Vành đai lửa Thái Bình Dương

Vành đai lửa Thái Bình Dương, còn được biết đến với tên gọi đầy đủ là Vành đai núi lửa Thái Bình Dương, là khu vực phổ biến xảy ra động đất và phun trào núi lửa xung quanh lòng chảo Thái Bình Dương. Nó có hình dạng giống như một chiếc vòng đeo tay và có chiều dài khoảng 40.000 km. Nó liên quan mật thiết đến các rãnh đại dương liên tục, cung quần đảo, chuỗi núi lửa và/hoặc sự chuyển động của các mảng kiến tạo. Đôi khi nó còn được gọi là vành đai địa chấn Thái Bình Dương.

Khoảng 71% các trận động đất mạnh nhất trên thế giới xảy ra tại vùng vòng đai lửa này. Vành đai Alp, kéo dài từ Java tới Sumatra qua dãy Himalaya, Địa Trung Hải và đến Đại Tây Dương, chiếm khoảng 17%, trong khi vòng đai núi giữa Đại Tây Dương chiếm vị trí thứ ba về động đất.

Vành đai lửa Thái Bình Dương là hậu quả trực tiếp của các hoạt động tạo kiến địa tầng và của sự va chạm và chuyển động của các mảng vỏ Trái Đất. Phần phía Đông của vòng đai này là kết quả của sự lún sụt của các mảng Nazca và Cocos dưới sự di chuyển về phía Tây của mảng Nam Mỹ. Một phần của mảng Thái Bình Dương cùng với mảng nhỏ Juan de Fuca đang chìm xuống dưới mảng Bắc Mỹ. Trên phía Bắc, sự di chuyển của mảng Thái Bình Dương theo hướng Tây Bắc khiến nó chìm xuống dưới quần đảo Aleutia. Xa hơn về phía Tây, mảng Thái Bình Dương cũng đang chìm xuống dưới dọc theo vòng cung Kamchatka - quần đảo Kuril ở phía Nam Nhật Bản. Phần phía Nam của vòng đai này phức tạp hơn với một loạt các mảng nhỏ va chạm với mảng Thái Bình Dương từ khu vực quần đảo Mariana, Philippines, Bougainville, Tonga và New Zealand. Indonesia nằm giữa vành đai lửa Thái Bình Dương (chạy dọc theo các đảo phía Đông Bắc, gần New Guinea) và vành đai Anpơ (chạy dọc theo phía Nam và Tây từ Sumatra, Java, Bali, Flores và Timor). Trận động đất vào tháng 12 năm 2004 gần bờ biển Sumatra thực chất là một phần của vành đai Anpơ. Khu vực đứt gãy San Andreas nổi tiếng và đang hoạt động gần California là một phần của hệ thống đứt gãy chuyển dạng đang bù đắp một phần của dải nâng đông Thái Bình Dương dưới khu vực Tây Nam Hoa Kỳ và México.

Một loạt các vùng đất và các điểm đặc trưng của đại dương nằm trong vành đai lửa Thái Bình Dương, được liệt kê theo chiều kim đồng hồ:

• New Zealand
• Rãnh Kermadec
• Rãnh Tonga
• Rãnh Bougainville
• Indonesia
• Philippines
• Rãnh Philippines
• Rãnh Yap
• Rãnh Mariana
• Rãnh Izu Bonin
• Rãnh Lưu Cầu
• Nhật Bản
• Rãnh Nhật Bản
• Rãnh Kuril-Kamchatka
• Bán đảo Kamchatka
• Quần đảo Aleutia
• Rãnh Aleutia
• Alaska
• Dãy núi Cascade
• California
• México
• Rãnh Trung Mỹ
• Guatemala
• Colombia
• Ecuador
• Peru

Chile

Hoạt động động đất ở Chile liên quan đến quá trình di chuyển của mảng Nazca ở phía Đông. Chile đặc biệt nổi tiếng với kỷ lục về trận động đất lớn nhất từng được ghi nhận, là trận động đất Valdivia năm 1960. Villarrica, một trong những núi lửa hoạt động mạnh nhất của Chile, nổi bật trên Hồ Villarrica và thị trấn Villarrica. Nó nằm ở phía Tây của 3 núi lửa lớn hướng vuông góc với dãy núi Andes. Một miệng núi lửa rộng 6 km đã hình thành vào cuối kỷ Pleistocene, hơn 0,9 triệu năm trước đây.

Chile đã chứng kiến rất nhiều trận phun trào núi lửa, bao gồm núi lửa Llaima và núi lửa Chaitén. Gần đây, Chile đã trải qua một trận động đất mạnh 8,8 độ richter vào ngày 27/2/2010 ở miền trung Chile, núi lửa Puyehue-Cordon Caulle phun trào vào năm 2011 và một trận động đất mạnh 8,2 độ richter vào ngày 1/4/2014 ở phía bắc Chile, với các trận động chính được đi trước bởi một số lượng lớn các cú sốc và được theo sau bởi nhiều cơn dư chấn từ trung bình đến lớn, bao gồm cả sự kiện M7.6 vào ngày 3 tháng 4. [10]

Bolivia

Bolivia có nhiều núi lửa hoạt động và ngừng hoạt động trên lãnh thổ của mình. Các núi lửa hoạt động nằm ở phía Tây Bolivia, nơi giới hạn phía Tây của cao nguyên Altiplano. Nhiều trong số các núi lửa hoạt động là núi lửa 'được chia sẻ quốc tế' với Chile. Tất cả các núi lửa Kainozoi của Bolivia là một phần của vùng núi lửa Trung Andean (CVZ), được tạo ra trong quá trình va chạm giữa mảng Nazca và Nam Mỹ. Núi lửa Trung Andean là một trong số các tỉnh núi lửa Kainozoi chính của mạch núi Andean.

Trung Mỹ

Costa Rica  

Một trận động đất mạnh với cường độ 7.6 đã làm đảo lộn Costa Rica và khu vực rộng lớn ở Trung Mỹ vào lúc 08:42 (10:42 EDT; 1442 GMT) ngày 9/5/2012.

Nhật Bản và Ecuador

Một trận động đất cường độ 7 tại đảo Kyushu xảy ra vào ngày 16/4/2016 (tiền chấn là 6,2 độ) và một trận động đất khác ở Ecuador cùng ngày với cường độ 7,8. Mặc dù nằm trên Vành đai lửa Thái Bình Dương, những sự kiện này xảy ra trên hai mảng kiến tạo khác nhau và có khoảng cách rất xa, theo các nhà khoa học hiện tại chỉ là sự trùng hợp ngẫu nhiên.

Liên kết ngoài

• Các thông tin về lịch sử động đất & thống kê từ USGS
• 'Vành đai lửa Thái Bình Dương': kiến tạo địa chất, các vùng mở rộng đáy biển, các khu vực sụt lún, 'điểm nóng' - USGS
• Bản đồ Vành đai lửa Thái Bình Dương Lưu trữ 2006-02-06 trên Wayback Machine