Buzz
Trong thời gian gần đây, mưa đá đã xuất hiện nhiều hơn và mạnh mẽ hơn, với kích thước của những viên đá cũng ngày càng lớn hơn. Điều gì đã dẫn đến hiện tượng này?
Mưa đá có kích thước lớn như quả bóng chày tấn công bang Texas (Mỹ) trong những ngày gần đây, trong khi ở nhiều nơi ở Việt Nam, mưa đá 'chưa từng có' đã gây ra thiệt hại cho mùa màng.
Mưa đá gây thiệt hại hàng tỉ USD tại Mỹ mỗi năm
Theo , mặc dù các báo cáo về mưa đá khổng lồ là hiếm, nhưng có dấu hiệu cho thấy tỷ lệ mưa đá đang tăng lên trong thời gian gần đây. Trong vòng 5 năm qua, một số bang ở Mỹ đã ghi nhận liên tục mưa đá với kích thước 'kỷ lục'. Chỉ ở Mỹ, mưa đá đã gây thiệt hại hàng tỉ USD mỗi năm.
Ngay cả thuật ngữ 'mưa đá' cũng thể hiện sự tăng lên về kích thước của hạt mưa. Mưa đá 'lớn' chỉ đề cập đến những viên đá từ 10cm trở lên, tương đương với một quả bóng mềm. Mưa đá 'khổng lồ' chỉ những hạt mưa có kích thước cỡ một trái dưa lê hoặc lớn hơn 15cm.
Trận mưa đá lớn nhất từng được ghi nhận diễn ra vào năm 1986 tại Bangladesh, khi một viên đá nặng khoảng 1kg đã gây ra nhiều thương vong. Trận mưa đá lớn nhất ở Mỹ, tính đến thời điểm này, xảy ra tại bang South Dakota vào năm 2010, với viên đá có đường kính khoảng 20,3cm.
Tại tỉnh Cordoba của Argentina, đã có một trận mưa đá có kích thước lên đến 23,6cm vào năm 2018, hoặc thậm chí còn lớn hơn, theo một số báo cáo.
Vào năm 2023, mưa đá đã xuất hiện tại Ý với đường kính của các viên đá khoảng 19cm. Các kỷ lục mới về kích thước của hạt mưa đá thường xuất hiện trong thời gian gần đây.
Biến đổi khí hậu làm cho mưa đá trở nên nghiêm trọng hơn
Theo , các cơn bão gây ra mưa đá, thường được gọi là 'supercell', là hiện tượng bão hiếm gặp với những đám mây xoay liên tục theo chiều thẳng đứng kèm theo mưa đá, gió lớn và sét.
Supercell còn được gọi là 'mẹ vòi rồng' hoặc 'quái vật của bầu trời' vì sức tàn phá kinh khủng của nó.
Mưa đá to như quả trứng, nhiệt độ ở Nghệ An giảm
Tại sao mưa đá trở nên dữ dội hơn so với trung bình nhiều năm?
Hiện tượng này đòi hỏi ba yếu tố chính để hình thành, bao gồm một bầu không khí không ổn định, nơi không khí khô, lạnh đặt bên trên không khí ấm, ẩm ướt; độ ẩm cao; và những luồng gió mạnh.
Các viên đá được hình thành khi một giọt nước bay vào trong cơn bão, sau đó tiến lên cao. Trong quá trình bay quanh trong không khí lạnh, giọt nước này đông lại, và tiếp tục tăng kích thước theo từng lớp, giống như một củ hành, do sự gia tăng của độ ẩm và không khí lạnh.
Nhiệt độ cao do biến đổi khí hậu khiến không khí trở nên ấm hơn, ẩm ướt hơn, tạo điều kiện cho sự không ổn định nhiều hơn, cùng với những cơn bão mạnh mẽ.
Không khí nóng cũng cung cấp năng lượng cho những luồng gió mạnh của các cơn bão này, khiến cho những viên đá ở trong cơn bão có thể lớn lên, để rồi cuối cùng trở nên quá nặng và rơi xuống mặt đất.
Một số thông tin từ mô hình mô phỏng ước tính rằng kích thước lớn nhất của hạt mưa đá có thể lên đến 27cm, hoặc to như một quả bóng bowling, tuy thực tế chưa từng xảy ra.
Dự báo kích thước của các trận mưa đá hiện đang là một thách thức lớn cho các nhà khoa học thời tiết, cũng như việc xác định cơn bão nào sẽ tạo ra những viên đá có khả năng tan ra trước khi rơi xuống đất. Có rất nhiều biến số về không khí. Tuy nhiên, chất lượng của dữ liệu đầu vào đang được cải thiện liên tục.
Những trận mưa đá dữ dội
Vào ngày 21-7-2021, tại Anh, thời điểm cao điểm của mùa hè, với một cơn nắng nóng gay gắt. Ở Leicestershire, khu vực trung du của Anh, trẻ em đang vui chơi trong bể bơi để tận hưởng chút mát mẻ. Sau đó, bầu trời lại trở nên tối đen.
Sau đó, những hạt mưa đá có kích thước như quả bóng gôn bắt đầu rơi từ trên cao, phá vỡ cửa sổ và làm hỏng ô tô. Những khu vườn bị thiệt hại nặng nề do trận mưa đá như trút nước.
Tuy nhiên, trận mưa này vẫn chưa đạt đến mức của cơn mưa đá diễn ra trong 20 phút tại thành phố Calgary, Canada vào tháng 6-2020. Những hạt mưa đá có kích thước như quả bóng tennis đã gây thiệt hại cho ít nhất 70.000 ngôi nhà và xe hơi, phá hủy mùa màng và khiến khu vực này phải đối mặt với hóa đơn sửa chữa trị giá 940 triệu USD.
Ở các bang Texas, Colorado và Alabama, mưa đá có đường kính lên đến 16cm. Năm 2020, Tripoli, thủ đô của Libya, chịu đựng những trận mưa đá có đường kính gần 18cm.
Năm 2022, một bé gái 20 tháng tuổi đã thiệt mạng sau khi bị các hạt mưa đá rơi trúng đầu tại Tây Ban Nha. Trận mưa đá dữ dội đã làm hủy hoại khu vực Catalonia. Mỗi viên đá có đường kính khoảng 10cm, gây ra thương tích cho khoảng 50 người khác, chủ yếu là bầm tím và gãy xương.
