạo hình ảnh cho câu văn mà còn gợi lên vẻ hùng vĩ và thơ mộng của dòng sông.

Không chỉ được khắc họa qua vẻ đẹp của thiên nhiên, mà tác giả còn khắc họa cuộc sống cũng như con người nơi đây. Một cuộc sống đầy đông vui, tấp nập với những túp lều, những đống gỗ cao như núi, cột đáy, thuyền chài, thuyền lưới… gợi ra sự quen thuộc của quang cảnh xóm chợ Cà Mau. Hình ảnh cái bề thế của một trấn “anh chị rừng xanh” gợi lên sự trù phú, đầm ấm. Tiếp đó, nhà văn lại tiếp tục sử dụng biện pháp liệt kê: những bến vận hà, những ngôi nhà bè ban đêm dưới ánh đèn măng - sông… mang đến một sự nhộn nhịp, đông vui, náo nhiệt. Và cả những món ăn món xào, món nấu Trung Quốc, thịt lợn nướng địa phương kèm theo vài cút rượu… Cuối cùng là hình ảnh con người: “Người con gái Hoa Kiều bán hàng xởi lởi”. Đó là sự dễ thương của con gái miền sông nước Cà Mau. Từ đó cho thấy một sự độc đáo và riêng biệt hơn các xóm chợ khác. Như vậy, với sự tài tình tác giả đã vẽ cho chúng ta xem một bức tranh vô cùng đầy màu sắc, đậm đà bản sắc khiến chúng ta cũng khó lòng quên.

Phải là một người nghệ sĩ tài giỏi thì Đoàn Giỏi mới có thể giúp người đọc hình dung rõ nét đến vậy bức tranh thiên nhiên và cuộc sống con người nơi sông nước Cà Mau. Đồng thời qua đây ta thấy, phải là một con người yêu tha thiết và tự hào về quê hương mình thì tác giả mới có thể viết nên những áng văn muôn đời như vậy. Bên cạnh đó, tác phẩm cũng như một bức tranh đẹp đi vào lòng người, khiến độc giả buông cuốn sách xuống mà hình ảnh còn đọng lại trong mình.

Tóm lại, Đoàn Giỏi đã thành công khi khắc họa được khung cảnh thiên nhiên của vùng sông nước Cà Mau cùng với cuộc sống của người dân nơi đây. Tất cả đã tạo nên nét đẹp của nơi đây.