Theo cơ quan An toàn quốc gia Mỹ, vị trí ngồi trên xe ô tô cũng ảnh hưởng đến mức độ tổn thương trong tai nạn giao thông. Tùy thuộc vào thiết kế, các loại xe phổ biến như sedan, hatchback, CUV, SUV, MPV sẽ có vị trí ngồi an toàn và nguy hiểm khác nhau.
Vị trí nào trên xe ô tô an toàn nhất và nguy hiểm nhất?
Loại xe sedan, hatchback (4-5 chỗ ngồi)
Vị trí ngồi nguy hiểm nhất trên ô tô 5 chỗ là ghế cạnh người lái. Khi có va chạm trực diện, người lái thường đánh lái để bảo vệ bản thân, làm cho ghế phụ trở thành vị trí chịu ảnh hưởng nặng nề hơn. Ngoài ra, người ngồi ở hàng ghế trước cũng dễ bị thương nặng nề nếu dây an toàn và túi khí không hoạt động hiệu quả, đặc biệt nếu kính chắn gió vỡ.
Vị trí an toàn nhất trên xe ô tô là ở giữa và sau lưng ghế lái. Trong va chạm trực diện, hàng ghế phía sau sẽ chịu ít lực tác động hơn. Người ngồi phía sau tài xế cũng sẽ an toàn hơn do phản xạ tự nhiên của người lái.
Loại xe CUV, SUV, MPV (7 chỗ)
Cấu trúc khung và cabin trên các dòng xe SUV, MPV khác nhau. Cabin được kết nối với khung bằng nhiều bu lông và đai ốc, tạo khả năng chống va đập tốt hơn so với sedan. Tuy nhiên, khi bị tông từ phía sau, phần đuôi của SUV, MPV dễ biến dạng và gây nguy hiểm cho người ngồi phía sau.
Khi lái nhanh và phanh gấp, xe 7 chỗ thường gặp hiện tượng 'văng đuôi'. Nguy cơ chấn thương cho hàng ghế cuối cao do chịu lực quán tính mạnh mẽ. Người ngồi hàng cuối thường ít thắt dây an toàn, nên hậu quả có thể nặng hơn nhiều lần.
Theo chuyên gia, ngồi giữa ở hàng ghế thứ hai là vị trí an toàn nhất trên các dòng xe CUV, SUV, MPV. Nguy cơ chấn thương nặng giảm xuống thấp, giúp giảm hơn 70% tổn thương so với các vị trí khác khi xảy ra tai nạn.
Dòng xe buýt nhỏ, mini bus (16-29 chỗ)
Vị trí ngồi phía trước cạnh ghế lái trên xe 16-29 chỗ được coi là nguy hiểm nhất. Khi có va chạm, lực quán tính mạnh có thể gây thương tích nặng cho người ngồi ở đây. Hàng ghế phía sau sẽ ít bị ảnh hưởng hơn.
Khi xe bị đâm từ hai bên, vị trí cạnh cửa sổ là nguy hiểm nhất. Nếu xe bị đâm từ dưới, hàng ghế cuối cùng sẽ nguy hiểm nhất. Do đó, ngồi giữa sẽ là an toàn nhất.
Hàng ghế giữa, đặc biệt là ghế ngược hướng di chuyển của xe là vị trí an toàn nhất trên dòng xe 6-19 chỗ, ít chịu ảnh hưởng từ lực quán tính khi có va chạm hoặc phanh gấp.
Xe khách, xe buýt lớn (trên 30 chỗ)
Người ngồi ở hàng ghế chạy dọc cửa sổ bên phía tài xế trên xe 30 chỗ sẽ chịu tác động lớn nhất nếu có va chạm với xe ngược chiều, đặc biệt nguy hiểm hơn khi kính cửa sổ vỡ.
Tài xế thường đánh lái về phía phải khi gặp tình huống bất ngờ, nên các vị trí này sẽ nguy hiểm nhất. Ngoài ra, còn có một số vị trí gần cửa ra vào.
Vị trí lý tưởng là các hàng ghế ở giữa. Nên chọn các ghế hướng ngược chiều về phía sau để giảm thiểu tác động nếu có tai nạn.
Kiến thức an toàn cho hành khách trên ô tô
Trẻ em ngồi trong ô tô nên chọn chỗ nào?
Theo một nghiên cứu của Đại học Buffalo (Mỹ), hàng ghế sau xe ô tô có độ an toàn cao hơn hàng ghế trước lên đến 59 - 86%. Ở hàng ghế sau, vị trí an toàn nhất là ở giữa với độ an toàn cao hơn 25% so với hai ghế sát cửa sổ.
Vị trí giữa hàng sau là an toàn nhất do nó cách xa những lực tác động khi xe xảy ra va chạm. Khi xe va chạm trực diện, hàng ghế trước sẽ chịu tổn thất nhiều nhất. Nếu xe va chạm từ phía bên, ghế sát cửa sẽ chịu ảnh hưởng lớn nhất.
Có thể thấy, vị trí chính giữa hàng ghế sau là an toàn nhất trên ô tô. Ngược lại, ghế trước cạnh ghế lái là vị trí nguy hiểm nhất. Tuy nhiên, ghế ở giữa hàng ghế sau thường không được nhiều người ưa thích vì hẹp và không thoải mái như hai ghế bên.
Cục An toàn Giao thông Quốc gia Mỹ và Học viện Nhi khoa Mỹ (AAP) khuyến cáo trẻ em dưới 13 tuổi nên ngồi ở vị trí chính giữa hàng ghế sau. Trẻ em dưới 9 tuổi cần sử dụng ghế trẻ em ô tô để bảo vệ trẻ khi xe xảy ra va chạm. Với trẻ trên 9 tuổi hoặc người lớn ngồi ở giữa cũng phải thắt dây an toàn để tăng độ an toàn.
Trong dự thảo Luật Bảo đảm Trật tự An toàn Giao thông Đường bộ, Bộ Công an đã đề xuất cấm trẻ em ngồi ở ghế trước ô tô. Trẻ em dưới 12 tuổi (hoặc dưới 1,35m) không được ngồi ở ghế trước. Trẻ em dưới 4 tuổi phải sử dụng ghế trẻ em ô tô chuyên dụng.
Vì sao trẻ em nên ngồi hướng sau khi đi xe?
Theo thống kê năm 2008 tại Mỹ, trẻ em dưới 2 tuổi ngồi hướng về phía trước khi xe xảy ra va chạm có tỷ lệ tử vong hoặc bị thương nặng lên đến 75%. Nếu ngồi ghế hướng sau, độ an toàn có thể tăng gấp 5 lần.
Nguyên nhân là do trẻ em có phần đầu nặng và cổ yếu. Khi ngồi hướng về phía trước và xe va chạm, phần đầu vẫn tiếp tục di chuyển về phía trước dù phần thân được đai an toàn giữ lại. Điều này có thể gây chấn thương cổ và cột sống. Do đó, chuyên gia an toàn giao thông khuyến cáo nên để trẻ em ngồi hướng sau cho đến khi trẻ đủ 5 tuổi hoặc ít nhất là 2 tuổi.
Khuyến khích không để trẻ em ngồi ở ghế trước
Trong bản dự thảo Luật Bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ năm 2020, quy định rằng trẻ em dưới 12 tuổi hoặc dưới 1,35m không nên ngồi ở hàng ghế trước (gần người lái) khi tham gia giao thông đường bộ, trừ trường hợp ô tô chỉ có một hàng ghế. Trẻ em dưới 4 tuổi cần ngồi trên ghế thiết kế dành cho trẻ. Người lái xe phải kiểm tra và hướng dẫn việc thắt dây an toàn cho trẻ.
Theo một số nghiên cứu, việc ngồi ở hàng ghế trước sẽ làm trẻ chịu nhiều lực tác động hơn trong trường hợp va chạm giao thông. Ngoài ra, túi khí có thể được kích hoạt với tốc độ lên tới 300km/h. Trong một số trường hợp, túi khí có thể tạo ra nguy cơ cho trẻ nhỏ thay vì bảo vệ, đặc biệt trong các vụ tai nạn.