TOP 8 bài cảm nhận khổ thơ 1 trong bài Sang thu hay nhất, giúp các bạn học sinh lớp 9 hiểu sâu hơn về biến đổi tinh tế của thiên nhiên và tâm trạng của con người trong thời khắc giao mùa.
Khổ thơ đầu tiên của bài thơ Sang thu đã thức tỉnh cảm xúc của độc giả bằng những dấu hiệu mùa thu thân quen, đơn giản nhưng tinh tế. Điều này thể hiện tâm hồn nhạy cảm, yêu thiên nhiên và gắn bó sâu sắc với cuộc sống nông thôn. Mời các bạn tham khảo bài viết dưới đây của Mytour:
Dàn ý cảm nhận về bài thơ Sang Thu
Dàn ý 1
a) Bắt đầu
- Giới thiệu về tác giả Hữu Thỉnh: Hữu Thỉnh (1942) là một nhà thơ viết nhiều về con người và cuộc sống thiên nhiên.
- Giới thiệu về bài thơ Sang thu: Sang thu (1977) là một bài thơ nổi tiếng của Hữu Thỉnh viết về mùa thu, mô tả một cảnh đẹp của mùa thu trong sáng, đáng yêu tại vùng nông thôn đồng bằng Bắc Bộ.
- Nhắc đến vấn đề và trích dẫn khổ thơ đầu tiên của bài Sang thu: Khổ thơ đầu tiên đã tạo ra những cảm nhận sâu sắc về sự biến đổi tinh tế của tự nhiên và lòng người trong thời khắc chuyển mùa.
b) Phần chính: Phân tích khổ đầu tiên của bài thơ Sang thu
* Quan điểm 1: Thiên nhiên mùa thu được cảm nhận từ những điều vô hình.
“Bất ngờ cảm nhận hương ổi
Tràn ngập trong cơn gió se lạnh
Sương bay nhè nhẹ qua con ngõ'
- “Bất ngờ”: cảm giác bất ngờ, ngạc nhiên -> kích thích mọi giác quan để nhận ra sự biến đổi của thiên nhiên.
- “Hương ổi”: hương thơm đặc trưng của mùa thu miền Bắc cảm nhận từ mùi của trái ổi chín mọng.
- “Tràn ngập”: từ này diễn đạt cảm giác của gió mùa thu, mang theo sự se lạnh, cảm nhận được qua làn da.
- 'Sương bay nhè nhẹ': những hạt sương nhỏ bay nhẹ qua con ngõ, tạo ra một cảm giác êm đềm, nhẹ nhàng, di chuyển chậm rãi. -> Hạt sương sớm sáng cũng như có tâm hồn.
=> Hình ảnh sương bay nhè nhẹ qua con ngõ cùng với mùi hương ổi bất ngờ theo làn gió se lạnh là biểu hiện của mùa thu ở làng quê êm đềm thanh bình.
* Luận điểm 2: Cảm nhận ban đầu của nhà thơ về cảnh mùa thu đến.
- Tất cả các từ: “bất ngờ, tràn ngập, hình như” đều thể hiện rõ tâm trạng ngạc nhiên, cảm xúc đặc biệt trước những phát hiện thú vị báo hiệu mùa thu tới:
'Có vẻ như mùa thu đã trở lại'
+ 'Có vẻ như': một chút nghi ngờ, một chút mơ màng không rõ ràng.
-> Thực sự là một tâm trạng cảm xúc trong giai đoạn chuyển mùa. Mùa thu đến nhẹ nhàng, mơ hồ. Câu hỏi giống như một thông điệp dịu dàng, báo hiệu mùa thu đã đến với mọi người.
=> Tác giả nhận biết dấu hiệu của mùa thu đến qua nhiều giác quan và sự nhạy cảm tinh tế.
=> Bằng mọi giác quan: khứu giác, xúc giác và thị giác, nhà thơ nhận thức được những dấu hiệu đặc trưng của mùa thu đều hiện hữu (“hương ổi”, “gió se” và “sương”).
* Đánh giá về sự tinh tế trong nghệ thuật của khổ thơ
- Khả năng quan sát sắc bén
- Sử dụng ngôn từ mô tả đầy sáng tạo và độc đáo
- Kỹ thuật biểu đạt đa dạng
c) Kết luận
- Tóm tắt giá trị về nội dung và nghệ thuật của khổ thơ đầu tiên trong bài Sang thu.
- Ý kiến cá nhân về khổ thơ.
Dàn ý 2
I. Khởi đầu:
Giới thiệu về bài thơ “Sang thu” của Hữu Thỉnh và phản ánh ý kiến tổng quan.
II. Nội dung chính:
* Những ấn tượng sâu sắc bất ngờ:
Không thấy lá rụng như trong thơ cổ, không màu vàng như ở “Thơ mới”, tác giả cảm nhận mùa thu rất độc đáo, mới mẻ, thông qua những rung cảm tinh tế.
- Khứu giác (hương ổi) —> xúc giác (gió se) —> cảm nhận thị giác (sương chùng chình qua ngõ) —> cảm nhận của lý trí (hình như thu đã về).
- Tâm trạng ngỡ ngàng, cảm xúc bâng khuâng qua các từ “bỗng”, “hình như”.
—> Tác giả thực sự yêu mùa thu, yêu làng quê, gắn bó với quê hương mới có cảm nhận tinh tế như vậy.
* Giá trị nội dung và nghệ thuật
- Nghệ thuật: bài thơ hấp dẫn với từ ngữ gợi cảm, tạo ra cảm giác về cảnh vật và tình cảm. Nhân hóa khiến cho cảnh vật trở nên sống động, gần gũi với cuộc sống.
- Nội dung: tình yêu thiên nhiên, quê hương, đất nước.
III. Kết bài:
- Khẳng định giá trị nghệ thuật và nội dung bài thơ.
- Nêu cảm xúc khái quát.
Đoạn văn cảm nhận khổ thơ đầu bài Sang Thu
Làng quê yêu mến dìu bước chân thi nhân đi từ hương ổi đến gió se... Rồi khi lạc giữa làn mây sớm chùng chình thì nhà thơ không nén nổi niềm xúc động, ông khe khẽ thì thầm: “Hình như thu đã về”. Từ “hình như” diễn tả tâm trạng ngỡ ngàng băn khoăn rất tinh tế của nhà thơ khi ngỡ ngàng nhận ra “thu đã về”. Khổ thơ đầu tiên của bài thơ “Sang thu” đặc biệt dịu dàng tinh tế, nó diễn tả những biến đổi tinh vi của đất trời và lòng người trong thời khắc giao mùa được chờ đợi rất nhiều trong năm: từ hạ chuyển sang thu. Khổ thơ đã góp phần quan trọng tạo nên bài thơ “Sang thu”, một áng thơ thu duyên dáng và tài tình trong thi đề mùa thu quen thuộc của văn học Việt Nam.
Đoạn văn cảm nhận khổ 1 bài Sang Thu theo lối quy nạp
Những tín hiệu báo thu về được nhà thơ Hữu Thỉnh miêu tả thật sâu sắc qua khổ thơ đầu bài thơ 'Sang Thu'. 'Bỗng nhận ra hương ổi': Đối với Hữu Thỉnh, mùa thu đến không phải là với sắc vàng của hoa cúc, sắc trời xanh biết hay là mùi hương cốm mới,.....mà là với mùi hương ổi nồng nàn ngọt ngào được làn gió thu đưa đến.'Phả vào trong gió se': Động từ 'phả' làm cho làn hương ổi không bị tan ra loãng đi mà như được sánh lại ở độ đậm nhất trong làn gió se - làn gió heo may mang hơi lạnh và khô. Cùng với hương ổi phả vào trong làn gió se nhè nhẹ của mùa thu là làn sương chùng chình được giăng mắc trước ngõ: 'Sương chùng chình qua ngõ'. Từ láy 'chùng chình' diễn tả làn sương mỏng nhẹ chầm chậm chuyển động trong không gian. Ẩn trong hình ảnh đó, nghệ thuật nhân hoá khiến cho làn sương như mang tâm trạng của con người. Nó cũng như cố ý chậm lại để cảm nhận vẻ đẹp của phút giao mùa. Từ 'ngõ' ở đây vừa có thể hiểu là ngõ tả thực và cũng có thể hiểu là ngõ cửa giao mùa giữa hạ và thu. 'Hình như thu đã về': Tình thái từ 'hình như' chỉ cái không chắc chắn kết hợp với phó từ 'đã' chỉ cái đã xảy ra đã diễn tả được tình yêu mùa thu của tác giả. Cùng với đó, từ 'Bỗng' ỡ câu thơ đầu cũng thể hiện tâm trạng bất ngờ, ngạc nhiên của người thi sĩ, nó kéo con người ta ra khỏi bộn bề của công việc để trở về với thiên nhiên. Và dường như nhà thơ quá yêu mùa thu, quá khao khát, mong chờ mùa thu nên khi thu đến, nhà thơ cũng không dám tin là thu đã về. Đây chính là một lời thông báo đầy ý nghị của tác giả: Thu đã về. Bằng sự cảm nhận tinh tế, một hồn thơ nhẹ nhàng, khả năng kết hợp từ thật độc đáo, nhà thơ đã vẽ nên bức tranh phút giao mùa lúc sang thu thật đẹp, qua đó thể hiện tình yêu mùa thu, tình yêu thiên nhiên của chính bản thân mình.
Cảm nhận ý nghĩa khổ 1 bài thơ Sang thu
Từ xưa, con người coi mùa thu là thời điểm thơ ca. Mùa thu luôn đem lại cho những người làm thơ những trải nghiệm đẹp đẽ. Thơ về mùa thu làm phong phú thêm di sản văn hóa của các dân tộc. Trong bài thơ Sang thu, Hữu Thỉnh đã mang lại một sự rung động mới, làm phong phú thêm ý niệm về mùa thu. Cảm xúc về mùa thu được thể hiện một cách tinh tế trong khổ thơ đầu tiên:
“Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về”.
Chỉ với bốn câu thơ ngắn mở đầu, Hữu Thỉnh đã truyền đạt những cảm nhận sâu sắc về tự nhiên. Những dấu hiệu của mùa thu được mô tả một cách tài tình: hương ổi, gió se, sương chùng chình, tất cả đều gợi lên những cảm giác sâu sắc. Không phải là sắc “mơ phai” hay hình ảnh “con nai vàng ngơ ngác” mà là hương ổi thân quen trong vườn mẹ đã đánh thức những giác quan tinh tế nhất của nhà thơ:
“Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se”
Từ “bỗng” xuất hiện trong niềm ngạc nhiên, bất ngờ. Từ đó, mùa thu đã về? Tất cả đến với tác giả một cách nhẹ nhàng, nhưng lại đột ngột, mùa thu trở về với đất trời quê hương, với tâm trạng của con người mà không có dấu hiệu báo trước. Trong phút giây ngỡ ngàng đó, nhà thơ mới chợt nhận ra hương ổi. Tại sao lại là hương ổi mà không phải là các hương vị khác? Có thể viết về mùa thu với các hương vị ngọt ngào của ngô đồng, cốm xanh, hoa ngâu,... nhưng Hữu Thỉnh lại không.
Giữa tiết trời cuối hạ chuyển sang thu, ông cảm nhận được hương vị chua chua, ngọt ngào của những quả ổi chín vàng. Hương ổi, loại hương thơm quen thuộc của quê hương, giản dị và gần gũi. Hương ổi không quá nồng nàn. Đó là một loại hương dịu dàng, nhẹ nhàng. Hương vị đó đơn sơ, mộc mạc, gắn liền với quê hương. Dù vậy, ít ai nhận ra sự quyến rũ của nó. Bằng cách cảm nhận tinh tế, thông qua khứu giác, thị giác, nhà thơ đã nhận ra dấu hiệu của mùa thu khi nó quay trở lại. Chúng ta thực sự cảm động trước điều “bỗng nhận ra” của tác giả. Chắc chắn nhà thơ phải có mối liên kết mạnh mẽ với thiên nhiên, với quê hương để có được sự cảm nhận tinh tế và nhạy cảm như thế!
Dấu hiệu của sự chuyển mùa cũng được thể hiện qua làn gió se mang theo hương vị của quả ổi chín. Gió se là một luồng gió nhẹ, mang theo một chút lạnh, còn được gọi là gió heo mây. Luồng gió se se lạnh, se se thổi, thổi vào cảnh vật, thổi vào tâm trạng của con người một cảm giác nhẹ nhàng, xao xuyến. Từ “phả” được sử dụng trong câu thơ mới độc đáo làm sao! “Phả” là một hành động mạnh mẽ gợi lên sự đột ngột. Nó diễn tả được tốc độ của gió, đồng thời thể hiện sự bất ngờ trong cảm nhận: hương ổi đã tồn tại nhưng chẳng ai nhận ra, nhưng Hữu Thỉnh lại đột ngột nhận ra và xao xuyến trước cái hương đồng gió nội ấy.
Câu thơ ngắn nhưng vẫn đầy đủ cả gió và hương vị. Hương vị là của quả ổi, gió là gió se. Đó là những đặc điểm riêng của mùa thu trên đồi núi miền Bắc. Điều này chắc chắn thể hiện sự yêu quê hương của Hữu Thỉnh. Câu thơ: “Bỗng nhận ra hương ổi. Phả vào trong gió se” còn tạo ra cảm giác ngỡ ngàng bối rối: bỗng nhận ra. Nhận ra hương ổi giống như một khám phá, nhưng ở đây là khám phá ra mùi hương đã tồn tại mà bấy lâu nay con người đã lơ đãng. Chính việc khám phá ra cái gần gũi xung quanh mà con người mới cảm thấy ngỡ ngàng một chút bối rối ấy.
Không chỉ có “hương ổi’ trong “gió se” mà cả tiết trời sang thu còn có hình ảnh: “Sương chùng chình qua ngõ”. Một hình ảnh rất ấn tượng. Sương được cảm nhận như một thực thể hữu hình có sự di chuyển – một sự di chuyển chậm rãi. Từ chùng chình gợi lên nhiều liên tưởng. Tác giả nhân hoá làn sương để mô tả sự chậm rãi trong việc di chuyển của nó. Nó bay qua ngõ, giăng giắc và giậu rào, vào hàng cây khô trước ngõ đầu làng, tạo ra một cảm giác tĩnh lặng, yên bình. Nó có cái vẻ duyên dáng, yểu điệu như một làn sương, một hình bóng của một cô gái. Đâu chỉ có thế, điều tuyệt vời của từ “chùng chình” còn làm tăng thêm tâm trạng. Sương dễ chịu hay lòng người đang suy nghĩ, hay tâm trạng của tác giả cũng “chùng chình”?
Khốc thơ thứ nhất kết thúc với câu thơ “Hình như thu đã về”. Từ “hình như” không chỉ là biểu thị sự không chắc chắn, mà còn là sự kinh ngạc, ngỡ ngàng và có chút mơ mộng. Cùng với làn gió se mang theo hương ổi thơm ngát, vàng óng đến với làn sương dịu dàng, diễm lệ chậm rãi trước ngõ, tác giả đã nhận ra sự thay đổi nhẹ nhàng, nhưng rõ ràng của thời tiết và thiên nhiên trong khoảnh khắc chuyển mùa bằng đôi mắt tinh tế và tâm hồn nhạy cảm của một thi sĩ yêu thiên nhiên, gắn bó với cuộc sống nơi làng quê.
Khốc thơ ngắn nhưng đã để lại trong lòng chúng ta nhiều xúc động. Ta cảm nhận như mình là một phần của quê hương, một phần của tình yêu quê hương trôi về trong những từ ngữ ấm áp. Hình ảnh quê hương càng trở nên gần gũi, đáng yêu hơn. Mùa thu yên bình và nhẹ nhàng. Những hình ảnh thơ vẫn lưu luyến mãi trong tâm trí. Có một cái gì đó êm đềm, dịu dàng tỏa ra từ khúc thơ ấy. Thật sự, ta cảm thấy bình an và rối bời khi nhớ đến những vùng quê xa xôi dưới ánh nắng thu khi đọc những câu thơ của Hữu Thỉnh.
Dù biết rằng thời gian luôn chuyển từ xuân đến hạ, từ thu sang đông, nhưng ta vẫn cảm thấy kinh ngạc khi quên mất nhịp sống hối hả hàng ngày để lắng nghe tiếng của mùa thu và cảm nhận những khoảnh khắc đặc biệt của sự chuyển mùa trong thiên nhiên. Khốc thơ 1 của bài thơ Sang thu giúp ta tái khám phá những khoảnh khắc chuyển mùa tinh tế và sâu lắng mà ta thường xuyên lơ đãng. Đó là lúc tâm hồn ta bừng tỉnh với những trải nghiệm đơn giản.
Cảm nhận về khốc 1 Sang thu một cách súc tích
Bài thơ 'Sang thu' của Hữu Thỉnh đã ghi dấu sâu trong lòng độc giả về mùa thu trong trẻo và thơ mộng. Và sự thơ mộng, trang nhã đó được tác giả thể hiện rõ nhất qua khốc đầu của bài thơ:
'Bất giác ngửi thấy hương ổi
Phả vào trong làn gió se
Sương dừng lại bên lối đi
Dường như mùa thu đã về'
Nhà thơ đã truyền cảm hứng mùa thu thông qua những hình ảnh tự nhiên đơn giản, gần gũi. Với Hữu Thỉnh, mùa thu bắt đầu bằng mùi hương của quê hương - hương ổi, quen thuộc ở vùng đồng bằng Bắc Bộ. Mùi hương dân dã đó không chỉ thoang thoảng mà còn lan tỏa khắp không gian, 'phả' vào mỗi ngóc ngách. Đó là sự nhạy cảm và thấu hiểu sâu sắc về cuộc sống quê hương của Hữu Thỉnh, khiến ông nhận ra mùi hương ấy. Cũng là một sứ giả của mùa thu, làn gió se mang theo hương ổi đã tạo nên không khí thơ mộng của làng quê. Từ 'bất giác' ở đầu bài thơ thể hiện sự ngạc nhiên, kỳ lạ khi bắt gặp hương thơm của ổi. Chỉ với một từ, ông đã thức tỉnh tất cả giác quan của độc giả để họ có thể cảm nhận hết vẻ đẹp của mùa thu. Mùa thu đến êm đềm nhưng cũng đầy bất ngờ khiến thi sĩ không khỏi nghi ngờ: 'Sương dừng lại bên lối đi/ Dường như mùa thu đã về'. Từ 'dừng lại' giúp người đọc hình dung được cảnh sương lạc bước chậm rãi để giữ lại chút dư âm của mùa hạ. Hữu Thỉnh đón nhận tín hiệu của mùa thu với tâm trạng ngạc nhiên và bâng khuâng. Dù đã dùng sắc sảo giác quan để cảm nhận khoảnh khắc mùa thu, ông vẫn không vội vã khẳng định rằng 'mùa thu đã về' mà chỉ phỏng đoán 'Dường như mùa thu đã về'. Đó là lời thú nhận và chia sẻ về sự chuyển mình của thiên nhiên, tạo vật. Với giọng thơ nhẹ nhàng, trầm lắng và biện pháp tu từ tinh tế, tác giả đã tái hiện hình ảnh thiên nhiên sinh động, sống động. Khốc thơ đầu tiên ghi lại những phát hiện đặc biệt của Hữu Thỉnh về sự chuyển đổi của thiên nhiên. Qua đó, ông đã phản ánh một tâm hồn nhạy cảm, yêu thiên nhiên và gắn bó mật thiết với cuộc sống quê hương.
Cảm nhận về khốc 1 Sang thu của Hữu Thỉnh - Biểu 1
Mặc dù biết rằng bốn mùa luân chuyển: hết xuân đến hạ, thu sang rồi lại đông tới, nhưng ta vẫn cảm thấy ngạc nhiên khi quên mất nhịp sống hối hả hàng ngày để lắng nghe tiếng của mùa thu đi, cảm nhận những thời khắc đặc biệt. Đọc Sang thu của Hữu Thỉnh, ta được sống lại những giây phút giao mùa tinh tế đầy ý vị mà bấy lâu ta đã lơ đãng. Đó là lúc hồn ta rung lên những cảm nhận sâu sắc:
Bất giác ngửi thấy hương ổi
..........
Dường như mùa thu đã về
Chỉ với bốn câu thơ ngắn, Hữu Thỉnh đã mang đến cho chúng ta những cảm nhận sâu sắc về thiên nhiên. Những dấu hiệu của mùa thu với những nét phác hoạ tài hoa: hương ổi, gió se, sương chùng chình đơn giản mà hiện lên đầy gợi cảm.
Dấu hiệu đầu tiên của mùa thu là hương ổi, loại hương thơm quê mùa, dân dã. Hương ổi không quá nồng nàn. Đó là loại hương dịu dàng, nhẹ nhàng. Cảm nhận được hương thơm đặc trưng của mùa thu ấy, nhà thơ còn thể hiện rất khéo léo cái khí thu trong lành. Mùa thu có chút ẩm của hơi sương nhưng lại có không khí trong lành, khiến người ta có thể cảm nhận hương thơm dịu nhẹ lan tỏa trong không gian.
'Phả' thường là một động tác mạnh mẽ gợi lên cái gì đó đột ngột. Nhưng câu thơ: 'Bỗng nhận ra hương ổi. Phả vào trong gió se' rất nhẹ nhàng vì động thái phả đó lại vào không gian trong gió se – một sự tồn tại mà không thể nhìn thấy. Câu thơ ngắn mà chứa đựng cả gió và hương. Hương là hương ổi, gió là gió se. Đó là những đặc điểm riêng của mùa thu ở vùng đồi trung du miền Bắc. Những gì được gợi lên chắc chắn phản ánh sâu sắc tình yêu quê hương của Hữu Thỉnh.
Câu thơ: 'Bỗng nhận ra hương ổi. Phả vào trong gió se' còn mang đến cảm giác ngạc nhiên bối rối: bỗng nhận ra. Nhận ra hương ổi giống như một sự khám phá nhưng ở đây là khám phá ra mùi hương đã tồn tại mà bấy lâu nay con người đã bỏ qua. Chính vì khám phá ra những điều gần gũi xung quanh mà con người mới cảm thấy ngạc nhiên đôi chút bối rối.
Tiếp theo là những tín hiệu mùa thu khác: sương chùng chình qua ngõ. Một hình ảnh ấn tượng. Sương được cảm nhận như một thực thể có hình dạng và vận động – một sự vận động chậm rãi. Từ chùng chình giúp hình dung ra màn sương dậy ngoắt chậm rãi nhưng vẫn duy trì sự tồn tại của nó. Hình ảnh sương chùng chình qua ngõ cùng với hương ổi phả vào gió se thực sự là những biểu hiện của mùa thu ở làng quê thanh bình.
Như vậy, tín hiệu của mùa thu được cảm nhận thông qua khứu giác (hương ổi) và thị giác (sương). Những dấu hiệu này tạo ra một ấn tượng mới mẻ với những liên tưởng mơ hồ, chập chờn không rõ ràng. Có lẽ vì vậy mà nhà thơ, khi đã cảm nhận những đặc điểm riêng của mùa thu, vẫn cảm thấy dè dặt: Hình như thu đã về.
Giống như một sự hoài nghi: hình như, như là tự hỏi lòng mình. Nhưng thực ra, đó là một lời thông báo – một thông báo rất nhẹ nhàng, ý vị. Không phải là một lời khẳng định, một tiếng reo vui. Câu thơ của Hữu Thỉnh mang một chút thâm trầm, kín đáo phù hợp với cách suy nghĩ, cách diễn đạt của người dân quê.
Khổ thơ ngắn mà đã gợi lại bao cảm xúc. Ta cảm thấy như hòa mình vào một tinh thần quê, một tình yêu quê hương trong những câu văn ấm áp. Hình ảnh về quê nhà càng trở nên gần gũi, đậm đà tình cảm.
Mùa thu êm đềm và nhẹ nhàng. Những hình ảnh thơ vẫn đọng mãi trong tâm hồn. Có một cái gì đó thật êm đềm, dịu dàng phát ra từ những dòng thơ ấy. Thật sự, ta cảm nhận được sự thanh thản nhưng cũng đầy nhớ nhung khi nhớ về những vùng quê xa xôi dưới ánh nắng thu khi đọc những câu thơ của Hữu Thỉnh.
Cảm nhận khổ thơ đầu tiên về Mùa thu của Hữu Thỉnh - Mẫu 2
'Sang thu' là một bức tranh thơ đẹp dành tặng cho Nàng Thu của một thi sĩ - một người yêu thích mùa thu như nhiều người khác - Hữu Thỉnh. Bài thơ mở đầu với một khổ thơ rất ấn tượng:
'Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về'.
Câu thơ mở đầu bài thơ đơn giản nhưng đầy bất ngờ:
'Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se'.
'Bỗng' tức là đột ngột, bất ngờ. Đặt từ này ở đầu khổ thơ, đầu bài thơ để kích thích tất cả giác quan của chúng ta, buộc chúng ta phải chú ý đón nhận mọi biến đổi của thiên nhiên. Biến đổi đầu tiên mà nhà thơ lưu tâm là mùi hương thơm nồng của trái ổi chín. Trái ổi đã dần dần chín mình từ bao giờ và cũng dần dần tỏa ra hương thơm, nhưng chỉ trong khoảnh khắc này hương ổi mới đủ mạnh để đánh thức giác quan của nhà thơ. Hương thơm ấy rất mạnh mẽ, rất nồng nàn, ngào ngạt đến nỗi 'phả vào trong gió se'. Trái ổi phải chín đến độ nào, thơm đến độ nào hương thơm của nó mới đủ mạnh để lan tỏa như vậy trong không gian. Hương thơm đó lại lan tỏa trong làn gió se nhẹ nhàng, khiến người ta cảm nhận được sự mát mẻ. 'Gió se' là gió mùa thu, mang lại cảm giác se lạnh, làm tê tái những cánh tay mềm mại. Trước Cách mạng, Xuân Diệu đã từng đem gió se đến cho người đọc với những cảm giác lạnh lùng: 'Những luồng rung rinh lá'. Nhưng câu thơ của Hữu Thỉnh lại mang lại mùa thu đến một cách êm đềm, dịu dàng. Viết về sương mùa thu, nhà thơ cũng có cách viết rất duyên dáng: 'Sương chùng chình qua ngõ'. 'Chùng chình' như là cố ý làm chậm lại. Thủ pháp nhân hoá đã biến sương thành những cô bé, cậu bé nghịch ngợm núp sau góc phố, chùng chình không muốn tan biến.
Làng quê ôm ấp bước chân thi sĩ từ hương ổi đến gió se... Khi lạc giữa làn mây sớm chùng chình, nhà thơ không kìm được xúc động, ông thì thầm: 'Có lẽ thu đã về'. 'Có lẽ' diễn tả tâm trạng ngạc nhiên và hoài nghi của nhà thơ khi nhận ra 'thu đã về'.
Khổ thơ đầu tiên của bài thơ 'Sang thu' đặc biệt dịu dàng và tinh tế, diễn tả sự thay đổi tinh tế của thiên nhiên và con người trong thời khắc giao mùa được mong đợi: từ hạ chuyển sang thu. Khổ thơ này đã đóng góp quan trọng vào bài thơ 'Sang thu', một bức tranh mùa thu đẹp và tài tình trong văn học Việt Nam.
Cảm nhận khổ 1 Sang thu của Hữu Thỉnh - Mẫu 3
Cuối hạ, khi thu đến, những cảm xúc bất ngờ tràn về, để lại trong lòng những xao xuyến, bồi hồi về một mùa thu nồng nàn, êm ái. Sự chuyển mình giữa hai mùa diễn ra nhẹ nhàng và ngập ngừng, như lưu luyến với quá khứ. Khoảnh khắc ấy đẹp đẽ, nhưng không phải ai cũng nhận ra. Riêng nhà thơ Hữu Thỉnh, ông có cái nhìn sắc sảo, cảm nhận tinh tế về thiên nhiên, từ đó tạo nên bức tranh về sự thay đổi của mùa thu qua bài thơ 'Sang Thu'. Linh hồn của bài thơ gần như tập trung trong hai từ ngắn gọn đó, nhưng ý nghĩa sâu sắc không hề ít. Và có lẽ, ý nghĩa ấy tập trung nhiều hơn vào khổ thơ đầu tiên của bài thơ:
'Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Có lẽ thu đã về'.
Biết rằng bốn mùa luôn thay đổi từ xuân đến hạ, từ thu sang đông, nhưng vẫn ngạc nhiên khi quên mất cuộc sống bận rộn hàng ngày để lắng nghe tiếng mùa thu, để cảm nhận sự chuyển đổi đặc biệt của thiên nhiên. 'Sang thu' của Hữu Thỉnh giúp ta thưởng thức lại những khoảnh khắc giao mùa tinh tế mà ta thường lơ đãng. Khi đó, lòng ta trở nên nhạy cảm và run rẩy với những cảm xúc sâu lắng.
Chỉ với bốn câu thơ ngắn, Hữu Thỉnh đã mang đến cho chúng ta những cảm nhận sâu sắc về thiên nhiên. Những dấu hiệu của mùa thu với những nét phác họa tinh tế: hương ổi, gió se, sương chùng chình. Không phải là sắc màu phai nhạt hay hình ảnh con nai vàng ngây ngô, mà là hương ổi quen thuộc từ vườn nhà, thức tỉnh những giác quan nhạy bén nhất của nhà thơ:
'Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se'
Từ 'bỗng' gợi lên sự ngạc nhiên, bất ngờ. Khi nào mùa thu đã đến? Tất cả đến với tác giả nhẹ nhàng, nhưng đột ngột, mùa thu đến với quê hương, với lòng người mà không báo trước. Trong phút giây ngạc nhiên đó, nhà thơ mới nhận ra hương ổi. Tại sao lại là hương ổi mà không phải là các hương vị khác? Hữu Thỉnh nhận ra hương vị chua ngọt, thơm ngon của những quả ổi chín vàng ươm. Hương ổi, mùi thơm quen thuộc của quê hương. Chỉ bằng cảm nhận tinh tế, nhà thơ mới nhận ra dấu hiệu của mùa thu khi nó lại về. Chúng ta thực sự xúc động trước 'bỗng nhận ra' đó của tác giả. Chắc chắn nhà thơ đã mật thiết với thiên nhiên, với quê hương nên mới có được cảm nhận nhạy cảm như thế!
Dấu hiệu của sự chuyển mùa còn được thể hiện qua ngọn gió se mang theo hương ổi chín. Gió se là một làn gió nhẹ, mang theo chút hơi lạnh, còn được gọi là gió heo may. Ngọn gió se làm người ta cảm thấy mơn man, xao xuyến. Từ 'phả' được sử dụng trong câu thơ độc đáo. 'Phả' là một động tác mạnh gợi một cái gì đó đột ngột. Nó diễn tả được tốc độ của gió, thể hiện sự bất ngờ trong cảm nhận: hương ổi có sẵn mà không ai nhận ra, nhưng Hữu Thỉnh đã bất ngờ nhận ra và xao xuyến trước cái hương quen thuộc ấy.
Câu thơ ngắn với gió và hương. Hương ổi, gió se - những đặc trưng của mùa thu ở vùng đồi trung du miền Bắc. Điều này cho thấy tình cảm sâu lắng với quê hương của Hữu Thỉnh. Câu thơ: 'Bỗng nhận ra hương ổi. Phả vào trong gió se' khiến người đọc cảm thấy ngạc nhiên và bối rối: bỗng nhận ra. Phát hiện mùi hương đã tồn tại lâu nhưng lại bị lãng quên. Sự phát hiện này khiến con người cảm thấy ngạc nhiên và hơi bối rối.
Không chỉ có 'hương ổi' trong 'gió se', mùa thu còn có hình ảnh:
'Sương chùng chình qua ngõ'
Một hình ảnh đầy ấn tượng. Sương như một thực thể có hình dạng và di chuyển - di chuyển chậm rãi. Từ 'chùng chình' gợi lên nhiều ý tưởng. Tác giả nhân hóa sương để diễn đạt sự chậm chạp trong chuyển động. Nó di chuyển qua ngõ, qua bắc và rào, vào hàng cây khô, tạo ra cảm giác thuần túy, yên bình. Sương có vẻ dịu dàng và duyên dáng, như một người con gái nào đó. Ngoài ra, từ 'chùng chình' cũng gợi lên tâm trạng của sương hay của người.
Khổ thơ đầu tiên kết thúc bằng câu: 'Hình như thu đã về'. Từ 'hình như' không biểu thị sự chắc chắn mà là sự ngạc nhiên và mơ hồ. Với gió se mang theo hương ổi thơm và sương chùng chình, tác giả cảm nhận sự chuyển động nhẹ nhàng của mùa thu và thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa bằng cách sử dụng sự nhạy cảm và tinh tế của một thi sĩ đối với tự nhiên và cuộc sống quê hương.
Khổ thơ ngắn nhưng đầy cảm xúc. Ta như được đưa về với hồn quê, với tình quê trong những dòng chữ ấm áp. Hình ảnh quê hương càng trở nên gần gũi, đậm chất yêu mến.
Mùa thu êm đềm và nhẹ nhàng. Hình ảnh thơ vẫn lưu luyến trong lòng ta. Có một điều gì đó êm dịu, nhưng cũng nhẹ nhàng từ những dòng thơ ấy. Ta cảm thấy an lòng mà lại nhớ nhớp về những vùng quê xa xôi dưới ánh nắng thu khi đọc những câu thơ của Hữu Thỉnh.
Cảm nhận khổ 1 Sang thu của Hữu Thỉnh - Mẫu 4
Mùa thu mang lại cho tâm hồn con người những điều nhẹ nhàng và dịu dàng nhất. Đó là mùa của sự yên bình và những rung động sâu sắc nhất, khơi gợi nhiều suy tư tâm tư của mỗi nhà văn, nhà thơ. Nếu mùa thu trong thơ Nguyễn Khuyến gần gũi, trong thơ Nguyễn Đình Thi vang vọng từ quê hương xa xưa, thì mùa thu trong bài thơ “Sang thu” của Hữu Thỉnh thật đẹp, thơ mộng và trữ tình. Bài thơ đã thành công trong việc miêu tả sự chuyển mùa kỳ diệu của thiên nhiên và con người qua từng câu thơ:
“Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió dịu.
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về'
'Sang thu' là một bài thơ ngũ ngôn của Hữu Thỉnh, thể hiện một phong cách văn chương nghệ thuật thanh nhẹ, tài hoa, diễn đạt những cảm xúc, những rung động man mác, bâng khuâng của tác giả trước vẻ đẹp và sự biến đổi kỳ diệu của thiên nhiên trong những ngày đầu mùa thu. Đối tượng được cảm nhận là cảnh sắc mùa thu ở vùng nông thôn miền Bắc của đất nước. Khổ thơ mở đầu cho bài thơ 'Sang thu' là những cảm xúc khơi nguồn cảm hứng sáng tác của tác giả.
Nếu Xuân Diệu mô tả mùa thu bằng hình ảnh sắc lá 'mơ phai' nơi muôn ngàn cây:
'Đây mùa thu tới, mùa thu tới
Với áo mơ phai dệt lá vàng.'
Thì với Hữu Thỉnh, mùa thu bắt đầu bằng hương thơm của quả ổi trong vườn quê được 'phả vào' trong làn gió thu se lạnh. Hương vị đậm đà đó từ vườn nhà, là kí ức tuổi thơ mà mỗi người mang theo suốt cuộc đời:
'Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió dịu.'
Câu thơ đọng lại hương vị ấm áp của chớm thu ở một ngõ quê nhỏ. Dấu hiệu đầu tiên để nhận biết mùa thu là 'hương ổi'. Mùi hương quê nhà đậm đà 'phả' trong làn gió thoang thoảng. 'Phả' là một động từ dùng để khẳng định sự hiện diện của mùi thu trong không khí: 'hương ổi', một hương thơm nhẹ nhàng trong gió đầu thu, đủ để đánh thức những cảm xúc trong lòng người. Cảm giác bất chợt đến với nhà thơ: 'bỗng nhận ra' - một sự ngạc nhiên đã chờ đợi từ lâu. Câu thơ không chỉ tả mà còn gợi liên tưởng đến màu vàng của trái ổi, hương thơm của quả, và vị giòn, ngọt, chua chua nơi đầu lưỡi. 'Hương ổi' trong bài 'Sang thu' là một đặc điểm mới trong thơ, thể hiện màu sắc dân dã đặc trưng của Hữu Thỉnh.
Không chỉ cảm nhận mùa thu qua khứu giác và xúc giác, nhà thơ còn nhận thấy màn sương thu trong phút giao mùa. Màn sương có vẻ như muốn tận hưởng khoảnh khắc vào thu nên chùng chình không muốn tan đi:
'Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về'
Tác giả đã thành công khi sử dụng từ ngữ tượng trưng 'chùng chình' để gợi cảm giác lưu luyến, làm ta cảm thấy sự lặng lẽ, yên bình của mùa thu. 'Chùng chình' là sự gián đoạn nhẹ nhàng, chuyển động chậm rãi, hay là sự rung động trong tâm hồn nhà thơ? Một chút ngạc nhiên, một chút lưu luyến, nhà thơ phát hiện ra vẻ đẹp độc đáo của không gian mùa thu. 'Hình như' là một biểu hiện của tâm trạng của tác giả khi phát hiện mùa thu. Nếu 'bỗng nhận ra' biểu lộ sự ngạc nhiên thì 'hình như' thể hiện sự phỏng đoán về một nét thu mơ hồ vừa phát hiện và cảm nhận. Màn sương buổi sáng cùng với hương ổi đã khiến nhà thơ giật mình thảng thốt. Không phải là những hình ảnh ước lệ nữa mà là những chi tiết mới mẻ, bất ngờ. Đến với 'Sang thu' của Hữu Thỉnh, người đọc nhận ra một loạt những hình ảnh mới của mùa thu Việt Nam, tạo nên sức hấp dẫn của bài thơ.
Đoạn thơ mở đầu tận dụng tự nhiên mạch cảm xúc của tác giả khi sang thu. Nhân hóa và ẩn dụ, lựa chọn từ ngữ tinh tế là thành công của Hữu Thỉnh trong 'Sang thu'. Sử dụng thể thơ ngũ ngôn thể hiện một cách diễn đạt mới mẻ, giàu lòng yêu thiên nhiên của nhà thơ. 'Sang thu' là tiếng lòng của quê hương, là tiếng thu nồng nàn, thiết tha. Bài thơ giúp ta hình dung một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp vào thời điểm giao mùa hạ - thu ở nông thôn Bắc Bộ. Những câu thơ của Hữu Thỉnh mang một chút thâm trầm, kín đáo, phản ánh tâm trạng của người dân quê. Bài thơ này giúp ta cảm nhận được tình cảm thiết tha, tâm hồn tinh tế của nhà thơ.
Đoạn thơ này mang thể loại thơ năm chữ, sử dụng ngôn ngữ giản dị nhưng chứa đựng ý nghĩa sâu sắc, hình ảnh đơn giản nhưng gợi cảm. Hữu Thỉnh đã tài tình miêu tả một cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp với những cảm xúc tinh tế. Khi đọc thơ của Hữu Thỉnh, ta càng yêu quê hương đất nước hơn, càng nhận ra tầm quan trọng của việc đóng góp vào sự phát triển của quê hương, làm cho nó ngày càng giàu đẹp.