Marco Polo đã đạt được vị trí quan trọng trong lịch sử nhờ khả năng kể chuyện của mình trong cuốn sách 'Những chuyến du hành của Marco Polo', đã làm cho lòng người châu Âu lay động.
Marco Polo, nhà thám hiểm người Venice, thường được tôn vinh là doanh nhân châu Âu đầu tiên khám phá Trung Quốc. Cuộc phiêu lưu của ông vào thế kỷ 13 đã được ghi lại trong cuốn sách nổi tiếng 'Những chuyến du hành của Marco Polo'. Mặc dù vậy, có một quan điểm phổ biến sai lầm rằng ông là người châu Âu đầu tiên đặt chân tới Trung Quốc. Mặc dù cuộc hành trình của Marco Polo có ý nghĩa quan trọng, nhưng việc công nhận các nhà thám hiểm trước đó là điều cần thiết để hiểu rõ hơn về mối tương tác giữa châu Âu và Trung Quốc trong quá khứ.
Tiền nhiệm của Marco Polo
Các tài liệu lịch sử ghi nhận rằng một sứ thần La Mã, có thể là được cử đến bởi Hoàng đế Marcus Aurelius, đã đến Trung Quốc vào năm 166 sau Công nguyên. Mối tiếp xúc sớm này giữa châu Âu và Trung Quốc đã diễn ra trước Marco Polo hơn một thiên niên kỷ.
Ngoài ra, bằng chứng khảo cổ cho thấy sự hiện diện của các nghệ nhân Hy Lạp tại Trung Quốc từ thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên. Các nghệ nhân này có thể đã tham gia trong việc đào tạo các thợ thủ công địa phương và ảnh hưởng đến văn hóa và nghệ thuật Trung Quốc.
Trước khi Marco Polo bắt đầu hành trình sang phương Đông, một số người châu Âu đã mạo hiểm đến Trung Quốc. Một ví dụ điển hình là Rabban Bar Sauma, một tu sĩ Cơ đốc giáo Nestorian từ Đế chế Mông Cổ.
Vào thế kỷ 13, ông đã đi hành hương về phía tây, ghé thăm các triều đình châu Âu, bao gồm cả triều đình của Giáo hoàng và nhiều vị vua châu Âu khác. Chuyến đi của ông xảy ra trước chuyến thám hiểm của Polo tới Trung Quốc, cho thấy sự giao thoa của châu Âu và Trung Quốc rất đa dạng và sâu rộng hơn nhiều so với những gì được biết đến rộng rãi.
John of Montecorvino hay Giovanni da Montecorvino trong tiếng Ý, một nhà truyền giáo dòng Phanxicô người Ý, là một ví dụ khác. Ông đã đặt chân tới Trung Quốc vào cuối thế kỷ 13, nhiều thập kỷ trước chuyến du hành của Marco Polo.
John đóng một vai trò quan trọng trong việc truyền bá Cơ đốc giáo ở Trung Quốc và thành lập các giáo xứ ở nhiều thành phố khác nhau của Trung Quốc. Sự hiện diện của ông ở Trung Quốc là minh chứng cho sự tham gia của châu Âu trong khu vực từ sớm hơn.
Tương tự, William xứ Rubruck, một tu sĩ dòng Phanxicô người Flemish, đã bắt đầu các cuộc hành trình khám phá khắp Đế chế Mông Cổ, kể cả các vùng của Trung Quốc, vào giữa thế kỷ 13. Ông đã ghi lại cuộc hành trình của mình và các cuộc gặp gỡ với cả người Mông Cổ và người Trung Quốc.
Cuộc hành trình phi thường của Marco Polo
Sinh năm 1254 trong một gia đình thương gia người Venice, Marco đã tiếp xúc với thế giới thương mại từ khi còn nhỏ. Cha của ông, Niccolò Polo, và chú của ông, Maffeo Polo, đã thành lập một hãng buôn bán thành công ở Địa Trung Hải và Biển Đen.
Năm 1271, khi khoảng 17 tuổi, Marco Polo bắt đầu cuộc hành trình đầu tiên của mình đến phương Đông cùng với cha và chú của mình. Điểm đến ban đầu của họ là triều đình Mông Cổ, do Hốt Tất Liệt, người sáng lập triều đại nhà Nguyên ở Trung Quốc, cai trị. Gia đình Polo đã đi qua nhiều vùng khác nhau, từ miền đông Thổ Nhĩ Kỳ đến Tabriz (ở Iran ngày nay) và qua các vùng của Afghanistan, trước khi đến triều đình Mông Cổ vào năm 1275.
Trong thời kỳ lưu lại ở Trung Quốc, đặc biệt là tại Dadu (nay là Bắc Kinh), Marco Polo và gia đình đã tham gia vào các hoạt động ngoại giao và thương mại thay mặt cho Hốt Tất Liệt. Mặc dù ban đầu Marco ít hoặc không biết tiếng Trung Quốc, nhưng ông đã học các ngôn ngữ như Uygur, Thổ Nhĩ Kỳ và Mông Cổ, giúp ông tương tác ở nhiều khu vực trong đế chế rộng lớn.
Vai trò của Marco tại triều đình Hốt Tất Liệt không chỉ dừng lại ở ngoại giao. Ông được bổ nhiệm làm sứ thần và giao cho nhiệm vụ khám phá và quản lý các vùng đất xa xôi trong Đế chế Mông Cổ. Trên những chuyến đi này, Marco Polo đã ghi lại thông tin chi tiết về các vùng đất Trung Quốc, bao gồm Vân Nam, và các nơi xa xôi như Ấn Độ, Miến Điện và Sumatra.
Khoảng năm 1292, gia đình Polo cố gắng thoát khỏi sự kiểm soát của Hốt Tất Liệt khi quyền lực của hoàng đế già dần yếu đi. Cuối cùng, họ trở về Venice vào năm 1295.
Ảnh hưởng và đóng góp của Marco Polo
Dù không phải là người châu Âu đầu tiên đặt chân vào Trung Quốc, trải nghiệm và tác phẩm của Marco Polo đã có tác động sâu sắc đến kiến thức và nhận thức của người châu Âu về quốc gia này. Cuốn sách 'Những chuyến du hành của Marco Polo' viết trong thời gian ông bị giam giữ ở Genoa sau khi bị bắt trong Chiến tranh Venice-Genova, đã trở thành một tác phẩm văn học quan trọng trong thời đại của ông.
Trong tác phẩm của mình, Marco Polo đã miêu tả mạnh mẽ về sức mạnh kinh tế của Trung Quốc, các thành phố, cảnh quan và con người một cách chi tiết. Ông cũng nói về các phương tiện tiên tiến của văn hóa Trung Quốc như việc sử dụng tiền giấy, hệ thống bưu chính phức tạp và công nghệ như kính mắt. Những chi tiết và tiến bộ này, mà hầu hết chưa được biết đến ở châu Âu vào thời điểm đó, đã khơi dậy sự tò mò của vô số độc giả.
Một trong những khía cạnh ảnh hưởng nhất của các bài viết của Marco Polo là việc ông giới thiệu tiền giấy tới châu Âu. Ông ngạc nhiên trước cách người Trung Quốc sử dụng giấy để giao dịch và mô tả của ông đã giúp tiền giấy trở nên phổ biến ở châu Âu.
Hơn thế nữa, tác phẩm của Marco Polo đã truyền cảm hứng cho những nhà thám hiểm tương lai, như Christopher Columbus. Khi Columbus ra khơi vào năm 1492 để tìm tuyến đường biển đến Trung Quốc, ông đã được truyền cảm hứng từ bản sao của 'Những chuyến du hành của Marco Polo', vốn được chú thích rất nhiều vào thời điểm đó.
Mặc dù hành trình đáng chú ý của Marco Polo đến Trung Quốc không thể phủ nhận là một phần quan trọng trong lịch sử khám phá, nhưng điều quan trọng là phải loại bỏ quan niệm sai lầm rằng ông là người châu Âu đầu tiên đặt chân tới Trung Quốc.
Tham khảo: Scienceabc