Văn miếu Bắc Ninh – Tiếng thơm hồn hậu trải khắp vùng đất hiếu học

Văn miếu Bắc Ninh, bắt nguồn từ thời nhà Lê và thời kỳ Nho giáo phát triển mạnh mẽ, nay trở thành biểu tượng tự hào, đại diện cho tinh thần hiếu học tại Kinh Bắc.

Văn miếu Bắc Ninh – Âm vọng hương thơm ngát trên đất đất hiếu học

Nằm ở trung tâm thành phố Bắc Ninh, cách thủ đô Hà Nội khoảng 30km, Văn miếu Bắc Ninh là một trong 6 văn miếu ở Việt Nam có giá trị lịch sử, văn hóa, phản ánh truyền thống khoa bảng qua các triều đại phong kiến. Trước đây, nó đặt tại núi Châu Sơn, Thị Cầu, nhưng do hư hại nên năm 1893 được chuyển đến vị trí hiện tại.

Toàn bộ kiến trúc văn miếu bao gồm: tam môn, tiền tế, hậu đường, tiền đường, tả vu, hữu vu. Cổng văn miếu được xây dựng tam môn, cột trụ lồng đèn, hai trụ giữa đình đắp phượng tại thành trái giành, hai trụ bên trang trí nghê chầu.

Xung quanh lồng đèn, các ô chính đắp nổi Tứ linh Tứ quý. Trung tâm là tòa tiền tế gồm 5 gian 2 dĩ, dựng trên nền bó gạch cao hơn sân 55 cm. Phía trước mở cửa bàn 3 gian giữa, hai gian bên trổ cửa hình chữ “Thọ”.

Hai bức tường được xây từ gạch theo kiểu bình đầu dật cấp, nối liền cánh phong, cột trụ lồng đèn, và đình trải giành. Bờ nóc được xây chỉ, với hình rồng hóa được điêu khắc, ở giữa là đôi rồng chầu mặt trăng. Hậu đường kết nối với tiền đường qua một gian có chữ “Công”. Nhà hậu đường với 5 gian được khắc chạm Tứ quý, là nơi thờ Chu Công, Khổng Tử, và Tứ Phối.

Hai căn nhà tả vu và hữu vu nằm dọc hai bên sân trước tiền đường, mỗi dãy gồm 4 gian và 2 dĩ, có kiến trúc đơn giản theo kiểu bình đầu bít đầu, với tường xây từ gạch, mái lợp ngói mũi, cửa mở ra giữa bằng cánh ván.

Trong Văn miếu Bắc Ninh, những giá trị nổi bật nhất là 15 tấm bảng đá tiến sĩ. Trong số đó, 12 bảng “Kim bảng lưu phương” (Danh thơm lưu mãi bảng vàng) được xây dựng từ năm 1889, ghi chép về 677 Tiến sĩ, từ kỳ thi đầu tiên năm 1075 đến kỳ thi năm 1919, những người có đóng góp lớn trong xây dựng và bảo vệ đất nước.

Ngoài các bảng tiến sĩ, tấm bảng “Bắc Ninh tỉnh trùng tu Văn Miếu bi ký” có kích thước lớn gần 10 mét vuông, là kho báu của văn miếu, trên đó ca ngợi vai trò và ý nghĩa của văn miếu, đồng thời tôn vinh những bậc hiền tài.

Nội dung trên bảng kể về quá trình trùng tu và sự đóng góp của cá nhân và cộng đồng trong công tác bảo tồn văn miếu. Năm 2019, hệ thống bảng tiến sĩ Văn miếu Bắc Ninh được công nhận là Bảo vật quốc gia.

Cùng với Hà Nội, Huế, Bắc Ninh là địa phương thứ ba xây dựng văn miếu với quy mô và trang trí tinh tế. Khu di tích Văn miếu Bắc Ninh ngày nay đã và đang trở thành trung tâm của các hoạt động văn hóa, duy trì truyền thống hiếu học và tri thức quốc gia.

Đây thường là nơi chào đón đoàn học sinh xuất sắc, đến dâng hương và bày tỏ lòng biết ơn. Mỗi đầu năm hoặc cuối năm, đám đông học sinh tới thắp hương cho các nhà khoa bảng xưa và học tập theo tấm gương của họ, với mong muốn trở thành những người hữu ích cho đất nước.

Mỗi năm vào rằm tháng Giêng, Văn miếu tổ chức lễ dâng hương để kỷ niệm các tiền bối, mong cho sự bình an của quốc gia, ổn định và phát triển liên tục trong lĩnh vực giáo dục.

 Theo Mytour.com

***

Tham khảo: Hướng dẫn du lịch trên Mytour.com