1. Thông tin về tác giả và tác phẩm:
- Xuân Quỳnh là một trong những nhà thơ tiêu biểu của thế hệ trẻ thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Thơ của Xuân Quỳnh thể hiện tâm hồn phụ nữ đa chiều, từ trong sáng đến chân thành, dày vò trong khát vọng hạnh phúc đời thường.
- “Sóng” là một bài thơ tình đặc sắc mà Xuân Quỳnh sáng tác sau chuyến đi thực tế đến Diêm Điền. Bài thơ này tả hiện vẻ đẹp tinh thần của phụ nữ trong tình yêu qua hình ảnh của sóng: tình yêu đậm đà, nồng nàn, đầy khao khát và sắt son chung thủy, vượt lên mọi ranh giới cuộc sống nhưng cũng chứa đựng nhiều lo lắng và mối quan tâm.
2. Nhận định về ý niệm cá nhân trong bài “Sóng”:
2.1. Diễn giải quan điểm:
- “Cái tôi” là phần tử bản thân, là cảm xúc, tình thần, là thế giới tinh thần riêng của nhà thơ trước cái thực tại khách quan. Qua “cái tôi”, chúng ta có thể nhìn thấy suy tư, thái độ, triết lý... của nhà thơ trước cuộc sống.
- “Khát vọng sống, khát vọng yêu chân thành mãnh mẽ”: là những ước ao, mong mỏi trong cuộc sống và tình yêu đạt đến mức cao nhất, mãnh liệt - là biểu hiện của một con người trẻ trung, đam mê, tràn đầy năng lượng.
- “Cái tôi nhạy cảm, lo lắng về ranh giới của tình yêu và sự hữu hạn của cuộc đời con người”: là sự nhạy cảm của cá nhân, giàu suy tư khi nhận ra sự ngắn ngủi của tình yêu và sự mong manh của cuộc sống con người.
2.2. Nhận xét về bản thân trong bài thơ “Sóng”
a. Cái tôi mong muốn sống và yêu một cách mãnh liệt, chân thành:
- Cái tôi khao khát được sống theo bản năng của mình, được hiểu và được yêu thương nên đã dấn thân vào cuộc hành trình khám phá tìm kiếm hạnh phúc: 'Sông không hiểu rõ mình/ Sóng tìm thấy dẫn dắt đến cuối con đường'.
Cái tôi còn thèm khát khám phá bí mật, nguồn gốc của tình yêu, để rồi nhận ra rằng tình yêu là điều kỳ diệu, cao quý và không thể giải thích bằng lời nói “Em cũng không biết nữa/ Khi nào ta yêu nhau'
- Trong cái tôi tồn tại nỗi nhớ mãnh liệt, nỗi nhớ ấy vượt qua mọi giới hạn không gian, thời gian, không chỉ tồn tại trong ý thức mà còn chiếm lĩnh cả tiềm thức, xâm nhập vào những giấc mơ: 'Trái tim nhớ về anh/ Dù trong giấc mơ cũng trắng trơn/ Dù hướng về phía Bắc/ Hay về phương Nam/ Mỗi nơi em vẫn suy tư/ Chỉ muốn đến bên anh' - Cái tôi khao khát và tin tưởng vào tình yêu trung thành sẽ vượt qua mọi biến động của cuộc sống, mọi sóng gió của đời để đạt được hạnh phúc: “Cuộc đời dù dài đến đâu/ Thời gian vẫn trôi đi/ Nhưng biển kia bất kể rộng lớn/ Mây vẫn luôn bay cao”. Đó cũng là một đặc điểm đẹp của cái tôi nhạy cảm hoặc chính nhà thơ.
b. Cái tôi cảm thấy nhạy cảm và lo lắng về ranh giới của tình yêu và sự hữu hạn của cuộc đời:
- Bằng sự suy ngẫm từ một tâm hồn nhạy cảm và kinh nghiệm sống, nhà thơ sớm nhận ra mâu thuẫn: cuộc sống con người ngắn so với vô hạn vô tận của thời gian; mong muốn tình yêu là không giới hạn trong khi cuộc sống của mỗi người lại có hạn.
- Cái tôi tìm cách giải quyết mâu thuẫn và lo lắng đó bằng ước muốn hòa mình vào sóng biển lớn của tình yêu để mãi mãi được yêu thương và cống hiến, để tình yêu vượt qua hữu hạn của số phận con người: 'Không bao giờ tan ra/ Trong trăm con sóng nhỏ/ Trong biển lớn của tình yêu/ Để mãi mãi vẫn dập về'
c. Nghệ thuật thể hiện:
- Cái tôi trong “Sóng” được biểu hiện qua thể thơ ngũ ngôn với nhịp điệu linh hoạt, giọng điệu chân thành, da diết, đặc biệt khổ thứ 5 là khổ duy nhất trong bài gồm 6 câu thơ, như một cách sáng tạo để thể hiện một trái tim yêu tha thiết, nồng nàn.
- Sử dụng ngôn ngữ giản dị với các kỹ thuật như nhân hoá, ẩn dụ, các cặp từ tương phản, đối lập, các từ biểu cảm; cùng với việc sử dụng cặp hình ảnh sóng và em không chỉ tạo ra sự đối lập mà còn hòa quện vào nhau để diễn tả vẻ đẹp tinh thần của cái tôi của nhà thơ.
3. Nhận xét, đánh giá hai quan điểm:
- Cả hai quan điểm đều chính xác, mỗi quan điểm đề cập đến một khía cạnh khác nhau của cái tôi trong bài thơ Sóng. Quan điểm đầu tiên tập trung vào khát vọng sống, khát vọng yêu, trong khi quan điểm thứ hai nhấn mạnh vào sự nhạy cảm, nỗi day dứt của cái tôi về giới hạn của tình yêu và sự hữu hạn của cuộc sống.
- Hai quan điểm khác nhau nhưng không mâu thuẫn mà bổ sung lẫn nhau, tạo thành một cái nhìn tổng quan về cái tôi của nhà thơ; giúp độc giả hiểu sâu sắc và chi tiết hơn về vẻ đẹp của tâm hồn người phụ nữ trong tình yêu.