Theo Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ, chữa lành là quá trình điều trị nhằm giảm bớt các rối loạn tinh thần hoặc thể chất liên quan đến tâm lý, giúp đạt được trạng thái bình an và niềm vui.
Khái niệm này được Carl Jung đưa ra lần đầu vào năm 1951, là người sáng lập trường phái tâm lý học phân tích. Sau đó, nó được nhắc đến nhiều trong các tài liệu phân tâm học và trị liệu tâm lý.
Chữa lành đã phát triển mạnh mẽ ở Mỹ và phương Tây vào những năm 1960-1970, nhưng ở Việt Nam chỉ mới trở nên phổ biến gần đây nhờ mạng xã hội, đặc biệt là TikTok sau đại dịch COVID-19.
Từ khóa 'chữa lành' mang về khoảng 99 triệu kết quả trên Google chỉ trong 0,24 giây. Trên TikTok, nó luôn nằm trong danh sách tìm kiếm hàng đầu tại Việt Nam, cùng với hàng trăm nhóm Facebook và video triệu lượt xem về chủ đề này.
Nội dung chữa lành trên mạng xã hội rất phong phú, bao gồm bài viết, video tư vấn tâm lý và các phương pháp tự chữa trị như podcast và thiền.
Chủ đề chữa lành thu hút sự chú ý lớn, với nhiều video đạt triệu lượt xem, vì cứ 5 người trẻ Việt Nam thì có 1 người gặp vấn đề về tâm lý.
Báo cáo năm 2022 cho thấy 50% các vấn đề sức khỏe tâm thần khởi phát từ tuổi thiếu niên, độ tuổi sử dụng mạng xã hội nhiều nhất.
Trong năm 2023, một hội thảo cho biết tỷ lệ mắc 10 loại rối loạn tâm thần phổ biến ở Việt Nam là 14,9%, tương đương với 15 triệu người, trong đó trầm cảm và lo âu là hai vấn đề nổi bật nhất.
Dù nội dung chữa lành cung cấp thêm kiến thức về tâm lý học cho công chúng, nhưng phần lớn thông tin lại không được cung cấp bởi các chuyên gia, dẫn đến sai sót và hiểu lầm.
Nghiên cứu năm 2022 cho thấy 52% video về bệnh tâm thần gây hiểu lầm, trong khi chỉ 21% là hữu ích. Một nghiên cứu khác chỉ ra rằng 83,7% lời khuyên trên TikTok không chính xác và 14,2% có thể gây hại, với chỉ 9% người cung cấp lời khuyên đủ trình độ chuyên môn.