Văn mẫu lớp 8: Phân tích bài thơ 'Đi đường' (Dàn ý + 4 mẫu) Bài thơ 'Đi đường' (Tẩu Lộ) của Hồ Chí Minh

TOP 4 bài Cảm nhận về bài thơ 'Đi đường' SIÊU ĐỈNH, kèm theo dàn ý chi tiết, giúp các em học sinh lớp 8 thấu hiểu sâu sắc những khó khăn, gian khổ, và sự kiên cường, rắn rỏi của người chiến sĩ cách mạng.

Bài thơ 'Đi đường' - Tẩu lộ của Hồ Chí Minh truyền đạt chân lý rằng dù có gặp phải khó khăn, gian khổ, và vất vả nhưng chỉ cần có ý chí quyết tâm, chúng ta nhất định sẽ vượt qua và đạt được thành công. Mời các em đọc bài viết để nắm vững kiến thức và học tốt môn Văn 8:

Bài viết: Cảm nhận về bài thơ 'Đi đường' của Hồ Chí Minh.

Dàn ý Phân tích bài thơ Đi đường

1. Khởi đầu

• Giới thiệu về Hồ Chí Minh
• Giới thiệu về bài thơ: Nằm trong tập 'Nhật kí trong tù'
• Ý nghĩa của bài thơ: Tôn vinh tinh thần kiên cường, quyết tâm của Bác Hồ

2. Nội dung chính

- Bối cảnh sáng tác của bài thơ:

• Được sáng tác trong thời gian Bác Hồ bị giam ở nhà từ Tưởng Giới Thạch
• Sau những lần trải qua gian khổ và khó khăn

- Ý nghĩa bài thơ chứa đựng:

• Ghi chép chân thực những khó khăn mà Hồ Chí Minh đã trải qua
• Xác nhận triết lý: Vượt qua mọi thử thách sẽ đạt được thành công.

- Phân tích nội dung bài thơ:

• Câu một: Lời nhận xét, suy ngẫm từ thực tế.
• Câu thơ là sự nhận xét từ kinh nghiệm di chuyển của người tù với xiềng xích
• Bác Hồ hiểu biết sâu sắc về những gian khổ, khó khăn đó
• 'Tẩu lộ': Sự lặp lại, thể hiện những chặng đường dài liên tục, không thấy điểm kết thúc.

→ Trải qua hàng loạt khó khăn chồng chất, đường dài mệt mỏi, mô tả một cách chân thực hiện thực→ Rút ra bài học: Chỉ khi chúng ta bắt đầu làm việc mới nhận ra những thách thức.

→ Miêu tả về những thử thách mà Cách mạng phải đối mặt ở những ngày đầu tiên.

• Câu 2: Những khó khăn, gian truân trước mắt Bác Hồ:
• Cảnh núi non liên tiếp xuất hiện trước mắt
• Điệp từ 'trùng san': xuất hiện ở đầu và cuối câu → Núi non trập trùng trước mắt, kéo dài vô tận không ngớt.
• Người tù phải vượt qua mọi thử thách này tới thử thách khác, phải vượt qua hàng loạt khó khăn → Khó khăn vất vả.
• Miêu tả về chặng đường Cách mạng với nhiều khó khăn trước mắt, đòi hỏi người chiến sĩ Cách mạng có ý chí kiên cường.
• Hai câu thơ cuối: Khẳng định kết quả sau khi vượt qua mọi thách thức:
• Câu ba: Hình ảnh núi non liên tục, nhịp điệu câu thơ dồn dập, nhanh chóng tiến về phía trước, bước chân tới 'tận cùng' đỉnh núi.
• Câu bốn: Niềm hạnh phúc bùng nổ khi đứng trước vẻ đẹp tự nhiên rộng lớn.
• Thi vị của thơ nhanh, mạnh mẽ, hối hả, cảm xúc vui sướng tràn đầy.
• Hình ảnh Hồ Chí Minh hạnh phúc như được tự do khi đứng trước thiên nhiên.

→ Mục tiêu của việc này là muốn nhấn mạnh rằng: Con đường Cách mạng phải vượt qua nhiều khó khăn, gian khổ, nhưng khi vượt qua hết, chắc chắn sẽ đạt được thắng lợi rực rỡ.

- Tổng kết:

• Bài thơ là hình ảnh chân thực về Hồ Chí Minh khi giam giữ tại nhà của Tưởng Giới Thạch.
• Bức tranh về ý chí mạnh mẽ và tâm hồn đầy cảm xúc của một người chiến sĩ Cách mạng.
• Truyền đạt thông điệp về cuộc sống và con đường Cách mạng: gian khổ, khó khăn, gặp gỡ thử thách, nhưng với ý chí mạnh mẽ, sẽ đạt được thành công xứng đáng.

3. Tổng kết

- Tái khẳng định vấn đề đã được nêu.

- Hồ Chí Minh - Nhà lãnh đạo Cách mạng, nhà thơ lỗi lạc của dân tộc.

Cảm nhận về bài thơ Đi đường - Mẫu 1

'Đi đường' là bài thơ thất ngôn tứ tuyệt số 30 trong cuốn 'Nhật kí trong tù'. Lúc ấy, Hồ Chí Minh đã trải qua nhiều nhà tù trên tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc do chính quyền Tưởng Giới Thạch giải lui giải tới. Người đã chia sẻ những suy tư và cảm xúc của mình trong bài thơ 'Tẩu lộ' này. Bài thơ đã được dịch thành thơ lục bát bởi Nam Trân:

'Đi đường mới hiểu gian nan,
Núi cao nối tiếp núi cao, khúc khuỷu;

Bài thơ truyền đạt ý nghĩa: tác giả dùng hình ảnh đi đường để diễn đạt cảm nhận về cuộc sống khó khăn, nguy hiểm, và nhấn mạnh rằng chỉ có bằng quyết tâm và nghị lực cao mới vượt qua được khó khăn, đạt được thành công vĩ đại.

Hai câu đầu trong bài thơ chữ Hán có ý nghĩa như sau:

'Chỉ khi đi qua đường mới thấu hiểu khó khăn trên đường đi,
Hết một dãy núi lại tiếp tục xuất hiện một dãy núi khác'

Câu thứ nhất tả một trải nghiệm, một bài học cuộc sống, đó là hành trình đi đường và bài học khó khăn từ đó. Đối với nhà thơ, con đường cũng là biểu tượng cho cuộc đời đầy gian nan và cuộc cách mạng nguy hiểm: 'Là gươm gần cổ, súng ở tai - Là cuộc sống chỉ được coi là một nửa' ('Trăng trối - Tố Hữu). Hình ảnh con đường được diễn đạt qua tục ngữ 'trùng san' làm nổi bật gian khổ, thử thách vô tận, những ai bước đi trên con đường phải đương đầu với hàng ngàn gian truân. Hai dòng thơ chữ Hán không có từ 'cao', dịch giả đã thêm vào để làm rõ cho người đọc:

'Chỉ khi đi đường mới hiểu gian khó,
Núi cao liên tục, khúc khuỷu;'

Hai dòng thơ đầu về mặt văn chương không có gì mới. Ý tưởng về 'đường nan' đã xuất hiện từ hàng ngàn năm trước. Nhưng văn thơ của Hồ Chí Minh sâu sắc và ý nghĩa; nó thể hiện trải nghiệm của một con người 'ba mươi năm bước chân không ngừng' (Tố Hữu), tìm kiếm con đường cứu nước. Con đường mà người chiến sĩ đã đi không chỉ là 'Núi cao liên tục, khúc khuỷu', mà còn đầy những khó khăn, gian nan, trải dài khắp bốn phương trời:

'Đời như thuyền lênh đênh theo sóng biển
Người đi tìm trên khắp châu Mỹ, châu Phi
Những nơi tự do, những nơi nô lệ
Những con đường cách mạng vẫn đang tìm kiếm...'
(Tìm hình ảnh của đất nước)

Người xưa từng nói: 'Đọc sách của người, đọc thơ của người, phải hiểu người đó'.

Hai câu cuối theo quan hệ điều kiện - hệ quả. Khi chiếm đỉnh cao chót vót (cao nguyên phong hậu), muôn dặm nước non (vạn dặm đồng bằng) thu vào tầm mắt:

'Núi cao đi đến cùng,
Thu hết muôn dặm dòng sông'

Để vượt qua các dãy núi lên đỉnh cao chót vót, cần quyết tâm và nghị lực. Chỉ có như vậy mới giành được thắng lợi, thu được kết quả tốt đẹp. Thơ Hồ Chí Minh chứa bài học về quyết tâm vượt khó, cao lên ý chí và nghị lực để giành chiến thắng. 'Đi đường' thực sự quý báu đối với mọi người.

'Nhật ký trong tù' có nhiều bài viết về 'đi đường' như 'Thế lộ nan', 'Tẩu lộ', 'Lộ thượng',... Những bài này giàu tri thức, mang triết lý, được rút từ nỗi đau và nước mắt:

'Núi cao gặp hổ không sợ gì,
Đường trơn gặp người bị chí cùng'
....
Xử thế từ xưa khó nhưng nay càng khó hơn'
(Con đường gian khó)

Bài thơ 'Đi đường' dạy ta về cuộc sống đầy gian nan, về quyết tâm, kiên trì vượt khó, và chiến thắng trên con đường đời. Mỗi người đều phải trải qua một cuộc đời dài đường đi. Có người đi đường lao động kiếm sống, có người đi đường sự nghiệp phấn đấu, còn tuổi trẻ có con đường học vấn. Bài thơ 'Đi đường' trở thành nguồn động viên, sức mạnh để chúng ta vươn lên theo đuổi ước mơ của mình.

Cảm nhận về bài thơ Đi đường - Mẫu 2

Hồ Chí Minh, người lãnh tụ được kính trọng của dân tộc Việt Nam, không chỉ là một nhà cách mạng xuất sắc mà còn là một thi nhân tài năng. Trong suốt cuộc đời, Người đã để lại một di sản sáng tạo đồ sộ, trong đó có tập thơ 'Nhật kí trong tù'. Tập thơ này gồm hai mươi bài, là tác phẩm Người sáng tác khi bị giam giữ ở nhà tù Tưởng Giới Thạch. Trong số đó, 'Đi đường' ( Tẩu lộ) là một trong những bài nổi tiếng nhất, tôn vinh hình ảnh của người chiến sĩ Cách mạng trong cuộc sống gian khổ.

Trong suốt 14 tháng bị giam giữ, Bác đã trải qua nhiều nhà tù ở 13 huyện của tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc. Trong cuốn sách Những mẩu chuyện về đời hoạt động của Hồ Chủ tịch, tác giả Trần Dân Tiên ghi nhận: trong những lần bị đưa đi đó, Bác “bị trói giật tay cổ, mang xiềng xích (...) dầm mưa dãi nắng trèo núi qua truông... Đau đớn nhưng Cụ vẫn vui vẻ...”. Bài thơ Đi đường lấy cảm hứng từ những lần chuyển lao đầy khổ đau đó. Trong nguyên tác bằng chữ Hán, đây là một bài thất ngôn tứ tuyệt (7 chữ, 4 câu).

Sách giáo khoa sử dụng bản dịch của Nam Trân - đã chuyển thể thơ thất ngôn tứ tuyệt sang thể thơ lục bát mềm mại, trôi chảy, tuy nhiên đã làm mất đi phần nào sức mạnh rắn rỏi của nguyên tác.

Hai dòng đầu trong bài thơ viết bằng chữ Hán nói lên ý nghĩa:

'Chỉ khi đi qua con đường mới hiểu được sự khó khăn của cuộc sống,
Hết một đoạn núi cao lại đến với đoạn núi cao khác'

Câu đầu tiên nêu lên một bài học, một trải nghiệm của cuộc sống, đó là việc đi đường và học được bài học khó khăn của nó. Đối với nhà thơ, con đường không chỉ là con đường thường ngày mà còn là con đường cách mạng nguy hiểm: 'Như một thanh gươm chạm sát vào cổ, khẩu súng đặt vào tai - Cuộc sống chỉ còn một nửa' ('Trăng trối - Tố Hữu). Hình ảnh con đường được mô tả bằng cụm từ 'trùng san' đã làm nổi bật sự khó khăn, thách thức đầy gian khổ, người đi đường luôn phải đối mặt với những khó khăn. Câu thơ viết bằng chữ Hán không có từ 'cao', điều này đã được thêm vào bởi dịch giả, nhắc nhở người đọc cần hiểu:

'Chỉ qua những cung đường mới hiểu được gian khổ,
Đoạn núi cao này lại kế tiếp đoạn núi cao khác'

Hai câu thơ đầu về mặt nghĩa từ văn học không có gì mới. Ý tưởng về 'hành lộ nan' đã xuất hiện từ hàng ngàn năm trước trong văn học cổ. Nhưng vần thơ của Hồ Chí Minh thể hiện sâu sắc và chân thành trong trải nghiệm; nó thể hiện sự hy sinh của một con người 'ba mươi năm với chân không dừng nghỉ' (Tố Hữu), để cứu nước. Con đường mà người chiến sĩ đã đi không chỉ là 'Núi cao rồi lại núi cao trập trùng' mà còn đầy phong ba, bão táp, trải dài khắp bốn biển năm châu:

'Cuộc sống như một con tàu lênh đênh trên sóng biển,
Người đi tìm kiếm khắp các châu lục Mỹ, Phi,
Những nơi tự do, những vùng trời bị nô lệ,
Những con đường cách mạng vẫn đang được tìm kiếm...'
(Người đi tìm hình ảnh của đất nước)

Người xưa có câu: 'Đọc sách của người ta, đọc thơ của người ta, phải hiểu được con người của người ta'.

Hai câu cuối được xây dựng theo mối quan hệ điều kiện - hệ quả. Khi đã đạt được đỉnh cao chót vót (cao phong hậu), thì hàng ngàn dặm nước non (vạn lí dư đồ) cũng bị thu lại trong tầm mắt:

'Núi cao lên đến tận cùng,
Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non'

Ý chí thơ hiện ra rõ ràng nhất ở câu thơ cuối cùng. Thường là hình ảnh gây ấn tượng mạnh mẽ nhất vì nó phản ánh ý chí chính liên quan đến chủ đề của bài thơ. Nói rằng con đường núi cao vô cùng khổ sở, cao vút, cũng như con đường cuộc đời dài đằng đẵng và con đường cách mạng chất đầy gian nan... nhưng không phải vô hạn. Người đi trên con đường không từ bỏ hy vọng, biết kiên nhẫn, cuối cùng sẽ đạt đến đỉnh cao chót vót, đạt được mục tiêu và đứng trên đỉnh cao của chiến thắng vĩ đại.

Từ đỉnh cao đó, người đi đường có thể nhìn thấy được khắp nơi, 'Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non'. Câu thơ ẩn chứa ý nghĩa sâu sắc: niềm vui lớn lao của người cách mạng sau khi đạt được chiến thắng vẻ vang đã trải qua nhiều khó khăn, hy sinh.

Cảm nhận về bài thơ Đi đường - Mẫu 3

Có những bài thơ khiến lòng ta xúc động bởi vẻ đẹp dịu dàng, mềm mại của tâm hồn, cảm xúc. Có những bài thơ lại làm ta đắm chìm trong ánh sáng lấp lánh của vẻ đẹp ngôn từ. Nhưng cũng có những bài thơ giản dị và chân phương, mộc mạc và đậm đà chất lượng của cuộc sống, đã được rút ra từ những trải nghiệm khôn khéo của nhà thơ và đi sâu vào lòng người, đọng lại trong từng trái tim như một luồng cảm xúc sâu sắc không ngừng. 'Đi đường' của Hồ Chí Minh là một trong số đó. Bài thơ này nhắn nhủ cho chúng ta hãy giữ vững ý chí, chịu đựng mọi gian khổ và hy sinh trên con đường cuộc sống:

'Đường đi trăm nơi mặt trời sáng,
Trùng san chi ngoại, hựu trùng san.
Trùng san đang đáo cao phong hậu,
Vạn lí dư đồ cố miện gian.'

(Đi trên con đường mới biết khó khăn,
Núi cao lên đến tận cùng,
Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non.)

'Đi đường' là một bài thơ được lấy từ tập 'Nhật kí trong tù' - thời điểm Hồ Chí Minh bị chính quyền Tưởng Giới Thạch giam giữ ở nhiều nhà tù trên tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc, phải đối mặt với nhiều khó khăn, thử thách nặng nề. Bài thơ được viết dưới hình thức thất ngôn tứ tuyệt và được Nam Trân dịch thành thể thơ lục bát. Nói về cuộc sống khó khăn, nguy hiểm, bài thơ nhấn mạnh rằng chỉ có ý chí mạnh mẽ, nghị lực kiên cường mới có thể chiến thắng mọi khó khăn, giành được chiến thắng lớn.

Hai câu thơ đầu mô tả hành trình đi đường của người tù với những khó khăn, gian khổ:

'Đi đường mới biết đường đi khó,
Hết lớp núi này lại tiếp đến lớp núi khác'

Câu khai mạc của bài thơ là một nhận xét sâu sắc về cuộc sống. Hồ Chí Minh, sau những thử thách khắc nghiệt, mới có thể hiểu được ý nghĩa của cuộc sống. Người tù phải trải qua nhiều núi, không biết đi tới đâu, vượt qua một trở ngại lại gặp phải trở ngại khác, nhưng họ vẫn kiên nhẫn, kiên trì vượt qua mọi thử thách.

Hai câu thơ kết thúc mô tả hình ảnh người đi đường đứng trên đỉnh núi cao với tâm hồn phơi phới niềm vui:

'Trùng san đăng đáo cao phong hậu
Vạn lí dư đồ cố miện gian.'

(Núi cao lên đến tận cùng,
Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non.)

Câu thứ ba của thơ là một cầu nối, một phần tiếp nối của dòng thơ, tiếp tục mô tả về những dãy núi cao, nhưng ở một chiều cao hơn, đỉnh cao nhất. Nhịp thơ như nhấp nhô nhanh hơn, hứng khởi hơn, mang một không khí nhẹ nhàng, thoải mái như là một sự chuẩn bị. Trong câu thơ, có một loại âm nhạc tinh thần phát ra, đầy vui tươi và sảng khoái. Vậy điều gì đã xảy ra sau đó? Có phải là một thất bại? Hay một chiến thắng? Người đọc đã giải phóng được ta khỏi gánh nặng của hàng ngàn cân, và thở phào nhẹ nhõm vì câu thơ cuối cùng: 'Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non'. Trong một khoảnh khắc, mọi thứ đã thay đổi, tâm trạng đã thay đổi. Từ tư thế của một con người bị đày đọa đến vô tận và kiệt sức tưởng như đã không hy vọng, người đi đường khó khăn đó bỗng trở thành một du khách ung dung, say sưa ngắm nhìn cảnh thiên nhiên, cảnh đẹp của đất trời. Câu thơ không chỉ mô tả cảnh đẹp mà còn truyền tải một tiếng reo vui hạnh phúc bên trong, niềm hạnh phúc chân chính của một con người đã vượt qua bao khó khăn, đã đi hết con đường và đã đến với đích, đang đứng ở đỉnh cao về thể chất lẫn tinh thần. Câu thơ mang theo một thông điệp triết lý về cuộc sống: khi vượt qua những khó khăn thử thách, con người sẽ đạt được thành công. Câu thơ đã làm nổi bật vẻ đẹp của tâm hồn và ý chí kiên cường của Hồ Chí Minh: bất kể khó khăn và gian khổ đến đâu, người chiến sĩ ấy không bao giờ từ bỏ. 'Đi đường' không chỉ là hành trình mà Người đang theo đuổi để thực hiện lý tưởng cao đẹp, mà còn là hình ảnh của sự quyết tâm, sự kiên trì trong cuộc sống. Cách mạng có thể gặp phải nhiều khó khăn, nhưng cuối cùng, nó sẽ chiến thắng.

Bài thơ kết thúc bằng một lời tóm tắt về sự thật đơn giản, nhưng sâu sắc: con đường - cuộc đời của mỗi người. Đi đường cần phải quyết tâm vượt qua những núi non, để đạt được đỉnh cao nhất, đích đến. Chúng ta phải cố gắng vượt qua mọi khó khăn, thử thách, để trưởng thành, để có thể kiểm soát được mọi niềm vui và nỗi buồn trong cuộc sống. Có lẽ vì vậy, với chỉ bốn câu thơ ngắn gọn và súc tích, bài thơ đã truyền đạt được cả ba khía cạnh của con người Hồ Chí Minh: nhà triết học hiền lành, nhà chiến sĩ dũng cảm và nhà thơ tài ba.

Bài thơ như là một lời ca ngợi cho ý chí, sự chiến đấu của con người trước những thử thách của cuộc đời trên con đường đến với ước mơ. Dù đã ra đời hơn nửa thế kỷ trước, bài thơ vẫn luôn mang đến những ý nghĩa mới mẻ cho con người, là người bạn đồng hành trên con đường đời.

Cảm nhận về bài thơ Đi đường - Mẫu 4

Bác Hồ từng chia sẻ:

'Ngâm thơ ta không có ý định
Nhưng trong tù, làm sao mà không?'

Do đó, xuất phát từ những năm tháng ông bị giam cầm, tập thơ 'Nhật kí trong tù” được coi như một bức tranh vẻ đẹp mà văn học Việt Nam tìm thấy bên lề. Nó thể hiện một tinh thần 'thép' mạnh mẽ, lạc quan: “Từ những bài thơ viết trong bức tường nhà tù, dưới bàn tay tàn bạo của chính quyền Tưởng Giới Thạch, bức tranh vẽ ra một phong thái ung dung, một khí phách hào hùng, một ý chí thép, một tinh thần cách mạng lạc quan không thể lung lay”. Bài thơ 'Đi đường' là một phần trong số đó.

“Tài lộ tài tri tẩu lộ nan
Trùng san chi ngoại hựu trùng san
Trùng san đăng đáo cao phong hậu
Vạn lí dư đồ cố miện gian”.

Bài thơ được phiên dịch là:

“Chỉ khi đi đường, ta mới hiểu khó khăn
Núi cao dồn dập, lại núi cao vây quanh
Núi cao trùng với núi cao, không ngừng
Mắt nhìn xa, dải nước vô bờ quanh.”

Bài thơ ra đời trong thời gian Bác Hồ bị giam giữ tại nhà tù của Tưởng Giới Thạch. Ông bị dẫn từ nhà tù này sang nhà tù khác. Con đường di chuyển này không chỉ dài mà còn đầy khó khăn, phải vượt qua những dãy núi đồi dày đặc và những khe sâu nguy hiểm. Tuy nhiên, từ những khó khăn ấy, ý chí thép của Bác Hồ vẫn rực rỡ. Bài thơ “Đi đường” hay “Chinh phục con đường” đã thể hiện điều này rõ ràng.

“Chỉ khi đi đường mới biết khó khăn”. Câu thơ này là một lời nhận định cũng như một sự thật: Chỉ khi trải qua con đường mới cảm nhận được sự vất vả, khó khăn của nó. Vậy những điều khó khăn ấy là gì?

“Núi cao dồn dập, lại núi cao vây quanh'. Con đường di chuyển là những con đường đi qua những vùng núi nguy hiểm của tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc. Các dãy núi kéo dài liên tục về phía trước. Một dãy núi sau kia kéo dài liên tục. Đó là lý do tại sao có hình ảnh “Núi cao dồn dập, lại núi cao vây quanh”. Trong văn bản gốc bằng chữ Hán, câu này là “Trùng san chi ngoại hựu trùng san”.

“Trùng san” tượng trưng cho dãy núi cao, mở đầu bài thơ với hình ảnh đồi núi xô nghiêng, trùng trùng chạy dài.

Nếu một người tù bình thường, nỗi sợ hãi có thể làm họ đầu hàng. Nhưng với một người cộng sản vĩ đại như Hồ Chí Minh, nỗi sợ hãi đã được vượt qua.

“Núi cao lên đến tận cùng
Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non”
Hai câu thơ được dịch khá sát là:
“Núi cao vươn cao tận cùng
Giữa muôn trùng nước non mênh mông.”

Sau những khó khăn leo núi, đứng trên đỉnh, Hồ Chí Minh cảm nhận sự hùng vĩ của cảnh vật trước mắt.

Đứng từ trên đỉnh cao, Hồ Chí Minh cảm nhận niềm vui sướng khi ngắm nhìn sự hùng vĩ của thiên nhiên và đất nước.

Mỗi người đối diện với sự thật khách quan sẽ có cảm nhận riêng. Cảm nhận ấy phụ thuộc vào quan điểm và phẩm chất của họ. Hồ Chí Minh đã có cảm nhận tích cực, lạc quan về cuộc sống, không để bị khó khăn của thân xác làm mờ mắt ước mơ và lý tưởng. Ngược lại, Người đã vượt qua gian khổ để khẳng định ý chí mạnh mẽ, niềm tin vào cách mạng của mình. Đó chính là tinh thần thép và vẻ đẹp tâm hồn của Bác.

Bài thơ 'Đi đường' không chỉ là một bức tranh về con đường đầy khó khăn và thử thách, mà còn là hình ảnh của tinh thần mạnh mẽ và lạc quan của Hồ Chí Minh. Từ bài thơ, ta cảm nhận được sự ung dung và bản lĩnh của một người lãnh đạo, cũng như sự kiên cường và lạc quan của một chiến sĩ cách mạng.

Bài thơ 'Đi đường' cùng với các tác phẩm khác trong tập thơ 'Nhật ký trong tù' thật sự là một phần quý giá của văn học Việt Nam.