Buzz
Vi khuẩn song cầu hay còn gọi là lận cầu (tiếng Anh: diplococcus) là loại vi khuẩn hình cầu thường thấy dưới dạng hai tế bào liên kết với nhau.
Phân loại
Các vi khuẩn song cầu Gram âm tiêu biểu bao gồm Neisseria, Moraxella catarrhalis, và Acinetobacter. Các vi khuẩn song cầu Gram dương tiêu biểu là phế cầu khuẩn và Enterococcus
Thuật ngữ diplococcus xuất phát từ 'diplo', nghĩa là hai, và 'coccus', nghĩa là quả, nhấn mạnh vào đặc điểm hình cầu hoặc hình trứng của vi khuẩn.
Trước đây, chi vi khuẩn Diplococcus đã được công nhận, nhưng hiện nay không còn được sử dụng nữa.
Vi khuẩn song cầu liên quan đến bệnh não úa (encephalitis lethargica).
Nguyên tắc phân loại
Vi khuẩn song cầu Gram âm
Neisseria spp.
Ngành: Proteobacteria
Lớp: Betaproteobacteria
Họ: Neisseriales
Gia đình: Neisseriaceae
Chi: Neisseria
Chi Neisseria thuộc về họ Neisseriaceae và bao gồm 10 loài khác nhau, chủ yếu là Gram âm và có hình cầu. Các loài vi khuẩn Gram âm thuộc chi này bao gồm: Neisseria cinerea, Neisseria gonorrhoeae, Neisseria polysaccharea, Neisseria lactamica, Neisseria meningitidis, Neisseria mucosa, Neisseria oralis và Neisseria subflava. Trong số các loài Neisseria, N. meningitidis và N. gonorrhoeae là những loài gây bệnh phổ biến nhất.
Moraxella catarrhalis
Ngành: Proteobacteria
Lớp: Gammaproteobacteria
Bộ: Pseudomonadales
Họ: Moraxellaceae
Chi: Moraxella
Chi Moraxella thuộc về họ Moraxellaceae. Chi này bao gồm nhiều loài trực cầu khuẩn Gram âm như: Moraxella lacunata, Moraxella atlantae, Moraxella boevrei, Moraxella bovis, Moraxella canis, Moraxella caprae, Moraxella caviae, Moraxella cuniculi, Moraxella equi, Moraxella lincolnii, Moraxella nonliquefaciens, Moraxella osloensis, Moraxella ovis và Moraxella saccharolytica, Moraxella pluranimalium. Tuy nhiên, chỉ có loài Moraxella catarrhalis có hình thái của song cầu khuẩn và là một tác nhân gây nhiễm trùng ở người.
Vi khuẩn song cầu Gram dương
Streptococcus pneumoniae
Ngành: Firmicutes
Lớp: Bacilli
Bộ: Lactobacillales
Họ: Streptococcaceae
Chi: Streptococcus
Loài: Streptococcus pneumoniae
Loài Streptococcus pneumoniae thuộc chi Streptococcus và họ Streptococcaceae. Chi Streptococcus bao gồm khoảng 129 loài và 23 phân loài, góp phần quan trọng vào hệ vi sinh vật của con người. Trong số đó, nhiều loài là vô hại, nhưng một số loài như S. pneumoniae có thể gây hại cho sức khỏe con người.
Enterococcus spp.
Ngành: Firmicutes
Lớp: Bacilli
Bộ: Lactobacillales
Họ: Enterococcaceae
Chi: Enterococcus
Chi Enterococcus thuộc họ Enterococcaceae. Chi này bao gồm 58 loài và 2 phân loài. Mặc dù trước đây những vi khuẩn Gram dương này được coi là vô hại, nhưng trong vòng 10 năm qua, một chủng vi khuẩn Enterococcus đã trở thành tác nhân gây bệnh.
Vi khuẩn gây bệnh
Nhiều loại song cầu khuẩn có khả năng gây bệnh. Ví dụ, song cầu khuẩn Gram âm gây bệnh bao gồm N. gonorrhoeae và N. meningitidis. Vi khuẩn N. gonorrhoeae lây nhiễm qua quan hệ tình dục với người bị nhiễm, xâm nhập vào hệ sinh dục nữ, gây nhiễm khuẩn cổ tử cung và tử cung, dẫn đến nguy cơ biến chứng trong thụ thai. Ở nam giới, vi khuẩn này gây nhiễm niệu đạo, tạo thành cụm trong biểu mô và gây tổn thương tế bào. N. meningitidis, hay còn gọi là meningococcus, có thể gây nhiễm khuẩn cả bên ngoài và bên trong cơ thể như phổi, phần trên cổ họng, hoặc da, và cuối cùng vào mạch máu, gây nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Một ví dụ khác của song cầu khuẩn Gram âm gây bệnh là Moraxella catarrhalis. Nghiên cứu về M. catarrhalis trên 58 ca cho thấy sự nhiễm khuẩn trong cơ thể, như viêm họng, viêm khí quản, viêm xoang, viêm phế quản, và viêm tai, ít gặp viêm màng não, viêm màng trong tim, và viêm khớp.
Các vi khuẩn Gram dương gây bệnh bao gồm Streptococcus pneumoniae và một số loài của Enterococcus. Streptococcus pneumoniae gây nhiễm khuẩn đường hô hấp và hệ miễn dịch, tập trung ở cuối cuống phổi, gây viêm và có thể dẫn đến viêm phổi. Enterococcus có thể gây viêm màng não, một bệnh hiếm gặp, cùng với viêm đường tiết niệu và nhiễm trùng vết thương sau phẫu thuật, đang trong quá trình hồi phục.
