Ví dụ văn học lớp 12: Phân tích ý nghĩa thực tế trong truyện Tình huống ngoài xa 2 Dàn ý & 3 bài văn mẫu lớp 12

Ý nghĩa thực tế của Tình huống ngoài xa gồm 2 dàn ý và 3 bài văn mẫu xuất sắc nhất. Điều này giúp học sinh có thêm nhiều gợi ý tham khảo, sở hữu bài viết đầy đủ ý tứ và sáng tạo để đạt điểm cao trong kỳ thi THPT Quốc gia 2022.

Ý nghĩa thực tế mà Nguyễn Minh Châu truyền đạt qua Tình huống ngoài xa không chỉ là về số phận của những phụ nữ, mà còn là về sự khổ đau, bi kịch của những gia đình nghèo trong xã hội cũng như là về những câu hỏi sâu sắc về cuộc sống: làm sao để đất nước chúng ta đạt được hòa bình, mọi người đều được đầy đủ, được giáo dục... Dưới đây là dàn ý và 4 bài văn mẫu về ý nghĩa thực tế của Tình huống ngoài xa tốt nhất, mời các bạn lớp 12 cùng theo dõi tại đây.

Dàn ý ý nghĩa thực tế Tình huống ngoài xa

I. Khai mạc

• Nguyễn Minh Châu (1930 – 1989) là một trong những nhà văn chiến sĩ tiêu biểu trong cuộc đấu tranh chống Mỹ. Sau năm 1975, ông chủ yếu tập trung vào việc phân tích đời sống từ góc độ thế sự. Các nhà nghiên cứu đánh giá Nguyễn Minh Châu là một trong những tác giả tiên phong và tài năng nhất của văn học Việt Nam trong thời kỳ đổi mới.
• Quá trình đổi mới tư duy nghệ thuật của Nguyễn Minh Châu đầu tiên được thể hiện trong cách tiếp cận với hiện thực. Trong tác phẩm ngắn Chiếc thuyền ngoài xa (1987), ông đã thể hiện điều này một cách rất rõ ràng.

II. Phần chính

1. Phân tích:

- Cách nhìn về cuộc sống thực của Nguyễn Minh Châu trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa được thể hiện qua các tình huống sau:

Tình huống 1: Nguyễn Minh Châu đã cho nhân vật nghệ sĩ (trước đây là lính) trở về nơi đã từng là chiến trường. Tại đây, Phùng đã trải qua nhiều trải nghiệm 'kỳ lạ và đầy bất ngờ'. Nhà văn tạo ra một góc nhìn thực tế bằng cách tạo ra các tình huống trong tác phẩm.

• Tình huống 2: Trong khoảnh khắc trí tưởng tượng phát triển, người nghệ sĩ bất ngờ chứng kiến cảnh vợ chồng từ con thuyền 'tình cảm' xuống bờ, sau đó người đàn ông già tàn bạo đánh đập vợ mình.
• Tình huống 3: Tình huống 2 được lặp lại một lần nữa. Điều này thể hiện mối quan hệ, khả năng đối phó, kiểm tra phẩm chất tính cách, nhân cách tạo ra những bước ngoặt trong tư duy, tình cảm trong cuộc sống con người, tạo ra những điều không hợp lý, giúp tác giả nhìn sâu hơn vào hiện thực, vào con người. Trong tình huống đó, người đàn ông tiết lộ bản chất là một kẻ bạo lực, độc ác, còn phụ nữ thì phải chịu đựng, kiên nhẫn.
• Tình huống 4: Cuộc trò chuyện giữa Phùng và chánh án Đẩu với một phụ nữ làm nghề đánh cá. Cuộc trò chuyện này đã làm Phùng và Đẩu hiểu rõ hơn nhiều điều: người phụ nữ không phải lúc nào cũng không mơ ước một cuộc sống hạnh phúc, không nghĩ đến nỗi đau khổ, sự nhục nhã của mình. Đằng sau sự tồi tàn mà người phụ nữ tự biết là một sự hiểu biết về cuộc sống, một sự hy sinh đáng trân trọng.

- Nguyễn Minh Châu vẫn là kẻ săn tìm cái đẹp, tìm kiếm hạt ngọc ẩn sâu trong lòng con người.

- Về mặt nghệ thuật, điều làm nên thành công của tác phẩm là việc sáng tạo tình huống để nhân vật tự thể hiện, tình huống làm cho con người phải thay đổi cách nhìn, cách quan điểm của mình.

- Nguyễn Minh Châu đã quan sát cuộc sống hàng ngày với một sự quan tâm đặc biệt để chỉ ra những vấn đề bên trong của nó và khiến người đọc cũng phải nhìn nhận thế giới, cuộc sống, con người theo góc độ của họ, từ đó cùng suy ngẫm tìm ra cách giải quyết phù hợp, nói chung là tìm kiếm câu trả lời cho bí mật của cuộc sống.

III. Tổng kết

Đọc văn của Nguyễn Minh Châu, người đọc luôn cảm nhận được “đôi mắt rộng mở, đầy cảm xúc, lo lắng, trầm tư” của nhà văn nhìn vào tâm hồn và cuộc sống của nhân vật. Viết văn, với Nguyễn Minh Châu, luôn là việc thực hiện khao khát ảnh hưởng đến cuộc sống và con người, là việc đặt ra các vấn đề về mối liên hệ giữa văn học và cuộc sống.

Dàn ý ý nghĩa thực tế của Chiếc thuyền ngoài xa

1. Bắt đầu:

– Giới thiệu về tác giả, tác phẩm, vấn đề: ý nghĩa thực tế của tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa.

2. Nội dung chính:

a. Tổng quan về tác giả, tác phẩm:

* Tác giả:

– Nguyễn Minh Châu là một trong những nhà văn tiên phong của văn học Việt Nam hiện đại trong thời kỳ đổi mới.

– Từ những năm 80, ông không chỉ chú trọng vào việc miêu tả những hình tượng mang tính lý tưởng mà còn tập trung khai thác những hình tượng con người đậm đà với thực tế, phong phú.

* Tác phẩm:

– Tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa ra đời vào năm 1983.

– Kể về cuộc hành trình thực tế của một nghệ sĩ nhiếp ảnh đến một vùng biển. Tại đây, nghệ sĩ này khám phá ra một vẻ đẹp tuyệt vời nhưng cũng phát hiện ra sự thật trần trụi đằng sau nó.

– Từ đó, nghệ sĩ rút ra những bài học sâu sắc về cuộc sống và nghệ thuật, về mối quan hệ giữa chúng.

b. Thuyết minh về giá trị hiện thực:

– “Giá trị hiện thực” là thực tế trong cuộc sống, được các tác giả thể hiện trong tác phẩm của mình.

– Thường được thể hiện qua các góc nhìn sau đây:

• Mô tả cuộc sống khốn khổ của con người đối diện với số phận đau buồn.
• Chỉ ra các nguyên nhân trực tiếp và gián tiếp gây ra những nỗi đau khổ cho con người.
• Miêu tả vẻ đẹp tiềm ẩn đằng sau mỗi con người đau khổ đó.

c. Phân tích:

* “Chiếc thuyền ngoài xa” thể hiện hiện thực cuộc sống sau cánh cửa của bức ảnh:

– Bức ảnh mà Phùng chụp là một tác phẩm tuyệt vời về một chiếc thuyền đang dần tiến vào bờ:

• Đó là “một cảnh “đắt” trời cho, “như một bức tranh mực tàu của một danh hoạ thời cổ”.
• Anh tưởng rằng mình đã tìm thấy được “cái chân lý của sự toàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn”.

– Sự thật đằng sau bức ảnh:

• Từ trong khung cảnh đẹp như mơ ấy lại xuất hiện “một người đàn ông và một người đàn bà”:
• Khi đến gần chỗ Phùng đứng, lão đàn ông “rút thắt lưng” “đánh tới tấp vào lưng người đàn bà”. Còn người đàn bà thì hoàn toàn cam chịu, chấp nhận.

→ Sự ngang trái trong gia đình hàng chài chính là hiện thực cuộc sống, được Nguyễn Minh Châu đưa vào trong tác phẩm của mình.

* Chỉ ra những nguyên nhân gây ra đau khổ cho người đàn bà hàng chài:

– Thói vũ phu, gia trưởng:

• Xuất phát từ xã hội phong kiến “trọng nam khinh nữ”.
• Đã ăn sâu vào trong suy nghĩ của những người dân nghèo, ít học.

– Đói nghèo:

• Đói nghèo gây nên những uất ức, những áp lực không thể giải toả, chính vì vậy mới gây nên cảnh bạo hành gia đình.
• Đói nghèo khiến những người phụ nữ cam chịu cuộc sống bị bạo hành, chấp nhận số phận đau thương để có thể nuôi nấng con cái của mình.

d. Đánh giá:

– Nguyễn Minh Châu không chỉ đưa vào trong truyện chất liệu hiện thực mà còn cả những trăn trở của ông về cuộc đời nữa.

– Ông còn rút ra bài học cho những nghệ sĩ rằng khi nhìn nhận cuộc sống, con người phải có cái nhìn đa diện đa chiều, phải biết đi sâu khám phá những bản chất đằng sau vẻ đẹp bên ngoài của hiện tượng.

3. Kết bài:

– Khẳng định giá trị của tác phẩm.

Giá trị hiện thực Chiếc thuyền ngoài xa - Mẫu 1

Có người từng nói, đại ý, là một nhà văn cần phải có đôi mắt mở to, khắc khoải, bồn chồn đầy nghiêm khắc. Là một nhà văn dám và đặt ngòi bút đi sâu vào đời sống con người , Nguyễn Minh Châu đã viết lên một câu chuyện giàu tính nhân văn – Chiếc thuyền ngoài xa. Và gửi gắm vào đó chất hiện thực, nhân đạo sâu sắc.

Từ đầu thập kỉ 80 trở đi, Nguyễn Minh Châu nổi lên nhà một nhà văn tiên phong trong sự nghiệp đổi mới nền văn xuôi Việt Nam. Chất khai thác tác phẩm của ông đã không còn đi vào những hình tượng con người với vẻ đẹp lí tưởng. Mà là con người mang đậm chất hiện thực đời sống cá nhân và mang tính khái quát cao.

Đọc tác phẩm của Nguyễn Minh Châu, ta có thể hình dung ra dễ dàng quá trình vận động tư tưởng tình cảm, cũng như những sự tìm tòi tiếp cận đời sống và sáng tạo của ông. Nguyễn Minh Châu bằng con mắt của mình đã hòa vào đời sống tinh thần chung, đi sâu khắc họa và phơi bày những viên ngọc vẫn sáng lấp lánh bên trong con người họ. Đã khẳng định một tính chất “bất khả chiến bại” của cái đẹp tinh thần, của cái đẹp tinh khôi thuần khiết, của cái thiện, cái chân, cái mĩ.

Trong câu chuyện của mình, Nguyễn Minh Châu đã gửi gắm tư tưởng bằng việc mở đầu bằng góc nhìn của một người nghệ sĩ, khi trước cũng từng là người lính, giờ trở lại nơi đây, chiến trường cũ của mình. Tại đây Phùng đã nhìn thấy những cảnh tượng, còn ác độc và tàn bạo hơn cả những gì anh đã từng trông thấy trong chiến tranh.

Đó là một cảnh tượng “trớ trêu và bất ngờ”, có ai ngờ phía sau một khoảnh khắc đẹp vô ngần của tạo hóa, một cảnh tượng được xem là “đắt trời cho như vậy” đã mang đến một trong những điều vô cùng tuyệt diệu cho Phùng. Nhưng, chính anh cũng không ngờ, phía sau một điều tưởng như hoàn mĩ, lại bước ra từ đó hình ảnh mang tính chất tàn độc của thói vũ phu và bạo lực trong gia đình. Đó chính là cách mang tình huống ý nghĩa bất ngờ, có ý nghĩa và tính chất khám phá đời sống. Đó là hình ảnh mang tính sự thật, lúc này ta đều cùng mang chung một câu hỏi? Vì sao người đàn ông đó lại có thói vũ phu như vậy? Và tại sao người đàn bà hàng chài kia lại nhẫn nhục, cúi đầu chịu những vết roi vọt quá sức kinh hãi và tàn độc của gã đàn ông đó.

Lần Phùng và Đẩu nghe được câu chuyện của người đàn bà đó, cũng là lúc bí mật chính thức bật mí. Phía sau tấm rèm, một hiện thực được miêu tả như bước ra từ trang truyện cổ tích. Nhưng phía sau lại cả một thế giới đầy khó khăn và thử thách. Mà con người ta chỉ biết chọn cách nhẫn nhục để mang lại hạnh phúc cho cuộc sống chính mình.

Vì lo lắng cho miếng cơm manh áo của các con, có lần còn phải phải ăn “xương rồng luộc chấm muối” nên người đàn bà đã luôn phải nhẫn nhịn những đòn roi của chồng. Phía sau đó là một hoàn cảnh khó khăn, đương đầu với nghề chài lưới lênh đênh và sóng to gió lớn trên biển, vì quá khó khăn nên hắn mang vợ mình ra để đánh đập cho bớt khổ. Hiểu điều đó, nên “ba ngày một trận nhẹ năm ngày một trận nặng” trút xuống tấm lưng yếu ớt và cô độc của người đàn bà. Đằng sau cảnh tượng ấy là một trái tim nhẫn nhục và hi sinh, luôn hạnh phúc khi chỉ cần thấy các con mình no đủ…

Nếu không đi sâu bóc trần, ta chỉ còn thấy được những gì trần trụi đơn giản của tạo hóa. Con người là một trong những sinh vật khó hiểu nhất, vì thế, đằng sau nụ cười còn có thể là một giọt nước mắt. Là một nhà văn Nguyễn Minh Châu đã ý thức điều này và làm nổi bật lên chất hiện thực trong văn của mình.

Giá trị hiện thực Chiếc thuyền ngoài xa - Mẫu 2

Truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa là một minh chứng tiêu biểu, thế hiện những đổi mới của Nguyễn Minh Châu trong cách nhìn hiện thực. Tác phẩm được viết trong giai đoạn sáng tác thứ hai của nhà văn (những năm 80).

Đọc tác phẩm Nguyễn Minh châu có thể hình dung khá rõ quá trình vận động về tư tưởng, tình cảm cũng như trăn trở, tìm tòi đổi mới cách tiếp cận cuộc sống là bút pháp sáng tạo với những đóng góp đáng trân trọng. Sau chiến tranh, sau không khí tráng ca có phần lí tưởng một thời mà cả nước hướng ra mặt trận, khi hòa bình lập lại, mọi người mới có điều kiện bình tâm để nhìn rõ hơn những góc khuất của đời thường, những phức tạp mới nảy sinh trong đời sống con người.

Đằng sau bức ảnh chụp con thuyền rất đẹp, cái đẹp ngoại cảnh tuyệt đỉnh mà người phóng viên thu được ẩn chứa một cuộc sống vật lộn với những luồng tư tưởng khác nhau mà không gì thỏa hiệp hay giải quyết một cách dễ dàng.

Nhân vật trung tâm trong tác phẩm là người phụ nữ. Trong con người xấu xí, lầm lụi cam chịu ấy còn có một con người khác mà ta không hay biết. Chị có cái nhìn mà chỉ người trong cuộc mới thấy, cái nhìn đó gắn với thực tế: lo lắng cho số phận của đứa con cho cuộc lênh đênh trên biển.

Như vậy, sau chiến tranh trở về, quan tâm hơn đến đời sống cá nhân của con người, Nguyễn Minh Châu đã khám phá ra những bão tố của cuộc sống gia đình. Nhưng sự giải quyết những mâu thuẫn của cuộc sống thực tại (gia đình người dân chài) không hề dễ dàng. Bởi vì sự việc, con người tôn trọng những mối quan hệ đa chiều, hết sức phức tạp.

Cái mới trong cách nhìn của Nguyễn Minh Châu: Ông đã thu nhỏ ống kính quay của mình trong phạm vi cuộc sống gia đình, một nội diện hẹp hơn nhưng lại mở ra nhiều điều lớn lao, sâu sắc. Trong bức tranh nhỏ, chứa đựng tất cả các vấn đề xã hội. So sánh với Mảnh trăng cuối rừng - truyện ngắn viết trong thời kì đấu tranh chống Mĩ ở miền Bắc 1970, lúc này con người, cuộc sống mang vẻ đẹp lí tưởng vì yêu cầu của thời đại. Nhà văn cần khẳng định sự chiến thắng của cái đẹp, cái thiện, cái cao cả với cái xấu xa, thấp hèn... Trước sau, Nguyễn Minh Châu vẫn là một con người suốt đời đi săn tìm cái đẹp, tìm cái 'hạt ngọc' ẩn sâu trong tâm hồn con người đó là 'mảnh trăng cuối rừng', là 'chiếc thuyền ở ngoài xa', song đã có sự đổi thay trong cách nhìn về hiện thực vì cuộc sống và tâm thế sáng tạo.

Về nghệ thuật, việc sáng tạo tình huống để nhân vật va chạm với suy nghĩ của các nhân vật khác, tương tự như Bức tranh, truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa vẫn tiếp tục khám phá cuộc sống từ nhiều góc nhìn, phức tạp về con người và số phận.

Từ hướng tiếp cận hiện thực cuộc sống trước 1975, với các tác phẩm mang tính lãng mạn cách mạng và sử thi, đến giai đoạn sau này của sáng tác của Nguyễn Minh Châu, ông quay trở lại với hiện thực sắc bén để khám phá những phức tạp mới sau chiến tranh. Ông đặt vấn đề về mối liên hệ giữa văn học và đời sống, và khát vọng tác động của văn học đối với con người.

Giá trị hiện thực Chiếc thuyền ngoài xa - Mẫu 3

Nguyễn Minh Châu đã đem đến sự đổi mới cho văn học trước và sau 1975, khẳng định tài năng sáng tạo mạnh mẽ và sức mạnh văn hóa tiến xa: Dấu chân người lính (1972), Miền cháy (1977), Những người từ trong rừng ra (1982), Người đàn bà trên chuyến tàu tốc hành (1983)...

Từ đầu thập kỷ 80 trở đi, Nguyễn Minh Châu đã là một trong những người tiên phong trong việc đổi mới văn hóa văn học Việt Nam. Các tác phẩm tiêu biểu như: Bức tranh, Người đàn bà trên chuyến tàu, Hành khách ở xa quê, Bến quê, Phiên chợ Giát...

Quá trình đổi mới tư duy nghệ thuật ở Nguyễn Minh Châu thể hiện rõ trong cách nhìn hiện thực. Chiếc thuyền ngoài xa (1987) là một ví dụ điển hình cho điều này.

Đọc tác phẩm của Nguyễn Minh Châu, ta có thể hiểu rõ quá trình vận động tư tưởng, tình cảm và sự đổi mới trong cách tiếp cận đời sống và sáng tạo văn học. Trong thời kỳ chiến tranh, con người cần sự cống hiến và hy sinh cho tổ quốc, trong mối quan hệ chủ yếu với kẻ thù, đồng chí và nhân dân.

Các tác giả thời chiến đã tập trung vào việc thi vị hóa nhân vật để khẳng định niềm tin vào cái đẹp tinh thần và thiện. Sau chiến tranh, khi mọi người có thể nhìn thấy rõ hơn về góc khuất của cuộc sống, Nguyễn Minh Châu đã mở đường cho sự thay đổi trong văn học. Ông viết về chiến tranh để đối diện với hồi ức đẹp và tự vấn lương tâm.

Trong truyện Chiếc thuyền ngoài xa, Nguyễn Minh Châu đưa người nghệ sĩ (trước là người lính) trở về chiến trường cũ và gặp nhiều sự trớ trêu và bất ngờ. Tác giả tạo ra tình huống nhận thực để khám phá đời sống và nhân cách. Tình huống này bộc lộ rõ mối quan hệ và thử thách phẩm chất con người.

Câu hỏi mà độc giả và nhân vật 'tôi' đặt ra là: Tại sao lão đàn ông đánh vợ? Và vì sao người phụ nữ không chống trả hoặc chạy trốn?

Hiện thực được ví như câu chuyện cổ tích nhưng không có hậu (không có giải thoát cho bi kịch gia đình, số phận bất hạnh).

Đối với du khách, bãi biển là nơi lý tưởng. Nhưng với người dân chài, họ không quan tâm đến vẻ đẹp của biển. Tương tự, du khách ngạc nhiên trước tuyết rơi ở Đà Lạt nhưng không biết nghĩ đến nỗi lo của người nông dân, với cái lạnh gay gắt. Cuộc sống của người chài biển là một cuộc mưu sinh khó khăn, vất vả. Trong những ngày biển động, cả gia đình phải sống nhờ cây xương rồng luộc. Họ không có nơi ở ổn định vì phải theo nghề. Người đàn ông uống rượu, và lão chồng đánh vợ là một hình phạt cho số phận khó khăn. Cuộc sống của họ chứa đầy những khó khăn, vượt qua mọi sóng gió.

Trong truyện Chiếc thuyền ngoài xa, tác giả phản ánh sâu sắc về con người, khiến người đọc cảm thấy đặc biệt về các nhân vật.

Nhân vật chính trong truyện là một phụ nữ bình thường, số phận của cô thu hút sự quan tâm của độc giả.

Dù xấu xí bề ngoại, nhưng trong con người đó là sự hiểu biết và hy sinh. Chị có thể thoát khỏi bi kịch gia đình bằng cách ly hôn nhưng chọn ở lại vì gia đình.

Sau chiến tranh, Nguyễn Minh Châu quay trở lại cuộc sống cá nhân và khám phá ra những bão tố trong cuộc sống gia đình. Giải quyết mâu thuẫn gia đình không dễ dàng, không chỉ đơn giản là khuyến khích ly hôn hay đưa ra lời khuyên. Xấu xa trong con người không thể loại bỏ dễ dàng. Người ta không thể bán đi phần u tối của mình một cách đơn giản. Thực tế phức tạp, vì con người tồn tại trong mối quan hệ đa chiều. Cuộc sống gia đình chứa đựng cả vấn đề xã hội và nhân sinh.

Trong hành trình sáng tạo, Nguyễn Minh Châu luôn lo lắng về con người và cuộc sống. Văn học được sinh ra để gìn giữ cái mong manh trong con người. Thiếu điều này, con người không thể tồn tại giữa xã hội và trở thành tai họa. Lí do mà Nguyễn Minh Châu viết là hy vọng gìn giữ điều quan trọng trong con người.

Mầm ác trong con người không phải mới mọc ra, chất độc nằm ngay trong sự sống. Lão chồng vừa là nạn nhân, vừa là thủ phạm gây ra đau khổ cho gia đình. Cần phải nâng cao phần thiện trong những kẻ thô bạo.

Nhà văn viết sau năm 1980 chống lại quan niệm bảo thủ về cuộc sống con người và văn chương. Chiếc thuyền ngoài xa mô tả sự thật nghiệt ngã, khơi gợi người đọc nhìn sâu vào cuộc sống và trách nhiệm của người nghệ sĩ.

Tư duy nghệ thuật không thể vượt qua quy luật của thiện, mĩ, chân và quy luật nhân bản. Nghệ sĩ có sứ mệnh đặc biệt trong việc giữ cho dòng sông văn học đổ vào đại dương nhân bản.

Nguyễn Minh Châu luôn làm việc để tìm kiếm cái đẹp, hạt ngọc ẩn sâu trong tâm hồn con người. Sự thay đổi trong cách nhìn của nhà văn là do cuộc sống hòa bình khác với chiến tranh.

Trong nghệ thuật, sự sáng tạo của tác phẩm là khiến con người phải thay đổi quan niệm của mình. Nguyễn Minh Châu đẩy tác phẩm lên cao trào để khám phá tính cách con người và sự thật cuộc đời.

Tác phẩm tiếp tục khám phá cuộc sống như trong Bức tranh, với cách nhìn đa diện và phức tạp. Nguyễn Minh Châu đặt mối quan tâm đặc biệt vào cuộc sống đời thường để giúp người đọc suy nghĩ và tìm ra cách giải quyết bài toán nghịch lí của cuộc đời.

Đọc văn Nguyễn Minh Châu, người đọc luôn nhìn thấy đôi mắt sắc bén của nhà văn nhìn vào nội tâm và cuộc sống của nhân vật. Viết văn đối với Nguyễn Minh Châu là để tác động đến đời sống và con người, đặt ra những vấn đề về mối quan hệ giữa văn học và đời sống.