Buzz
“Cây đơm hoa khi rễ đã mang hoa”
'Hãy nhìn sâu vào bóng tối'
Kìa một cây!
Thỉnh thoảng có tiếng kêu vang lên. Và chúng ta đều nhìn lên.
Một tán lá, một vòng hoa và một bó quả hiện ra trước mắt chúng ta. Sự cảm hứng của chúng ta bị cuốn hút trong thế giới xanh mướt của lá, trong gam màu của hoa và trong hương vị của quả. Nhưng hầu hết chúng ta không bao giờ nhìn xuống đất sâu, nơi ẩn chứa bóng tối trong tư duy của chúng ta. Chúng ta không nói về một thế giới tuyệt vời bên trong đất tối, thế giới của những bộ phận vô tri, nơi mà vẻ đẹp trên cả ở trên. Chúng ta chỉ mới hiểu một phần nhỏ của vẻ đẹp ấy.
Trong thế giới bóng tối của đất là gì? Khi bắt đầu suy ngẫm về thế giới, tôi đã tự hỏi điều này. Đến giờ vẫn còn tự hỏi, nhưng câu hỏi không bao giờ trở nên vô nghĩa. Và tôi nhận ra rằng đó là sự cô đơn vô hạn, là sự im lặng sâu thẳm chứa đựng những ý nghĩ lớn lao. Những cành rễ đã sống trong đó với sự lao động không mệt mỏi và sự hiến dâng không cần phải nhận được sự công nhận. Những cành rễ đã tạo ra ánh sáng trong bóng tối, tạo ra hoa thơm trong bùn đất, tạo ra quả ngọt trong đá. Những cành rễ là biểu tượng tuyệt vời nhất về sự hiến dâng cho cái đẹp.
Trong tưởng tượng của một nhà thơ, tôi thường thấy mỗi con người chúng ta hiện diện như một cây, chỉ là ở một hình thức khác. Nếu nụ cười là hoa của chúng ta, đôi mắt là quả và giọng nói là tiếng vọng của những lá xanh thì bộ não của chúng ta là một mạng rễ to lớn và kỳ diệu. Mạng rễ lớn ấy sinh ra sự hỗn loạn của ngôn từ, làm sáng rực những nụ cười và làm sâu sắc những ý tưởng. Những mạng rễ ấy nằm trong tiềm thức như những mạng rễ ẩn trong đất, dường như chìm trong bóng tối nhưng lại tràn đầy ánh sáng của trí tưởng tượng và trí tuệ.
Lúc này, tôi nhớ đến một câu nói của dân làng tôi: “Cây đơm hoa bởi rễ đã mang hoa”. Tất cả vẻ đẹp và sự kỳ diệu của những cây bắt đầu từ những mạng rễ. Và tôi nghĩ rằng, nếu những mạng rễ đó trống rỗng, thì mọi thứ ở phía trên cũng sẽ trống rỗng; nếu những mạng rễ đó yếu đuối, thì mọi thứ phía trên cũng sẽ yếu đuối…
Và hiện thời, hình ảnh những nghệ sỹ chân chính với tôi luôn là hình ảnh một con người chìm trong bóng tối của cô đơn, của suy tưởng im lặng tưởng như bất động và của trí tưởng tượng để rồi mở ra rực sáng và vang dội. Bóng tối ở đây không phải là sự đối nghịch với ánh sáng mà là nơi chứa đựng ánh sáng.
Và vào thời điểm này, trí tưởng tượng đã cuốn tôi đi, tôi đang nhìn thấy sự bùng nổ huy hoàng của những cơn địa chấn khổng lồ trong lòng đất thẳm sâu như bóng tối, câm lặng như kim cương rồi dựng lên những dãy núi kỳ vĩ trên thế gian này.
Và tôi lại nghĩ về sự câm lặng của những tổ kén như đã chết. Nhưng bên trong những tổ kén ấy là sự chuyển động không ngưng nghỉ của sự sống và đến một ngày những cánh bướm lộng lẫy mở ra và mở ra ngự trị tinh thần của chúng ta.
Cảm xúc, trí tưởng tượng, sự thông tuệ và tư tưởng của một nhà văn không bao giờ được phép nghỉ ngơi. Tất cả những điều đó phải chuyển động không ngưng nghỉ cho tới khi nó đạt tới vận tốc cuối cùng của sự sáng tạo và bùng lên, rực sáng trong mỗi trang viết của mình. Tán lá, đóa hoa, chùm quả của một cái cây chỉ là ánh sáng phát ra từ chùm rễ. Nhưng nguyên tắc của những chùm rễ lại gián tiếp nói với nghệ sỹ chúng ta một điều: sự im lặng là nơi chứa đựng lớn nhất của cảm xúc, trí tưởng tượng, sự thông tuệ và tư tưởng.
Tác phẩm của một nhà văn chính là lá, là hoa, là quả còn cuộc sống của một nhà văn là một chùm rễ ăn sâu trong đời sống. Đừng phô trương những than thở, đừng phô trương vài ba điều chúng ta biết hơn một người khác và đừng sốt ruột bởi sự lãng quên nào đó. Không một thiên tài nào bị nhân loại bỏ quên cho dù có thể họ đã rời bỏ thế gian cả ngàn năm trước. Hãy sống, hãy tư duy và kiên nhẫn như những chùm rễ để viết lên tác phẩm như lá réo vang, như hoa rực rỡ và như quả đằm chín.
Thị xã Hà Đông, một ngày đầu xuân năm 2019.
Tác giả: Bài thơ NHỮNG CÁNH BƯỚM
Ở một nơi nào đó, một cánh bướm run rẩy, trong hơi thở của tháng Giêng
Một cánh bướm như đang tồn tại một cách mơ hồ nhất
Nhưng đã mở ra, ở đâu đó, một cánh bướm thực sự
Không phải vì màu sắc rực rỡ mà vì như hơi nước đang lan tỏa
Chúng ta tràn ra quảng trường, chen lấn và đẩy nhau
Một số người gào thét và đôi khi làm hỏng hóc
Và chúng ta quên đi, ở đâu đó, trong những góc cây nhỏ bé
đang nhộn nhịp với mùa sinh sôi của côn trùng
Ở nơi nào đó, ánh sáng không bao giờ tắt trong cả những đêm
Và sự chuyển động ngày một mạnh mẽ hơn trong cái kén bất động
Rồi bất ngờ xuất hiện, trong sự chờ đợi của đất đai, cây cỏ và bầu trời,
một sự sống diệu kỳ với vẻ đẹp mong manh
Ở đâu đó, không chỉ một nơi, mà tràn ngập khắp mọi nơi
Từ bóng tối đến ánh sáng, mở ra những cánh bướm
Và theo dòng hơi thở ấm áp và rộng lớn của tháng Giêng
Chúng mang vẻ đẹp của cuộc sống đi khắp thế gian
Mà không gây ra một tiếng động nhỏ
(Rút từ tập thơ CÂY ÁNH SÁNG, NXB Hội Nhà văn 2010)
Nhà văn Nguyễn Quang Thiều
