Vì sao tháng 7 âm lịch lại được gọi là tháng cô hồn?

(Mytour) Tháng 7 âm lịch được gọi là tháng cô hồn theo quan niệm của người Việt Nam. Nguyên nhân cho tên gọi này là gì? Hãy cùng Mytour khám phá nguồn gốc và lý do nhé.

Theo truyền thuyết dân gian, người Việt tin rằng sau khi qua đời, linh hồn sẽ được Diêm Vương xét xử. Những người sống tốt sẽ được đầu thai sớm, trong khi những kẻ ác sẽ bị đày xuống địa ngục để chịu hình phạt. Nếu tội lỗi quá lớn, linh hồn có thể trở thành ma quỷ, không bao giờ được đầu thai mà phải lang thang và quấy rối người sống. Vì vậy, người Việt có phong tục cúng cô hồn để xoa dịu các vong hồn này.

Vậy tháng cô hồn cụ thể là tháng nào? Tục cúng cô hồn có nguồn gốc từ truyền thuyết Đạo giáo của người Hoa. Theo truyền thuyết, vào tháng 7 âm lịch, đặc biệt là từ ngày mùng 2/7, Diêm Vương mở Quỷ Môn Quan để ma quỷ có thể rời khỏi địa ngục và về thế gian. Đến đêm rằm tháng 7, Quỷ Môn Quan sẽ đóng lại, ma quỷ phải trở về địa ngục để tiếp tục chịu tội.

Vì lý do đó, trong tháng 7 âm lịch, người ta tin rằng có nhiều quỷ đói lang thang trên trần gian, vì vậy cần cúng cháo, gạo, muối để khuyến khích chúng không quấy rối cuộc sống của người sống vì đói khát.

Điều này thể hiện tinh thần nhân ái cao cả trong văn hóa dân tộc Việt Nam. Thay vì xa lánh hay đẩy đi những linh hồn tội lỗi, người ta vẫn mở rộng vòng tay, cho phép họ cảm nhận được tình thương. Ngày lễ Xá Tội Vong Nhân không chỉ thể hiện tính nhân đạo mà còn cho thấy sự công bằng khi cho những linh hồn tội lỗi cơ hội ăn năn và giảm bớt khổ đau, đồng thời khuyến khích họ sửa chữa sai lầm.

Trong lễ Xá Tội Vong Nhân, có một câu chuyện liên quan đến Phật giáo được truyền miệng. Đức A Nan Đà, đại đệ tử của Phật Thích Ca, trong một lần thiền định, đã gặp một con quỷ đói với hình dạng gầy guộc, cổ dài và lưỡi thè dài. Con quỷ cảnh báo ông rằng trong ba ngày nữa ông sẽ biến thành một con quỷ giống như nó, trừ khi ông bố thí cho các quỷ đói và cúng dường Tam Bảo để được giải thoát và gia tăng tuổi thọ.

Tôn giả A Nan Đà đã kể lại câu chuyện này với Đức Phật. Ngài đã ban cho ông một bài chú để đọc trong lễ cúng Tam Bảo, nhằm cầu cho các quỷ đói được giải thoát. Câu chuyện sau đó đã được truyền bá trong dân gian, trở thành lễ Xá Tội Vong Nhân, ngày thể hiện lòng tôn kính và từ bi đối với người đã khuất, tha thứ cho những lỗi lầm trong quá khứ của họ.

Tháng 7 âm lịch có nhiều điều cấm kỵ mà từ xưa đã được truyền miệng, nhất là trong tháng cô hồn. Ví dụ, không nên treo chuông gió gần giường ngủ vì dễ dẫn đến sự xuất hiện của ma quỷ. Khi đi đêm, không nên gọi tên thật để tránh bị ma quỷ giả mạo, và không chụp ảnh vào buổi tối vì có thể nhìn thấy những thứ không mong muốn. Tháng cô hồn được xem là thời điểm không may mắn, không phù hợp để thực hiện các việc trọng đại như cưới xin, xây dựng nhà cửa, hay cầu tài lộc.

Theo truyền thuyết, vào tháng cô hồn, trên thế gian xuất hiện rất nhiều linh hồn lạc lỏng và ma quái, trong đó ngạ quỷ hay còn gọi là quỷ đói là nỗi sợ hãi lớn nhất của con người. Những hồn ma này thường gây rắc rối và khủng bố người sống.

Có một câu chuyện dân gian khác về ngạ quỷ. Xưa kia, có một gia đình giàu có nhờ bán nước mía. Một ngày, một nhà sư đến xin nước mía để chữa bệnh cho người khác. Khi đó, người chồng không có nhà, nhưng trước khi đi, ông đã dặn dò vợ phải tiếp đón nhà sư thật chu đáo.

Tuy nhiên, bà vợ đó là người tham lam và nổi tiếng keo kiệt, nên đã không tuân theo lời chồng. Bà lo lắng rằng nếu cho nhà sư nhiều nước mía, sẽ thiệt hại vốn liếng của mình, nên đã đi tiểu vào bát của nhà sư và trộn chung với nước mía. Nhà sư nhận biết được điều này nhưng không nói gì, chỉ lặng lẽ đổ bát nước đi rồi ra về.

Khi bà vợ qua đời, do những tội lỗi của mình trong đời trước, bà bị đầu thai thành quỷ đói, phải sống trong cảnh đói khát, ở những nơi bẩn thỉu và nhớp nhúa để đền tội và sám hối cho những lỗi lầm trước kia.

Tháng 7 âm lịch có hai lễ lớn là lễ Vu Lan và lễ cúng cô hồn. Dù cả hai đều diễn ra trong tháng này, chúng mang ý nghĩa khác nhau. Lễ cúng cô hồn như đã nói trước đó, còn lễ Vu Lan liên quan đến câu chuyện Mục Kiều Liên báo hiếu.

Mục Kiều Liên là một trong những đệ tử của Đức Phật, nổi tiếng với khả năng tu luyện và các phép thần thông. Mẹ của ông qua đời sớm, và dù theo Đức Phật đã lâu, ông vẫn không nguôi nhớ mẹ. Một ngày, ông sử dụng mắt thần để tìm kiếm mẹ mình và xem bà sống sau khi chết có tốt không.

Mục Kiều Liên rất thương mẹ, nên đã cầu xin Đức Phật tìm cách cứu mẹ mình. Đức Phật dạy rằng, ác nghiệp của bà Thanh Đề quá nặng, một mình ông không thể cứu được mẹ mà cần sự trợ giúp từ chư tăng khắp mười phương. Vào rằm tháng 7 âm lịch, khi chư tăng kết thúc thời gian an cư, ông phải chuẩn bị một lễ vật đặt trong chậu để dâng cúng, nhờ chư tăng cầu phúc và thành tâm xin cầu cứu mới có thể giải thoát vong nhân khỏi địa ngục.

Mục Kiều Liên đã chân thành làm theo lời Phật dạy, không chỉ cứu mẹ mình mà còn giải thoát nhiều linh hồn khỏi địa ngục. Kể từ đó, tháng 7 âm lịch trở thành “mùa hiếu hạnh” và là dịp “xá tội vong nhân”, tức là xá tội và giải thoát các vong hồn. Trong tháng cô hồn, người dân thường tổ chức lễ cầu siêu hoặc cúng dường để giúp các vong hồn không có người thân thoát khỏi đói khổ và cầu bình an cho bản thân.

Từ đó, theo lời Đức Phật, các Phật tử thực hiện lễ Vu Lan để báo hiếu cha mẹ và cầu phúc cho những vong hồn. Dù nguồn gốc của hai lễ cúng lớn trong tháng 7 âm lịch khác nhau, chúng đều mang ý nghĩa nhân văn cao cả, thể hiện lòng hiếu thảo và thực hiện việc từ thiện cho những người đói khổ.