Dàn ý chi tiết
1. Mở bài
- Giới thiệu tác giả Tố Hữu
+ Tố Hữu (1920 - 2002) tên thật là Nguyễn Kim Thành, xuất thân trong một gia đình nhà Nho nghèo ở làng Phù Lai, xã Quảng Thọ, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên - Huế.
+ Thơ Tố Hữu ghi lại và phản ánh truyền thống nhân văn cùng sức mạnh tinh thần của dòng họ Lạc Hồng bất khuất.
+ Ông là biểu tượng của thơ ca cách mạng Việt Nam.
- Chuyển sang vấn đề cần phân tích
Bài thơ Nhớ đồng được sáng tác trong tình cảnh Tố Hữu bị thực dân Pháp giam cầm ở nhà lao Thừa Phủ (Huế) tháng 7 năm 1939 vì tuyên truyền thanh niên, học sinh chống Pháp.
2. Thân bài
a. Nỗi nhớ của người tù cộng sản với cuộc sống bên ngoài nhà tù
- Bài thơ chủ yếu lấy cảm hứng từ tiếng hò.
Tiếng hò lặp đi lặp lại nhiều lần. Tiếng hò cô đơn vang vọng giữa bầu trời trưa → nhân vật cảm nhận được sự cô đơn và hiu quạnh.
“Không gian đồng vắng
Thời gian trưa vắng
Hiu quạnh của đời buồn tủi nhọc nhằn”
- Tâm hồn bị giam cầm trong nhà tù cách biệt với cuộc sống bên ngoài
- Tiếng hò thể hiện sự đồng cảm, hòa quyện của nhiều nỗi cô đơn → Người chiến sĩ cách mạng cảm thấy nhớ nhung sâu sắc đến quê hương, cuộc sống ngoài kia.
+ Tiếng than khắc khoải, sâu sắc → thể hiện nỗi cô đơn và hiu quạnh bởi sự cách biệt với thế giới bên ngoài → nỗi cảm xúc sâu sắc của người yêu đời.
+ Sự lặp lại → nhấn mạnh ý liên kết giữa nhiều ý tưởng khác nhau, tăng cường cảm xúc, làm sâu sắc ý nghĩa → triền miên vì nỗi nhớ cực kỳ sâu sắc.
- Quê hương hiện lên sâu sắc trong nỗi nhớ của tác giả:
Cồn thơm, ruộng tre mát, mảnh mạc ô mạ xanh, nương khoai thơm sắn bùi, chiều sương phủ bãi đồng, làng xóm và con đường quen thuộc, làng quê thân thương, con đường đất. → Tất cả đều đơn giản mà gần gũi, thân thuộc → nhưng bị cách biệt.
- Những hình ảnh của con người thân thuộc:
“Những lưng cong xuống luống cày
Những bàn tay vãi giống”
Một giọng hò đưa cha mẹ già xa xứ → linh hồn đã ra đi.
- Nỗi nhớ chân thành đầy tình thương
- Nhớ về bản thân:
+ Nhớ đến những ngày tự do hoạt động cách mạng.
+ “Rồi một …ngát trời”
→ Say mê lý tưởng, khao khát tự do đầy nhiệt huyết ⇒ càng cảm thấy cô đơn với thực tại bị giam cầm.
b. Biến đổi tâm trạng của Tố Hữu
- Nỗi nhớ biểu lộ tâm trạng của nhà thơ:
+ Từ tiếng hò gợi nỗi nhớ đến quê hương mến yêu: Hình ảnh quê hương hiện lên sâu sắc với: cồn thơm, ruộng tre mát, mảnh mạc ô mạ xanh, khoai thơm sắn bùi, chiều sương phủ bãi đồng, làng xóm, con đường quen thuộc → những hình ảnh thân thuộc gần gũi nay đã trở nên xa cách.
+ Nỗi nhớ bao gồm tất cả con người thân thuộc: từ cảnh sắc bóng dáng con người → mẹ già → tự nhớ
+ Nỗi nhớ lan tỏa từ hiện tại về quá khứ → hiện tại
→nhớ, lan tỏa lòng yêu thương → không chỉ buồn đằng sau là lòng không bằng lòng, bất bình với thực tại → niềm nhớ thương da diết, yêu cuộc sống, khao khát tự do.
3. Kết thúc
- Đây là một bài thơ đặc biệt, giàu cảm xúc và tâm trạng của một người chiến sĩ khao khát tự do và hành động. Nỗi nhớ đến quê hương, con người, chính bản thân mình biểu lộ tình yêu sâu sắc với cuộc sống bên ngoài nhà tù và cao quý hơn hết là tình yêu với Tổ quốc, ước vọng tự do.
- Lựa chọn hình ảnh thân thuộc, gần gũi, giọng thơ sâu sắc, khắc khoải trong nỗi nhớ
Bài viết siêu ngắn Mẫu 1
Tố Hữu - một nhà thơ cách mạng nổi tiếng, ông gia nhập Đảng năm 1938 và sau đó, năm 1939, trong quá trình hoạt động đã bị bắt giam tại nhà lao Thừa Phủ. Dù tận tâm và nhiệt huyết trong cách mạng, ông đã trải qua những ngày bị giam giữ, trong thời gian này, ông đã sáng tác một tập thơ mang tên 'Từ ấy', trong đó bài thơ 'Nhớ đồng' nằm trong phần 'Xiềng xích', thể hiện tâm trạng nhớ quê hương, cách mạng của ông trong những ngày sống trong trại giam.
Trong hoàn cảnh bị giam giữ, người chiến sĩ cộng sản không thể tránh khỏi những nỗi buồn, nhớ mong, và chính tiếng hò vang vọng đâu đó đã đánh thức và khơi dậy nỗi nhớ thương của họ. Giữa không gian đồng quê cô đơn dưới ánh nắng trưa, một con người lẻ loi, cô độc đang bị giam giữ, cách biệt với cuộc sống bên ngoài.
'Không gì sâu sắc bằng những lúc nhớ nhung Hiu quạnh bên trong một tiếng hò'
'Không gì sâu sắc hơn' ấy diễn đạt về nỗi nhớ sâu sắc trong lòng tác giả, điệp từ 'đâu' ở đầu suốt năm câu thơ như là dấu hiệu của sự khao khát trở về với cuộc sống xưa, tìm kiếm bình yên tại quê hương, trong nỗi tiếc thương:
'Đâu làn gió, cồn thơm mùi đất... Nơi những con đường từng bước chân...'
Bức tranh về cuộc sống của làng quê quen thuộc và giản dị hiện ra trước mắt người cộng sản bị giam giữ, dù chỉ là trong trí tưởng tượng, nhưng nó sống động và đẹp đẽ, gợi lên nhiều cảm xúc. Không chỉ là cảnh đẹp của đồng ruộng, những khóm tre, nhà tranh, trong tâm tư của nhà thơ còn có những con người, những người nông dân chất phác mặc dù gặp khó khăn nhưng ấm áp với tình người.
'Đâu những lưng cày cong, tay giãi giống... Nơi dáng hình quen, nơi tình yêu thương... Ôi mẹ già xa vắng!'
Đâu đó là hình bóng của người mẹ thương nhớ càng làm tăng thêm nỗi buồn của nhà thơ, ông như chìm đắm, say mê trong những kỷ niệm không thể phai nhạt 'Nhớ nhung vô cùng, nhớ nhung...' từng từ như là tiếng than thở về tình trạng không thể thoát ra khỏi hoàn cảnh hiện tại. Người chiến sĩ trẻ nhớ về những ngày đầu tiên tham gia vào lý tưởng cách mạng và thời gian tự do của mình:
'Đâu những ngày xưa, tôi nhớ tôi... Trên đỉnh cao, trong lành, trời xanh'
Trước hết là nhớ lại quá khứ u ám của mình để khẳng định tư tưởng đúng đắn và sáng suốt, niềm vui khi tìm thấy lý tưởng cách mạng, và sau đó, những giây phút hạnh phúc khi ước mơ về hoạt động cách mạng được thỏa mãn, tâm trạng buồn bỗng trở nên vui vẻ và phấn chấn hơn, 'Nhẹ nhàng như con chim cà lơi', con chim tượng trưng cho tự do và tác giả tự nhận mình như là những con chim ấy, say mê trong ánh nắng quê hương, giống như người chiến sĩ say mê trong hoạt động cách mạng. Tuy nhiên, dù cố gắng như thế nào, nhà thơ cũng không thể tránh khỏi việc đối mặt với thực tế bị giam giữ trong lao tù, hai câu thơ cuối cùng lặp lại y nguyên hai câu đầu, nhấn mạnh sự tuyệt vọng, sự bế tắc không có lối thoát. Mặc dù vậy, tư tưởng về quê hương và cách mạng vẫn còn đó, khát vọng về một ngày được tự do, được hoạt động cách mạng vẫn luôn sôi nổi trong trái tim người cộng sản bị giam giữ.
Thông qua bài thơ 'Nhớ đồng', người đọc không chỉ cảm nhận được tình yêu quê hương sâu sắc của Tố Hữu mà còn nhìn thấy một người chiến sĩ cộng sản yêu lý tưởng cách mạng, yêu đất nước và khao khát tự do hành động, hy sinh vì Tổ quốc.
Bài viết siêu ngắn Mẫu 2
Bài thơ Nhớ đồng của Tố Hữu lấy cảm hứng từ một tiếng hò quê mình và tiếng hò ấy trở thành nguồn cảm xúc chính của bài thơ.
“Gì sâu sắc bằng những lúc nhớ nhung Hiu quạnh bên sông một tiếng hò! Gì sâu sắc bằng những lúc hiu quạnh Ôi ruộng đồng quê thương nhớ ơi! Gì sâu sắc bằng những lúc nhớ nhung Hiu quạnh bên sông một tiếng hò! Gì sâu sắc bằng những lúc hiu quạnh Ôi ruộng đồng quê thương nhớ ơi!”
Trong bối cảnh trữ tình, khi nghe một tiếng hò vọng lên lẻ loi giữa trời trưa, thi sĩ cảm nhận một cách sâu sắc tất cả sự hiu quạnh và bất hạnh, và bất giác ông nhớ lại đồng quê, con người chăm chỉ trên cánh đồng ấy. Đó là sự đồng cảm, hòa quyện của nhiều nỗi hiu quạnh: cảnh vắng vẻ của đồng quê, thời gian trưa hiu quạnh, cuộc sống đầy buồn bã và cảm giác hiu quạnh trong lòng người bị giam cầm, tách biệt với cuộc sống bên ngoài.
Về nội dung, hai câu thơ vang lên như một lời than thở. Tiếng kêu gọi nhớ lại cảm giác hiu quạnh sâu sắc mà tác giả đang trải qua. Đây cũng là tiếng kêu về một triết lý về hiu quạnh, không gì có thể sánh kịp! Qua đó, người đọc nhận thấy một trạng thái cô đơn và hiu quạnh vì sự cách biệt và thiếu vắng cuộc sống bên ngoài. Do đó, nỗi buồn của một người yêu đời bị chia cắt với cuộc sống.
Hiệu ứng nghệ thuật của việc lặp lại trước hết là tạo ra sự liên kết. Lặp lại và điệp từ làm cho các phần nội dung khác nhau, thậm chí xa cách, trở nên liền mạch ý. Nhưng quan trọng hơn, nó tạo ra một tác dụng biểu cảm. Việc lặp lại này như một điệp khúc, nhấn mạnh, tô đậm cảm xúc, làm sâu sắc ý tưởng. Lặp lại, điệp từ tạo ra một nhịp điệu vòng tròn, khiến cho nỗi niềm trở nên da diết, thậm chí càng lúc càng nặng trĩu.
Đồng quê hiện lên rất rõ qua nỗi nhớ của tác giả. Đó là những hình ảnh của đồng ruộng với cảm giác mùi cỏ, cỏ xanh mơn mởn, đất trồng cây màu mỡ; ngôi nhà yên bình, con đường mòn u ám theo năm tháng. Tất cả đều là những cảnh sắc thân thuộc mà đầy cảm xúc. Là bóng dáng người lao động, bền bỉ và chất phác như chính đất đai.
Nhớ đồng là một trạng thái tâm trạng chân thực và trọn vẹn với các sự kiện tự nhiên, liền mạch. Nỗi nhớ bắt đầu khi nghe thấy tiếng hò. Tiếng hò đánh thức lại tất cả những kỷ niệm về cuộc sống ở quê. Đầu tiên là nhớ về cảnh sắc, rồi nhớ đến những người con người: từ người lao động trên đồng đến hình ảnh thân thương nhất là người mẹ già nua. Rồi nhớ lại chính bản thân mình trong những ngày tự do, tóc tung bay trên bầu trời rộng lớn. Cuối cùng, khi trở về với thực tại giam cầm, trong lòng tác giả rồi cũng là một nỗi nhớ không dứt.
Nỗi nhớ bắt đầu từ hiện tại, quay trở lại quá khứ rồi lại trở về hiện tại; từ thực tại giam cầm, quay ngược về quá khứ tự do rồi lại trở về với thực tại giam cầm. Nó không chỉ là nhớ nhung mà còn là sự cảm thấy đau lòng, không chỉ là buồn rầu nhớ về cuộc sống mà còn là niềm khao khát tự do. Và quan trọng hơn, dưới tâm trạng này là một cảm giác bất mãn, phẫn nộ với thực tại.
Bài viết siêu ngắn Mẫu 3
Bài thơ Nhớ đồng không chỉ là việc nhớ về quê hương, mà còn là sự nhớ thương cuộc sống, lòng khát khao tự do và bất mãn với thực tại. Bài thơ 'Nhớ đồng' của Tố Hữu được lấy cảm hứng từ một tiếng hò thân quen của quê hương, mà tiếng hò ấy trở thành dòng cảm xúc lan tỏa trong bài thơ.
Trong cảnh trí yên bình, bên dòng sông giữa trời trưa oi bức, thi sĩ cảm nhận sâu sắc mọi nỗi hiu quạnh và bất khả kháng, và bất ngờ nghe thấy tiếng hò xa vọng lên. Đó là tiếng hò của trái tim quê hương, tiếng hò của những người làm việc chăm chỉ trên cánh đồng, và chúng trở thành cơn bão cảm xúc của bài thơ.
'Có gì sâu sắc hơn nỗi nhớ Trái tim vang vọng tiếng hò!'
Những dòng thơ đầu tiên xác định nỗi nhớ và sự thất vọng của tác giả. Tiếng hò là biểu đạt của nỗi đau hiu quạnh sâu sắc mà ông đang trải qua, cảnh vắng vẻ của quê hương và sự chia lìa khỏi cuộc sống bên ngoài.
Sự lặp lại trong nội dung thơ có hai tác dụng quan trọng. Trước hết, nó giúp liên kết những mảng nội dung khác nhau, tạo thành một khung hoàn chỉnh cho bài thơ. Thứ hai, sự lặp lại có tác dụng biểu đạt. Nó nhấn mạnh, đặt nặng cảm xúc, và kết nối ý tưởng chặt chẽ hơn. Lặp lại và điệp từ tạo ra một nhịp điệu như tiết tấu nhạc, làm cho nỗi đau và nỗi nhớ trở nên mạnh mẽ và sâu sắc hơn.
Bài thơ khắc họa quê hương một cách sâu sắc. Nó làm sống động hình ảnh như những cánh đồng mùa, mùi cỏ dương, và những ngôi nhà nhỏ đáng yêu. Bên cạnh đó, nó thể hiện bóng dáng của những người nông dân kiên trì làm việc trên cánh đồng. Tuy nhiên, tâm điểm của bài thơ vẫn là hình ảnh của người mẹ già, một biểu tượng của sự yêu thương và hy sinh, giữa những khó khăn và nghị lực.
Tóm lại, 'Nhớ đồng' là một bức tranh tinh thần sâu sắc về quê hương, một hiện thực dâng cao tình yêu cuộc sống và khát vọng tự do của tác giả. Bài thơ không chỉ đơn thuần là về việc nhớ quê hương, mà còn nói lên sự bất mãn và sự thèm khát cách biệt với thực tại.