Vẻ đẹp thâm hậu của hình tượng người lính đảo trong bài Lính đảo hát tình ca trên đảo của Trần Đăng Khoa cùng với gợi ý cách viết và 2 bài văn xuất sắc của các học sinh giỏi. Điều này sẽ giúp bạn hiểu sâu hơn về ý nghĩa vẻ đẹp của hình tượng người lính đảo.
Hình tượng người lính đảo không chỉ được đánh giá qua vẻ ngoại hình mà còn là sự phong phú, tươi đẹp bên trong. Tâm hồn của họ chứa đựng sự lạc quan, niềm vui và tinh thần bất khuất. Dưới đây là 2 bài văn xuất sắc nhất phân tích về vẻ đẹp của hình tượng người lính đảo, mời bạn đọc cùng thưởng thức. Bạn cũng có thể xem thêm cảm nhận về bài thơ Lính đảo hát tình ca trên đảo.
Bố cục về vẻ đẹp của hình tượng người lính đảo
I. Khai mạc:
- Tổng quan về bài thơ Lính đảo hát tình ca trên đảo và về nhà thơ Trần Đăng Khoa.
- Khái quát về hình tượng người lính đảo.
II. Thân thể:
Người lính đảo không được đánh giá qua vẻ bề ngoại mà là qua nội tâm giàu có, tươi sáng. Họ sở hữu tâm hồn lạc quan, niềm vui và tinh thần kiên cường.
- Cách gọi nhau thân mật: sử dụng 'em' và 'anh'
- Miêu tả về khổ cực của thời tiết trên quần đảo Trường Sa trong bài thơ, Trần Đăng Khoa mô tả sự khắc nghiệt của nắng gió. Cảnh tượng được tạo ra rất đặc biệt:
- Giữa biển khơi bao la, những tảng san hô làm nền sân khấu
- Một vài mảnh tôn dùng để chôn cất mấy con gà
→ Sự thiếu thốn, khó khăn về vật chất ở đây được nhấn mạnh.
- Họ gọi nhau vui vẻ là 'mấy anh đầu trọc', 'lính trọc đầu', 'lính già, lính trẻ, mọi người đều trọc tếu như những con sư cụ xa vời với vỏ ốc
→ Cuộc sống khó khăn, kèm theo hình ảnh đặc biệt về đầu trọc không tóc của những người lính đảo, nhấn mạnh sự thiếu thốn, khó khăn về vật chất và điều kiện sống nguy hiểm.
- Thành ngữ: “Hãy hát lên cho…”
→ Đặt nặng vào giọng hát của những người lính. Họ trình bày tình ca trên đảo với đầy cảm xúc và tâm trạng.
Khi kết thúc bài thơ, vẫn còn đọng lại giọng điệu và hình ảnh vui tươi, hóm hỉnh và khéo léo theo phong cách thơ của Trần Đăng Khoa. Hình ảnh “đầy những ngọn đá trọc” khi thủy triều rút về như một sự kết thúc đầy bất ngờ và sâu sắc. Đó là một cảm xúc tự nhiên, một phút chợp mắt để tạo ra những câu thơ tuyệt vời:
“Dòng tình ca vang vọng từ phía xa
Bỗng nhìn lại, bất giác chớp mắt
Bên bờ biển, người đâu nơi nào
Ồ, hóa ra đều là những ngọn đá trọc…”
- Bài thơ được viết dựa trên cảm xúc của một buổi biểu diễn âm nhạc, từ quá trình chuẩn bị cho đến lúc biểu diễn và lời ca được trình bày lên cao trào.
- Ngôn từ trong bài thơ đơn giản, gần gũi, dễ hiểu nhưng không thiếu tính độc đáo.
- Bài thơ mang một dáng vẻ đặc biệt, vừa hồn nhiên, hóm hỉnh nhưng cũng chứa đựng nhiều cảm xúc, sâu sắc về cuộc sống của người lính trên đảo xa.
III. Tổng kết:
Phê phán cảm xúc của em về hình tượng người lính đảo.
Vẻ đẹp tinh thần của những người lính đảo
Nếu nói về những từ ngữ là nghệ thuật thì những nhà thơ chính là những nghệ sĩ. Họ dùng từ ngữ để vẽ ra những bức tranh tuyệt đẹp. Trần Đăng Khoa chính là một nghệ sĩ như vậy. Qua bài thơ Lính đảo hát bài ca trên đảo, những cảnh vật, con người hiện ra rực rỡ. Vẻ đẹp ấy thể hiện được ý nghĩa của công việc họ đang làm, của nhiệm vụ thiêng liêng canh giữ nơi đất đảo. Hình ảnh của những người lính được ông khai thác dưới một góc nhìn vừa thơ mộng, vừa phản ánh được khó khăn của cuộc sống nơi hải đảo xa xôi.
“Gió rát mặt, đảo luôn thay hình dạng
Sỏi cát bay như lũ chim hoang
Cứ mặc nó! Nào hỡi các chiến hữu
Ta bắt đầu thôi. Mây nước đã mở màn…”
Ngay từ đoạn mở đầu, độc giả đã cảm nhận được sự khắc nghiệt của cuộc sống trên hải đảo. Nơi đây chỉ có nắng và gió, đảo luôn thay đổi hình dạng theo dòng nước. Trên nền khung cảnh như vậy, chim hoang vẫy cánh làm cảnh tượng trở nên tiêu điều hơn. Mỗi ngày, cuộc sống của con người ở đây đều phải đối mặt với sự khó khăn đó. Nhưng chính nhờ vào đó, họ dần trở nên quen thuộc và bình thản trước những thử thách ấy. Trên nền cảnh vật gò cát, sự quyết tâm và lòng dũng cảm của những người lính làm nên một bức tranh sáng sủa, chứa đựng gam màu vàng và xanh. Họ lạc quan, động viên lẫn nhau tiến lên trước mặc cho những khó khăn vây quanh. Với họ, có lẽ chỉ cần có “đồng đội” thì mọi thứ trở nên dễ dàng và hạnh phúc. Hình ảnh so sánh mây nước như một buổi biểu diễn, một sân khấu lơ lửng giữa trời đất, đó là một cách tưởng tượng vô cùng độc đáo và thú vị của tác giả.
“Sân khấu lô nhô mấy chàng đầu trọc
Người xem ngổn ngang cũng… rặt lính trọc đầu
Nước ngọt hiếm, không lẽ dành gội tóc
Lính trẻ, lính già đều trọc tếu như nhau
Những lúc vui cứ gọi đùa sư cụ
Là bà con xa với bụt ốc đây mà
Thôi lặng yên nghe. Có gì đang đang sóng sánh
Hóa ra là sư cụ hát tình ca”
Những câu thơ tiếp theo vẫn là hình ảnh khắc nghiệt của thiên nhiên trên vùng hải đảo. Không chỉ gò cát làm khó khăn cuộc sống của người lính, mà nó còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống và sức khỏe của họ. Những người lính hiện lên với hình ảnh đều trọc đầu, kể cả già trẻ đều như nhau. Đó là do họ tự cạo tóc để tiết kiệm nước trong khi vệ sinh cá nhân. Bởi nơi đây, điều quý giá và cần thiết nhất chính là nước ngọt. Xung quanh đảo là nước, nhưng đó là nước biển mặn không thể sử dụng được. Điều mà chúng ta coi thường, lại là điều quý báu với những người sống ở đó. Để làm dịu đi bầu không khí nặng nề ấy, tác giả đã sử dụng ngôn từ, hình ảnh hài hước. Đó là câu nói về những người lính trọc đầu trông thật “tếu” và đùa vui so sánh họ với hình ảnh “sư cụ”. Sự đoàn kết của những người lính không chỉ là đồng chí, họ là những anh em cùng chung số phận, là những người như một gia đình. Cuối cùng, bài ca vang lên với giai điệu nhẹ nhàng như sóng biển, đó là sức hút khi con người và thiên nhiên hòa quyện vào nhau, khi biển hát và con người cùng nhau ngân nga giai điệu tình ca.
“Âm nhạc hòa quyện như làn gió biển
Nhưng những lời ca toàn là kỷ niệm và nỗi nhớ
Đêm buông xuống, chúng ta nhìn nhau trong bóng tối
Ngỡ như từ những viên đá đây thoát ra lời…
Chắc chắn có đêm trăng dẫn em đi dạo
Gương mặt em dịu dàng, hàng cây cũng tươi xinh
Mở mắt đón nhận vẻ đẹp của trời xanh sóng biển
Và bàn tay ta lại nắm chặt bàn tay ta
Người yêu dấu ơi, các em ở nơi nào?
Có cao lên trời hay thấp xuống biển?
Bóng dáng nào sẽ đến bên chúng ta?
Quay đầu nhìn, chỉ thấy mênh mông mây nước
Hãy hát cho những đại dương biết
Rằng chúng ta là những con người
Yêu em mãi mãi như muối biển
Mặc cho tình yêu chưa dám gửi đi…
Hãy hát cho đêm tối hiểu biết
Rằng tình yêu vẫn sáng trong trái tim này
Chúng ta đứng vững trên đảo xa sóng gió
Tổ quốc Việt Nam bắt đầu từ đây”
Giọng hát giống như đời sống, những người lính lên tiếng nhưng nhẹ nhàng, chính xác như làn gió biển. Nhưng giai điệu mà họ trình diễn lại chứa đựng những kỷ niệm và nỗi nhớ. Lời ca đó thể hiện sự yêu đời, lạc quan, cũng như là khát khao về một tình yêu của những người lính trẻ. Trong đêm ấy, họ bỏ hết gánh nặng để chờ đợi, mong chờ. Những hình ảnh sau đó là một mơ ước về một hạnh phúc xa vời. Rời xa hiện thực, họ chìm đắm vào biển đảo, với những sự vật của đất trời. Hai dòng cuối cùng, “Chúng ta đứng vững trên đảo xa sóng gió/Tổ quốc Việt Nam bắt đầu từ đây” như một lời cam kết. Họ sẽ đứng vững để bảo vệ mảnh đất này. Vì hòa bình, quốc gia bình yên bắt đầu từ sự yên bình trên biển.
“Âm nhạc cứ vang lên như làn gió biển
Bỗng nhìn lại, bàng hoàng bên hậu cảnh
Phía mép biển, người ấy từ đâu mà đông dày
Ồ, hóa ra là những đá trọc đầu…”
Sau phần lời ca đầy cảm xúc, tác giả cũng bỗng thăng hoa trong những từ ngữ bay bổng. Bỗng nhìn lại, như có gì đó làm tác giả bàng hoàng. Hóa ra đó là những “đầu trọc” của đồng đội, như làm cho mọi người quay về hiện thực và trách nhiệm của họ. Mặc dù vậy, khi đọc đến đây, độc giả vẫn không thể cảm nhận được sự bất lợi của những người lính. Họ sẵn lòng hy sinh tất cả vì Tổ Quốc yêu dấu.
Bằng ngôn từ mộc mạc nhưng lại tỏa sáng như một bản tình ca, Trần Đăng Khoa cũng sử dụng rất nhiều hình ảnh để làm cho độc giả hiểu rõ hơn về cuộc sống và con người ở vùng đảo xa xôi. Đó là những con người dũng cảm, mang trong mình tinh thần và tình yêu tha thiết. Bằng cách trình bày, ta vẫn có thể hình dung được họ, đẹp đẽ và tuyệt vời đến như vậy!”
Vẻ đẹp của lính Trường Sa
Mỗi câu thơ của Trần Đăng Khoa về Trường Sa đều chứa hương biển mặn mòi, thậm chí có cả máu và nước mắt của những chiến sĩ canh trời giữ đảo. Lính đảo hát bài ca trên đảo góp một giọng điệu rất riêng, vừa tươi vui, hóm hỉnh nhưng cũng cảm động, sâu lắng về cuộc sống của người lính nơi đảo xa. Nhờ đó, tác phẩm đi sâu vào lòng người, gắn bó suốt nhiều thập kỷ.
Khổ đầu trong bài thơ miêu tả sự khắc nghiệt của thời tiết ở quần đảo Trường Sa, nơi nắng gió đầy khắc nghiệt. Sân khấu dựng giữa biển cả kỳ công và độc đáo, phải đối mặt với cơn gió quăng quật, tấp táp vào mặt người. Sân khấu từ đá san hô, cánh gà làm bằng tôn, tất cả đều tạm bợ vì không có phông màn nào chịu được gió biển.
Thú vị nhất ở khổ thơ thứ hai là sự đối lập giữa sự khắc nghiệt của thiên nhiên và lòng dũng cảm, lạc quan của người lính. Gió rát mặt, “sỏi cát bay như lũ chim hoang”, thủy triều thay đổi liên tục khiến đảo thay đổi hình dạng. Quả thật, một vùng đất gian nan, thách thức. Nhưng người lính vẫn kiên cường, lãng mạn và hào sảng.
Từ “mây nước mở màn”, hình tượng người lính Trường Sa hiện lên độc đáo, tinh nghịch qua hình dáng và tâm hồn, tạo ra một giọng thơ hóm hỉnh, bông đùa nhưng đầy cảm xúc. Cuộc sống trên đảo Trường Sa gian khó, “một cây cỏ cũng khó sống”, dẫn đến việc phải thích nghi với môi trường. Thiếu nước ngọt, hầu hết họ phải cạo trọc đầu, trở thành “lính trẻ lính già đều trọc tếu như nhau”. Họ gọi đùa nhau là “sư cụ”, là “bà con xa với bụt ốc”, tạo nên sự vui nhộn và hòa quyện với hình ảnh “sư cụ hát tình ca” làm say lòng người!
Cuộc sống gian nan trên biển khơi làm người lính Trường Sa trở nên lãng mạn và kiên cường. Họ hát tình ca với nhiều cảm xúc và tình tứ, giọng hát như gió biển nhưng lời lẽ đầy nồng nàn.
Trong khổ thơ hóm hỉnh, người lính đảo tự hỏi về người yêu của mình, tưởng tượng và mong chờ. Họ mong chờ một tình yêu cháy bỏng, nhưng đêm về chỉ có mây nước âm u và bóng dáng xa xăm.
Mặc dù lãng mạn, nhưng sự kiên cường của người lính mới thực sự đẹp đẽ. Họ hát tình ca để khẳng định tình yêu thủy chung và chủ quyền đất nước, là tiếng nói phản kháng chiến tranh và nhân văn sâu sắc.
Cuối bài thơ, hình ảnh đá trọc đầu khi thủy triều rút đi là kết thúc bất ngờ và ấn tượng. Đó là phút xuất thần của nhà thơ để tạo ra những câu thơ ám ảnh và đậm chất Trần Đăng Khoa.