Cuộc sống của người Lô Lô ở Hà Giang
1.1 Khu vực sinh sống của người Lô Lô ở Hà Giang
Lô Lô được biết đến là một trong 16 dân tộc thiểu số, có dân số dưới 10.000 người, chủ yếu sinh sống tại tỉnh Hà Giang. Người Lô Lô chia thành hai nhánh chính là Lô Lô Đen và Lô Lô Hoa, mỗi nhánh sinh sống tại các khu vực khác nhau như Lũng Cú, Lũng Táo, Sủng Là và nhiều xã khác tại Đồng Văn và Mèo Vạc.
Bởi vì đều là người Lô Lô ở Hà Giang, hai nhánh này chỉ khác nhau về trang phục truyền thống. Còn ngôn ngữ và phong tục thì hoàn toàn giống nhau. Hiện nay, cuộc sống của người Lô Lô vẫn còn nhiều khó khăn. Tuy nhiên, đây lại là một trong những dân tộc thiểu số có mối gắn kết cộng đồng mạnh mẽ nhất. Các làng của người Lô Lô ở Hà Giang luôn tràn đầy niềm vui, tiếng cười và những điệu múa truyền thống uyển chuyển mỗi khi có lễ hội.
Người Lô Lô Hoa với trang phục rực rỡ đặc trưng
Còn người Lô Lô Đen thường mặc các loại trang phục tối màu hơn
1.2 Môi trường sống của người Lô Lô
Trên hành trình Đánh Giá Hà Giang, bạn sẽ thấy người Lô Lô thường sinh sống tại từng xóm riêng biệt. Nhà của họ thường xây sát vách núi, với cửa nhìn ra thung lũng hoặc cánh đồng. Hai loại nhà phổ biến ở đây là nhà trình tường và nhà sàn. Gia đình có điều kiện thường xây nhà sàn từ những cây gỗ lớn, chắc chắn. Còn những gia đình người Lô Lô ở Hà Giang khó khăn hơn thường xây nhà trình tường, đắp đất lên là chủ yếu.
Hiện nay, ở các bản làng của người Lô Lô tại Hà Giang, nhà trình tường vẫn là phổ biến nhất. Xung quanh nhà thường có hàng rào, được làm từ đất, có khu vực sân nhỏ và môi trường sống rất sạch sẽ, gọn gàng. So với các dân tộc thiểu số khác ở Hà Giang, nhà của người Lô Lô thường lớn hơn, thường có ba gian. Trong đó, gian giữa là nơi thờ tổ tiên, tiếp khách. Gian bên phải thường là nơi sinh hoạt của ông bà, bố mẹ. Gian bên trái là giường ngủ của con trai, con gái và dâu rể. Một số gia đình còn xây thêm gác để chứa ngô, khoai, lúa, thóc.
Loại nhà trình tường quen thuộc tại các bản làng của người Lô Lô ở Hà Giang
Văn hóa truyền thống của người Lô Lô ở Hà Giang
2.1 Văn hóa cộng đồng của người Lô Lô
Tinh thần đoàn kết, gắn kết của người Lô Lô ở Hà Giang rõ ràng được thể hiện qua văn hóa và cuộc sống hàng ngày. Họ sống chung làng, tôn trọng tính cộng đồng, thường tổ chức các hoạt động để kết nối thành viên trong bản. Các sự kiện như ma chay, đám cưới đều là dịp lớn của làng, mọi người cùng tham gia chuẩn bị, ăn uống và vui chơi.
Bên cạnh đó, người Lô Lô từ xa xưa đã giữ tinh thần hòa đồng, thân thiện, đoàn kết với các dân tộc anh em khác tại Hà Giang như người Pà Thẻn, Pu Péo, người Mông ở Mèo Vạc - Hà Giang v.v. Hiện nay, nhờ sự quan tâm của Đảng và các cấp lãnh đạo, người Lô Lô đã được hỗ trợ học tập và cải thiện chất lượng cuộc sống. Do đó, họ đã chấp nhận con em mình học hỏi, sinh hoạt, thậm chí là kết hôn với những dân tộc khác, tạo ra một cộng đồng đa văn hóa và vững mạnh hơn.
Người Lô Lô có văn hóa cộng đồng gắn kết chặt chẽ, thường tổ chức các hoạt động lễ hội, vui chơi cho toàn bộ dân làng
Những đứa trẻ Lô Lô trong trang phục truyền thống rất đẹp mắt
2.2 Trang phục truyền thống rực rỡ của người Lô Lô ở Hà Giang
Khi bạn đến Hà Giang, bạn sẽ thấy trang phục truyền thống của các dân tộc thiểu số ở đây rất rực rỡ. Hầu hết họ sử dụng vải thổ cẩm và các họa tiết độc đáo làm nên đặc điểm của dân tộc mình.
Trên trang phục của phụ nữ Lô Lô ở Hà Giang, hình tam giác được coi là biểu tượng của vương quốc tổ tiên từ xa xưa. Những hình tam giác này được sắp xếp hài hòa với nhiều màu sắc khác nhau. Điều đặc biệt là để phân biệt người Lô Lô Hoa và người Lô Lô Đen, bạn chỉ cần nhìn vào trang phục của phụ nữ. Còn tất cả nam giới Lô Chơi xổ sốu mặc quần áo màu xanh đen và đội mũ nồi đơn giản.
Phụ nữ người Lô Lô ở Đồng Văn - Hà Giang thường mặc áo cổ vuông, trên áo thường trang trí với các hình vẽ như chim, hoa tam giác mạch, cây lúa, cây ngô. Phần dưới của áo rộng và được làm từ nhiều vòng vải với màu sắc khác nhau. Áo thường được kết hợp với váy và một miếng vải hình chữ nhật dài ở phía sau, đeo xà cạp quấn chân.
Ngược lại, phụ nữ Lô Lô Hoa thì thường mặc áo cổ tròn và áo ngoài mở, không có cúc. Phần tay áo cũng được làm từ nhiều vòng vải với màu sắc khác nhau. Tuy nhiên, người Lô Lô Đen thì không mặc váy mà thay vào đó là quần ống được trang trí với các hoa văn rực rỡ.
Trang phục của người Lô Lô ở Hà Giang mang trong mình lịch sử từ xa xưa và gắn liền với những biểu tượng đại diện cho văn hóa truyền thống lâu đời. Bên cạnh đó, việc sử dụng màu sắc rực rỡ, đa dạng thể hiện mong muốn về hạnh phúc gia đình, tình yêu. Tuy nhiên, hiện nay hầu hết người Lô Lô chỉ mặc trang phục truyền thống trong các dịp lễ hội hoặc biểu diễn văn hóa. Trong cuộc sống hàng ngày, họ thường mặc trang phục giống người Kinh để tiện cho công việc và vận động.
Hiện nay, kiểu quần áo của người Lô Lô Đen đã được thay bằng quần để dễ dàng di chuyển và vận động hơn
Người Lô Lô Hoa luôn nổi bật với trang phục rực rỡ ở mọi nơi. Ảnh: VnExpress
2.3 Những điệu múa đặc sắc của người Lô Lô ở Hà Giang
Khi bạn đến những bản làng của người Lô Lô ở Hà Giang, bạn chắc chắn sẽ không muốn bỏ lỡ cơ hội thưởng thức những tiết mục múa truyền thống của họ. Nhạc cụ phổ biến nhất mà họ sử dụng là đàn bầu và trống đồng. Đặc biệt, người Lô Lô coi trống là vật linh thiêng nên mỗi tháng, gia chủ phải mang trống ra thờ cúng ba lần. Trước khi sử dụng trống, họ còn thắp hương xin phép thần linh mới được dùng trống.
Các tiết mục múa truyền thống của người Lô Lô thường diễn ra sau khi đã hoàn thành các nghi lễ tôn giáo. Có những tiết mục mà cả nam và nữ đều tham gia biểu diễn. Cũng có một số tiết mục mà chỉ có các cô gái đôi mươi tham gia biểu diễn. Ngoài ra, người Lô Lô còn có điệu múa giao duyên truyền thống dành cho các cặp đôi nam nữ.
Hiện nay, hầu hết các thôn của người Lô Chơi xổ sốu có các đội múa hát văn nghệ. Vì vậy, dù không đến vào dịp lễ hội, bạn vẫn có thể thưởng thức những tiết mục đặc sắc này. Họ sẽ mặc trang phục truyền thống và cùng nhau nhảy múa, hát những bài ca đặc trưng của dân tộc mình.
Điệu múa giao duyên của người Lô Lô ở Hà Giang
Âm nhạc của đàn bầu mang lại những giai điệu du dương, trầm bổng
Mọi người tụ tập vui chơi, nhảy múa
Đây là những nét đặc biệt trong cuộc sống và văn hóa của người Lô Lô ở Hà Giang mà cẩm nang du lịch Mytour.vn muốn chia sẻ với bạn. Khi bạn có cơ hội ghé thăm vùng đất Tây Bắc này, hãy không bỏ lỡ cơ hội để khám phá vẻ đẹp của cộng đồng dân tộc này nhé.
Tuyết Trịnh
Nguồn: VnExpress