Buzz
(Mytour) Không phải ai cũng có thể ngay lập tức đưa ra câu trả lời: Việc ăn chay có lợi hay hại? Phủ nhận hoặc khẳng định các lợi ích của việc ăn chay là điều hoàn toàn không nên.
1. Việc ăn chay có lợi hay hại?
Tìm hiểu thêm về việc ăn chay có lợi hay hại
Nhiều người đang phân vân về lợi ích của việc ăn chay do có nhiều ý kiến trái chiều. Có người cho rằng ăn chay không đủ dinh dưỡng nhưng cũng có nhiều bằng chứng cho thấy ngược lại, rằng họ ăn chay từ khi còn nhỏ và vẫn có cuộc sống khỏe mạnh khi trưởng thành.
Tổng thể, ăn chay có thể mang lại lợi ích và hại, điều này phụ thuộc vào cách bạn cân bằng dinh dưỡng.
Một chế độ ăn chay đúng, đủ dinh dưỡng và cung cấp đầy đủ vitamin, khoáng chất cho cơ thể sẽ không gây ra vấn đề gì. Ngược lại, nếu ăn chay không đúng cách, thiếu kiến thức sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe và tinh thần. Ví dụ, một người có thể ăn chay nhưng chỉ ăn rau luộc với một ít gia vị không đủ cung cấp dinh dưỡng cho cơ thể.
2. Lợi ích và hại của việc ăn chay
2.1 Các lợi ích của việc ăn chay
a. Giới hạn bệnh tật
Những thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật thường ít gây ra các vấn đề về sức khỏe như: sỏi thận, béo phì, tiểu đường, tim mạch,...
- Giảm nguy cơ bệnh tim mạch: Huyết áp của người ăn chay thường thấp hơn người ăn mặn và ít tăng huyết áp theo tuổi hơn.
- Giảm béo phì: Việc ăn chay hỗ trợ giảm cân đã được chứng minh trong nghiên cứu khoa học, nhóm ăn chay luôn giảm cân nhiều hơn những người chọn chế độ ăn khác. Do khẩu phần nhiều rau và chất xơ lớn, ngay cả khi no vẫn không gây thừa calo. Tuy nhiên, nếu ăn chay mà ăn các món chiên đầy dầu thì sẽ nhiều calo hơn ăn mặn.
- Chống lão hóa, duy trì tuổi thọ: Chế độ ăn chay ít chứa chất béo động vật, dễ hấp thụ hơn và giàu hợp chất chống oxy hóa, cải thiện tuần hoàn và chống lão hóa cho cơ thể.
- Giảm béo phì: Việc ăn chay hỗ trợ giảm cân đã được chứng minh trong nghiên cứu khoa học, nhóm ăn chay luôn giảm cân nhiều hơn những người chọn chế độ ăn khác. Do khẩu phần nhiều rau và chất xơ lớn, ngay cả khi no vẫn không gây thừa calo. Tuy nhiên, nếu ăn chay mà ăn các món chiên đầy dầu thì sẽ nhiều calo hơn ăn mặn.
- Chống lão hóa, duy trì tuổi thọ: Chế độ ăn chay ít chứa chất béo động vật, dễ hấp thụ hơn và giàu hợp chất chống oxy hóa, cải thiện tuần hoàn và chống lão hóa cho cơ thể.
- Ít mắc bệnh tiêu hóa
như viêm dạ dày, ruột, táo bón. Thực phẩm chay giàu chất xơ giúp thải độc tốt hơn, làm sạch đường tiêu hóa.
- Da mịn màng hơn: Nghiên cứu cho thấy sản phẩm từ sữa và thực phẩm đóng hộp có thể gây mụn trứng cá và cao đường huyết. Ăn chay loại bỏ những yếu tố này và cải thiện làn da, mang lại làn da trắng sáng hơn. Đây là lợi ích mà nhiều phụ nữ đánh giá cao. - Giảm nguy cơ ung thư: Thực phẩm chay giàu chất xơ và acid béo hòa tan, giảm nguy cơ mắc ung thư miệng họng, tiền liệt tuyến, đặc biệt là ung thư đại tràng hơn so với người ăn mặn. Chất xơ làm giảm sự phân giải acid mật sơ cấp thành thứ cấp – một trong những nguyên nhân chính gây ra ung thư đại tràng.
- Da mịn màng hơn: Nghiên cứu cho thấy sản phẩm từ sữa và thực phẩm đóng hộp có thể gây mụn trứng cá và cao đường huyết. Ăn chay loại bỏ những yếu tố này và cải thiện làn da, mang lại làn da trắng sáng hơn. Đây là lợi ích mà nhiều phụ nữ đánh giá cao.
b. Cải thiện tâm trạng
Ăn chay còn giúp cải thiện tinh thần của chúng ta như:
- Tâm tính hiền hòa hơn: Ăn chay giúp thư giãn tâm trạng vì không tiếp nhận axit arachidonic từ thực phẩm động vật, làm giảm cảm giác ức chế, buồn bực. Thay vào đó, chế độ ăn chay với rau quả, ngũ cốc và trái cây làm cho tâm trạng hiền hòa hơn.
- Thể hiện lòng từ bi: Không giết hại động vật để lấy thịt, ăn chay giúp thể hiện tình yêu thương đối với mọi loài, nâng cao lòng từ bi và mang lại cảm giác yên vui và thoải mái.
Ăn chay còn góp phần làm cho thế giới tốt đẹp hơn, một lợi ích ít người nghĩ đến khi lựa chọn chế độ ăn này.
Chỉ cần chi tiêu cho rau củ quả và nấm thay vì thịt, cá,... giúp bạn tiết kiệm được tiền bạc. Điều này giúp kế hoạch tài chính an toàn hơn, có thể tập trung vào các mục tiêu khác trong cuộc sống.
Ngoài ra, ăn chay còn giảm chi phí khám chữa bệnh do giảm nguy cơ mắc các loại bệnh. Nghiên cứu từ Mỹ cho thấy, người ăn chay có thể tiết kiệm lên đến 750$/năm so với những người không ăn chay.
Ăn chay còn góp phần làm cho thế giới tốt đẹp hơn, một lợi ích ít người nghĩ đến khi lựa chọn chế độ ăn này.
c. Tiết kiệm tài chính
Chỉ cần chi tiêu cho rau củ quả và nấm thay vì thịt, cá,... giúp bạn tiết kiệm được tiền bạc. Điều này giúp kế hoạch tài chính an toàn hơn, có thể tập trung vào các mục tiêu khác trong cuộc sống.
Ngoài ra, ăn chay còn giảm chi phí khám chữa bệnh do giảm nguy cơ mắc các loại bệnh. Nghiên cứu từ Mỹ cho thấy, người ăn chay có thể tiết kiệm lên đến 750$/năm so với những người không ăn chay.
Nếu bạn thích, có thể tự trồng rau sạch tại nhà với hệ thống thủy canh hoặc rau trong thùng xốp trên ban công, sân thượng. Điều này không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn đảm bảo rau sạch cho bữa ăn hàng ngày của bạn.
2.2 Tác hại của chế độ ăn chay
a. Sức khỏe yếu kém
Trong thực phẩm từ động vật có nhiều chất dinh dưỡng như sắt, kẽm, vitamin B12 và một số loại vitamin khác… Người ăn chay có thể thiếu canxi, sắt, vitamin B12 vì chỉ ăn thực phẩm từ thực vật.
Nếu bạn duy trì chế độ ăn chay lâu dài, có thể dẫn đến thiếu máu, cơ thể mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt và phản ứng chậm.
Nhiều người nghĩ rằng ăn chay sẽ giúp giữ dáng tốt, không phải lo về cân nặng, nhưng thực tế không phải như vậy. Khi bạn ăn chay để giảm cân, cần chú ý đến các thực phẩm có nhiều tinh bột, đường và dầu thực vật. Chúng có thể kích thích vị giác, dẫn đến việc bạn ăn nhiều hơn và vẫn tăng cân.
b. Gây lão hóa, suy giảm trí nhớ
Chế độ ăn chay thiếu các loại protein như collagen, axit amin, elastin, myosin làm da sạm đen, thiếu sức sống, mất đàn hồi và cơ bắp không còn săn chắc.
Hạn chế protein có thể gây ra các khối u đường tiêu hóa.
Não bộ cần những dưỡng chất từ thực phẩm động vật để phát triển một cách toàn diện, thiếu chúng có thể dẫn đến lão hóa não và suy giảm trí nhớ.
c. Tác động đến sức khỏe não
Ăn chay có thể dẫn đến thiếu choline - một chất dinh dưỡng quan trọng đối với sức khỏe não và các chức năng khác. Choline thường có trong thịt và gia cầm, là những chất mà cơ thể không tự tổng hợp được ngoài nguồn thức ăn.
d. Tâm trạng tiêu cực
Chế độ ăn chay thiếu chất dinh dưỡng có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý và là một yếu tố đáng kể trong việc gây ra bệnh trầm cảm. Nghiên cứu cho thấy người ăn chay thuần túy thường ít lo lắng và căng thẳng hơn so với những người ăn thịt.
Các nghiên cứu khác cũng đã điều tra về sức khỏe tâm lý của người ăn chay và kết luận rằng họ có nguy cơ mắc bệnh trầm cảm cao hơn.
e. Ăn chay từ quá sớm ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản
Chế độ ăn chay ít cholesterol, nhưng cholesterol lại rất quan trọng đối với sự phát triển của trẻ nhỏ mặc dù nó gây ra các bệnh về tim mạch.
Nếu bắt đầu ăn chay quá sớm, cơ thể thiếu các hormone quan trọng, ảnh hưởng đến quá trình dậy thì của trẻ, gây chậm phát triển và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe sinh sản sau này.
Chất đạm từ thực vật dễ tiêu hóa và sử dụng, nhưng không đủ axit amin cần thiết cho sự phát triển và tăng trưởng cơ thể.
3. Lưu ý khi ăn chay
- Cần học hỏi và tìm hiểu kỹ về chế độ ăn chay, lên kế hoạch khoa học và đúng cách để tránh các vấn đề có thể xảy ra.
- Nếu chỉ ăn chay trong thời gian ngắn thì không có vấn đề gì, nhưng nếu có ý định duy trì lâu dài cần chú ý hơn đến việc kết hợp các món ăn để đảm bảo bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể.
- Đơn giản hóa chế độ ăn và chú ý đến vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm là quan trọng nhất, đặc biệt đối với những người ăn chay thường xuyên.
