1. Cấu trúc và chức năng của van bán nguyệt
Tim có cấu trúc gồm 4 buồng là 2 tâm nhĩ và 2 tâm thất. Mỗi buồng sẽ có các van điều khiển quá trình lưu thông máu vào và ra khỏi tim.
Hệ thống van của tim
Hệ thống tim mạch của con người bao gồm 4 van là 2 van nhĩ thất và 2 van bán nguyệt. Trong đó:
- 2 van nhĩ thất (Van AV) có hai lá và ba lá đảm nhận vai trò ngăn cách giữa tâm nhĩ và tâm thất, ngăn máu từ tâm thất không quay trở lại tâm nhĩ,
- 2 van bán nguyệt (Van SL) gồm van động mạch chủ và van động mạch phổi giữ vai trò ngăn máu quay lại tâm thất, đảm bảo quá trình cung cấp máu từ tim đến các cơ quan.
Van SL có cấu trúc từ các lá van. Phần mép lá van nối với thành động mạch tạo hình dạng giống như một hình bán nguyệt. Mỗi lá van bao gồm lõi mô sợi và được phủ bởi lớp nội tâm mạc kép.
Hệ thống van tim trong cơ thể con người
Van chính của động mạch chủ
Van chính của động mạch chủ hoạt động giữa tâm thất trái và động mạch chủ, còn được gọi là van túi. Đây là một trong những động mạch lớn nhất của cơ thể. Động mạch chủ cũng là động mạch quan trọng nhất mang máu từ tim đến các cơ quan.
- Về cấu trúc: Van có 3 lá hình lưỡi liềm nên được biết đến như van bán nguyệt bao gồm lá sau, lá trái và lá phải. Tương tự như các van khác, van động mạch chủ được gắn vào khung tim bởi một dây thừng.
- Về chức năng: Khi tim co bóp, van mở hướng vào động mạch chủ, máu được đẩy vào động mạch chủ từ tâm thất trái (trong giai đoạn tâm thu). Khi tâm thất giãn ra (trong giai đoạn tâm trương), van động mạch chủ sẽ đóng lại để ngăn máu quay ngược trở lại.
Van chính của động mạch phổi
Van chính của động mạch phổi nằm giữa tâm thất phải và động mạch phổi. Chức năng chính của van này là đảm bảo máu từ tâm thất phải lưu thông vào động mạch phổi. Động mạch này chịu trách nhiệm đưa máu về phổi để lấy nhiều oxy. Khi van động mạch phổi đóng, máu sẽ không thể trở lại ngược lại.
Van động mạch phổi mở, máu được đẩy một chiều từ tâm thất phải vào động mạch chủ
2. Một số bệnh lý thường gặp liên quan đến van bán nguyệt
Hoạt động đóng mở bất thường của van động mạch chủ hoặc van động mạch phổi có thể dẫn đến một số bệnh lý sau:
Hở van SL
Trong trường hợp van động mạch chủ bị hở, máu từ động mạch chủ sẽ chảy ngược lại tâm thất trái. Tương tự, khi van động mạch phổi bị hở, máu từ động mạch phổi sẽ đổ ngược lại tâm thất phải. Khi đó, tim phải làm việc vất vả hơn để đẩy máu trả ngược về. Tình trạng này kéo dài sẽ gây ra sự thay đổi về cấu trúc, chức năng và rối loạn hoạt động trong các buồng tim, ảnh hưởng đến quá trình lưu thông và bơm máu đến các cơ quan.
Hẹp van SL
Đây là tình trạng các van động mạch chủ hoặc van động mạch phổi bị thu hẹp do van dày hơn, dính các mép van,… Khi đó, máu gặp khó khăn khi chuyển qua lỗ van, không đủ để cung cấp cho các cơ quan, gây tổn thương.
Hẹp hoặc hở van bán nguyệt sẽ dẫn đến rối loạn hoạt động bơm máu từ tim
3. Nguyên nhân dẫn đến bệnh lý van bán nguyệt
Nguyên nhân gây ra các bệnh lý ở van động mạch chủ và van động mạch phổi rất đa dạng. Một số nguyên nhân phổ biến dẫn đến hoạt động không bình thường của van có thể kể đến là:
Thoái hóa
Thoái hóa là một nguyên nhân phổ biến gây biến dạng cấu trúc của các van tim dẫn đến hẹp hoặc hở van.
Thấp khớp cấp tính
Trong những trường hợp cơ thể bị nhiễm khuẩn liên cầu, cơ thể sẽ tạo ra kháng thể để tiêu diệt vi khuẩn. Tuy nhiên, một số trường hợp, kháng thể nhận nhầm tác nhân lạ và tấn công cả các bộ phận của cơ thể bao gồm cả van tim gây viêm. Nhiều trường hợp van tim bị tổn thương vĩnh viễn dẫn đến hình thành sẹo, dày lên gây cản trở đến hoạt động bơm máu của tim.
Một số nguyên nhân khác
Ngoài những nguyên nhân đã nêu, các bệnh lý liên quan đến van tim còn có thể là:
- Dị tật bẩm sinh.
- Canxi tích tụ ở các lá van.
- Màng trong tim bị nhiễm trùng gây ảnh hưởng đến chức năng của các van tim.
- Các bệnh về cơ tim, thiếu máu cơ tim, nhồi máu cơ tim,…
- Phẫu thuật hoặc xạ trị vùng ngực.
Ngoài ra, người lớn tuổi, gia đình có tiền sử bệnh tim, người mắc cao huyết áp, cao cholesterol, đái tháo đường,… cần thường xuyên kiểm tra sức khỏe để phát hiện sớm vấn đề liên quan đến van tim.
Mọi sự cố ảnh hưởng đến hoạt động của van bán nguyệt có thể gây ra các vấn đề nguy hiểm về sức khỏe tim mạch. Do đó, nếu bạn cảm thấy đau ngực, khó thở, chóng mặt, hay có các triệu chứng như thất thường về nhịp tim, bạn nên đi kiểm tra sức khỏe ngay lập tức tại cơ sở y tế đáng tin cậy.
Để giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, hãy duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh, lối sống khoa học, cân nặng ổn định, tập thể dục đều đặn, giảm căng thẳng, tránh xa chất kích thích và thuốc lá. Hãy thường xuyên kiểm tra sức khỏe để phát hiện sớm bất kỳ vấn đề nào và có phương pháp điều trị kịp thời.
Bệnh viện Mytour là một địa điểm tin cậy để chăm sóc sức khỏe tim mạch. Tại đây, bạn sẽ được thăm khám bởi các chuyên gia y tế có kinh nghiệm, được trang bị các thiết bị y tế hiện đại và các tiêu chuẩn quốc tế về xét nghiệm, đảm bảo kết quả chính xác và nhanh chóng.
Khách hàng đến thăm khám Tim mạch tại Mytour