Buzz
Phong cách viết của Hoàng Lê trong trường phái văn học Ngô gia tập trung vào việc tóm tắt nội dung chính, phân tích cấu trúc, giá trị nghệ thuật và văn hóa, cùng với ngữ cảnh sáng tạo và lịch sử tác phẩm, tiểu sử tác giả, quan điểm và sự nghiệp sáng tác văn học để hỗ trợ học sinh nắm vững môn văn 9
I. Tác giả
- Các tác giả thuộc nhóm văn học Việt Nam, sinh sống tại làng Tả Thanh Oai, huyện Thanh Oai, trấn Sơn Nam (nay thuộc huyện Thanh Trì, Hà Nội).
- Ngô Chi Thất và Ngô Trân là hai nhà văn tiêu biểu và lãnh đạo của Trường phái văn học Ngô gia.
- Trường phái văn học Ngô gia bao gồm 20 tác giả từ 9 thế hệ khác nhau, trong đó có hai tác giả quan trọng là Ngô Thì Chí (1753 – 1788), phục vụ dưới triều Lê Chiêu Thống, và Ngô Thì Du (1772-1840), phục vụ dưới thời nhà Nguyễn.
Bản đồ tư duy về các tác giả thuộc Trường phái văn học Ngô gia:
II. Các tác phẩm
1. Khám phá tổng quan
a. Hoàng Lê nhất thống chí
- Sử phẩm viết bằng chữ Hán tường trình về việc thống nhất của triều đại nhà Lê vào thời kỳ Tây Sơn tiêu Trịnh, trả lại Bắc Hà cho vua Lê.
- Hoàng Lê nhất thống chí cũng có thể được coi như một tiểu thuyết lịch sử viết theo kiểu chương hồi vì nó không chỉ miêu tả sự thống nhất của triều đại nhà Lê mà còn tái hiện một giai đoạn lịch sử đầy biến động của xã hội phong kiến Việt Nam trong khoảng ba mươi năm cuối của thế kỷ XVIII và đầu thế kỷ XIX.
- Cuốn tiểu thuyết bao gồm tổng cộng 17 chương.
b. Trích đoạn
Vị trí đoạn trích
- Trích đại phần của hồi mười bốn, mô tả về sự kiện vua Quang Trung đại phá quân Thanh.
- Phần 1: (từ đầu đến “...hôm ấy nhằm vào ngày 25 tháng cháp năm Mậu Thân 1788”): Tin báo về việc quân Thanh chiếm Thăng Long, vua Nguyễn Huệ lên ngôi hoàng đế và chuẩn bị tiến hành chiến dịch chống lại quân Thanh.
- Phần 2: (tiếp theo đến “… vua Quang Trung tiến binh đến Thăng Long, rồi kéo vào thành”): Mô tả về cuộc hành quân nhanh chóng và chiến thắng lịch sử của vua Quang Trung.
- Phần 3: (phần còn lại): Thảm bại của quân tướng nhà Thanh và tình trạng khốn khó của triều đại nhà Lê.
Bản đồ tư duy về đoạn trích 'Hoàng Lê nhất thống chí':
2. Nắm vững chi tiết
a. Hình ảnh anh hùng áo vải Quang Trung dũng mãnh, sắc bén, quyết đoán và thông minh
Một người hành động mạnh mẽ, quả cảm
- Nghe tin giặc chiếm Thăng Long không chần chừ, tức thì cầm quân lập tức ra đi.
- Trong thời gian ngắn hơn một tháng, đã thực hiện được nhiều công việc quan trọng: 'khai trương tất cả tội ác', lên ngôi vương và tự mình cầm quân ra chiến trường Bắc.
Một cá nhân sáng suốt và tinh tế
- Sự sáng suốt và tinh tế trong việc đánh giá tình hình quân địch và quân ta
+ Quang Trung đã phát hiện rõ kế hoạch và tội ác của kẻ thù xâm lược đối với đất nước ta: 'nhiều lần cướp phá nước ta, tàn sát dân ta, cướp bóc tài sản của chúng ta' ...
+ Động viên tinh thần của các tướng sĩ dưới trướng bằng những ví dụ mạnh mẽ về lòng dũng cảm.
+ Dự kiến có một số người Phù Lê có thể thay đổi quan điểm nên đã cử hành quân lính vừa tận tình vừa nghiêm túc.
- Sự sáng suốt và tinh tế trong việc đánh giá tình hình tổ chức:
+ Trong buổi họp quân tại Tam Điệp, Quang Trung đã có đánh giá khôn ngoan để khen ngợi Sở và Lân.
+ Đối với Ngô Thì Nhậm, ông đã đánh giá cao sự 'đa mưu, trí tuệ' của họ.
⇒ Sử dụng những người có sự sáng suốt.
Một cá nhân có tầm nhìn rộng và kỹ năng chiến lược vượt trội
- Tầm nhìn sâu rộng:
+ Ngay từ khi bắt đầu chiến đấu đã có kế hoạch tấn công được lập trước.
+ Ngay khi ngồi trên lưng ngựa, đã thảo luận với Nhậm về kế hoạch dài hạn và sự hòa bình trong 10 năm tới.
- Kỹ năng chiến lược vượt trội được thể hiện qua cuộc di chuyển nhanh chóng của đội quân vẫn giữ gìn được trật tự.
b. Sự thất bại của quân lãnh đạo nhà Thanh và hoàn cảnh khó khăn của vua Lê Chiêu Thống
Bọn xâm lược
- Hình ảnh Tôn Sĩ Nghị tự phụ, kiêu ngạo, không cẩn trọng khi đưa quân vào Thăng Long ⇒ Tướng không tài
- Khi quân Tây Sơn tấn công, 'tướng hoang mang', ngựa không kịp đóng yên, quân lính không kịp mặc giáp... vội vàng chạy qua cầu phao
- Quân lính bị tấn công trong trận đánh thì hoảng sợ, lảng tránh hoặc bỏ chạy, tạo ra tình hình hỗn loạn, đẩy lên nhau và chết...
⇒ Kể chi tiết và sống động, mô tả đối tượng một cách khách quan.
Bọn phản quốc
- Khi gặp khó khăn, Lê Chiêu Thống gấp rút 'bỏ chạy bán sống bán chết', lấy cả thuyền dân để vượt sông, không ăn suốt mấy ngày, may mắn có người từ bi đón về cho ăn và chỉ đường để trốn tránh.
- Trước thảm hại, vua chỉ biết than thở, oán trách, chảy nước mắt.
- Đến Trung Quốc, vua phải cạo đầu, tết tóc, mặc quần áo giống người Mãn Thanh và cuối cùng phải gửi cả xác tàn về nơi đất khách.
⇒ Một số phận tất yếu cho một người đứng đầu đất nước, nhưng lại phản bội dân tộc.
c. Ý nghĩa nội dung
- Qua đoạn trích “Hoàng Lê nhất thống chí”, ta cảm nhận được vẻ đẹp hào hùng của anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ trong cuộc chiến đại phá quân Thanh, cũng như sự thảm bại của kẻ xâm lược và số phận bi thảm của bọn phản quốc.
d. Ý nghĩa nghệ thuật
- Thành công nhờ phong cách viết sự kiện hợp với mô tả chân thực, sinh động.
