Buzz
Định hướng
(trang 102, SGK Ngữ văn lớp 8, tập 1)
1.1. Văn bản nghị luận về một vấn đề của cuộc sống rất đa dạng và phong phú, có thể thảo luận về một hiện tượng thực tế trong đời sống hằng ngày; có thể trình bày suy nghĩ của người viết về một vấn đề xã hội được đặt ra trong một hoặc một số tác phẩm văn học; có thể nêu suy nghĩ của bản thân về một ý tưởng, triết lý... Bài này tập trung rèn luyện việc viết bài nghị luận về một hiện tượng trong đời sống. Yêu cầu chung của bài này là:
- Cần nêu được hiện tượng đáng quan tâm trong đời sống.
- Trình bày rõ vấn đề và nêu ý kiến (tán thành hoặc phản đối) của người viết về vấn đề đó.
- Nêu được lý do và bằng chứng để thuyết phục người đọc tán thành.
1.2. Để viết bài văn nghị luận về một vấn đề của đời sống, các em cần lưu ý:
- Xác định hiện tượng của đời sống cần thảo luận. Hiện tượng của đời sống rất phong phú, cần chọn vấn đề gần gũi với cuộc sống, có ý nghĩa thiết thực và sâu sắc,...
- Trước khi viết cần tìm ý và lập dàn ý theo một trong các cách: đặt câu hỏi, suy luận hoặc so sánh.
- Cần nêu được ý kiến (quan điểm) riêng của mình: khẳng định hoặc phủ định, tán thành hoặc phản đối,...
- Các lý do và bằng chứng cần nêu cụ thể, phong phú và có sức thuyết phục.
Thực hành
(trang 103, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Đề bài: Nhận định của tôi về vấn đề hiện tượng hào danh và 'bệnh' thành tích
Phương pháp giải:
Theo hướng dẫn để viết bài
Lời giải chi tiết:
- Hiện tượng 'bệnh thành tích' phổ biến trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Đây là một căn bệnh đã tồn tại từ lâu.
- 'Bệnh thành tích' gây ra nhiều hậu quả đáng kể đối với sự phát triển của đất nước.
II. Thân bài
- Giải thích về khái niệm 'bệnh thành tích'?
+ Thành tích là kết quả của một cá nhân hoặc một nhóm được đánh giá là xuất sắc.
+ Thành tích là điều tốt đẹp đáng khích lệ, nhưng khi chạy theo thành tích bằng mọi cách, bất chấp hậu quả thì lại là hiện tượng tiêu cực đáng lên án.
- Nguyên nhân của 'bệnh thành tích'.
+ 'Bệnh thành tích' bắt nguồn từ thói xấu hoặc sự cố gắng làm tốt, dốt hay tự cao tự đại, bịa đặt, biến chất thật thành giả... để tự dối lừa bản thân, lừa người khác, hưởng lợi cho mình.
+ Do lòng háo danh, lợi ích cá nhân.
+ Do nhận thức sai lầm, trình độ kém và thái độ thiếu trung thực, không dám nhìn thẳng vào khả năng của mình.
+ Do xã hội ngày càng phát triển, tiền bạc có thể thao túng mối quan hệ xã hội, con người không còn coi trọng thực chất mà chỉ quan tâm tới hình thức bên ngoài. Nhiều người lợi dụng điều đó để tự tạo thành tích, để được công nhận.
- Biểu hiện của 'bệnh thành tích'.
+ Trong giáo dục: Ở mọi cấp học, chất lượng giáo dục thường khác biệt giữa thực tế và báo cáo. Vì thành tích liên quan đến lợi ích vật chất, tinh thần... nên nhiều người sẵn sàng làm giả hoặc phóng đại thành tích để được thăng tiến, được lương cao. Điều này dẫn đến sự coi thường chất lượng giáo dục, chỉ quan tâm đến số lượng học sinh giỏi hoặc tỉ lệ tốt nghiệp mà thực tế là không thực.
+ Ở từng cá nhân: 'Bệnh thành tích' thể hiện qua thái độ học tập và làm việc. Họ học vì điểm số hơn là học để hiểu sâu kiến thức, nâng cao trình độ. Những người làm giả bằng cấp, làm giả thành tích, khoe khoang, tự cao tự đại nhưng thực tế thì hỗn tạp... rất nhiều trong xã hội hiện nay.
+ Trong lĩnh vực nông nghiệp: 'Bệnh thành tích' lan rộng đến mức đáng lo ngại. Từ việc xóa đói giảm nghèo đến việc áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, chăn nuôi... hay thực hiện chính sách xã hội khác. (Có ví dụ).
+ Trong lĩnh vực công nghiệp: Nhiều doanh nghiệp, nhà máy, công ty... hoạt động không hiệu quả, lỗ thật nhưng vẫn báo cáo thành tích rất tốt, rất nổi tiếng; thậm chí còn được khen thưởng hoặc trao tặng huân chương...
+ Trong lĩnh vực xây dựng: Nhiều công trình quan trọng quốc gia được xây dựng nhanh, ẩu để có thành tích, nhưng thực tế là lãng phí, ảnh hưởng đến đời sống của người dân. (Có ví dụ).
- Tác hại của 'bệnh thành tích'.
+ 'Bệnh thành tích' dẫn đến sự đồi bại nhân cách, con người trở nên thiếu trung thực, dối trá, gian lận, lừa dối chính bản thân và người khác...
+ 'Bệnh thành tích' ảnh hưởng xấu đến chất lượng cuộc sống và ngăn cản sự phát triển của xã hội.
- Các biện pháp khắc phục 'bệnh thành tích'.
+ Mỗi người cần nhận thức, đánh giá khách quan về năng lực của mình, tránh ảo tưởng về bản thân.
+ Xã hội cần kiên quyết nói 'không' với 'bệnh thành tích' bằng cách kiểm tra, thanh tra công việc một cách nghiêm ngặt, không chỉ dựa vào hình thức bên ngoài.
+ Cần có sự xử lý kỷ luật đúng đắn đối với những người cố ý gây ra 'bệnh thành tích', gây hậu quả nghiêm trọng.
III. Kết bài
- Chúng ta cần nhận thức rõ ràng rằng 'bệnh thành tích' là một thói quen xấu, là hiện tượng tiêu cực cản trở sự phát triển của đất nước. Vì vậy, phải từ bỏ 'bệnh thành tích' và trở thành người trung thực với chính mình.
- Trong bối cảnh toàn cầu hóa, chúng ta không thể chấp nhận được căn bệnh này. Mỗi cá nhân cần có thái độ nghiêm túc và trung thực trong học tập và công việc để có thể thành công trong cuộc sống.
- Phải khiêm tốn học hỏi từ những điều hay, tốt của các nước tiên tiến và áp dụng sáng tạo vào hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam. Nếu làm được như vậy, không lâu nữa, mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng văn minh sẽ trở thành hiện thực.
