Mytour mời bạn đọc tham khảo Bài văn mẫu lớp 9: Tình cha mẹ trong Bản tình ca ru con ngủ trên vai phụ huynh, là tài liệu hữu ích khi tìm hiểu về tác phẩm cũng như ôn tập cho kì thi vào lớp 10 sắp tới.
Dàn ý cảm nhận tình cha mẹ
I. Khởi đầu
- Giới thiệu về nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm và bài thơ “Bản tình ca ru con ngủ trên vai mẹ”
- Giới thiệu về nội dung: tình cha mẹ trong bài thơ.
II. Thân bài
1. Tình yêu thương của cha mẹ trong công việc lao động, chiến đấu
- Cách gọi: “Con yêu ơi” - đầy thân thương, tình cảm. Công việc nông nô tuy vất vả nhưng tình yêu cha mẹ dành cho con lại vô cùng sâu sắc.
- Hai cha con như cùng nhịp đập: “nhịp cày nghiêng - giấc ngủ con nghiêng”, “mồ hôi cha rơi” - “má con nóng bỏng”.
- Tấm thân của cha chở che cho con: “vai rộng” - làm gối, “lưng” - đưa nôi còn “trái tim” - hát thành lời.
- Tình cảm của cha: không chỉ yêu thương con sâu sắc mà con yêu thương quê hương ngày đêm chiến đấu vì tổ quốc.
- Đặc biệt là hình ảnh ẩn dụ “bình minh”: nếu bình minh của thiên nhiên mang lại ánh sáng, sự sống cho vạn vật thì “bình minh của cha” chính là lẽ sống, niềm tin trong cuộc sống của cha.
- Tình yêu thương của cha không chỉ dành cho con mà còn cả dân làng phải chịu khó trong những năm chiến tranh.
- “Cha đưa con đi để giành chiến thắng cuối cùng”: cha xông pha vào nơi chiến trường Trường Sơn ác liệt, hai chữ “chiến thắng cuối cùng” thể hiện một niềm tin vững chắc.
- Tình thương của cha mở rộng ra dành cho tổ quốc.
2. Tình yêu thương của cha thể hiện qua những ước mơ
- “Cha mơ cho con hạt gạo trắng sáng…” - gửi gắm một ước mơ, về con trong tương lai sẽ trở thành một người đàn ông mạnh mẽ, kiên cường.
- “Cha mơ cho con hạt bắp lên đều…” gửi gắm về ước mong tương lai con sẽ trở thành một anh hùng “phát mười Ka-lưi” mang lại cuộc sống đầy đủ cho cộng đồng.
- “Cha mơ cho con được gặp Bác Hồ…” gợi ước mơ con trưởng thành được gặp Bác Hồ - vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc, khi đó quê hương sẽ tự do, độc lập.
III. Kết bài
- Đánh giá lại về tình cảm cha mẹ trong bài thơ.
- Cảm nhận của tác giả về tình cảm cha mẹ trong “Bản tình ca ru con ngủ trên vai phụ huynh”.
Cảm nhận tình cha mẹ - Mẫu 1
Bài thơ “Bản tình ca ru con ngủ trên vai cha” của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm đã thể hiện được tình yêu thương con của người cha miền Tây Thừa Thiên.
Bài thơ được Nguyễn Khoa Điềm sáng tác năm 1971, khi ông đang đi công tác ở chiến khu miền tây Thừa Thiên. Trong gian nan vất vả của cuộc sống nơi chiến khu, người cha mong muốn dành cho con tình yêu thương thắm thiết, càng ước mong con mau lớn khôn, khỏe mạnh và trở thành một công dân của một đất nước tự do, độc lập.
Hình ảnh người cha trong thơ Nguyễn Khoa Điềm vẫn mang những vẻ đẹp của truyền thống ông bố Việt Nam: thương con, chịu đựng, tần tảo nuôi dạy con cái Nhưng đồng thời cũng là hình ảnh của người cha rất hiện đại: yêu nước, thương dân, bất khuất. Với khúc ca của mình, nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm đã diễn tả tình yêu con và khát vọng của người cha dân tộc Tà-ôi trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ. Qua đó bộc lộ tình yêu quê hương, đất nước và khát vọng tự do của nhân dân ta trong thời kỳ lịch sử này.
Trong lời ru thứ nhất, người cha ru con khi vừa địu con trên lưng vừa giã gạo nuôi bộ đội. Giấc ngủ của em bé nghiêng theo nhịp cày và thấm mồ hôi lao động vất vả của cha:
Em cu Tai ngủ trên lưng cha ơi
Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng cha
Cha giã gạo cha nuôi bộ đội
Nhịp cày em nghiêng, giấc ngủ em nghiêng
Mồ hôi cha rơi má em nóng bỏng
Vai cha gầy nhấp nhô làm gối
Lưng đưa nôi và tim hát thành lời.
Cách gọi “con yêu ơi” đầy thân thương tình cảm. Tiếng ru con “nghiêng” theo nhịp cày làm cho giấc ngủ con yêu cũng “nghiêng” theo. Má con cũng “nóng bỏng” vì bao mồ hôi cha tuôn rơi. Hai cha con như cùng chung một nhịp đập. Với các hình ảnh hoán dụ (mồ hôi, má, vai, lưng, tim) được sử dụng nhằm diễn tả cho tình yêu thương mênh mông của người cha nghèo. Vai cha chính là chiếc gối êm, lưng cha chính là chiếc nôi để nuôi con lớn. Còn trái tim cha dạt dào tình cha mẹ, đã “hát thành lời”. Hạt gạo do cha làm ra chính là hạt gạo của hậu phương mang nặng tình nghĩa, rất đáng tự hào:
Cha thương a-kay, cha thương bộ đội
Con mơ cho cha hạt gạo trắng ngần
Mai sau con lớn vung chày lún sân...
Yêu con, cha cũng dành cho tình thương cho bộ đội - những con người ngày đêm chiến đấu gian khổ để đem lại nền hòa bình cho đất nước. Cha còn mong muốn về tương lai, con lớn lên với sức khỏe “vung chày lúa sân” sẽ cống hiến cho đất nước.
Đến lời ru thứ hai, đó là tiếng hát ru khi cha đi tỉa bắp trên núi Ka-lưi. Tình thương yêu và niềm hi vọng vô bờ bến của cha đối với con được thể hiện bằng những hình ảnh độc đáo:
Cha đang tỉa bắp trên núi Ka-lưi
Lưng núi thì to mà lưng cha thì nhỏ
Con ngủ ngoan con đừng làm cha mỏi
Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi
Mặt trời của cha, con nằm trên lưng.
Cha vừa địu con vừa lao động sản xuất. Tuy công việc khó khăn nhọc nhằn nhưng cha vẫn yêu thương con vô hạn. Đặc biệt nhất là hai câu thơ: “Mặt trời của lúa thì nằm trên đồi/Mặt trời của cha, con nằm trên lưng”. Mặt trời vốn là một hình ảnh thực trong tự nhiên, đem đến ánh sáng cho vạn vật. Con cũng giống như mặt trời, chính là nguồn hy vọng, niềm tin vào cuộc sống cho cha. Coi con như mặt trời thì quả là lòng cha yêu quý con vô hạn, mong đợi ở con rất nhiều.
Lời ru của người cha Tà-ôi ngân nga trong trái tim cha khi cha địu con đi tỉa bắp. Lòng thương yêu con của người cha trong hoàn cảnh này gắn liền với tình thương dân làng - những người lao động nghèo đói:
Cha thương a-kay, cha thương làng đói
Con mơ cho cha hạt bắp lên đều
Mai sau con lớn phát mười Ka-lưi
Ước mơ của cha lúc này dành cho con khi lớn lên sẽ trở thành một “tráng sĩ” biết “phát mười Ka-lưi” giúp cho đồng dân làng thoát khỏi đói nghèo.
Cuối cùng là khúc hát ru thứ ba vang lên với nhịp điệu dồn dập. Đó là lúc “Thằng Mỹ đuổi ta phải rời con suối”, dồn đồng bào Tà-ôi vào chỗ chết, cha địu con khi đang “chuyển lán” và “đạp rừng”:
Anh em cùng đứng lên, mẹ đỡ em đi để giành chiến thắng cuối cùng
Từ trên lưng mẹ, em bước vào chiến trường
Từ trong đói khổ, em bước vào Trường Sơn
Dù trong hoàn cảnh nào, cha mẹ vẫn nâng niu con, giữ gìn cho con say giấc ngủ. Kẻ thù tàn bạo đã tàn phá làng mạc của họ, đạp đổ ngôi nhà, tổ ấm của cha mẹ họ. Nhưng lũ kẻ thù không khuất phục được cha mẹ, trái tim của họ vẫn chan chứa tình yêu thương. Khúc ru thứ ba là khúc ca của cuộc chiến đấu; “Giặc đến nhà đàn ông cũng đánh” là truyền thống anh hùng của người phụ nữ Việt Nam. Ở đây, người mẹ đỡ con ra trận, đi tiếp tế, đi tải đạn vì sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước:
Cha mẹ thương đất nước và con cái
Con mơ cho cha mẹ được gặp Bác Hồ
Mai sau con lớn lên trở thành người Tự do
Cha mẹ thương con, mong con tương lai sẽ được gặp cụ Hồ - vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc Việt Nam. Có nghĩ là con sẽ trở thành công dân của một đất nước tự do, độc lập.
Tiếng hát ru cất lên từ trái tim của cha mẹ với những tình yêu thương đong đầy, tha thiết. Tình mẫu tử vẫn cứ là thứ tình cảm thiêng liêng, sâu sắc nhất trong cuộc đời.
Tóm lại, bài thơ “Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ” đã phản ánh tình cảm sâu nặng của những bà mẹ Việt Nam. Tình yêu thương con - tình cảm riêng đã kết nối chặt chẽ với tình yêu đối với quê hương, đất nước - tình cảm chung.
Cảm xúc từ tình mẫu tử - Mẫu 2
Khi còn nhỏ, chắc chắn ai cũng được sống trong những lời ru của mẹ. Tiếng hát ấy đã dẫn chúng ta vào giấc ngủ êm đềm, ngọt ngào. Nó cũng thể hiện tình cảm mà người mẹ dành cho đứa con của mình. Đến với bài thơ “Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ”, Nguyễn Khoa Điềm đã cho ta có những cảm nhận về tình yêu con của người mẹ ở vùng chiến khu Trị Thiên trong những năm chống Mỹ ác liệt.
“Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ” được Nguyễn Khoa Điềm sáng tác năm 1971, khi ông đang công tác ở chiến khu miền tây Thừa Thiên. Trong cuộc sống khó khăn tại chiến khu, người mẹ vẫn mong muốn dành cho con tình yêu thương thắm thiết, càng ước mong con mau lớn khôn, khỏe mạnh và trở thành một công dân của một đất nước tự do, độc lập.
Tình yêu của mẹ dành cho con vang lên thành một giai điệu vắt qua nhịp chày giã gạo:
Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi
Em ngủ ngoan đừng rời lưng mẹ.
Câu thơ như làn hơi ấm từ trái tim của người mẹ, vừa như lời dặn dò đầy yêu thương từ nhà thơ dành cho em bé. Nhịp thơ nhẹ nhàng tựa như làn gió êm đềm vang xa giữa cánh rừng bát ngát. Hình ảnh em bé Tà-ôi “ngủ trên lưng mẹ” thật êm đềm. Nó gợi lên trong ta hình ảnh về người mẹ Việt Bắc trong thơ Tố Hữu:
Nhớ người mẹ nắng cháy lưng
Địu con lên rẫy bẻ từng bắp ngô
Công việc của mẹ dù có gian khổ, cực nhọc nhưng mẹ vẫn giữ gìn để giấc ngủ của con trọn vẹn:
Mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội
Nhịp chày nghiêng giấc ngủ em nghiêng.
Nhịp thơ 3/4 trong hai câu thơ cũng giống như nhịp đưa à ơi trên cánh võng. Công việc của mẹ lúc này là giã gạo, nuôi bộ đội trong kháng chiến nhưng chính qua công việc đó, người mẹ đã thể hiện tình yêu dành cho con. Từ “nghiêng” lặp lại hai lần vừa tạo nhịp điệu cho câu thơ vừa có chất tạo hình đồng thời diễn tả chân thực hình ảnh người mẹ vừa giã gạo vừa địu con trên lưng. Nỗi nhọc nhằn hiện hữu cả nơi mẹ và con:
Mồ hôi mẹ rơi má em nóng hổi
Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối
Lưng đưa nôi và tim hát thành lời
Trái tim của hai mẹ con như chung một nhịp đập - nhịp đập của tình yêu thương sâu sắc. Giấc ngủ của con đã có mẹ chở che, nâng niu giấc bằng “vai gầy” làm gối, bằng “lưng” như chiếc võng “đưa nôi” và trái tim cất vang lời ru. Lời ru của một tình yêu bao la.
Tình yêu của mẹ vẫn dành cho con ngay cả khi lao động sản xuất: mẹ vừa địu con trên lưng, vừa tỉa bắp. Hình ảnh đối lập “lưng núi to - lưng mẹ nhỏ” cho thấy sự vất vả vô cùng của mẹ. Dù vậy, tình yêu dành cho con vẫn không thôi:
Mặt trời của bắp thì nằm trên núi
Mặt trời của mẹ em nằm trên lưng.
Nguyễn Khoa Điềm đã áp dụng kỹ thuật ẩn dụ tu từ thông qua hình ảnh của “mặt trời”. Con chính là mặt trời của mẹ, nếu ánh sáng mặt trời tự nhiên mang lại sự sống cho muôn loài, thì con chính là niềm vui, hạnh phúc của cuộc đời mẹ. “Hạt bắp” lớn lên nhờ ánh sáng từ mặt trời. Trong khi đó, mẹ lại sống dựa vào “ánh sáng” từ con. Điều này làm cho sự quan trọng của con đối với mẹ trở nên rõ ràng hơn.
Tình yêu tha thiết của người mẹ Tà-ôi cũng được thể hiện qua những ước mơ về tương lai. Tình yêu và mong ước của mẹ đều hướng về con. Con đã trở thành nguồn động viên giúp mẹ vượt qua mọi gian khó, thử thách, và khó khăn để sống, lao động, và tham gia vào cuộc chiến tranh:
Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng sáng
Mai sau con lớn vung chày đầy đặn…
Hoặc:
Con mơ cho mẹ hạt bắp lên đều
Mai sau con lớn phát mười Ka-lưi
Và cũng như:
Con mơ được gặp Bác Hồ
Mai sau con lớn trở thành người Tự do
Yêu con, thương con nhưng tình yêu ấy còn gắn bó với tình yêu quê hương, đất nước. Mẹ mong con sẽ trở thành một chàng trai mạnh mẽ, có thể “vung chày lún sân”, có thể “phát mười Ka-lưi”. Đặc biệt nhất là con sẽ gặp được Bác Hồ, trở thành “người Tự do” - đó là ước mơ về đất nước độc lập, con sẽ được hưởng một cuộc sống bình yên, hạnh phúc.
Tình mẫu tử dù bình dị nhưng cũng vô cùng thiêng liêng. “Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ” đã mang đến cho người đọc cảm nhận sâu sắc về những giai đoạn của tình cảm này.