Vàng da, vàng mắt có phải do bị tắc mật không?

Ông tôi 65 tuổi, có men gan cao, hay bị ngứa, đau vùng bụng bên phải, vàng da và vàng mắt. Đây có phải là dấu hiệu của tắc nghẽn đường mật không, và điều trị thế nào? (Vũ Dũng, Bình Dương)

Trả lời:

Dịch mật bao gồm muối mật, bilirubin, cholesterol, được gan tổng hợp liên tục, sau đó chuyển qua các ống mật và đi vào tá tràng để hỗ trợ tiêu hóa chất béo. Mật từ gan chảy qua ống gan phải và trái vào ống gan chung, sau đó nối với ống túi mật để tạo thành ống mật chủ.

Tắc mật xảy ra khi hệ thống ống dẫn mật từ gan vào ruột non bị tắc nghẽn, có thể ở bất kỳ vị trí nào trên đường này. Khi tắc mật, dịch mật không thể chảy ra khỏi gan, tích tụ trong tế bào gan và bilirubin rò rỉ vào máu.

Tắc mật được chia thành hai loại: tắc mật ngoài gan và tắc mật trong gan. Tắc mật ngoài gan thường có nguyên nhân lành tính. Một số trường hợp ác tính bao gồm sỏi ống mật chủ, u nang ống mật chủ, giãn ống mật, hội chứng Mirizzi (sỏi mật trong ống túi mật đè lên ống gan chung hoặc ống mật chủ), viêm đường mật xơ cứng nguyên phát, xơ hóa hẹp do sỏi mật hoặc sau phẫu thuật...

Tắc mật trong gan (ứ mật) là sự cản trở dòng chảy của mật do tắc nghẽn hệ thống đường mật trong gan. Các biểu hiện bao gồm chỉ số men gan trong huyết thanh bất thường, như tăng men gan, tăng nồng độ bilirubin, phosphatase kiềm, gây vàng da, viêm ngứa... Bệnh có thể do viêm gan, tổn thương gan do thuốc, viêm đường mật nguyên phát, viêm đường mật xơ cứng nguyên phát, sarcoidosis, khối u, áp xe, u nang...

Một số triệu chứng tắc mật phổ biến gồm vàng da, vàng mắt, ngứa da, sốt, phân nhạt màu, nước tiểu vàng đậm, mệt mỏi, sụt cân, chán ăn. Triệu chứng có thể xuất hiện cấp tính hoặc kéo dài nhiều tháng. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh nhân có thể gặp các biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng đường mật, viêm tụy, viêm đường mật, suy chức năng gan, chảy máu, suy thận...

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây tắc mật, bác sĩ sẽ điều trị bằng các phương pháp như nội soi mật tụy ngược dòng để lấy sỏi ống mật chủ, đặt stent dẫn lưu đường mật, phẫu thuật cắt túi mật để xử lý sỏi túi mật, viêm túi mật... Các phương pháp khác như tán sỏi laser, phẫu thuật cắt gan để điều trị biến chứng của sỏi mật, dẫn lưu túi mật hoặc đường mật xuyên gan qua da cũng có thể được áp dụng.

Các triệu chứng mà ông của bạn gặp có thể do tắc nghẽn đường mật nhưng chưa xác định được nguyên nhân cụ thể. Do đó, bác sĩ khó có thể đưa ra phương pháp điều trị cụ thể. Bạn nên đưa ông đến cơ sở y tế uy tín có chuyên khoa Gan - Mật - Tụy để được khám và điều trị hiệu quả.

Tiến sĩ, bác sĩ Phạm Công Khánh

Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa

Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM