Ve (ký sinh)

Ve, hay còn gọi là bét hoặc tích (Ixodida), là các loài thuộc lớp nhện với kích thước thường từ 3 đến 5 mm, thuộc liên bộ Parasitiformes. Chúng cùng với ve bét tạo thành phân lớp Acari. Ve là loài ký sinh ngoại sinh, sống bằng cách hút máu từ động vật có vú, chim, và đôi khi cả bò sát và lưỡng cư. Chúng đã xuất hiện từ kỷ Phấn trắng, và hóa thạch phổ biến nhất của chúng là trong hổ phách. Ve phân bố rộng rãi trên toàn cầu, đặc biệt ở các khu vực có khí hậu ấm áp và ẩm ướt.

Phần lớn các loài ve thuộc vào hai họ chính: họ Ixodidae (ve cứng) và họ Argasidae (ve mềm). Con trưởng thành có cơ thể hình trứng hoặc quả lê, có thể trở nên căng đầy máu khi ăn và có 8 chân. Ve cứng có lớp vỏ cứng trên lưng và một cấu trúc giống như mỏ ở phía trước để chứa miệng, trong khi ve mềm có miệng nằm ở phía dưới cơ thể. Cả hai họ ve đều tìm kiếm vật chủ bằng cách cảm nhận mùi hoặc sự thay đổi trong môi trường.

Ve trải qua bốn giai đoạn trong vòng đời của chúng: trứng, ấu trùng, nhộng và trưởng thành. Ve cứng cần đến ba vật chủ và mất ít nhất một năm để hoàn tất vòng đời, trong khi ve mềm có thể trải qua tới bảy giai đoạn nhộng, mỗi giai đoạn đều cần hút máu. Vì thói quen hút máu, ve đóng vai trò là trung gian truyền nhiều bệnh cho con người và động vật khác.

Hình thái

Như các loài nhện khác, cơ thể ve được chia thành hai phần chính: đầu-ngực và bụng.

Có hai loại ve chủ yếu:

• Ve cứng (Ixodidae): Loại này có lớp vỏ bọc cứng bằng chất kitin. Ve cứng sử dụng các móc ở hàm để bám vào cơ thể vật chủ và hút máu trong nhiều ngày cho đến khi no mới rời khỏi.
• Ve mềm (Argasidae): Loại này thường sống trong các hốc kín và chỉ ra ngoài để tìm thức ăn trong thời gian ngắn rồi lại quay về nơi trú ẩn.

Ngoài ra, họ Nuttalliellidae có một loài ve rất hiếm gặp, chỉ có ở châu Phi.

Gây bệnh

Ve chủ yếu ký sinh trên cơ thể các vật nuôi trong nhà, nhất là chó. Chúng lây lan từ động vật này sang động vật khác khi chúng tiếp xúc với nhau. Ve không chỉ hút máu mà còn có thể truyền một số bệnh sang người. Một số loài ve còn tiết ra chất độc nguy hiểm.

Hình ảnh

• Muma, Walter: Bệnh Lyme: Lớp học về tự nhiên - tháng 3 năm 1997 Lưu trữ 2008-08-07 tại Wayback Machine.
• Stafford, Kirby C. III: Phòng chống cắn ve Lưu trữ 2005-09-12 tại Wayback Machine, Sở Y tế Công cộng Connecticut, tháng 2 năm 1999.
• Fivaz, B., T. Petney, và I. Horak. 1993. Sinh học của ve: Các khía cạnh y học và thú y. Springer. ISBN 0-387-54045-8.